Soja potwierdza swoje miejsce w produkcji roślinnej

Transkrypt

1 Soja potwierdza swoje miejsce w produkcji roślinnej Doświadczenia odmianowe i agrotechniczne, przeprowadzone w Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Głubczycach w 2013 roku w ramach Wojewódzkiego Programu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego wykazały ponownie przydatność tej rośliny do uprawy w warunkach południowej Polski. W latach , w doświadczeniach agrotechnicznych na polskich odmianach Aldana, Augusta i PGR 408 wykazano brak istotnych różnic w plonowaniu między gęstością siewu 50 i 80 szt/m 2, rozstawą międzyrzędzi 10,7 i 21,4 cm, poziomami azotu 20, 40 i 60 kg N/ha oraz w kombinacji bez i z zastosowaniem fungicydów w uprawie soi. Średni plon nasion dla odmian i kombinacji agrotechnicznych wyniósł 29,3 dt/ha, przy wilgotności 11,9 % i masie tysiąca nasion 156,3g. Liczba roślin przed zbiorem wynosiła średnio 91 szt/m 2, wysokość roślin 77 cm, wysokość osadzenia najniższego strąka 10 cm, a liczba strąków na 1 roślinie 31 szt. Przez 2 lata soja była uprawiana po sobie. Doświadczenia te wykazały, że soja nie ma specjalnych i dużych wymagań agrotechnicznych. Jest rośliną proekologiczną (potrzebuje niedużego, startowego nawożenia azotem, nie wymaga zwalczania chorób i szkodników). Do jej uprawy i zbioru przydatne są powszechnie używane w rolnictwie narzędzia i maszyny. Kombajny powinne być zaopatrzone w przedłużone (jak do rzepaku) stoły i mieć zredukowane, co najmniej o 1/3 obroty bębna podającego. Pola pod uprawę soi powinne być w miarę wyrównane, bez kamieni. Warunki te pozwalają zbierać soję bez większych strat. Dobór odpowiedniej odmiany, siew pod koniec 3 dekady kwietnia pozwala na uzyskanie pełnej dojrzałości do zbioru, przy właściwej wilgotności nasion, bez desykacji w 2 połowie września. Do zwalczania chwastów używany był herbicyd Afalon dyspersyjny w dawce 2l/ha posiewnie. W latach w doświadczeniu odmianowym soję uprawiano w stanowisku po pszenicy ozimej i po rzepaku ozimym, przy nawożeniu N 30-40, P 2 O , K 2 O kg/ha, zastosowaniu herbicydu Afalon dyspersyjny 2 l/ha posiewnie, w różnych terminach siewu (w 2012r 27.04, w 2013r 7.05), przy użyciu nitraginy Hi Stick Soybean w technologii Fix Fertig. W czasie wegetacji zastosowano 2 krotnie mikronawozy: ADOB Mg 10 l/ha + ADOB B 1,5 l/ha + Basfoliar 6,12,6 8 l/ha w fazie pąków kwiatowych oraz: ADOB Mg 10 l/ha + ADOB Zn 1 l/ha + Basfoliar l/ha w fazie rozwoju strąków. Badano 12 odmian. Były to zarejestrowane w Polsce Aldana, Augusta i Mavka oraz z katalogu UE: Aligator, ES Senator, Klaxon, Merlin, Lissabon, Amandine, ukraińska Annushka i amerykańskie Hipro i Royal Pro. Zbiór wykonano w 2012 oraz 7.10 w 2013r. W 2013roku najwcześniejszymi odmianami były Annushka i Augusta (dojrzałość pełna ), średniowczesnymi : Merlin, Aldana i Mavka (dojrzałość pełna ), a późniejszymi Aligator, Lissabon, Amandine i ES Senator (dojrzałość pełna ), a późniejszymi Aligator, Lissabon, Amandine i ES Senator (dojrzałość pełna ). Straty strąków szacowano od 0-7%.

2 Warunki pogodowe w okresie wegetacji soi przedstawiono w tabeli 1. W tabeli 2 i na wykresie 1 podano ważniejsze właściwości rolnicze i plonowanie odmian soi w SDOO Głubczyce w latach W latach warunki pogodowe były zróżnicowane: - pod względem temperatury powietrza (średnia dobowa, minimalna i maksymalna) cieplejszym był rok 2012r - minusowe temperatury przy gruncie wystąpiły w maju, czerwcu i wrześniu w 2012r, a w 2013r tylko we wrześniu - suma temperatur efektywnych w okresie i była w obydwóch latach zbliżona i wyraźnie wyższa od wymaganej (1500 o C) - ilość opadów w 2013r była zdecydowanie wyższa w miesiącach maj, czerwiec, wrzesień, a wyraźnie niższa w lipcu i sierpniu w stosunku do 2012r - średnia liczba dni z opadami była zróżnicowana w poszczególnych miesiącach W 2013r przeprowadzono również doświadczenie zaprawowe z nitraginą. Badano nitraginę Bio Food z Wałcza rocznik 2012 i 2013 oraz Hi Stick Soybean firmy Saatbau Linz. Soja wysiewana była 7 maja po rzepaku ozimym. Wyniki zestawiono w tabeli 3. Na odmianie Aldana przy ilości wysiewu 159 g/ha (70 szt/m 2 ) większą obsadę roślin po wschodach notowano po nitraginie Soybean. Przy wyższych o 7-11 cm roślinach i takiej samej wysokości osadzenia najniższego strąka po nitraginie Bio Food większą liczbę strąków na 1 roślinie miała soja po nitraginie z Wałcza 2012r. Średnia liczba brodawek na 1 roślinie była bardzo mała (1-2 szt), a liczba roślin z brodawkami na 1 m 2 zdecydowanie większa na nitraginie Soybean (10,1szt) w stosunku do nitraginy Bio Food (2,6-2,8 szt). Nieco wyższą wilgotność nasion po zbiorze notowano w kombinacji z nitraginą Soybean, a masę 1000 nasion w kombinacji z nitraginą BioFood 2013r. W efekcie najwyższy plon nasion odmiana Aldana wydała po nitraginie Soybean, który o 4,7-7,7 dt/ha (o 17,9 33,2%) przewyższał plon uzyskany na tej samej odmianie po nitraginie BioFood. Analiza roślin soi z 1m 2 na 3 polach produkcyjnych odmiany Lissabon w SDOO Głubczyce wykazała kilka zależności przy stosowaniu nitraginy Soybean: - największą liczbę roślin z brodawkami i ich ilości na 1 roślinie stwierdzono przy uprawie soi po sobie przez 2 lata (pole Nr 1) - przy uprawie soi po innych przedplonach notowano mniejszą liczbę brodawek na 1 roślinie i liczbę roślin z brodawkami - wpływ na to miały rodzaj przedplonu i termin siewu soja siew 30 kwietnia p. Nr 1 pszenica ozima siew 30 kwietnia p. Nr 6 rzepak ozimy, siew 7 maja p. Nr 9 Na odmianie Lissabon w 2013r badano 19 kombinacji herbicydowych w porównaniu z kontrolą, w których herbicydy stosowane były samodzielnie lub w mieszankach bezpośrednio po

3 siewie i w fazie rozwiniętego pierwszego liścia trójdzielnego. Przy plonie nasion na kontroli 31,4 dt/ha najlepsze efekty uzyskano przy stosowaniu herbicydów: 1 Sencor Liquid 0,55 l/ha bezpośrednio po siewie 40,2 dt/ha 2 Afalon dyspersyjny 1 l/ha bezpośrednio po siewie + Harmony 50 SG + Trend 6g + 0,2 l/ha w fazie 1 liścia 40,1 dt/ha 3- Harmony 50 SG + Trend + Basagran 6g + 0,2 + 2,0 l/ha w fazie 1 liścia 40,0 dt/ha 4 Afalon dyspersyjny + Kilof 1 + 0,2 l/ha bezpośrednio po siewie 39,6 dt/ha 5 Sencor Liqiud 0,35 l/ha bezpośrednio po siewie + Harmony 50 SG + Trend 6g + 0,21/ha w fazie 1 liścia 39,6 dt/ha 6 Harrier 2 l/ha bezpośrednio po siewie 39,4 dt/ha 7 Command 0,1 l/ha bezpośrednio po siewie + Harmony 50 SG + Trend 6 g + 0,2 l/ha w fazie 1 liścia 39,2 dt/ha W wyniku organizowanych przez SDOO Głubczyce i Top Farms Głubczyce w latach Dni Pola Soi, w których rocznie uczestniczyło osób (rolnicy z całej Polski, firmy nasienne, przemysł przetwórczy, doradztwo rolnicze, ocena odmian, IOR, hodowcy soi) wypracowano szereg wniosków, które powinne wspomóc program rządowy dla tego gatunku, a przede wszystkim rolników w zakresie doboru odmian i agrotechniki. W ostatnich latach zrealizowano lub spowodowano realizację: 1. Rozpropagowanie idei uprawy soi w Polsce 2. Soja wpisana do Strategii Województwa Opolskiego 3. Wprowadzenie dopłat do materiału siewnego soi 4. Rejestracja herbicydów w uprawie soi tzw. szybką ścieżką na podstawie wyników doświadczeń SDOO Głubczyce poprzez Izbę Rolniczą w Opolu i Krajową Radę Izb Rolniczych i Krajowe Zrzeszenie Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych 5. Rozwój rynku nasiennego soi, zwłaszcza przez firmę Saatbau Linz CN Środa Śląska. 6. Wzrost areału uprawy soi 7. Przystosowanie przemysłu przetwórczego do skupu i przetwórstwa soi. Dostosowania wymaga przetwórstwo regionalne. 8. Powstanie Konsorcjum naukowo-badawczego, które otrzymało rządowy grant na realizację projektu Unowocześnienie uprawy konwencjonalnych odmian soi w warunkach Polski na około 3,5 mln zł 9. Próba utworzenia konsorcjum naukowo-realizacyjnego w województwie opolskim obejmującego: samorząd wojewódzki, samorząd rolniczy, Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe i Rolnicze, Instytut Żywienia i Hodowli Zwierząt w Balicach, regionalny 10. przemysł przetwórczy, zrzeszenia producentów rolnych 11. Koniecznym jest wspomożenie polskiej hodowli soi, celem pozyskania odmian o wyższej plenności i wymaganych przez rolników właściwościach rolniczych.

4

5 Tab.1 Warunki pogodowe w okresie wegetacji soi w latach Temperatura powietrza o C Opad Miesiąc Średnia dobowa minimalna maksymalna minimalna przy gruncie mm dni maj 14,8 12,9 8,9 8,6 21,3 18,1-4,3 2,1 29,3 134, czerwiec 17,4 16,3 12,1 12,0 22,7 21,0-0,4 5,7 55,3 143, lipiec 19,9 19,7 14,8 12,9 26,0 26,2 4,7 3,4 97,5 15, sierpień 19,0 20,8 13,4 13,3 25,5 28,5 5,5 3,5 66,6 28, wrzesień 14,2 12,0 9,2 7,4 20,1 17,6-0,9-2,8 49,5 94, Suma temperatur o C (2012), 2145 o C (2013) o C (2012), 2505 o C (2013) Przymrozki przygruntowe od -1,4 4,3 o C, ,4 o C (2012) brak przymrozków (2013)

6 Tab. 2 Soja. Plon nasion i ważniejsze właściwości rolnicze. Głubczyce. Lata Lp Odmiana Hodowca Plon nasion Wilgotność nasion % Ilość wysiewu kg/ha Liczba * roślin szt/m 2 Wysokość roślin cm Wyleganie przed zbiorem sk.9 o Wysokość osadzenia najniższego strąka Liczba strąków na 1 roślinie szt MTN g przy 15% wilg Wzorzec 30,7 36,3 33,5 15,7 11, ,2 8, ,3 173,9 1 ALDANA HR Strzelce 28,7 30,0 29,4 8,7 11, ,0 9, ,5 183,6 2 AUGUSTA UP Poznań 26,7 30,7 28,7 9,3 11, ,0 7, ,8 141,0 3 MAVKA Agroyoumis - 36, , , ,5 4 KLAXON Caussade Semences 33, , , ,1-5 ALIGATOR Euralis Semences 37,4 39,8 38,6 15,2 11, ,0 9, ,5 200,6 6 ES SENATOR Euralis Semences 38,7 41,3 40,0 30,1 11, ,0 9, ,4 185,3 7 LISSABON Saatbau Linz 40,3 42,6 41,5 11,2 11, ,5 8, ,4 180,6 8 MERLIN Saatbau Linz 37,4 39,6 38,5 8,0 11, ,0 9, ,2 164,4 9 AMANDINE Saatbau Linz - 35, , , ,3 10 ANNUSHKA Agroyoumis - 30, , , ,4 11 HIPRO GP Feeds 21, , , ,9-12 ROYAL PRO 12, , , ,7 - Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian *- wysiew 80 szt/m 2 w 2012r i 70 szt/m 2 w 2013r

7

8 Tab. 3. Soja doświadczenie zaprawowe odmiana Aldana. Głubczyce 2013 r. ODMIANA ALDANA LISSABON Kombinacja Kombinacja 1 (Soybean) Kombinacja 2 (Bio Food 2012) Kombinacja 3 (Bio Food 2013) Pole nr 1 (Soybean) Pole nr 6 (Soybean) Pole nr 9 (Soybean) Ilość wysiewu kg/ha Liczba roślin szt/m 2 Wysokość roślin cm Wysokość osadzenia najniższego strąka cm Liczba strąków na 1 roślinie szt Średnia liczba brodawek na roślinie szt Liczba roślin z brodawkami % Plon nasion dt/ha przy 15 % wilg. Wilgotność nasion % MTN przy 15 % wilg., ,1 30,9 11,5 183, ,6 26,2 10,3 185, ,8 23,2 10,4 190, , , , Pole Nr 1 - przedplon soja, termin siewu Pole Nr 6 - przedplon pszenica ozima, termin siewu Pole Nr 9 - przedplon rzepak ozimy, termin siewu 7.05

9