Wstęp do kognitywistyki. Wykład 5: Rewolucja kognitywna?

Transkrypt

1 Wstęp do kognitywistyki Wykład 5: Rewolucja kognitywna?

2 Schizma dwie metodologie, dwa obszary zainteresowań: adaptacja i życie znaczenie i umysł interpretacja celu, miejsce znaczenia ciało i umysł: te same zasady, te same maszyny? cybernetyka: sprzężenie zwrotne komputacjonalizm: myślenie logicznomatematyczne, rozwiązywanie problemów, celowe planowanie

3 Newtonianizm atomistyczny (cf. pkt. masy) asocjacjonistyczny (kule bilardowe) uniwersalistyczny (jabłka i planety) eksternalistyczny (masa bez siły) eliminujący znaczenie unikający hipotez o ukrytych przyczynach (Newton: hypotheses non fingo) Ponadto: problem mózgu i przyczyn zachowań zasięg wyjaśnień niementalistycznych

4 Rewolucja? oficjalnie w 1960 r. behawioryzm w latach 50. tracił zwolenników Mandler: behawioryzm nie był paradygmatem (w Europie); CogSci też. zmiana paradygmatu (Kuhn) dotyczyła pewnej grupy podstawowych założeń i preferowanych metodologii akceptowanych, nie zaś kwestionowanych przyrost nowych, obliczeniowych idei; porzucenie założeń psychologii empirycznej Hume'a uniwersalistyczny asocjacjonizm: flogiston psychologii

5 Freud skupiał się na intencjonalnych zjawiskach złożoność sieci semantycznych i skojarzeniowych/inferencyjnych zasad w umysłach powiązanie poznania z emocjami i motywacją nie można zrozumieć poznania bez zrozumienia jego rozwoju próby określenia struktur mentalnych i procesów na nich operujących pamięć wysoce złożona struktura zorganizowana w kat. wymiarów: semantycznego i fonologicznego id, ego, superego a architektura umysłu

6 Gestaltyzm przedmiot zainteresowania: natura i rozwój wiedzy uznanie istnienia wewnętrznej struktury i wewnętrznych procesów; uznanie znaczenia struktura, holizm i znaczenie: za neokantyzmem (M. Merleau-Ponty) Postrzeganie części bodźca wzrokowego zależy od strukturalnej organizacji całości: wyłanianie, reifikacja, multistabilność, inwariancja

7 Gestaltyzm wyłanianie się obiekt postrzegany jako całość, na raz, nie zaś wnioskowany z percypowanych części

8 Gestaltyzm reifikacja doświadczany percept zawiera więcej wyraźnych informacji przestrzennych, niż bodziec sensoryczny na którym jest oparty

9 Gestaltyzm multistabilność własność wieloznacznych doświadczeń percepcyjnych przeskakującymi pomiędzy dwoma lub więcej alternatywnymi interpretacjami

10 Gestaltyzm Strukturalizacja i restrukturalizowanie wpływa na proces rozwiązywania problemów Wartheimera badania nad dziećmi Duncker: analiza rozwiązywania problemów jako całości, w szczególności: jak podmiot radzi sobie z rozmaitością wstępnych rozwiązań, jak rozpoznaje ślepe uliczki i rozwiązania niepraktyczne co powoduje przeskok na rozwiązanie alternatywne jak ostatecznie dochodzi się do rozwiązania

11 Gestaltyzm Heurystyki umożliwiające rozwiązanie problemu nie własności rozwiązania, ale sposoby jego znalezienia zmiana podejścia: jak znaleźć rozwiązanie, nie: jak osiągnąć cel inne cechy anty-behawiorystyczne: podmiot rozwiązujący problemy jest aktywny nacisk na znaczenie Bartlett: badania nad pamięcią Wspomnienia przechowywane w postaci hierarchicznie zorganizowanych, znaczących schematów

12 Gestaltyzm Schemat odnosi się do aktywnej organizacji minionych reakcji ww. cechy pamięci to dążenie do znaczenia charakteryzuje każdą ludzką reakcję poznawczą obejmuje procesy o ogromnej złożoności niedostępne introspekcji

13 J. Piaget ( ) Piagetyści genetyczny epistemolog umysł dziecka to odmienny system, niż umysł dorosłego 4 etapy rozwoju mentalnego: sensomotoryczny, preoperacyjny, właściwy operacyjny, formalny operacyjny zmiany drogą holistycznej transformacji równoważenie (equilibration) zmiana zachodzi gdy system znajduje się w stanie konfliktu, kończy się bardziej stabilnym stanem (homeostaza) etapy te są nieciągłe na głębszym, psychologicznym poziomie (ale: funkcjonalna ciągłość)

14 Piagetyści konstruktywizm epistemologiczny: ustalony wymiar funkcjonalny i zmieniający się wymiar strukturalny praktyczne doświadczenie niezbędne do przejścia do kolejnego etapu (również myślenie logicznomatematyczne) - epigeneza istotny czynnik: nowość; natywizm (rozwijanie z zalążka ), podejście środowiskowe (uczenie się); rozwój to zatem samoregulująca się dialektyka pomiędzy organizmem i środowiskiem, mózgiem i zachowaniem nowość zmienia oblicze wiedzy zarówno u dziecka i w nauce