Bobik mgr inż. Michał Soja SDOO Przecław

Transkrypt

1 Bobik mgr inż. Michał Soja SDOO Przecław Uwagi ogólne Bobik ma duże możliwości plonowania ale wymaga gleb żyznych i wilgotnych. Preferowanymi rejonami jego uprawy są północna i południowa część Polski. Wybierając stanowisko do uprawy najlepiej wybrać gleby żyzne o ph zbliżonym do obojętnego. Należy pamiętać, że na tym samym polu bobik można siać co 4-5 lat. Bobik nie udaje się na glebach kwaśnych. Wiosenna uprawa roli powinna umożliwić głęboki siew. Bobik ma małe wymagania termiczne dlatego jego siewu należy dokonać jak najwcześniej. Podstawą powodzenia uprawy jest wczesny i głęboki siew (8-10 cm). Po siewie należy zabezpieczyć glebę przed nadmiernym parowaniem. Materiał siewny powinien być wysokiej jakości i zaprawiony środkami grzybobójczymi. Ponadto nasiona trzeba zaszczepić Nitraginą zawierającą bakterie brodawkowe Rhizobium, gdyż na glebach zdegradowanych te bakterie praktycznie nie występują, przy czym szczepienie nasion wykonuje się bezpośrednio przed siewem Celem doświadczenia odmianowo agrotechnicznego było porównanie plonowania bobiku sianego w dwóch terminach m i m. Poletka z odmianami bobiku zasiane w terminie m były swoistym rodzajem warsztatów szkoleniowych i miały na celu wskazać na błędy agrotechniczne wynikające z opóźniania siewu. W trakcie wegetacji rolnicy wizytujący doświadczenie na własne oczy mogli się przekonać o korzyściach jakie niesie wczesny termin siewu. Wyniki doświadczeń opracowano po rocznych badaniach. Doświadczenie przeprowadzono według metodyki COBORU. Doświadczenie wykonano w jednym punkcie doświadczalnym w SDOO Przecław w dwóch terminach siewu, na jednym poziomie agrotechnicznym w czterech powtórzeniach. W m terminie siewu /możliwie jak najwcześniejszym/ w badaniach brało udział 8 odmian natomiast w m 4 odmiany niskotaninowe. Wielkość poletka do zbioru wynosiła 16,5 m 2. Obsada roślin dla odmian niesamokończących wynosiła 50szt/m², dla samokończących 70szt/m². Ochronę chemiczną ograniczono do zwalczania szkodników głównie mszyc i strąkowców. Zachwaszczenie doświadczenia było małe, nieliczne chwasty usunięto ręcznie po wschodach. Nie stosowano ochrony przed chorobami. Zbioru doświadczenia dokonano w jednym terminie. Nawożenie roślin zostało określone w oparciu o analizy glebowe. Doświadczenie zostało przeprowadzone prawidłowo, a ich wyniki przedstawiono poniżej. Wyniki doświadczenia Wschody roślin w obydwu terminach były bardzo dobre mimo zimnej i mokrej wiosny. Średnie plony dla terminu siewu optymalnego wynosiły 41,0 dt z ha natomiast dla opóźnionego terminu 27,6 dt z ha i były niższe o ok. 33,0%. Z badanych odmian w m terminie siewu najlepiej plonowała odmiana Granit (samokończąca) % wzorca. W terminie m dobrze plonowały także odmiany Bobas, Julia, Fanfare. Opóźniony termin siewu wpłynął na zmniejszenie plonowania u wszystkich odmian. Przyczyną dużych różnic w plonowaniu odmian pomiędzy terminami siewu miał przebieg warunków pogodowych, gdzie wschody roślin w m terminie siewu były utrudnione. W wyniku dużej ilości opadów i wysokich temperatur wystąpiło zaskorupienie gleby, które najbardziej uwidoczniło się u roślin w m terminie siewy pogarszając ich kondycję. Średnia wysokość roślin w pierwszym terminie siewu wyniosła 112 cm natomiast w m 87cm. Najwyższą odmianą w m terminie siewu był Bobas cm, w m Amulet-91 cm. Najniższą w m terminie była odmiana Granit 99 cm, w m Amigo 86 cm. Oceniając wysokość roślin należy podkreślić, że termin siewu wpłynął korzystnie na wzrost i rozwój roślin. W doświadczeniu w obu terminach siewu w zasadzie wyleganie nie wystąpiło, co zapobiegło stratom plonu nasion w czasie omłotu. Z chorób najbardziej uwidoczniła się rdza, średnie porażenie w m terminie siewu wyniosło 3,5 w skali 9 natomiast w 4,3. W terminie m najbardziej porażone były odmiany: Albus, Amulet, Amigo, Fanfare. Pozostałe choroby nie wystąpiły. Średnia liczba dni od siewu do początku kwitnienia dla terminu optymalnego wyniosła 66, natomiast dla opóźnionego 52. Średnia liczba dni od siewu do dojrzałości technicznej dla optymalnego terminu siewu wyniosła 121, dla opóźnionego 102. w późniejszym terminie wpłynął na skrócenie okresu wegetacji co niewątpliwie wpłynęło na zmniejszenie plonowania. Z badanych odmian największą masę 1000 nasion w pierwszym terminie siewu uzyskała odmiana Fanfare.

2 Tabela 1 Bobik. Odmiany badane w roku 2017 Rok wpisania do krajowego rejestru odmian 1 Albus Bobas Granit Amulet Amigo Fernando 2016 Kraj pochodzenia 7 Fanfare 2017 DE 8 Julia 2017 AT Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej- pełnomocnika w Polsce. DANKO Hodowla Roślin sp. z.o.o., Choryń Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp., z. o.o., Grupa IHAR, Norddeutsche Pflanzenucht Hans-Georg Lembke KG Hohenlieth DE Holtsee Sattzucht Gleisdorf Am Tieberhof 33, AT-8200 Gieisdorf Tabela 2 Bobik. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2017 Rodzaj doświadczenia Termin siewu Termin siewu Kompleks rolniczej przydatności gleby 2 2 Klasa bonitacyjna gleby II II ph gleby w KCl 7,2 7,2 Przedplon Burak cukrowy Data siewu (dzień, m-c, rok) Obsada nasion (szt/m 2 ) Data zbioru omłotu (dzień, m-c, rok) Nawożenie mineralne N (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnik. Nie stosowano Nie stosowano Inne zabiegi Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Nie stosowano Nie stosowano Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Inne zabiegi inokulant Nitragina Nitragina Mospilan 20 SP Mospilan 20 SP Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Mospilan 20 SP Mospilan 20 SP

3 Tabela 3 Bobik. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2017 Cecha SIEW OPTYMALNY SIEW OPÓŹNIONY 1 Wysokość roślin (cm) Wyleganie w fazie kwitnienia najpóźniejszej odmiany (skala 9 o ) 9,0 9,0 3 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 8,9 9,0 4 Porażenie przez choroby : Askochytoza (skala 9 o ) 9,0 9,0 5 Rdza (skala 9 o ) 3,5 4,3 6 Czekoladowa plamistość (skala 9 o ) 9,0 9,0 7 Długość okresu od siewu do początku kwitnienia ( l. dni) Długość okresu od siewu do dojrzałości technicznej ( l. dni) Liczba dni od początku do końca kwitnienia łanu ( l. dni) Pękanie strąków (skala 9 o ) 9,0 9,0 11 Osypywanie ziarna (skala 9 o ) 8,6 9,0 12 Równomierność dojrzewania (skala 9 o ) 8,1 7,8 13 Dojrzałość pełna (data) Koszenie (data) Omłot (data) Masa 1000 nasion (g) 419,2 399,4 17 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 6,9 5,9 18 Plon ziarna (dt z ha) 41,0 27,6 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny Tabela 4 Bobik. Plon nasion odmian (% wzorca). Rok zbioru: 2017 Plon ogólny dt z ha Plon nasion % wzorca Wzorzec, dt z ha 41,0 27,6 41,0 27,6 1 Albus 41,2 31, Bobas 44, Granit 45, Amulet 37,0 28, Amigo 36,7 25, Fernando 39,1 25, Fanfare 42, Julia 42, odmiany nie brały udziału w badaniach z m terminem siewu Wzorzec - odmiany, które brały udział w poszczególnych doświadczeniach

4 Tabela 5 Bobik Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Rok zbioru: 2017 Wysokość roślin cm Wyleganie w fazie kwitnienia najpóźniejszej odmiany - odmiany nie brały udziału w badaniach z m terminem siewu Wyleganie przed zbiorem Wzorzec, dt z ha , ,0 1 Albus ,0 0,0 0,1 0,0 2 Bobas 10-0,0-0,1-3 Granit -13-0,0-0,1-4 Amulet 2 4 0,0 0,0 0,1 0,0 5 Amigo 2-1 0,0 0,0 0,1 0,0 6 Fernando 1-3 0,0 0,0 0,1 0,0 7 Fanfare 2-0,0-0,1-8 Julia -2-0,0 - -0,7 - Tabela 6 Bobik. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2017 Askochytoza Rdza - odmiany nie brały udziału w badaniach z m terminem siewu Czekoladowa plamistość Wzorzec, dt z ha 9,0 9,0 3,5 4,3 9,0 9,0 1 Albus 0,0 0,0-0,5-0,3 0,0 0,0 2 Bobas 0,0-0,5-0,0-3 Granit 0,0-0,5-0,0-4 Amulet 0,0 0,0-0,5 0,5 0,0 0,0 5 Amigo 0,0 0,0-0,5 0,0 0,0 0,0 6 Fernando 0,0 0,0 0,5-0,3 0,0 0,0 7 Fanfare 0,0 - -0,5-0,0-8 Julia 0,0-0,5-0,0 -

5 Tabela 7 Bobik. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Rok zbioru: 2017 Liczba dni od siewu do początku kwitnienia (l. dni od ) Liczba dni od początku kwitnienia do końca kwitnienia łanu (l. dni od ) - odmiany nie brały udziału w badaniach z m terminem siewu Liczba dni od siewu do dojrzałości technicznej (l. dni od ) Wzorzec, dt z ha Albus Bobas Granit Amulet Amigo Fernando Fanfare Julia Tabela 8 Bobik. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Rok zbioru: 2017 Dojrzałość pełna (l. dni od 01.01) Ocena równomierności dojrzewania - Pękanie strąków Wzorzec, dt z ha 212,6 214,5 8,1 7,8 9,0 9,0 1 Albus 0,4-1 -0,1 0, Bobas 0,4 - -0, Granit 0,4 - -0, Amulet 0,4 1-0,1-0, Amigo -0,6-1 -0,1 0, Fernando 0,4 1-0,1 0, Fanfare -0,6 - -0, Julia -0,6-0, odmiany nie wystąpiły w badaniach w m terminie siewu

6 Tabela 9 Bobik. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Rok zbioru: 2017 Osypywanie ziarna Wilgotność ziarna (%) Masa 1000 nasion (g) Wzorzec, dt z ha 8,6 9,0 6,9 5, ,4 1 Albus 0,4 0-0,4-0,4-20, Bobas 0,4 - -0, Granit -0,1-0,9-10,2-4 Amulet -0,3 0 1,2 0, ,4 5 Amigo -0,3 0 0,3 0,3 18,3-1,0 6 Fernando -0,1 0 0,1-0,3-14,4 19,4 7 Fanfare -0,1-0,1-43,1-8 Julia 0,2 - -0, ,5 - - odmiany nie brały udziału w badaniach z m terminem siewu Charakterystyka odmian wpisanych do Krajowego Rejestru Odmian w roku 2017 COBORU LOO 2017 cz. II Fanfare odmiana syntetyczna, niesamokończąca, wysokotaninowa, przeznaczona do uprawy na nasiona. Plon nasion bardzo duży, białka duży. Termin kwitnienia wczesny, dojrzewania dość wczesny. Okres kwitnienia średni. Równomierność dojrzewania dobra. Wysokość roślin średnia. Odporność na wyleganie w fazie końca kwitnienia i przed zbiorem dość duża. Odporność na choroby powodowane przez patogeny pochodzenia grzybowego (czekoladową plamistość i askochytozę bobiku) mała, na rdzę bobiku średnia. Masa 1000 nasion bardzo duża. Zawartość białka ogólnego w nasionach mała. Zawartość włókna surowego duża. Odporność do uprawy na glebach kompleksów pszennych. Optymalna obsada roślin ok. 50 szt./m 2. Julia niesamokończąca, wysokotaninowa, przeznaczona do uprawy na nasiona. Plon nasion duży, białka bardzo duży. Termin kwitnienia średni, dojrzewania dość wczesny. Okres kwitnienia dość krótki. Równomierność dojrzewania średnia, wysokość roślin średnia, odporność na wyleganie w fazie końca kwitnienia duża, przed zbiorem średnia. Odporność na choroby powodowane przez patogeny pochodzenia grzybowego (czekoladową plamistość, askochytozę i rdzę bobiku) średnia. Masa 1000 nasion bardzo duża. Zawartość białka ogólnego w nasionach bardzo duża, zawartość włókna surowego bardzo mała. Odpowiednia do uprawy na glebach kompleksów pszennych. Optymalna obsada roślin ok. 50 szt. /m 2.