Rozkłady zagregowanych wariantów izotopowych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Rozkłady zagregowanych wariantów izotopowych"

Transkrypt

1 Rozkłady zagregowanych wariantów izotopowych Piotr Dittwald Uniwersytet Warszawski 9 I 2014

2 Przypomnienie: podstawowe definicje Izotopy warianty tego samego pierwiastka różniące się liczbą neutronów source: źródło: Cleasen et al., 2012, JASMS

3 Wariant monoizotopowy (bez dodatkowych neutronów) Rozpatrujemy białko C v H w N x O y S z. Łatwo jest policzyć prawdopodobieństwo oraz masę jego wariantu izotopowego: P = P v C 12 P w H 1 P x N 14 P y O 16 P z S 32 M = vm C12 + wm H1 + xm N14 + ym O16 + zm S32

4 Jak policzyć pozostałe kombinacje? Przykład: 3 atomy węgla (C) (C 12 + C 13 ) 3 = C 12 C 12 C 12 + C 12 C 12 C 13 + C 12 C 13 C 12 + C 13 C 12 C 12 + C 12 C 13 C 13 + C 13 C 13 C 12 + C 13 C 12 C 13 + C 13 C 13 C 13

5 Jak policzyć pozostałe kombinacje? Przykład: 3 atomy węgla (C) (C 12 + C 13 ) 3 = C 12 C 12 C 12 + C 12 C 12 C 13 + C 12 C 13 C 12 + C 13 C 12 C 12 + C 12 C 13 C 13 + C 13 C 13 C 12 + C 13 C 12 C 13 + C 13 C 13 C 13 Ignorujemy kolejnosć (C 12 + C 13 ) 3 = (C 12 ) 3 + (C 13 ) 3 + 3(C 12 ) 2 C C 12 (C 13 ) 3

6 Jak policzyć pozostałe kombinacje? Przykład: 3 atomy węgla (C) (C 12 + C 13 ) 3 = C 12 C 12 C 12 + C 12 C 12 C 13 + C 12 C 13 C 12 + C 13 C 12 C 12 + C 12 C 13 C 13 + C 13 C 13 C 12 + C 13 C 12 C 13 + C 13 C 13 C 13 Ignorujemy kolejnosć (C 12 + C 13 ) 3 = (C 12 ) 3 + (C 13 ) 3 + 3(C 12 ) 2 C C 12 (C 13 ) 3 To samo podejście dla ozonu (O 3 ) (O 16 + O 17 + O 18 ) 3 = (O 16 ) 3 + (O 17 ) 3 + (O 18 ) 3 + 3(O 16 ) 2 O O 16 (O 17 ) 2 + 3(O 16 ) 2 O 18 +3(O 17 ) 2 O 18 +3O 16 (O 18 ) 2 +3O 17 (O 18 ) 2 +6O 16 O 17 O 18

7 Jak policzyć pozostałe kombinacje? Przykład: 3 atomy węgla (C) (C 12 + C 13 ) 3 = C 12 C 12 C 12 + C 12 C 12 C 13 + C 12 C 13 C 12 + C 13 C 12 C 12 + C 12 C 13 C 13 + C 13 C 13 C 12 + C 13 C 12 C 13 + C 13 C 13 C 13 Ignorujemy kolejnosć (C 12 + C 13 ) 3 = (C 12 ) 3 + (C 13 ) 3 + 3(C 12 ) 2 C C 12 (C 13 ) 3 To samo podejście dla ozonu (O 3 ) (O 16 + O 17 + O 18 ) 3 = (O 16 ) 3 + (O 17 ) 3 + (O 18 ) 3 + 3(O 16 ) 2 O O 16 (O 17 ) 2 + 3(O 16 ) 2 O 18 +3(O 17 ) 2 O 18 +3O 16 (O 18 ) 2 +3O 17 (O 18 ) 2 +6O 16 O 17 O 18 Czy można to jeszcze uprościć?

8 Rozwinięcie wielomianowe Dla białka o wzorze C v H w N x O y S z wprowadzamy wielomian z indykatorem I reprezentującym liczbę dodatkowych neutronów Q(I ; v, w, x, y, z) = ( P C12 I 0 + P C13 I 1) v ( PH1 I 0 + P H2 I 1) w ( PN14 I 0 + P N15 I 1) x ( PO16 I 0 + P O17 I 1 + P O18 I 2) y ( PS32 I 0 + P S33 I 1 + P S34 I 2 + P S36 I 4) z = {Q C (I )} v {Q H (I )} w {Q N (I )} x {Q O (I )} y {Q S (I )} z gdzie P C12, P C13,..., P S36 odpowiadają prawdopodobnieństwom występowania odpowiednich izotopów.

9 Zagregowane warianty izotopowe Z drugiej strony ten wielomian w standardowym zapisie Q(I ; v, w, x, y, z) = n q j I j ma współczynniki q 0, q 1, q 2,... odpowiadające prawdopodobieństwom występowania wariantów izotopowych z, odpowienio, 0, 1, 2,... dodatkowymi neutronami. j=0

10 Przykład: ozon (O 3 ) Q(I ; 0, 0, 0, 3, 0) = ( P O16 I 0 + P O17 I 1 + P O18 I 2) 3 = 6 q j I j j=0 gdzie współczynniki q 0,..., q 6 otrzymujemy jak następuje: q 0 = PO 3 16, q 1 = 3PO 2 16 P O17, q 2 = 3PO 2 16 P O18 + 3P O16 PO 2 17, q 3 = PO P O16 P O17 P O18, q 4 = 3PO 2 17 P O18 + 3P O16 PO 2 18, q 5 = 3P O17 PO 2 18, source: ozonegreenheartland.com q 6 = P 3 O 18

11 Przykłady: wybrane biomolekuły C 50 H 71 N 13 O 12 C 2934 H 4615 N 781 O 897 S 39 C H N 6528 O 7031 S 170 Angiotensin II Bovine serum albumin Human dynein heavy chain

12 Zagregowane warianty izotopowe Problem Obliczyć efektywnie q 0, q 1, q 2,...

13 Zagregowane warianty izotopowe Problem Obliczyć efektywnie q 0, q 1, q 2,... Odpowiedź Np. za pomocą szybkiej transformaty Fouriera (Fast Fourier Transform; FFT) do mnożenia wielomianów

14 Zagregowane warianty izotopowe Problem Obliczyć efektywnie q 0, q 1, q 2,... Odpowiedź Np. za pomocą szybkiej transformaty Fouriera (Fast Fourier Transform; FFT) do mnożenia wielomianów zadanie domowe

15 Zagregowane warianty izotopowe Problem Obliczyć efektywnie q 0, q 1, q 2,... Odpowiedź Np. za pomocą szybkiej transformaty Fouriera (Fast Fourier Transform; FFT) do mnożenia wielomianów zadanie domowe Alternatywne podejście Podejście algebraiczne - algorytm BRAIN (Claesen et al., 2012)

16 Średnia masa dla wariantów izotopowych m j = k p jk k m jkp jk, gdzie m j to średnia masa j-tego zagregowanego wariantu, a p jk oraz m jk znaczają prawdopodobieństwo i masę k-tego wariantu izotopowego wchodzącego w skład j-tego wariantu zagregowanego.

17 Nowa funkcja tworząca U(I ; v, w, x, y, z) = j ( ) m jk p jk I j j k q j I j

18 Nowa funkcja tworząca U(I ; v, w, x, y, z) = j Teraz potrzebujemy obliczyć q j ( ) m jk p jk I j j k q j I j

19 Q (I, K; v, w, x, y, z) = ( PC12 K M C 12 I 0 + P C13 K M C 13 I 1) v ( PH1 K M H 1 I 0 + P H2 K M H 2 I 1) w ( PN14 K M N 14 I 0 + P N15 K M N 15 I 1) x ( PO16 K M O 16 I 0 + P O17 K M O 17 I 1 + P O18 K M O 18 I 2) y ( PS32 K M S 32 I 0 + P S33 K M S 33 I 1 + P S34 K M S 34 I 2 + P S36 K M S 36 I 4) z, gdzie M C12, M C13,..., M S36 azotu, tlenu oraz siarki to masy izotopów węgla, wodoru,

20 Wielomian Q (I, K; v, w, x, y, z) możemy wyrazić w następujący sposób: Q (I, K; v, w, x, y, z) ( ) p jk K m jk I j j k

21 Wielomian Q (I, K; v, w, x, y, z) możemy wyrazić w następujący sposób: Q (I, K; v, w, x, y, z) ( ) p jk K m jk I j j k Następny krok Używamy Q (I, K; v, w, x, y, z) aby uzyskać wielomian U(I ; v, w, x, y, z). K Q (I, K; v, w, x, y, z) = j ( ) m jk p jk K m jk 1 k I j

22 Podstawiając K = 1 otrzymujemy: U(I ; v, w, x, y, z) = vq(i ; v 1, w, x, y, z) ( P C12 M C12 + P C13 M C13 I 1) +wq(i ; v, w 1, x, y, z) ( P H1 M H1 + P H2 M H2 I 1) +xq(i ; v, w, x 1, y, z) ( P N14 M N14 + P N15 M N15 I 1) +yq(i ; v, w, x, y 1, z) ( P O16 M O16 + P O17 M O17 I 1 + P O18 M O18 I 2) +zq(i ; v, w, x, y, z 1) ( PS32 M S32 + P S33 M S33 I 1 + P S34 M S34 I 2 + P S36 M S36 I 4).

23 Porównanie z innymi algorytmami źródło: Cleasen et al., 2012, JASMS

24 Wysokoprzepustowe obliczenia zagregowanych wariantów izotopowych ludzkie białka z bazy Uniprot,

25 Wysokoprzepustowe obliczenia zagregowanych wariantów izotopowych ludzkie białka z bazy Uniprot, przetwarzanie danych:

26 Wysokoprzepustowe obliczenia zagregowanych wariantów izotopowych ludzkie białka z bazy Uniprot, przetwarzanie danych: 1. sekwencje C v H w N x O y S z,

27 Wysokoprzepustowe obliczenia zagregowanych wariantów izotopowych ludzkie białka z bazy Uniprot, przetwarzanie danych: 1. sekwencje C v H w N x O y S z, 2. zagregowane warianty izotopowe,

28 Wysokoprzepustowe obliczenia zagregowanych wariantów izotopowych ludzkie białka z bazy Uniprot, przetwarzanie danych: 1. sekwencje C v H w N x O y S z, 2. zagregowane warianty izotopowe, w dalszej analizie rozważamy tylko białka o masie monoizotopowej poniżej 10 5 Da,

29 Wyniki Oś y: Masa monoizotopowa Oś x: różnica między masą najwyższego zagregowanego wariantu a masą monoizotopową

30 Model liniowy

31 Residua modelu liniowego

32 Dodatek: średnia masa dla całej cząsteczki Najprościej obliczyć za pomocą formuły zamkniętej: m = vm C + wm H + xm N + ym O + zm S gdzie m C, m H, m N, m O, m S to średnie masy poszczególnych atomów, np. m C = p C12 m C12 + p C13 m C13 Alternatywnie można też zsumować wszystkie (ew. pomijając warianty o dostatecznie małym prawdopodobieństwie) iloczyny prawdopodobieństw i poszczególnych mas dla wariantów izotopowych

33 Współpraca Anna Gambin a, Jürgen Claesen b, Tomasz Burzykowski b, Dirk Valkenborg b,c,d a : University of Warsaw, Poland b : Hasselt University, Belgium c : Flemish Institute for Technological Research (VITO), Belgium d : CfP-CeProMa, University of Antwerp, Belgium

34 Bibliografia Claesen, J, Dittwald, P, Burzykowski, T, Valkenborg, D (2012). An efficient method to calculate the aggregated isotopic distribution and exact center-masses. J. Am. Soc. Mass Spectrom., 23, 4: Valkenborg, D, Mertens, I, Lemière, F, Witters, E, Burzykowski, T (2012). The isotopic distribution conundrum. Mass Spectrom Rev, 31, 1: Dittwald, P, Claesen, J, Burzykowski, T, Valkenborg, D, Gambin, A (2013). BRAIN: A Universal Tool for High-Throughput Calculations of the Isotopic Distribution for Mass Spectrometry. Anal. Chem., 85, 4:

9. Dyskretna transformata Fouriera algorytm FFT

9. Dyskretna transformata Fouriera algorytm FFT Transformata Fouriera ma szerokie zastosowanie w analizie i syntezie układów i systemów elektronicznych, gdyż pozwala na połączenie dwóch sposobów przedstawiania sygnałów reprezentacji w dziedzinie czasu

Bardziej szczegółowo

2. DZIAŁANIA NA WIELOMIANACH

2. DZIAŁANIA NA WIELOMIANACH WIELOMIANY 1. Stopieo wielomianu. Działania na wielomianach 2. Równość wielomianów. 3. Pierwiastek wielomianu. Rozkład wielomianu na czynniki 4. Równania wielomianowe. 1.STOPIEŃ WIELOMIANU Wielomian to

Bardziej szczegółowo

Chemia Grudzień Styczeń

Chemia Grudzień Styczeń Chemia Grudzień Styczeń Klasa VII IV. Łączenie się atomów. Równania reakcji chemicznych 1. Wiązania kowalencyjne 2. Wiązania jonowe 3. Wpływ rodzaju wiązania na właściwości substancji 4. Elektroujemność

Bardziej szczegółowo

Obliczenia chemiczne

Obliczenia chemiczne strona 1/8 Obliczenia chemiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Wagowe stosunki stechiometryczne w związkach chemicznych i reakcjach chemicznych masa atomowa

Bardziej szczegółowo

SPEKTROMETRIA IRMS. (Isotope Ratio Mass Spectrometry) Pomiar stosunków izotopowych (R) pierwiastków lekkich (H, C, O, N, S)

SPEKTROMETRIA IRMS. (Isotope Ratio Mass Spectrometry) Pomiar stosunków izotopowych (R) pierwiastków lekkich (H, C, O, N, S) SPEKTROMETRIA IRMS (Isotope Ratio Mass Spectrometry) Pomiar stosunków izotopowych (R) pierwiastków lekkich (H, C, O, N, S) R = 2 H/ 1 H; 13 C/ 12 C; 15 N/ 14 N; 18 O/ 16 O ( 17 O/ 16 O), 34 S/ 32 S Konstrukcja

Bardziej szczegółowo

---------- ---------- ---------- WARTOŚCI ODNIESIENIA --------- Substancja Numer CAS D1[ug/m3] Da[ug/m3] R[ug/m3] Dp* Rp* --------- 16 benzen 71-43-2 30,0000 5,0000 4,4000 - - 70 ditl. azotu 10102-44-0

Bardziej szczegółowo

USTALANIE WZORÓW I NAZW SOLI

USTALANIE WZORÓW I NAZW SOLI USTALANIE WZORÓW I NAZW SOLI Spis treści Pojęcia podstawowe Wzór ogólny soli Znane kwasy, wartościowość reszt, nazewnictwo pochodzących od nich soli Wartościowość znanych metali Ustalanie wzorów sumarycznych

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne, Obliczenia na podstawie wzorów chemicznych

Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne, Obliczenia na podstawie wzorów chemicznych Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne, Obliczenia na podstawie wzorów chemicznych 1. Wielkości i jednostki stosowane do wyrażania ilości materii 1.1 Masa atomowa, cząsteczkowa, mol Masa atomowa Atomy mają

Bardziej szczegółowo

Wewnętrzna budowa materii - zadania

Wewnętrzna budowa materii - zadania Poniższe zadania rozwiąż na podstawie układu okresowego. Zadanie 1 Oceń poprawność poniższych zdań, wpisując P, gdy zdanie jest prawdziwe oraz F kiedy ono jest fałszywe. Stwierdzenie Atom potasu posiada

Bardziej szczegółowo

Wielomiany. dr Tadeusz Werbiński. Teoria

Wielomiany. dr Tadeusz Werbiński. Teoria Wielomiany dr Tadeusz Werbiński Teoria Na początku przypomnimy kilka szkolnych definicji i twierdzeń dotyczących wielomianów. Autorzy podręczników szkolnych podają różne definicje wielomianu - dla jednych

Bardziej szczegółowo

0.1 Pierścienie wielomianów

0.1 Pierścienie wielomianów 0.1 Pierścienie wielomianów Zadanie 1. Znaleźć w pierścieniu Z 5 [X] drugi wielomian określający tę samą funkcję, co wielomian X 2 X + 1. (Odp. np. X 5 + X 2 2X + 1). Zadanie 2. Znaleźć sumę i iloczyn

Bardziej szczegółowo

3. Jaka jest masa atomowa pierwiastka E w następujących związkach? Który to pierwiastek? EO o masie cząsteczkowej 28 [u]

3. Jaka jest masa atomowa pierwiastka E w następujących związkach? Który to pierwiastek? EO o masie cząsteczkowej 28 [u] 1. Masa cząsteczkowa tlenku dwuwartościowego metalu wynosi 56 [u]. Masa atomowa tlenu wynosi 16 [u]. Ustal jaki to metal i podaj jego nazwę. Napisz wzór sumaryczny tego tlenku. 2. Ile razy masa atomowa

Bardziej szczegółowo

relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach

relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach 1 STECHIOMETRIA INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna

Matematyka dyskretna Matematyka dyskretna Wykład 6: Ciała skończone i kongruencje Gniewomir Sarbicki 24 lutego 2015 Relacja przystawania Definicja: Mówimy, że liczby a, b Z przystają modulo m (co oznaczamy jako a = b (mod

Bardziej szczegółowo

Piotr Kosztołowicz. Powtórka przed maturą. Chemia. Zadania. Zakres rozszerzony

Piotr Kosztołowicz. Powtórka przed maturą. Chemia. Zadania. Zakres rozszerzony Piotr Kosztołowicz Zakres rozszerzony Chemia Powtórka przed maturą Zadania 95 Spis treści Wstęp Rozdział 1. Budowa atomów Rozdział 2. Przemiany jądrowe Rozdział 3. Struktura elektronowa atomu Rozdział

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna

Matematyka dyskretna Matematyka dyskretna Wykład 6: Ciała skończone i kongruencje Gniewomir Sarbicki 2 marca 2017 Relacja przystawania Definicja: Mówimy, że liczby a, b Z przystają modulo m (co oznaczamy jako a = b (mod m)),

Bardziej szczegółowo

Transformata Fouriera. Sylwia Kołoda Magdalena Pacek Krzysztof Kolago

Transformata Fouriera. Sylwia Kołoda Magdalena Pacek Krzysztof Kolago Transformata Fouriera Sylwia Kołoda Magdalena Pacek Krzysztof Kolago Transformacja Fouriera rozkłada funkcję okresową na szereg funkcji okresowych tak, że uzyskana transformata podaje w jaki sposób poszczególne

Bardziej szczegółowo

I ,11-1, 1, C, , 1, C

I ,11-1, 1, C, , 1, C Materiał powtórzeniowy - budowa atomu - cząstki elementarne, izotopy, promieniotwórczość naturalna, okres półtrwania, średnia masa atomowa z przykładowymi zadaniami I. Cząstki elementarne atomu 1. Elektrony

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI prowadzonej pod kątem hospitacji diagnozującej w klasie pierwszej gimnazjum

SCENARIUSZ LEKCJI prowadzonej pod kątem hospitacji diagnozującej w klasie pierwszej gimnazjum Literka.pl Atom i cząsteczka Data dodania: 2010-05-31 11:51:50 Autor: Anna Piwowarczyk Podsumowanie wiadomości o wewnętrznej budowie materii. SCENARIUSZ LEKCJI prowadzonej pod kątem hospitacji diagnozującej

Bardziej szczegółowo

Rozkład materiału z matematyki dla II klasy technikum zakres podstawowy I wariant (38 tyg. 2 godz. = 76 godz.)

Rozkład materiału z matematyki dla II klasy technikum zakres podstawowy I wariant (38 tyg. 2 godz. = 76 godz.) Rozkład materiału z matematyki dla II klasy technikum zakres podstawowy I wariant (38 tyg. godz. = 76 godz.) I. Funkcja i jej własności.4godz. II. Przekształcenia wykresów funkcji...9 godz. III. Funkcja

Bardziej szczegółowo

Budowa atomu. Wiązania chemiczne

Budowa atomu. Wiązania chemiczne strona /6 Budowa atomu. Wiązania chemiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Budowa atomu; jądro i elektrony, składniki jądra, izotopy. Promieniotwórczość i

Bardziej szczegółowo

MINIMUM PROGRAMOWE DLA SŁUCHACZY CKU NR 1

MINIMUM PROGRAMOWE DLA SŁUCHACZY CKU NR 1 MINIMUM PROGRAMOWE DLA SŁUCHACZY CKU NR 1 Rozkład materiału nauczania wraz z celami kształcenia oraz osiągnięciami dla słuchaczy CKU Nr 1 ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi ( z podziałem na semestry

Bardziej szczegółowo

ROZKŁAD MATERIAŁU DO III KLASY LICEUM (ZAKRES ROZSZERZONY) A WYMAGANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ.

ROZKŁAD MATERIAŁU DO III KLASY LICEUM (ZAKRES ROZSZERZONY) A WYMAGANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ. ROZKŁAD MATERIAŁU DO III KLASY LICEUM (ZAKRES ROZSZERZONY) A WYMAGANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ. LICZBA TEMAT GODZIN LEKCYJNYCH Wyrażenia wymierne (19 h) Przekształcanie wielomianów Wyrażenia wymierne 4 Równania

Bardziej szczegółowo

Mol, masa molowa, objętość molowa gazu

Mol, masa molowa, objętość molowa gazu Mol, masa molowa, objętość molowa gazu Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii opracował: Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM Mol Mol jest miarą liczności materii. 1 mol dowolnych indywiduów

Bardziej szczegółowo

Układ okresowy pierwiastków

Układ okresowy pierwiastków strona 1/8 Układ okresowy pierwiastków Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Teoria atomistyczno-cząsteczkowa, nieciągłość budowy materii. Układ okresowy pierwiastków

Bardziej szczegółowo

Matematyka do liceów i techników Szczegółowy rozkład materiału Zakres podstawowy

Matematyka do liceów i techników Szczegółowy rozkład materiału Zakres podstawowy Matematyka do liceów i techników Szczegółowy rozkład materiału Zakres podstawowy Wariant nr (klasa I 4 godz., klasa II godz., klasa III godz.) Klasa I 7 tygodni 4 godziny = 48 godzin Lp. Tematyka zajęć

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA NA POPRAWĘ OCENY NIEDOSTATECZNEJ ZA SEMESTR I 2012/2013 CHEMIA. Klasa I Gimnazjum

ZAGADNIENIA NA POPRAWĘ OCENY NIEDOSTATECZNEJ ZA SEMESTR I 2012/2013 CHEMIA. Klasa I Gimnazjum Klasa I Gimnazjum 1. Znajomość podstawowych elementów szkła i sprzętu laboratoryjnego. 2. Umiejętność określania właściwości substancji tj: stan skupienia, barwa, zapach, połysk, smak, palność, twardość,

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019

Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019 Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019 I. Eliminacje szkolne (60 minut, liczba punktów: 30). Wymagania szczegółowe. Cele kształcenia

Bardziej szczegółowo

ROZKŁAD MATERIAŁU DO II KLASY LICEUM (ZAKRES ROZSZERZONY) A WYMAGANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ.

ROZKŁAD MATERIAŁU DO II KLASY LICEUM (ZAKRES ROZSZERZONY) A WYMAGANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ. ROZKŁAD MATERIAŁU DO II KLASY LICEUM (ZAKRES ROZSZERZONY) A WYMAGANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ. LICZBA TEMAT GODZIN LEKCYJNYCH Potęgi, pierwiastki i logarytmy (8 h) Potęgi 3 Pierwiastki 3 Potęgi o wykładnikach

Bardziej szczegółowo

Ważne pojęcia. Stopień utlenienia. Utleniacz. Reduktor. Utlenianie (dezelektronacja)

Ważne pojęcia. Stopień utlenienia. Utleniacz. Reduktor. Utlenianie (dezelektronacja) Ważne pojęcia Stopień utlenienia Utleniacz Reduktor Utlenianie (dezelektronacja) Stopień utlenienia pierwiastka w dowolnym połączeniu chemicznym jest pojęciem umownym i określa ładunek, który istniałby

Bardziej szczegółowo

Jeśli czas działania algorytmu zależy nie tylko od rozmiaru danych wejściowych i przyjmuje różne wartości dla różnych danych o tym samym rozmiarze,

Jeśli czas działania algorytmu zależy nie tylko od rozmiaru danych wejściowych i przyjmuje różne wartości dla różnych danych o tym samym rozmiarze, Oznaczenia: Jeśli czas działania algorytmu zależy nie tylko od rozmiaru danych wejściowych i przyjmuje różne wartości dla różnych danych o tym samym rozmiarze, to interesuje nas złożoność obliczeniowa

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowe Ocenianie Z Matematyki Liceum Ogólnokształcące obowiązuje w roku szkolnym 2016 / 2017

Przedmiotowe Ocenianie Z Matematyki Liceum Ogólnokształcące obowiązuje w roku szkolnym 2016 / 2017 Przedmiotowe Ocenianie Z Matematyki Liceum Ogólnokształcące obowiązuje w roku szkolnym 2016 / 2017 1. Rok szkolny dzieli się na dwa semestry. Każdy semestr kończy się klasyfikacją. 2. Na początku roku

Bardziej szczegółowo

Funkcje wymierne. Jerzy Rutkowski. Działania dodawania i mnożenia funkcji wymiernych określa się wzorami: g h + k l g h k.

Funkcje wymierne. Jerzy Rutkowski. Działania dodawania i mnożenia funkcji wymiernych określa się wzorami: g h + k l g h k. Funkcje wymierne Jerzy Rutkowski Teoria Przypomnijmy, że przez R[x] oznaczamy zbiór wszystkich wielomianów zmiennej x i o współczynnikach rzeczywistych Definicja Funkcją wymierną jednej zmiennej nazywamy

Bardziej szczegółowo

Szybka transformacja Fouriera (FFT Fast Fourier Transform)

Szybka transformacja Fouriera (FFT Fast Fourier Transform) Szybka transformacja Fouriera (FFT Fast Fourier Transform) Plan wykładu: 1. Transformacja Fouriera, iloczyn skalarny 2. DFT - dyskretna transformacja Fouriera 3. FFT szybka transformacja Fouriera a) algorytm

Bardziej szczegółowo

Budowa atomu Wiązania chemiczne

Budowa atomu Wiązania chemiczne strona 1/8 Budowa atomu Wiązania chemiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Budowa atomu: jądro i elektrony, składniki jądra, izotopy. Promieniotwórczość i

Bardziej szczegółowo

Projekt Era inżyniera pewna lokata na przyszłość jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt Era inżyniera pewna lokata na przyszłość jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z matematyki dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Biotechnologia w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Projekt Era inżyniera

Bardziej szczegółowo

podstawami stechiometrii, czyli działu chemii zajmującymi są obliczeniami jest prawo zachowania masy oraz prawo stałości składu

podstawami stechiometrii, czyli działu chemii zajmującymi są obliczeniami jest prawo zachowania masy oraz prawo stałości składu Podstawy obliczeń chemicznych podstawami stechiometrii, czyli działu chemii zajmującymi są obliczeniami jest prawo zachowania masy oraz prawo stałości składu prawo zachowania masy mówi, że w reakcji chemicznej

Bardziej szczegółowo

Rozwiązywanie zależności rekurencyjnych metodą równania charakterystycznego

Rozwiązywanie zależności rekurencyjnych metodą równania charakterystycznego Rozwiązywanie zależności rekurencyjnych metodą równania charakterystycznego WMS, 2019 1 Wstęp Niniejszy dokument ma na celu prezentację w teorii i na przykładach rozwiązywania szczególnych typów równań

Bardziej szczegółowo

Anna Grych Test z budowy atomu i wiązań chemicznych

Anna Grych Test z budowy atomu i wiązań chemicznych Anna Grych Test z budowy atomu i wiązań chemicznych 1. Uzupełnij tabelkę wpisując odpowiednie dane: Nazwa atomu Liczba nukleonów protonów neutronów elektronów X -... 4 2 Y -... 88 138 Z -... 238 92 W -...

Bardziej szczegółowo

Pakiet edukacyjny do nauki przedmiotów ścisłych i kształtowania postaw przedsiębiorczych

Pakiet edukacyjny do nauki przedmiotów ścisłych i kształtowania postaw przedsiębiorczych ZESPÓŁ SZKÓŁ HANDLOWO-EKONOMICZNYCH IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W BIAŁYMSTOKU Pakiet edukacyjny do nauki przedmiotów ścisłych i kształtowania postaw przedsiębiorczych Mój przedmiot matematyka spis scenariuszy

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego O O

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego O O Zastosowanie spektrometrii mas do określania struktury związków organicznych (opracowała Anna Kolasa) Uwaga: Informacje na temat nowych technik jonizacji, budowy analizatorów, nowych metod detekcji jonów

Bardziej szczegółowo

MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY

MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY dla uczniów dotychczasowych gimnazjów i klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu Etap I (szkolny) Materiały dla nauczycieli Rozwiązania zadań wraz

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa... XI. Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar... 1. Rozdział 2. Pomiar: liczby i obliczenia liczbowe... 16

Spis treści. Przedmowa... XI. Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar... 1. Rozdział 2. Pomiar: liczby i obliczenia liczbowe... 16 Spis treści Przedmowa.......................... XI Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar................. 1 1.1. Wielkości fizyczne i pozafizyczne.................. 1 1.2. Spójne układy miar. Układ SI i jego

Bardziej szczegółowo

07_Matematyka ZR_kalendarz-okl 2012_01_04 LOMzrKal_cover :58 Strona 1. Kalendarz przygotowań plan pracy na rok szkolny

07_Matematyka ZR_kalendarz-okl 2012_01_04 LOMzrKal_cover :58 Strona 1. Kalendarz przygotowań plan pracy na rok szkolny 07_Matematyka ZR_kalendarz-okl 2012_01_04 LOMzrKal_cover 11-06-17 11:58 Strona 1 Kalendarz przygotowań plan pracy na rok szkolny ISBN 978-83-7680-389-0 9 788376 803890 rogram Matura z Operonem Lista uczestników

Bardziej szczegółowo

I. Substancje i ich przemiany

I. Substancje i ich przemiany NaCoBeZU z chemii dla klasy 1 I. Substancje i ich przemiany 1. Pracownia chemiczna podstawowe szkło i sprzęt laboratoryjny. Przepisy BHP i regulamin pracowni chemicznej zaliczam chemię do nauk przyrodniczych

Bardziej szczegółowo

Algorytmy i struktury danych. Wykład 4

Algorytmy i struktury danych. Wykład 4 Wykład 4 Różne algorytmy - obliczenia 1. Obliczanie wartości wielomianu 2. Szybkie potęgowanie 3. Algorytm Euklidesa, liczby pierwsze, faktoryzacja liczby naturalnej 2017-11-24 Algorytmy i struktury danych

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia na egzamin poprawkowy z matematyki - klasa I 1. Liczby rzeczywiste

Zagadnienia na egzamin poprawkowy z matematyki - klasa I 1. Liczby rzeczywiste Zagadnienia na egzamin poprawkowy z matematyki - klasa I 1. Liczby rzeczywiste Liczby naturalne Liczby całkowite. Liczby wymierne Liczby niewymierne Rozwinięcie dziesiętne liczby rzeczywistej Pierwiastek

Bardziej szczegółowo

6. Całka nieoznaczona

6. Całka nieoznaczona 6. Całka nieoznaczona Grzegorz Kosiorowski Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie rzegorz Kosiorowski (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie) 6. Całka nieoznaczona 1 / 35 Całka nieoznaczona - motywacja Wiemy

Bardziej szczegółowo

Rozkład wyników ogólnopolskich

Rozkład wyników ogólnopolskich Rozkład wyników ogólnopolskich 1 9 8 7 procent uczniów 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 3 31 32 33 34 35 36 37 38 39 4 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Bardziej szczegółowo

Otrzymaliśmy w ten sposób ograniczenie na wartości parametru m.

Otrzymaliśmy w ten sposób ograniczenie na wartości parametru m. Dla jakich wartości parametru m dziedziną funkcji f ( x) = x + mx + m 1 jest zbiór liczb rzeczywistych? We wzorze funkcji f(x) pojawia się funkcja kwadratowa, jednak znajduje się ona pod pierwiastkiem.

Bardziej szczegółowo

Wielomiany podstawowe wiadomości

Wielomiany podstawowe wiadomości Rozdział Wielomiany podstawowe wiadomości Funkcję postaci f s = a n s n + a n s n + + a s + a 0, gdzie n N, a i R i = 0,, n, a n 0 nazywamy wielomianem rzeczywistym stopnia n; jeżeli współczynniki a i

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY Pieczątka szkoły Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 30.10.2018 r. 1. Test konkursowy zawiera 22 zadania. Są to zadania

Bardziej szczegółowo

I II I II III II. I. Wartościowość pierwiastków chemicznych. oznacza się cyfrą rzymską. tlenek żelaza (III) C IV O II 2

I II I II III II. I. Wartościowość pierwiastków chemicznych. oznacza się cyfrą rzymską. tlenek żelaza (III) C IV O II 2 I. Wartościowość pierwiastków chemicznych oznacza się cyfrą rzymską tlenek żelaza (III) C IV II 2 oznacza liczbę wiązań za pomocą, których atomy łączą się ze sobą H wodór jest I wartościowy od atomu wodoru

Bardziej szczegółowo

Funkcja kwadratowa. f(x) = ax 2 + bx + c,

Funkcja kwadratowa. f(x) = ax 2 + bx + c, Funkcja kwadratowa. Funkcją kwadratową nazywamy funkcję f : R R określoną wzorem gdzie a, b, c R, a 0. f(x) = ax 2 + bx + c, Szczególnym przypadkiem funkcji kwadratowej jest funkcja f(x) = ax 2, a R \

Bardziej szczegółowo

Propozycja szczegółowego rozkładu materiału dla 4-letniego technikum, zakres podstawowy i rozszerzony. Klasa I (90 h)

Propozycja szczegółowego rozkładu materiału dla 4-letniego technikum, zakres podstawowy i rozszerzony. Klasa I (90 h) Propozycja szczegółowego rozkładu materiału dla 4-letniego technikum, zakres podstawowy i rozszerzony (według podręczników z serii MATeMAtyka) Klasa I (90 h) Temat Liczba godzin 1. Liczby rzeczywiste 15

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY AUTOMATYKI. MATLAB - komputerowe środowisko obliczeń naukowoinżynierskich - podstawowe operacje na liczbach i macierzach.

PODSTAWY AUTOMATYKI. MATLAB - komputerowe środowisko obliczeń naukowoinżynierskich - podstawowe operacje na liczbach i macierzach. WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I AUTOMATYKI Katedra Inżynierii Systemów Sterowania PODSTAWY AUTOMATYKI MATLAB - komputerowe środowisko obliczeń naukowoinżynierskich - podstawowe operacje na liczbach i macierzach.

Bardziej szczegółowo

Funkcja kwadratowa. f(x) = ax 2 + bx + c = a

Funkcja kwadratowa. f(x) = ax 2 + bx + c = a Funkcja kwadratowa. Funkcją kwadratową nazywamy funkcję f : R R określoną wzorem gdzie a, b, c R, a 0. f(x) = ax + bx + c, Szczególnym przypadkiem funkcji kwadratowej jest funkcja f(x) = ax, a R \ {0}.

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM. SCHEMAT OCENIANIA etap wojewódzki

PRZEDMIOTOWY KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM. SCHEMAT OCENIANIA etap wojewódzki PRZEDMIOTOWY KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM SCHEMAT OCENIANIA etap wojewódzki 1. Ogólne zasady oceniania Uczeń otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom

Bardziej szczegółowo

Uczeń: -podaje przykłady ciągów liczbowych skończonych i nieskończonych oraz rysuje wykresy ciągów

Uczeń: -podaje przykłady ciągów liczbowych skończonych i nieskończonych oraz rysuje wykresy ciągów Wymagania edukacyjne PRZEDMIOT: Matematyka KLASA: III Th ZAKRES: zakres podstawowy Poziom wymagań Lp. Dział programu Konieczny-K Podstawowy-P Rozszerzający-R Dopełniający-D Uczeń: 1. Ciągi liczbowe. -zna

Bardziej szczegółowo

Próbny egzamin z matematyki dla uczniów klas II LO i III Technikum. w roku szkolnym 2012/2013

Próbny egzamin z matematyki dla uczniów klas II LO i III Technikum. w roku szkolnym 2012/2013 Próbny egzamin z matematyki dla uczniów klas II LO i III Technikum w roku szkolnym 2012/2013 I. Zakres materiału do próbnego egzaminu maturalnego z matematyki: 1) liczby rzeczywiste 2) wyrażenia algebraiczne

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne

Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne Pierwiastki, nazewnictwo i symbole. Budowa atomu, izotopy. Przemiany promieniotwórcze, okres półtrwania. Układ okresowy. Właściwości pierwiastków a ich położenie w

Bardziej szczegółowo

METODY PRZYGOTOWANIA PRÓBEK DO POMIARU STOSUNKÓW IZOTOPOWYCH PIERWIASTKÓW LEKKICH. Spektrometry IRMS akceptują tylko próbki w postaci gazowej!

METODY PRZYGOTOWANIA PRÓBEK DO POMIARU STOSUNKÓW IZOTOPOWYCH PIERWIASTKÓW LEKKICH. Spektrometry IRMS akceptują tylko próbki w postaci gazowej! METODY PRZYGOTOWANIA PRÓBEK DO POMIARU STOSUNKÓW IZOTOPOWYCH PIERWIASTKÓW LEKKICH Spektrometry IRMS akceptują tylko próbki w postaci gazowej! Stąd konieczność opracowania metod przeprowadzania próbek innych

Bardziej szczegółowo

CIĄGI wiadomości podstawowe

CIĄGI wiadomości podstawowe 1 CIĄGI wiadomości podstawowe Jak głosi definicja ciąg liczbowy to funkcja, której dziedziną są liczby naturalne dodatnie (w zadaniach oznacza się to najczęściej n 1) a wartościami tej funkcji są wszystkie

Bardziej szczegółowo

ZAKRES PODSTAWOWY. Proponowany rozkład materiału kl. I (100 h)

ZAKRES PODSTAWOWY. Proponowany rozkład materiału kl. I (100 h) ZAKRES PODSTAWOWY Proponowany rozkład materiału kl. I (00 h). Liczby rzeczywiste. Liczby naturalne. Liczby całkowite. Liczby wymierne. Liczby niewymierne 4. Rozwinięcie dziesiętne liczby rzeczywistej 5.

Bardziej szczegółowo

nazywa wybrane elementy szkła i sprzętu laboratoryjnego oraz określa ich przeznaczenie (4)

nazywa wybrane elementy szkła i sprzętu laboratoryjnego oraz określa ich przeznaczenie (4) Wymagania na poszczególne oceny z chemii w klasie I Uczeń: I. Substancje i ich właściwości stosuje zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej (2) zalicza chemię do nauk przyrodniczych (2)

Bardziej szczegółowo

Równania różniczkowe liniowe wyższych rzędów o stałych współcz

Równania różniczkowe liniowe wyższych rzędów o stałych współcz Równania różniczkowe liniowe wyższych rzędów o stałych współczynnikach Katedra Matematyki i Ekonomii Matematycznej SGH 12 maja 2016 Równanie liniowe n-tego rzędu Definicja Równaniem różniczkowym liniowym

Bardziej szczegółowo

Proces rezerwy w czasie dyskretnym z losową stopą procentową i losową składką

Proces rezerwy w czasie dyskretnym z losową stopą procentową i losową składką z losową stopą procentową i losową składką Instytut Matematyki i Informatyki Politechniki Wrocławskiej 10 czerwca 2008 Oznaczenia Wprowadzenie ξ n liczba wypłat w (n 1, n], Oznaczenia Wprowadzenie ξ n

Bardziej szczegółowo

STECHIOMETRIA SPALANIA

STECHIOMETRIA SPALANIA STECHIOMETRIA SPALANIA Mole i kilomole Masa atomowa pierwiastka to średnia ważona mas wszystkich jego naturalnych izotopów w stosunku do 1/12 masy izotopu węgla: 1/12 126 C ~ 1,66 10-27 kg Liczba Avogadra

Bardziej szczegółowo

Budowa atomu Poziom: rozszerzony Zadanie 1. (2 pkt.)

Budowa atomu Poziom: rozszerzony Zadanie 1. (2 pkt.) Budowa atomu Poziom: rozszerzony Zadanie 1. (2 pkt.) Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Punkty Okres połowiczego rozpadu pewnego radionuklidu wynosi 16 godzin. a) Określ, ile procent atomów tego izotopu rozpadnie

Bardziej szczegółowo

Wartości odniesienia substancji w powietrzu

Wartości odniesienia substancji w powietrzu Wydruk 1. Wartości odniesienia substancji w powietrzu ---------- ---------- ---------- POZIOMY DOPUSZCZALNE I WARTOŚCI ODNIESIENIA Identyfikator obiektu: BASE ----------- Substancja Numer CAS D1[ug/m3]

Bardziej szczegółowo

Nazwy pierwiastków: A +Fe 2(SO 4) 3. Wzory związków: A B D. Równania reakcji:

Nazwy pierwiastków: A +Fe 2(SO 4) 3. Wzory związków: A B D. Równania reakcji: Zadanie 1. [0-3 pkt] Na podstawie podanych informacji ustal nazwy pierwiastków X, Y, Z i zapisz je we wskazanych miejscach. I. Suma protonów i elektronów anionu X 2- jest równa 34. II. Stosunek masowy

Bardziej szczegółowo

MATEMATYKA ZP Ramowy rozkład materiału na cały cykl kształcenia

MATEMATYKA ZP Ramowy rozkład materiału na cały cykl kształcenia MATEMATYKA ZP Ramowy rozkład materiału na cały cykl kształcenia KLASA I (3 h w tygodniu x 32 tyg. = 96 h; reszta godzin do dyspozycji nauczyciela) 1. Liczby rzeczywiste Zbiory Liczby naturalne Liczby wymierne

Bardziej szczegółowo

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 16 stycznia 2015 r. zawody II stopnia (rejonowe)

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 16 stycznia 2015 r. zawody II stopnia (rejonowe) Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 16 stycznia 2015 r. zawody II stopnia (rejonowe) Kod ucznia Suma punktów Witamy Cię na drugim etapie konkursu chemicznego. Podczas konkursu możesz korzystać

Bardziej szczegółowo

dobry punkt wyjściowy do analizy nieznanego związku

dobry punkt wyjściowy do analizy nieznanego związku spektrometria mas dobry punkt wyjściowy do analizy nieznanego związku cele: wyznaczenie masy cząsteczkowej związku wyznaczenie wzoru empirycznego określenie fragmentów cząsteczki określenie niedoboru wodoru

Bardziej szczegółowo

Test sprawdzający z chemii do klasy I LO i technikum z działu Budowa atomu i wiązania chemiczne

Test sprawdzający z chemii do klasy I LO i technikum z działu Budowa atomu i wiązania chemiczne Anna Grych Test sprawdzający z chemii do klasy I LO i technikum z działu Budowa atomu i wiązania chemiczne Informacja do zadań -7 75 Dany jest pierwiastek 33 As. Zadanie. ( pkt) Uzupełnij poniższą tabelkę.

Bardziej szczegółowo

Propozycja szczegółowego rozkładu materiału dla 4-letniego technikum, zakres podstawowy. Klasa I (60 h)

Propozycja szczegółowego rozkładu materiału dla 4-letniego technikum, zakres podstawowy. Klasa I (60 h) Propozycja szczegółowego rozkładu materiału dla 4-letniego technikum, zakres podstawowy (według podręczników z serii MATeMAtyka) Temat Klasa I (60 h) Liczba godzin 1. Liczby rzeczywiste 15 1. Liczby naturalne

Bardziej szczegółowo

1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru

1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru 1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru 2. Na podstawie struktury cząsteczek wyjaśnij dlaczego N 2 jest bierny a Cl 2 aktywny chemicznie? 3. Które substancje posiadają budowę

Bardziej szczegółowo

Proteomika. Spektrometria mas. i jej zastosowanie do badań białek

Proteomika. Spektrometria mas. i jej zastosowanie do badań białek Proteomika Spektrometria mas i jej zastosowanie do badań białek Spektrometria mas (MS) Metoda pozwalająca na pomiar stosunku masy do ładunku jonów (m/z) m/z można przeliczyć na masę jednostką m/z jest

Bardziej szczegółowo

Program zajęć pozalekcyjnych z matematyki poziom rozszerzony- realizowanych w ramach projektu Przez naukę i praktykę na Politechnikę

Program zajęć pozalekcyjnych z matematyki poziom rozszerzony- realizowanych w ramach projektu Przez naukę i praktykę na Politechnikę Program zajęć pozalekcyjnych z matematyki poziom rozszerzony- realizowanych w ramach projektu Przez naukę i praktykę na Politechnikę 1. Omówienie programu. Zaznajomienie uczniów ze źródłami finansowania

Bardziej szczegółowo

WYRAŻENIA ALGEBRAICZNE

WYRAŻENIA ALGEBRAICZNE WYRAŻENIA ALGEBRAICZNE Wyrażeniem algebraicznym nazywamy wyrażenie zbudowane z liczb, liter, nawiasów oraz znaków działań, na przykład: Symbole literowe występujące w wyrażeniu algebraicznym nazywamy zmiennymi.

Bardziej szczegółowo

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE Z CHEMII klasa I

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE Z CHEMII klasa I WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE Z CHEMII klasa I Aby uzyskać ocenę wyższą niż dana ocena, uczeń musi opanować wiadomości i umiejętności dotyczące danej oceny oraz ocen od niej niższych. Dział:

Bardziej szczegółowo

Kody blokowe Wykład 2, 10 III 2011

Kody blokowe Wykład 2, 10 III 2011 Kody blokowe Wykład 2, 10 III 2011 Literatura 1. R.M. Roth, Introduction to Coding Theory, 2006 2. W.C. Huffman, V. Pless, Fundamentals of Error-Correcting Codes, 2003 3. D.R. Hankerson et al., Coding

Bardziej szczegółowo

83 Przekształcanie wykresów funkcji (cd.) 3

83 Przekształcanie wykresów funkcji (cd.) 3 Zakres podstawowy Zakres rozszerzony dział temat godz. dział temat godz,. KLASA 1 (3 godziny tygodniowo) - 90 godzin KLASA 1 (5 godzin tygodniowo) - 150 godzin I Zbiory Zbiory i działania na zbiorach 2

Bardziej szczegółowo

Zapisz za pomocą symboli i wzorów następujące ilości substancji :

Zapisz za pomocą symboli i wzorów następujące ilości substancji : ZESTAW I Zadanie 1. Zapisz za pomocą symboli i wzorów następujące ilości substancji : a) dwa atomy wapnia... b) cztery cząsteczki wodoru... c) trzy cząsteczki siarczku żelaza... d) atom magnezu... e) dwie

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe na poszczególne oceny z chemii w kl.1. I. Substancje i ich przemiany

Wymagania programowe na poszczególne oceny z chemii w kl.1. I. Substancje i ich przemiany Wymagania programowe na poszczególne oceny z chemii w kl.1 I. Substancje i ich przemiany Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] zalicza chemię do nauk przyrodniczych wyjaśnia, dlaczego chemia

Bardziej szczegółowo

Nazwy pierwiastków: ...

Nazwy pierwiastków: ... Zadanie 1. [ 3 pkt.] Na podstawie podanych informacji ustal nazwy pierwiastków X, Y, Z i zapisz je we wskazanych miejscach. I. Atom pierwiastka X w reakcjach chemicznych może tworzyć jon zawierający 20

Bardziej szczegółowo

1 Równania różniczkowe zwyczajne o rozdzielonych zmiennych

1 Równania różniczkowe zwyczajne o rozdzielonych zmiennych Równania różniczkowe zwyczajne o rozdzielonych zmiennych Definicja. Równaniem różniczkowym o rozdzielonych zmiennych nazywamy równanie postaci p(y) = q() (.) rozwiązanie równania sprowadza się do postaci

Bardziej szczegółowo

Peter W. Shor - Polynomial-Time Algorithms for Prime Factorization and Discrete Logarithms on a Quantum Computer. 19 listopada 2004 roku

Peter W. Shor - Polynomial-Time Algorithms for Prime Factorization and Discrete Logarithms on a Quantum Computer. 19 listopada 2004 roku Peter W. Shor - Polynomial-Time Algorithms for Prime Factorization and Discrete Logarithms on a Quantum Computer. 19 listopada 2004 roku Wstęp czyli (próba) odpowiedzi na pewne pytania (Silna) Teza Church

Bardziej szczegółowo

Modelowanie motywów łańcuchami Markowa wyższego rzędu

Modelowanie motywów łańcuchami Markowa wyższego rzędu Modelowanie motywów łańcuchami Markowa wyższego rzędu Uniwersytet Warszawski Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki 23 października 2008 roku Plan prezentacji 1 Źródła 2 Motywy i ich znaczenie Łańcuchy

Bardziej szczegółowo

MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY

MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY Kod ucznia MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY dla uczniów dotychczasowych gimnazjów i klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu 8 października 2018 r. Etap I (szkolny) Wypełnia Szkolna

Bardziej szczegółowo

Wykrywanie anomalii w zbiorze danych o dużym wymiarze

Wykrywanie anomalii w zbiorze danych o dużym wymiarze Wykrywanie anomalii w zbiorze danych o dużym wymiarze Piotr Kroll Na podstawie pracy: Very Fast Outlier Detection In Large Multidimensional Data Set autorstwa: A. Chandhary, A. Shalay, A. Moore Różne rozwiązania

Bardziej szczegółowo

Wykład z równań różnicowych

Wykład z równań różnicowych Wykład z równań różnicowych 1 Wiadomości wstępne Umówmy się, że na czas tego wykładu zrezygnujemy z oznaczania n-tego wyrazu ciągu symbolem typu x n, y n itp. Zamiast tego pisać będziemy x (n), y (n) itp.

Bardziej szczegółowo

5. Całka nieoznaczona

5. Całka nieoznaczona 5. Całka nieoznaczona Grzegorz Kosiorowski Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie zima 2017/2018 rzegorz Kosiorowski (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie) 5. Całka nieoznaczona zima 2017/2018 1 / 31 Całka nieoznaczona

Bardziej szczegółowo

Elementy Modelowania Matematycznego Wykład 4 Regresja i dyskryminacja liniowa

Elementy Modelowania Matematycznego Wykład 4 Regresja i dyskryminacja liniowa Spis treści Elementy Modelowania Matematycznego Wykład 4 Regresja i dyskryminacja liniowa Romuald Kotowski Katedra Informatyki Stosowanej PJWSTK 2009 Spis treści Spis treści 1 Wstęp Bardzo często interesujący

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Tytuł projektu: Woda w środowisku przyrodniczym w aspekcie lokalnym i globalnym Przedmiot Treści nauczania z

Bardziej szczegółowo

Procentowa zawartość sodu (w molu tej soli są dwa mole sodu) wynosi:

Procentowa zawartość sodu (w molu tej soli są dwa mole sodu) wynosi: Stechiometria Każdą reakcję chemiczną można zapisać równaniem, które jest jakościową i ilościową charakterystyką tej reakcji. Określa ono bowiem, jakie pierwiastki lub związki biorą udział w danej reakcji

Bardziej szczegółowo

06_Matematyka ZP_kalendarz-okl 2012_01_04 LOMzpKal_cover :48 Strona 1

06_Matematyka ZP_kalendarz-okl 2012_01_04 LOMzpKal_cover :48 Strona 1 06_Matematyka Z_kalendarz-okl 2012_01_04 LOMzpKal_cover 11-06-20 13:48 Strona 1 ISBN 978-83-7680-388-3 9 788376 803883 Matematyka Kalendarz przygotowań do matury 2012 imię i nazwisko zakres podstawowy

Bardziej szczegółowo

Elementarna analiza statystyczna

Elementarna analiza statystyczna MatLab część V 1 Elementarna analiza statystyczna W standardowym pakiecie MatLab-a istnieją jedynie podstawowe funkcje analizy statystycznej. Bardziej zaawansowane znajdują się w pakiecie statystycznym

Bardziej szczegółowo

Budowa atomu. Izotopy

Budowa atomu. Izotopy Budowa atomu. Izotopy Zadanie. atomu lub jonu Fe 3+ atomowa Z 9 masowa A Liczba protonów elektronów neutronów 64 35 35 36 Konfiguracja elektronowa Zadanie 2. Atom pewnego pierwiastka chemicznego o masie

Bardziej szczegółowo