Ucieleśnione poznanie

Transkrypt

1 dr Mateusz Hohol Ucieleśnione poznanie zajęcia 4: Ucieleśniona percepcja

2 Jak zwolennik ucieleśnienia podchodzi do percepcji? Biologiczny eksternalizm (Schetz, 2014) to zespół idei w filozofii percpecji; założenia: (1) eksternalizmu treści doświadczenia percepcyjnego (2) ucieleśnienia umysłu (3) antyreprezentacjonizmu

3 reprezentacjonizm: model widzenia 3D Marra

4 Zmysły jako zasłona (Hume i Locke)

5

6 Ile mamy zmysłów? kryterium fizjologiczne: wzrok, słuch, dotyk, smak, węch kryterium doświadczeniowe: zmysł bólu (nocycepcja) zmysł ciepła (termocepcja) zmysł kinestetyczny (propriocepcja) kryterium psychologiczne: poczucie czasu poczucie tożsamości osobowej

7 Ile mamy zmysłów? Stałość percepcyjna wskazuje, że percepcja nie jest czysto receptywna, ale angażuje też wiedzę Percepcja zawiera komponent emocjonalny zarejestrowane bodźce, jeszcze przed uświadomieniem, mogą skłaniać do określonego działania. Najciekawsze analizy percepcji dotyczą poziomu semantycznego jak to się dzieje, że bodźce rejestrowane przez rożne zmysły są integrowane z wiedzą oraz emocjami i powstaje jeden stan mentalny?

8 Kłopoty reprezentacjonisty (Dennett) Według Dennetta wyjaśnienia reprezentacjonistów przypominają wykręty Scrooge a z Opowieści wigilijnej, który chce zyskać na czasie Jeżeli obraz ma funkcjonować, jako element percepcji, to musiałby funkcjonować jako surowy materiał, a nie produkt końcowy, gdyż jeśli zakładamy, że produktem procesu percepcyjnego jest jakiś obraz, to musielibyśmy skonstruować analogon podmiotu percypującego, który siedziałby naprzeciw tego obrazu oraz jeszcze inny siedzący naprzeciw obrazu stanowiącego produkt końcowy percepcji a analogonie podmiotu percypującego i tak dalej ad infinitum

9 Psychologia ekologiczna: antyreprezentacjonizm Gibson (1966, 1979) Poznanie bezpośrednie Absolutny dystans ustalany jest na podstawie gradientu struktury powierzchni Dalekie obiekty mają mniej skomplikowaną powierzchnię a intensywność odbijanego przez nią światła jest mniej zróżnicowana dla receptorów

10 Psychologia ekologiczna: antyreprezentacjonizm Paralaksa ruchowa a percepcja głębi: poruszanie się pozwala uchwycić absolutny dystans wobec postrzeganych przedmiotów (obiekty położone dalej przybliżają się wolniej niż te które znajdują się bliżej) Ruch to kluczowa własność przedmiotów znajdujących się w polu wzrokowym Motoryczny charakter percepcji prowadzi do rozróżnienia zmienników i niezmienników: niektóry cechy zmieniają się wraz ze zmianą punktu widzenia zaś inne nie Postrzeganie jest wyuczone Złudzenia percepcyjne są wynikiem unieruchomienia obserwatora (np. złudzenie Amesa znika, gdy pozwoli się osobie eksplorować pokój):

11 Psychologia ekologiczna: antyreprezentacjonizm Badania Gibsona na pilotach: zawsze orientują się względem niezmiennika, jakim jest horyzont. Piloci radzą sobie lepiej gdy skupiają się na percepcyjnym śledzeniu informacji niż tworzeniu umysłowej mapy przebytej drogi

12 Czynniki te pozwalają na percepcję głębi i śledzenie toru ruchu Sytuacja percepcyjna: 1.Gradient prędkości: wypadkowa gradientu horyzontu i własnej lokalizacji 2.Rozchodzące się promieniście linie z centrum, stanowiącego punkt, ku któremu się przemieszczamy (centrum ekspansji) 3.Punkt, w którym początek biorą prędkości siatkówkowe i w którym gradient schodzi się do zera. Żywy obraz siatkówkowy: obraz na siatkówce oka wykazuje wrażliwość na czynniki środowiskowe

13 Antyreprezentacjonizm a naiwny realizm

14

15 Afordancje Bezpośredniej percepcji podlegają afordancje a nie własności świata (rozwiązanie Gibsona): Ten sam szyk bodźcowy napływający do oka zawsze będzie czynił dostępnym to samo doświadczenie percepcyjne jeśli dostarcza tych samych zmiennych informacji strukturalnych. Jeśli również dostarcza różnych lub sprzecznych zmiennych informacji, będzie czynił dostępnym różne lub sprzeczne doświadczenia percepcyjne

16

17 Afordancje: poza obiektywnością i subiektywnością Ważnym faktem odnośnie do afordancji środowiska jest to, że są one w pewnym sensie obiektywne, realne i fizyczne nie tak, jak wartości i znaczenia, które często wydają się być subiektywne, fenomenalne i mentalne. Jednakże właściwie afordancja nie jest ani własnością obiektywną, ani własnością subiektywną lub jest obiema, jeśli wolicie. Afordancja przecina dychotomię subiektywne - obiektywne i pomaga zrozumieć jej nieadekwatność. Jest ona w równym stopniu faktyem należącym do dziedziny środowiska, jak i faktem z zakresu zachowania. Jest zarówno fizyczna, jak psychiczna, jednak zarazem żadną z nich. Afordancja wskazuje oba kierunki, do środowiska i do obserwatora. (Gibson)

18

19 Żywe ciało a percepcja W ucieleśnionym umyśle przez podmiot rozumie się żywy organizm, nastawiony na celowe działanie Ucieleśnione doświadczenie: bycie w sensorycznomotorycznym kontakcie ze środowiskiem Umysł i ciało jako dwa aspekty jednego procesu: życia (Thompson 2007) Teloologizm (Arystoteles) - ale jak rozumiany?

20 Qualia jako własności środowiska