Percepcja, język, myślenie

Transkrypt

1 Percepcja, język, myślenie percepcja. cz.2 Tworzenie się perceptu reguły: bliskości, podobieństwa, domknięcia, symetrii, ciągłości, oddzielenia figury od tła dr Łukasz Michalczyk 1 2 reguła ciągłości (ang. law of continuity) Definicja: reguła ciągłości tendencja do spostrzegania obiektów jako tworzących gładkie, ciągłe wzorce. 5 6

2 reguła ciągłości (ang. law of continuity) reguła ciągłości (ang. law of continuity) 7 8 reguła ciągłości (ang. law of continuity) reguła ciągłości (ang. law of continuity) 9 10

3 reguła oddzielenia figury od tła (ang. law of figure-ground segregation) - podsumowanie (1) opisuje podstawowe reguły, które kierują naszym przetwarzaniem percepcyjnym (2) reguły: bliskości, podobieństwa, domknięcia, symetrii, ciągłości, oddzielenia figury od tła, obrazy dwuznaczne (Edgar Rubin~1915) Sky and Water I, M.C. Eshler (1938) 11 - podsumowanie (3) krytyka teorii Gestalt 14 - podsumowanie (3) krytyka teorii Gestalt ( ) dobrze opisuje podstawowe reguły przetwarzania percepcyjnego ( ) ale nie wyjaśnia dlaczego one istnieją, ( ) nie dostarcza żadnego modelu przetwarzania percepcyjnego ( ) dobrze opisuje podstawowe reguły przetwarzania percepcyjnego ( ) ale nie wyjaśnia dlaczego one istnieją, ( ) nie dostarcza żadnego modelu przetwarzania percepcyjnego ( ) brak odniesień do percepcji głębi 16 17

4 Wstęp do percepcji Fizjologia i neuropsychologia percepcji (1) lokalizacja obiektów w 3-wymiarowym świecie Psychofizyka Rozpoznawanie obiektów oszacowanie odległości od obiektu orientacja i nawigacja w otoczeniu (1) lokalizacja obiektów w 3-wymiarowym świecie oszacowanie odległości od obiektu orientacja i nawigacja w otoczeniu (2) świat jest projektowany na siatkówce oka jako 2-wymiarowy obraz w jaki sposób tworzymy 3 - wymiarowe spostrzeżenie 2-wymiarowego obrazu? (1) istnieją dwa rodzaje informacji: (b) wskazówki pochodzące z jednoocznego widzenia w jaki sposób tworzymy 3 - wymiarowe spostrzeżenie 2-wymiarowego obrazu? 23 24

5 większy dystans > mniejsze różnice w obrazie większy dystans > mniejsze różnice w obrazie w filmach 3D jest jeden zasadniczy cel: prezentacja dwóch różnych obrazów do każdego oka w filmach 3D jest jeden zasadniczy cel: prezentacja dwóch różnych obrazów do każdego oka

6 w filmach 3D jest jeden zasadniczy cel: prezentacja dwóch różnych obrazów do każdego oka. w filmach 3D jest jeden zasadniczy cel: prezentacja dwóch różnych obrazów do każdego oka. dwa obrazy różniące się częstotliwością fal świetlnych w filmach 3D jest jeden zasadniczy cel: prezentacja dwóch różnych obrazów do każdego oka. w filmach 3D jest jeden zasadniczy cel: prezentacja dwóch różnych obrazów do każdego oka. dwa obrazy różniące się kątem padania fal świetlnych, prezentowane na zmianę na ekranie monitora 31 dwa obrazy różniące się polaryzacją fali świetlnej 32

7 wskazówka (1). rozbieżność obrazu na siatkówce wskazówka (2). konwergencja im bliżej znajduje się obiekt, tym bardziej oczy rotują się dośrodkowo (w kierunku nosa) w celu skupienia się na tym obiekcie w jaki sposób tworzymy 3 - wymiarowe spostrzeżenie 2-wymiarowego obrazu? (1) istnieją dwa rodzaje informacji: (b) wskazówki pochodzące z jednoocznego widzenia mięśnie oka przekazują informacje o konwergencji (b) wskazówki pochodzące z jednoocznego widzenia wskazówka (1). Okluzja (ang. occlusion) (b) wskazówki pochodzące z jednoocznego widzenia wskazówka (2). faktura obiektu (ang. texture gradient) zjawisko zakrywania obiektów znajdujących się dalej od obserwatora poprzez obiekty znajdujące się bliżej. faktura obiektów zmienia się wraz z odległością 35 36

8 (b) wskazówki pochodzące z jednoocznego widzenia wskazówka (2). paralaksa ruchu (ang. motion parallax) (b) wskazówki pochodzące z jednoocznego widzenia wskazówka (2). paralaksa ruchu (ang. motion parallax) zjawisko wolniejszego ruchu obiektów znajdujących się w większej odległości. Kurczące się obiekty - oddalają się Powiększające się obiekty - przybliżają się podsumowanie umysł może skonstruować reprezentację 3D opierając się na obrazach 2D przy użyciu: wskazówka binokularne (rozbieżność siatkówkowa, konwergencja,.) wskazówka monokularne (okluzja, gradient faktury, paralaksa ruchu,.) Wstęp do percepcji Fizjologia percepcji Neuropsychologia poznawcza percepcji Psychofizyka Rozpoznawanie obiektów 40 45

9 rozpoznawanie obiektów jest najważniejszą właściwością percepcji identyfikacja obiektów jest ważna dla selekcji obiektów i prawidłowego wykonania działania przy ich użyciu w jaki sposób dochodzi do rozpoznawania obiektów? zasady Gestalt dobrze opisują rozpoznawanie obiektów, ale niczego nie wyjaśniają teoria rozpoznawania obiektów Marra (1982) teoria rozpoznawania przez komponenty Biedermana (1987) teoria rozpoznawania obiektów Marra (1982) trzy etapy dół - góra (1) pełny szkic pierwotny (ang. full primal sketch) teoria rozpoznawania obiektów Marra (1982) (1) pełny szkic pierwotny (ang. full primal sketch) (2) szkic 21/2D (ang. 2.5 dimensional sketch) informacje o głębi są dodawane do pełnego szkicu pierwotnego obraz na siatkówce reprezentacja w skali szarości analiza konturów używając konturów (i zasad Gestalt) identyfikowane są inne cechy obiektów: krawędzie, zakończenia, grupy, są konstruowane w oparciu o wskazówki: jedno i dwu oczne szkic ten stanowi reprezentację orientacji i głębi widocznej części sceny/obiektu obiekt jest reprezentowany w tzw. egocentrycznej reprezentacji 48 49

10 teoria rozpoznawania obiektów Marra (1982) (1) pełny szkic pierwotny (ang. full primal sketch) (2) szkic 21/2D (ang. 2.5 dimensional sketch) (3) modelowa reprezentacja 3D (ang. full 3-dimensional model) szkic 21/2D jest przekształcany w pełny model 3D obiekt jest reprezentowany w allocentrycznej reprezentacji allocentryczna reprezentacja umożliwia porównywanie widzianego obiektu z obiektami magazynowanymi w pamięci teoria rozpoznawania obiektów Marra (1982) reprezentacja jest tworzona przez hierarchiczną organizację sceny i w oparciu o cechę podstawową (przestrzenną formę podstawową) - cylinder (walec). Wg Marra cechy podstawowe mają organizację cylindryczną w jaki sposób dochodzi do rozpoznawania obiektów? zasady Gestalt dobrze opisują rozpoznawanie obiektów, ale niczego nie wyjaśniają? teoria rozpoznawania obiektów Marra (1982) teoria rozpoznawania przez komponenty Biedermana (1987) w jaki sposób dochodzi do rozpoznawania obiektów? teoria rozpoznawania przez komponenty Biedermana (1987) percepcyjne etapy są analogiczne do propozycji Marra istnieje 36 cech podstawowych - tzw. geony ( geometryczne jony ) każdy obiekt może być opisany przy użyciu kombinacji tych geonów David Marr Irving Biederman 52 53

11 w jaki sposób dochodzi do rozpoznawania obiektów? teoria rozpoznawania przez komponenty Biedermana (1987) w jaki sposób dochodzi do rozpoznawania obiektów? teoria rozpoznawania przez komponenty Biedermana (1987) zyskała popularność, ponieważ wpłynęła na to jak myślimy o tym co to jest kodowanie neuronalne dwa rywalizujące poglądy - jak obiekt jest przechowywany w pamięci: (1) każdy obiekt jest przechowywany w dedykowanym mu specjalnie neuronie ( Grandmother cell theory) w jaki sposób dochodzi do rozpoznawania obiektów? teoria rozpoznawania przez komponenty Biedermana (1987) zyskała popularność, ponieważ wpłynęła na to jak myślimy o tym co to jest kodowanie neuronalne dwa rywalizujące poglądy - jak obiekt jest przechowywany w pamięci: (1) każdy obiekt jest przechowywany w dedykowanym mu specjalnie neuronie ( Grandmother cell theory) (2) obiekt jest przechowywany w zespole komórek. Pojedynczy neuron może być zaangażowany w pamięci różnych obiektów, które dzielą tę samą cechę, którą akurat ten neuron koduje - podsumowanie dwa poznawcze modele rozpoznawania obiektów teoria Marra i Biedermana rozpoznawanie obiektów zachodzi w zhierarchizowanych etapach, głównie dół - góra, od szczegółu do ogółu po podstawowym przetwarzaniu sensorycznym, obiekty są kodowane wg specyficznych wzorców - geometrycznych cech podstawowych teoria Biedermana wspiera to podejście (2) - które jest współcześnie dominującym podejściem w nauce

12 Wstęp do percepcji Fizjologia i neuropsychologia percepcji Psychofizyka Rozpoznawanie obiektów literatura uzupełniająca do wykładu: rozdział 7. Percepcja. W: Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B. (2008). Psychologi poznawcza. Warszawa: Academica Wydawnictwo SWPS, Wydawnictwo Naukowe PWN. Milner, D. A., Goodale, M.A.(2008). Mózg wzrokowy w działaniu. Wydawnictwo Naukowe PWN Plan wykładów PERCEPCJA Wrażenie sensoryczne. Relacje pomiędzy procesami sensorycznymi i percepcyjnymi Percepcja. 7. Uwaga i Świadomość. 60