RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Gimnazjum w Dziaduszycach Dziaduszyce Kuratorium Oświaty w Krakowie

2 Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia r. wraz ze zmianami z dnia r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Gimnazjum w Dziaduszycach 2/28

3 Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Barbara Bertek, Mirosława Malmon. Badaniem objęto 56 uczniów (ankieta i wywiad grupowy), 38 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 13 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielami partnerów szkoły, a także obserwacje lekcji i i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe obszary działania szkoły lub placówki. Wyjaśnienie skrótów dla narzędzi: OZ - Arkusz obserwacji zajęć AD - Kwestionariusz ankiety dla dyrektora/dyrektorki szkoły AN - Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli AR - Kwestionariusz ankiety dla rodziców AMD - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Mój dzień" AMS - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Moja szkoła" ADZ - Kwestionariusz badania "Analiza danych zastanych" WN - Scenariusz wywiadu grupowego z nauczycielami WR - Scenariusz wywiadu grupowego z rodzicami WU - Scenariusz wywiadu grupowego z uczniami WD - Scenariusz wywiadu z dyrektorem/dyrektorką szkoły WNPO - Scenariusz wywiadu z nauczycielem po obserwacji WP - Scenariusz wywiadu z partnerami WNO - Scenariusz wywiadu z zespołem nauczycieli uczących w jednym oddziale Gimnazjum w Dziaduszycach 3/28

4 Obraz szkoły Gimnazjum jest częścią Zespołu Szkół w Dziaduszycach, którego organem prowadzącym jest Gmina Słaboszów. Wraz ze Szkołą Podstawową i Oddziałem Przedszkolnym, zajmuje jedno skrzydło jednopiętrowego, dużego, otoczonego zielenią budynku. Szkole uczy się w 5 oddziałach 99 uczniów. Sale lekcyjne są przestronne, dobrze oświetlone, zadbane, wyposażone w pomoce dydaktyczne niezbędne do realizacji podstawy programowej. Duże i przestronne korytarze, zapewniają możliwość swobodnego i bezpiecznego spędzania przerw przez uczniów. Do dyspozycji uczniów i nauczycieli jest duża hala sportowa, sala komputerowa, świetlica szkolna, biblioteka oraz stołówka prowadzona na zasadzie cateringu. Nauczyciele systematycznie diagnozują i monitorują osiągnięcia uczniów, a ich wyniki są wykorzystywane do właściwej realizacji podstawy programowej. Procesy edukacyjne realizowane w Szkole są w większości spójne z zalecanymi warunkami i sposobami realizacji podstawy programowej. Pomimo wdrażanych wielu działań będących wynikiem wniosków, nie przyczyniają się one do wyraźnego wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów. Także nie wszystkie umiejętności przydatne na kolejnym etapie kształcenia są rozwijane w szkole przez wszystkich nauczycieli. W Gimnazjum rozpoznaje się możliwości, potrzeby, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną uczniów i adekwatnie do rozpoznanych potrzeb prowadzone są zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze oraz zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia. Realizowane są działania profilaktyczne o charakterze antydyskryminacyjnym. We współpracy z instytucjami wspomagającymi rozwój uczniów prowadzone są działania edukacyjne. Podejmowane działania są adekwatne do potrzeb większości uczniów i w większości uwzględniają indywidualizację procesu edukacyjnego. W opinii większości uczniów wsparcie otrzymywane w Szkole nie odpowiada ich potrzebom. Nauczyciele wykorzystują wnioski z analizy wyników egzaminu zewnętrznego w części humanistycznej i matematyczno-przyrodniczej w organizacji procesów edukacyjnych. Wprowadzają działania mające na celu doskonalenie kluczowych umiejętności uczniów oraz monitorują ich efektywność. Szkoła osiąga dobre wyniki w części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego oraz z matematyki i języka niemieckiego, gdzie widać wyraźny wzrost efektywności kształcenia. Przyjęta forma pozyskiwania informacji o losach absolwentów nie wskazuje na planowanie i celowość tych działań i nie prowadzi do wdrażania rzeczywistych zmian w procesie edukacyjnym. Szkoła współpracuje z wieloma instytucjami na terenie gminy zwłaszcza związanymi z zapewnieniem bezpieczeństwem dzieci (Policja, Straż Pożarna). Prowadzone przez szkołę działania cieszą się uznaniem rodziców i całej społeczności lokalnej. Gimnazjum w Dziaduszycach 4/28

5 Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica 0 Numer 23 Gimnazjum w Dziaduszycach Gimnazjum Dziaduszyce Kod pocztowy Urząd pocztowy Słaboszów Telefon Fax Www Regon Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 99 Oddziały 5 Nauczyciele pełnozatrudnieni 6.00 publiczna Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 5.05 Średnia liczba uczących się w oddziale 19.8 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy Dzieci lub młodzież brak specyfiki 16.5 MAŁOPOLSKIE miechowski Słaboszów gmina wiejska Gimnazjum w Dziaduszycach 5/28

6 Poziom spełniania wymagań państwa Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) C Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia (D) Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia (D) W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki (D) Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną (D) W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia (B) D W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom (B) Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania (D) Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane (D) E W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych (B) W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów (B) Gimnazjum w Dziaduszycach 6/28

7 Wnioski 1. Prowadzona w Szkole diagnoza wiadomości i umiejętności wyniesionych przez uczniów ze szkoły podstawowej jest działaniem powszechnym, w realizację którego włączają się wszyscy nauczyciele. 2. Nie wszyscy nauczyciele wykorzystują w procesie edukacyjnym zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej. 3. Szkoła wdraża działania mające na celu poprawę wyników nauczania, ale nie powodują one widocznego wzrostu efektywności kształcenia z przedmiotów matematyczno-przyrodniczych i języka angielskiego. 4. Szkoła osiąga dobre wyniki w części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego oraz języka niemieckiego, gdzie widać wyraźny wzrost efektywności kształcenia. 5. Nie wszystkie umiejętności przydatne na kolejnym etapie kształcenia są rozwijane w Szkole przez wszystkich nauczycieli. 6. Podejmowane przez nauczycieli działania są adekwatne do potrzeb uczniów, jednakże nie uwzględniają indywidualizacji procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia, a więc nie są powszechne. 7. W opinii większości uczniów wsparcie otrzymywane w Szkole nie jest adekwatne do ich potrzeb. Gimnazjum w Dziaduszycach 7/28

8 Wyniki ewaluacji Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Stan oczekiwany: Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Poziom spełnienia wymagania: C Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Prowadzona w Szkole diagnoza osiągnięć uczniów jest celowa, a jej wyniki są wykorzystywane do właściwej realizacji podstawy programowej. Procesy edukacyjne realizowane w Szkole są w większości spójne z zalecanymi warunkami i sposobami realizacji podstawy programowej. Spójności realizacji procesów nie zaobserwowano na lekcji informatyki oraz języka angielskiego. Nauczyciele monitorują i diagnozują osiągnięcia uczniów oraz wdrażają wnioski z tych analiz. Pomimo wdrażanych wielu działań będących wynikiem wniosków nie przyczyniają się one do wyraźnego wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, nie potwierdzają skuteczności podejmowanych działań dydaktycznych. Nie wszystkie umiejętności przydatne na kolejnym etapie kształcenia są rozwijane w szkole przez wszystkich nauczycieli. Gimnazjum w Dziaduszycach 8/28

9 Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego Szkoła w różnorodny sposób diagnozuje osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego. Dokonuje tego na podstawie analiz: wyniku sprawdzianu zewnętrznego po klasie VI (także wynikającego ze stosowania kalkulatora EWD), świadectw ukończenia szkoły, opinii i orzeczeń Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej (w konsultacji z rodzicami) oraz obserwacji uczniów na zajęciach. Wykorzystuje testy diagnostyczne z poszczególnych przedmiotów opracowane przez zespoły nauczycieli: humanistów, matematyczno przyrodniczych, językowców. Na wychowaniu fizycznym przeprowadza się diagnozę wstępną profilu rozwojowego dziecka. Nauczyciele wykorzystują wyniki diagnoz do planowania procesu edukacyjnego swojej pracy oraz określenia kierunku pracy z uczniem. Pozyskane informacje służą do modyfikacji programów nauczania (rozszerzenia lub zawężenia treści), korelacji międzyprzedmiotowej, organizacji kształcenia np. zwiększenia liczby godzin z danego przedmiotu (biologia, chemia, geografia, fizyka). Sformułowane na podstawie wstępnej analizy wnioski są wdrażane i wyznaczają kierunek pracy nauczycieli. Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Procesy edukacyjne organizowane w Szkole są w większości spójne z zalecanymi warunkami i sposobami realizacji podstawy programowej. Nauczyciele kształtują kluczowe kompetencje w różnym stopniu na różnych przedmiotach. Wszyscy nauczyciele na wszystkich zajęciach dają uczniom możliwość kształtowania umiejętności uczenia się i komunikowania się w języku ojczystym (wykres 7j, 8j). Na wszystkich i na większości zajęć większość nauczycieli kształtuje umiejętność formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa, umiejętność pracy zespołowej, odkrywania swoich zainteresowań i/lub przygotowania do dalszej edukacji, umiejętność rozumienia, wykorzystywania i przetwarzania tekstów oraz umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym. (wykres 1j 3j, 4j, 5j, 6j). Około 23% nauczycieli na większości zajęć kształtuje umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, a około 77% czyni to tylko na połowie lub na mniej niż połowie zajęć (wykres 2j). Przeprowadzone obserwacje zajęć potwierdziły w/w deklaracje nauczycieli (tab.1). W procesie edukacyjnym, o czym świadczy większość deklaracji nauczycieli i wyniki obserwacji zajęć, w sposób przemyślany i systematyczny uwzględnia zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej. Większość ankietowanych nauczycieli deklaruje systematyczne wykorzystywanie zdobytej wiedzy w praktyce, a połowa mobilizowanie uczniów do generowania własnych pomysłów. W mniejszym zakresie deklarują stosowanie na lekcjach metod aktywnych, wykorzystanie infrastruktury, a w najmniejszym przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym czy organizowania pozalekcyjnych form nauki (wykres 1o). Na większości obserwowanych zajęć nauczyciele wykorzystywali pomoce dydaktyczne (atlas, słownik, mapa, piłki do siatki i kosza), uczniowie mieli możliwość samodzielnego i grupowego uczenia się z wykorzystaniem metod aktywizujących w pracowniach przedmiotowych, hali sportowej oraz pracowni informatyki. W mniejszym stopniu zauważono mobilizowanie uczniów do generowania własnych pomysłów oraz wykorzystywania zdobytej wiedzy w praktyce. Nie zaobserwowano spójności procesów edukacyjnych z zalecanymi warunkami i sposobami realizacji podstawy programowej na zajęciach z informatyki (brak samodzielnego stanowiska z komputerem z dostępem do Internetu) oraz języka angielskiego (brak skutecznego porozumiewania się w języku obcym w mowie i piśmie). Gimnazjum w Dziaduszycach 9/28

10 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j

11 Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Wykres 8j Gimnazjum w Dziaduszycach 11/28

12 Wykres 1o Typ pytania: Pytanie wielokrotnego wyboru Treść pytania: Które z najważniejszych umiejętności, opisanych w podstawie programowej dla danego etapu kształcenia były kształtowane u uczniów podczas lekcji? [OZ] (9788) Ogólna liczba respondentów biorących udział w badaniu: 11 Tab.1 Numer odpowiedzi Treść odpowiedzi Częstość Procent 1 czytanie 8 / / myślenie matematyczne 5 / / myślenie naukowe 4 / / umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w języku obcym, zarówno w mowie, jak i piśmie 6 / / umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami 2 / / 81.8 informacyjno-komunikacyjnymi, w tym także dla wyszukiwania i korzystania z informacji 6 umiejętność uczenia się 8 / / umiejętność pracy zespołowej 9 / / inne, jakie? 0 / 11 0 / 100 Gimnazjum w Dziaduszycach 12/28

13 Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz Nauczyciele w różny sposób monitorują osiągnięcia uczniów m.in. poprzez: zbieranie informacji zwrotnych od uczniów, stwarzanie uczniom możliwości zadawania pytań, ocenianie bieżące i podsumowujące, wykorzystywanie indywidualnej dokumentacji każdego ucznia, sprawdzanie w jaki sposób uczniowie wykonują zadania i czy właściwie zrozumieli omawiane zagadnienia, zadawanie pytań, obserwacje. 23% nauczycieli do monitorowania osiągnięć uczniów stosuje ocenianie kształtujące (wykres 1w). Wnioski z analizy osiągnięć nauczyciele najczęściej wykorzystują do: indywidualizacji nauczania, motywowania uczniów oraz modyfikacji zakresu wprowadzonego materiału. W najmniejszym zakresie zwracają uwagę na zagadnienia, które sprawiają uczniom trudność (wykres 1o). Nauczyciele uczący w jednym oddziale zwracają uwagę na dostosowanie: wymagań edukacyjnych (różnicowanie) do potrzeb uczniów, oferty zajęć do opinii Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, zainteresowań uczniów oraz tempa pracy do możliwości uczniów oraz stosowanych pomocy dydaktycznych. Wdrażane wnioski z analiz są adekwatne do podejmowanych działań przez nauczycieli. Na obserwowanych zajęciach (11) wszyscy nauczyciele monitorowali nabywanie wiedzy i umiejętności każdego ucznia poprzez sprawdzanie w jaki sposób uczniowie wykonują zadania oraz zadawanie pytań. Nieliczni nauczyciele pytali uczniów, co sądzą o ich sposobach przekazywania wiedzy, czego uczniowie nauczyli się na zajęciach, a jeden nauczyciel wykorzystał techniki badawcze (tab 1). Wykres 1o Gimnazjum w Dziaduszycach 13/28

14 Wykres 1w Gimnazjum w Dziaduszycach 14/28

15 Typ pytania: Pytanie wielokrotnego wyboru Treść pytania: W jaki sposób nauczyciel monitoruje nabywanie wiedzy i umiejętności przez każdego ucznia podczas lekcji? Proszę zaznaczyć wszystkie zachowania nauczyciela, które wystąpiły na tej lekcji. [OZ] (6884) Ogólna liczba respondentów biorących udział w badaniu: 11 Tab.1 Numer odpowiedzi Treść odpowiedzi Częstość Procent 1 sprawdza, czy uczniowie właściwie zrozumieli 9 / / sprawdza, w jaki sposób uczniowie wykonują zadania 11 / / 0 3 zadaje pytania 11 / / 0 4 prosi uczniów o podsumowanie 7 / / wykorzystuje techniki badawcze 1 / / pyta uczniów, co sądzą o jego sposobie przekazywania wiedzy 3 / / stwarza uczniom możliwość zadania pytania 7 / / inne, jakie? 2 / / 81.8 Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych W ostatnich trzech latach nie widać wyraźnego wzrostu wyników kształcenia (zbliżony poziom): język polski (7, 6, 6) stanin; historia i WOS ( 6, 7, 6) stanin, matematyka (6, 6, 6) stanin; przedmioty przyrodnicze ( 6, 6, 4) stanin; język angielski (3, 3, 4) stanin; język niemiecki (7, 9, 7) stanin. Szkoła pod względem efektywności nauczania mierzonej trzyletnim EWD jak i w zakresie wyników egzaminacyjnych z części humanistycznej rozpatrywanych w trzyletnim okresie czasu, ma dodatnią efektywność (wyższą niż przeciętna) przy przeciętnych wynikach egzaminu, natomiast z części matematyczno-przyrodniczej wykazuje przeciętną efektywność przy przeciętnych wynikach egzaminu. Widoczny jest spadek wyników z przedmiotów przyrodniczych. Analizując wyniki egzaminu gimnazjalnego dotyczące języka angielskiego również nie widać wyraźnego wzrostu wyników (zbliżony poziom). Wdrażane na podstawie wniosków z analiz osiągnięć modyfikacje działań szkoły nie w pełni przyczyniają się do poprawy wyników w nauce, ponieważ utrzymują się na zbliżonym poziomie, a uczniowie osiągają sukcesy zwłaszcza na szczeblu szkolnym - I miejsce w konkursie bibliotecznym Literat. Tylko nieliczni uczniowie zakwalifikowali się do rejonowych biegów sportowych. Zaplanowane przez nauczycieli działania np. udział uczniów w zajęciach pozalekcyjnych rozwijających zainteresowania, wyrównawczych, pomoc koleżeńska, indywidualne konsultacje nauczycieli, organizowanie wycieczek szkolnych, zachęcanie do udziału w konkursach, redagowanie artykułów do gazetki szkolnej, zróżnicowane dodatkowe zadania domowe w niewielkim stopniu przekładają się na osiąganie różnorodnych osiągnięć uczniów, co potwierdzają ankietowani uczniowie. 56% uczniów za swoje osiągnięcia wskazuje osiągnięcia sportowe, a nieliczni wskazują na osiągnięcia w konkursach (rozwój zainteresowań), uzyskane oceny czy wyniki w nauce. Natomiast 1/4 ankietowanych uczniów nie deklaruje żadnych swoich osiągnięć zob. wykres 1o. Zdaniem dyrektora w szkole podejmuje się wiele działań związanych z przygotowaniem uczniów do egzaminu zewnętrznego (testy wg. formuły egzaminacyjnej oraz Gimnazjum w Dziaduszycach 15/28

16 sprawdzających umiejętności (które wypadły najsłabiej), analizy egzaminów próbnych i zewnętrznych egzaminów, a także wynikających z bieżących analiz osiągnięć uczniów np. ocenia umiejętności uczniów na miarę ich potencjału, monitorowanie trafności doboru wymagań edukacyjnych do podstawy programowej, konkurs matematyczny "Mistrz matematyki". Nie widać jednak wyraźnego związku pomiędzy podejmowanymi działaniami, a osiągnięciami uczniów. Wnioski jakie formułują nauczyciele i działania jakie na ich podstawie podejmują, mają niewielki wpływ na osiągnięcia uczniów. Powyższe wyniki nie w pełni potwierdzają skuteczność działań nauczycieli. Wykres 1o Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy Szkoła realizuje działania, które przekładają się na sukcesy uczniów na następnym etapie edukacyjnym. Działania te podejmowane są na większości zajęć edukacyjnych, zajęć pozalekcyjnych, w trakcie organizacji imprez szkolnych i konkursów, realizowanych projektów edukacyjnych, zajęć pozaszkolnych, podczas spotkań z doradcą zawodowym, pedagogiem itp. Efektywność prowadzonych działań nauczyciele stwierdzają na podstawie wyboru przyszłego kierunku kształcenia, aktywności uczniów na dalszym etapie edukacji, na podstawie obserwacji, analizy egzaminów wewnętrznych, osiągnięć (konkursy, zawody) oraz udziale w życiu społecznym szkoły. W opinii nauczycieli i dyrektora uczniowie rozwijają wiele umiejętności, które będą im potrzebne na następnym etapie nauki. Szkoła rozwija umiejętności społeczne, poznawcze, osobowe. Dyrektor szkoły wskazuje jeszcze na podejmowane inne ważne działania kształtowane w szkole, a dotyczące kształtowania umiejętności wykorzystania multimediów w selekcjonowaniu informacji oraz umiejętności językowych. Informacji tej nie sygnalizowali nauczyciele, nie zaobserwowano również w trakcie zajęć. Gimnazjum w Dziaduszycach 16/28

17 Wymaganie: Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji Stan oczekiwany: W szkole ukierunkowanej na rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji podejmuje się różnorodne działania, dostosowane do specyfiki i potrzeb środowiska. Powinny być one oparte na diagnozie, a ich skuteczność poddawana refleksji. Ich elementem jest przeciwdziałanie dyskryminacji. Organizując procesy edukacyjne, nauczyciele indywidualizują nauczanie i wspierają uczniów. Poziom spełnienia wymagania: D Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: W Gimnazjum rozpoznaje się możliwości, potrzeby, sposoby uczenia się oraz sytuacją społeczną ucznia w oparciu o: analizę dokumentacji, obserwacje, ankietowanie, diagnozę wstępną. Adekwatnie do rozpoznanych potrzeb prowadzone są zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze oraz zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia. Dostosowywane są wymagania edukacyjne, sposoby oceniania oraz formy i metody pracy. Realizowane są działania profilaktyczne o charakterze antydyskryminacyjnym. We współpracy z instytucjami wspomagającymi rozwój uczniów prowadzone są działania edukacyjne i interwencyjne. Realizowane w Szkole działania są adekwatne do potrzeb uczniów, ale nie są powszechne, gdyż nie uwzględniają indywidualizacji procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia. W opinii większości uczniów wsparcie otrzymywane w Szkole nie odpowiada ich potrzebom. Obszar badania: W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia W Gimnazjum rozpoznano możliwości, potrzeby, sposoby uczenia się oraz sytuacją społeczną każdego ucznia. Do identyfikacji wykorzystano różne metody: analizę dokumentacji, obserwacje, ankietowanie, diagnozę wstępną. Część uczniów wymaga wparcia ze względu na problemy dydaktyczne, wychowawcze, ekonomiczne, a część to uczniowie uzdolnieni, których zainteresowania są rozwijane na terenie Szkoły. Wszyscy otrzymują pomoc adekwatną do zidentyfikowanych potrzeb i możliwości. Pomoc ta jest realizowana systematycznie. Rodzice uczniów są informowani o potrzebach i możliwościach swoich dzieci, a także o ich postępach w nauce (wykres 1j). Gimnazjum w Dziaduszycach 17/28

18 Wykres 1j Obszar badania: Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia W oparciu o wyniki rozpoznania potrzeb uczniów w Szkole dostosowywane są wymagania edukacyjne, sposoby oceniania oraz formy i metody pracy. Oferta Szkoły jest adekwatna do potrzeb młodzieży, większość uczniów uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych. Uczniowie uzyskują wsparcie, między innymi, w formie: zajęć dydaktyczno wyrównawczych oraz zajęć rozwijających zainteresowania i pasje. Propozycje zajęć dodatkowych odpowiadają potrzebom młodzieży, co potwierdza ponad połowa ankietowanych rodziców (wykres 3j). Nieznaczna większość młodzieży dostrzega fakt, że w Szkole są zajęcia pozalekcyjne, które ich interesują i pomagają im w nauce (wykresy: 1j, 2j). 32 % badanych uczniów uważa, że nie są one pomocne w nauce, a 42 % - że nie są interesujące. Gimnazjum w Dziaduszycach 18/28

19 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Gimnazjum w Dziaduszycach 19/28

20 Obszar badania: W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki Szkoła podejmuje działania antydyskryminacyjne adekwatne do specyfiki placówki. Są to działania o charakterze profilaktycznym dotyczące tolerancji, szacunku, wzajemnej pomocy. Nauczyciele najczęściej wskazują na prowadzenie rozmów indywidualnych z uczniami i rodzicami oraz pogadanek w tym zakresie (wykres 1o). W realizację tych działań włącza się większość nauczycieli (wykres 1w). Rodzice i uczniowie nie dostrzegają jakichkolwiek przypadków dyskryminacji w Szkole. Wykres 1o Gimnazjum w Dziaduszycach 20/28

21 Wykres 1w Obszar badania: Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną Szkoła podejmuje adekwatne działania uwzględniające potrzeby uczniów i ich sytuację społeczną, współpracując, m. in. z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Policją, Kuratorem Sądowym, Gminną Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Strażą Pożarną. W ramach współpracy prowadzone są działania interwencyjne (wsparcie finansowa), informacyjne oraz edukacyjne (akcje charytatywne, konkursy i zawody sportowe, programy profilaktyczne). Gimnazjum w Dziaduszycach 21/28

22 Obszar badania: W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia W szkole podejmowane są działania uwzględniające indywidualizację procesu nauczania. Większość uczniów deklaruje, że może uczestniczyć we wszystkich wybranych przez siebie zajęciach (wykres 1j). Na obserwowanych zajęciach większość nauczycieli (7 z 11) indywidualizuje formy i metody kształcenia (praca zbiorowa, grupowa, indywidualna z kartą pracy, w parach), tempo pracy, zadania, prace domowe oraz motywuje większość uczniów do aktywnego uczenia się. W tym celu nauczyciele zadają pytania, zachęcają do myślenia i do włączania się w rozmowę, chwalą za poprawną odpowiedź, nagradzają uczniów, udzielają wskazówek. Na dwóch z obserwowanych zajęć nauczyciel nie indywidualizował pracy z każdym uczniem (połowa uczniów na języku angielskim nie komunikowała się w języku obcym na lekcji i nie odpowiadała na pytania nauczyciela, a druga połowa na informatyce nie miała możliwości samodzielnego korzystania ze stanowiska komputerowego). Nauczyciele uczący w jednym oddziale wskazują na dostosowanie wymagań edukacyjnych do możliwości ucznia, udział uczniów w zajęciach wyrównawczych i rozwijających zainteresowania. Wymienione powyżej działania są adekwatne do potrzeb uczniów, ale nie są powszechne, gdyż nie uwzględniają indywidualizacji procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia. Wykres 1j Gimnazjum w Dziaduszycach 22/28

23 Obszar badania: W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom Większość nauczycieli, gdy zachodzi taka potrzeba, służy rodzicom radą i wsparciem w sytuacjach trudnych dla ich dziecka (wykres 4j i 5j). Niektórzy uważają, że nigdy nie otrzymali takiego wsparcia od nauczycieli i wychowawcy (8%). 40% uczniów w ankiecie "Moja szkoła" deklaruje, że wszyscy i większość nauczycieli daje im do zrozumienia, że wierzy w ich możliwości na wszystkich i na większości lekcji, ale 60 % deklaruje, że na połowie i mniej niż połowie lekcji (wykres 1j). Większość uczniów 72% uczniów klas trzecich w ankiecie "Mój dzień" deklaruje, że wierzy w ich możliwości na wszystkich i na większości zajęć, jednak 30% uczniów wskazuje, że nauczyciele wierzą w ich możliwości na połowie i na mniej niż połowie lekcji (wykres 2j). Około 12% uczniów deklaruje, że nauczyciele nie mówią im, że mogą nauczyć się nawet trudnych rzeczy. W opinii uczniów wsparcie otrzymywane w szkole nie jest adekwatne do ich potrzeb. Wykres 1j Wykres 2j Gimnazjum w Dziaduszycach 23/28

24 Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Gimnazjum w Dziaduszycach 24/28

25 Wymaganie: Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych Stan oczekiwany: Badania i dane mówiące o różnych aspektach funkcjonowania szkół są niezbędnym elementem zarządzania na poziomie organizacji, jak również prowadzenia polityki oświatowej. W efektywnych szkołach decyzje podejmuje się, wykorzystując informacje na swój temat i systematycznie udostępniając dane służące refleksji nad efektywnością i planowaniem dalszych działań. Organizując procesy edukacyjne, uwzględnia się wnioski z analizy danych pochodzących z różnych źródeł. Poziom spełnienia wymagania: E Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Nauczyciele wykorzystują wnioski z analizy wyników egzaminu zewnętrznego w części humanistycznej i matematyczno-przyrodniczej w organizacji procesów edukacyjnych. Wprowadzają działania mające na celu doskonalenie kluczowych umiejętności uczniów oraz monitorują ich efektywność. Wykorzystują wyniki badań zewnętrznych opisanych w literaturze do weryfikowania stosowanych metod i form pracy oraz wprowadzania różnorodnych narzędzi pomiaru dydaktycznego. W szkole nie analizuje się wyników egzaminu gimnazjalnego z języka angielskiego, mimo niskich wyników osiąganych przez uczniów. Przyjęta forma pozyskiwania informacji o losach absolwentów nie wskazuje na planowanie i celowość tych działań i nie prowadzi do wdrażania rzeczywistych zmian w procesie edukacyjnym. Obszar badania: W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania Wszyscy nauczyciele wykorzystują wnioski z prowadzonych w Szkole analiz wyników ewaluacji wewnętrznej, a większość nauczycieli - wnioski z egzaminu zewnętrznego, do podejmowania adekwatnych działań w pracy z uczniami. W czasie zajęć częściej wprowadzają ćwiczenia kształtujące umiejętności słabiej opanowane (np.: zamiana jednostek, selekcjonowanie informacji, ćwiczenie różnych form wypowiedzi i sposobów rozwiązania zadań, rozumowanie, argumentowanie, wnioskowanie). Przygotowują uczniom zadania dodatkowe do samodzielnego rozwiązania. Modyfikują narzędzia pomiaru dydaktycznego. Korelują realizację treści międzyprzedmiotowych i odwołują się do różnych dziedzin wiedzy. Indywidualizują proces edukacji, prowadzą zajęcia wyrównawcze i dodatkowe dla uczniów uzdolnionych. Podnoszą swoje kompetencje zawodowe, realizują zadania egzaminatorów OKE, współpracują z metodykiem. Z analizy danych zastanych wynika, że w Szkole Gimnazjum w Dziaduszycach 25/28

26 w ciągu ostatnich dwóch lat nie przeprowadzono analizy wyników egzaminów zewnętrznych z języka obcego. Brak wniosków w tym zakresie nie wpływa na doskonalenie pracy z uczniami i wskazuje, że analizowanie wyników egzaminu i ich wykorzystanie w Szkole nie jest powszechne. Obszar badania: Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane W Szkole monitorowane są działania wdrożone po analizie wyników egzaminów zewnętrznych w części humanistycznej i matematyczno-przyrodniczej oraz ewaluacji wewnętrznej. Ich wynikiem jest: osiąganie przez uczniów wyników adekwatnych do ich możliwości; efektywność nauczania wyrażona dodatnim wskaźnikiem EWD w części humanistycznej oraz z matematyki; dostrzeganie przez uczniów użyteczności wiedzy nabytej w Szkole i stosowanie tej wiedzy w życiu codziennym; radzenie sobie w sytuacjach egzaminacyjnych, opanowanie stresu; modyfikacja oferty zajęć pozalekcyjnych. W opinii nauczycieli najważniejsze zmiany wynikające z wniosków z monitorowania dotyczyły ich warsztatu pracy, a zwłaszcza częstszego wprowadzania metod aktywizujących i indywidualizacji nauczania (wykres 1o). Wypowiedzi nauczycieli i Dyrektora dotyczące kierunków dalszej pracy z uczniami są spójne. Ponadto Dyrektor wskazuje na zmiany o charakterze organizacyjnym dotyczące zwiększenia wymiaru godzin w cyklu kształcenia z przedmiotów: język polski, matematyka, fizyka, biologia, chemia. Wykres 1o Gimnazjum w Dziaduszycach 26/28

27 Obszar badania: W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych W Szkole wykorzystuje się badania prowadzone przez OKE, CKE, IBE, ORE, PISA, Indeks Sprawności Fizycznej oraz raport z egzaminu próbnego opracowywany przez wydawnictwo OPERON. Wymienione badania służą do planowania pracy nauczycieli i sprawdzania jej jakości. Większość nauczycieli wykorzystuje dane z tych badań do: modyfikowania swoich działań; weryfikowania stosowanych metod i form pracy; kształcenia kompetencji, które wypadły słabiej na egzaminie; wprowadzania różnorodnych typów zadań egzaminacyjnych na lekcjach; porównywania sprawności fizycznej i osiągnięć uczniów na tle populacji. Obszar badania: W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów W Szkole prowadzi się różnorodne badania wewnętrzne w celu rozpoznawania potrzeb i możliwości uczniów, a w szczególności diagnozy wstępne z każdego przedmiotu, badanie osiągnięć uczniów i poczucia bezpieczeństwa. Wyniki tych badań wykorzystuje do: ustalenia podstawowego katalogu umiejętności, które stanowią słabą stronę uczniów i doboru adekwatnych form wsparcia; indywidualizacji procesu nauczania; przygotowania różnorodnej oferty konkursów i oferty tematycznej w ramach realizacji projektów edukacyjnych; angażowania uczniów do pisania artykułów do szkolnej gazetki; doskonalenia systemu diagnostycznego i planowania ewaluacji wewnętrznej. Szkoła gromadzi informacje o tym, do jakich szkół trafiają absolwenci gimnazjum. Niektórzy absolwenci odwiedzają Szkołę, a inni za pośrednictwem poczty elektronicznej informują o swoich losach i sukcesach. Przyjęta forma zbierania i analizowania losów absolwentów nie ma charakteru działań zaplanowanych i systematycznych, a także nie obejmuje wszystkich uczniów, którzy zakończyli edukację w tej Szkole. W związku z tym nie stwarza możliwości wprowadzenia rzeczywistych zmian w procesie edukacyjnym. Gimnazjum w Dziaduszycach 27/28

28 Raport sporządzili Barbara Bertek Mirosława Malmon Kurator Oświaty:... Gimnazjum w Dziaduszycach 28/28