ŻYTO OZIME WNIKI DOŚWIADCZEŃ

Transkrypt

1 Uwagi ogólne i omówienie wyników. ŻYTO OZIME WNIKI DOŚWIADCZEŃ Żyto w porównaniu do innych gatunków zbóż posiada wiele zalet, między innymi toleruje wadliwe właściwości fizyczne i kwaśny odczyn gleby. Żyto jest najbardziej odpornym zbożem jeśli chodzi o warunki klimatyczne, znosi temp. do 30 0 C. Dzięki mocnemu, silnie rozwiniętemu systemowi korzeniowemu i mniejszemu ulistnieniu niż inne zboża, żyto ma mniejsze wymagania wodne. Oszczędne gospodarowanie wodą powoduje, że jest niezastąpione w uprawie na glebach lekkich. Udział żyta ozimego w strukturze zasiewów zbóż z mieszankami zbożowymi w roku 2013 wyniósł 16%. W naszym województwie ma ono największe znaczenie, powierzchnia zasiewów wynosiła w ostatnich latach 22%. Jest ono uprawiane na glebach słabszych, których jest u nas najwięcej. Pod względem składu chemicznego ziarno żyta podobne jest do pszenicy, jest ono wykorzystywane wielokierunkowo. Według szacunków aż połowa corocznych zbiorów przeznaczana jest na cele paszowe, mimo że dla większości grup zwierząt nie jest to najlepsza pasza. Ponadto ziarno wykorzystuje się do produkcji mąki i alkoholu. Ważnym składnikiem mąki jest skrobia. Jej właściwości i stan decydują o przydatności mąki do wypieku chleba. Podstawowym wskaźnikiem oceny mąki żytniej jest liczba opadania. Pewnych informacji dostarczają też lepkość maksymalna kleiku skrobiowego i końcowa temperatura kleikowania. Wyższa wartość końcowej temperatury kleikowania jest cechą pożądaną. Lepkość kleiku skrobiowego jest wyraźnie zróżnicowana odmianowo. Według wymagań stawianych przez przemysł młynarski pożądana jest liczba opadania surowca mieszcząca się w granicach sek. Ważną (z punktu widzenia właściwości przemiałowych) cechą jest także gęstość ziarna. Wszystkie z obecnie badanych odmian spełniają wymagania przemysłu dla tej cechy ( wartości powyżej 72kg/hl ). W roku do krajowego rejestru wpisano osiem nowych odmiany żyta ozimego dwie populacyjne i sześć mieszańcowych. Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 47 odmian, z których 46 przeznaczonych jest do uprawy na ziarno, a jedna (Pastar) na cele zielonkowe. Najliczniejszą grupą odmian są odmiany mieszańcowe (23), odmian populacyjnych jest 21, natomiast grupę odmian syntetycznych tworzą Caroass i Herakles. Formy zagraniczne stanowią połowę wszystkich zarejestrowanych odmian żyta ozimego, są to głównie odmiany mieszańcowe. W minionym sezonie doświadczenia zlokalizowane były w następujących jednostkach: Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Seroczynie Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Kawęczynie DANKO Hodowla Roślin ZHR O/Laski Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie O/Radom Warunki pogodowe panujące w okresie zimowym nie spowodowały uszkodzeń żyta. Miniony sezon sprzyjał bujnemu wzrostowi żyta co spowodowało wyleganie roślin, szczególnie w Kawęczynie. Najwyższe plony uzyskano w Laskach i w Kawęczynie, zdecydowanie niższe plony uzyskano w Seroczynie. Wyraźnie lepiej plonowały odmiany mieszańcowe, w szczególności SU Stakkato i SU Satelit, bardzo dobrze zaplonowały też nowozarejestrowane odmiany Brandie i SU Performer. Wśród odmian tradycyjnych wyróżniają się odmiany: Stanko, Horyzo, Antonińskie. Porażenie przez choroby było na podobnym poziomie jak w latach ubiegłych. Bardzo duże nasilenie rdzy brunatnej i mączniaka wystąpiło w Laskach.

2 Tabela 1 ŻYTO OZIME. Odmiany badane. Rok zbioru: Lp Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Kod kraju pocho dzenia Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce populacyjne 1 DAŃKOWSKIE DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o PL DIAMENT * Choryń 27, PL Kościan 2 STANKO* 2007 PL Alicja Ramenda Ul. Antoniny 3/6, PL64100 Leszno 3 ARMAND* 2011 PL Alicja Ramenda Ul. Antoniny 3/6, PL64100 Leszno 4 HORYZO* 2011 PL Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146, PL63740 Kobylin 5 ANTONIŃSKIE* 2013 PL 6 DAŃKOWSKIE RUBIN * 2013 PL Poznańska Hodowla Roślin sp. zo.o. ul. Kasztanowa 5, PL63004 Tulce DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27, PL Kościan mieszańcowe KWS Lochow Polska sp. z o.o. 7 BRASETTO F D Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL57150 Prusy KWS LochowPolska sp. z o.o. 8 PALAZZO F D Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL57150 Prusy 9 SU STAKKATO 2012 D 10 SU SKALTIO 2010 D 11 SU SATELLIT 2013 D 12 SU SPEKTRUM 2013 D 13 TUR 2013 PL SaatenUnion Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70, PL62100 Wągrowiec SaatenUnion Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70, PL62100 Wągrowiec SaatenUnion Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70, PL62100 Wągrowiec SaatenUnion Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70, PL62100 Wągrowiec DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, Kościan 14 BRANDIE 2014 D Monsanto Polska sp. Z O.O ul. Domaniewska 49 PL Warszawa 15 KWS BONO 2014 D KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL57150 Prusy 16 SU PERFORMER 2014 D SaatenUnion Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70, PL62100 Wągrowiec * odmiana chroniona krajowym wyłącznym prawem hodowcy.

3 Tabela 2. ŻYTO OZIME. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość Seroczyn Kawęczyn Laski Powiat Siedlce Sochaczew Grójec Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby IIIb IIIa IV PH gleby w KCI 6,6 5,94 5,93 Przedplon Gorczyca biała Rzepak ozimy Groch Data siewu Obsada nasion (szt/m 2 ) Data zbioru Nawożenie mineralne N na poziomie a1 (kg/ha) N na poziomie a2 (kg/ha) P2O5 (kg/ha) K2O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a2 (l/ha) Zaprawa nasienna (nazwa) Herbicyd (nazwa, dawka) Insektycyd Fungicyd pierwszy zabieg (nazwa, dawka) Fungicyd drugi zabieg (nazwa, dawka) Regulator wzrostu (nazwa, dawka) nie zastosowano ( nazwa, dawka) Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna T Vitavax 2000 FS Maxim 025 FS Legato Plus 600 SC 1,4 l Gold 450 EC1,25 l Mustang 306 SE 0,55 l ( Tylko na poziomie a2) Legato Plus 600 SC 1,5 l Legato Plus 600 SC 1,5 l Grodyl 75 WG 30g Bumper Super 490 EC 1,0 l Falcon460EC 0,6 l Cerone 480 SL 1,0 l Bumper Super 490 EC 1,0 l Amistar 250 SC 0,6l Chefara 330EC 0,4l Cerone 480 SL 1,0 l Soligor 425 EC 0,8 Adexar Plus2,0 l Stabilan 750 SL 0,9 l Proteg 250 EC 0,2 l

4 Tabela 3 ŻYTO OZIME. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Seroczyn Kawęczyn Laski Lp. Cecha a1 a2 a1 a2 a1 a2 1 Stan roślin przed zimą (skala 9 0 ) 9,0 8,9 8,3 2 Stan roślin po zimie (skala 9 0 ) 9,0 8,9 8,1 3 Martwe rośliny (%) 0,0 0,0 0,0 4 Termin kłoszenia (dzień, mc) Termin dojrzałości wosk (dzień, mc) Wysokość roślin (cm) 138,5 136,3 167,3 155,7 153,7 151,3 7 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej 9,0 9,0 6,1 6,7 9,0 9,0 (skala 9 0 ) 8 Wyleganie przed zbiorem (skala 9 0 ) 6,9 7,6 3,1 4,0 6,4 6,3 Porażenie przez choroby (skala 9 0 ) Pleśń śniegowa 8,0 9,0 9,0 Rdza brunatna 6,2 8,4 6,6 8,5 5,5 6,7 Rdza źdźbłowa 7,7 8,9 7,9 8,5 9,0 9,0 Rynchosporioza 8,2 8,9 6,7 7,3 9,0 9,0 Mączniak prawdziwy 8,5 9,0 7,8 8,6 6,1 6,4 Sporysz (szt/ kg) 0,1 0,1 0,0 0,0 0, 0,0 Masa 1000 ziarn (g) 35,0 36,7 28,2 29,9 28,7 31,3 Wilgotność ziarna (%) 11,0 11,2 10,9 11,4 11,1 11,7 Plon ziarn (dt/ ha) 62,5 75,2 83,7 99,5 97,5 119,4

5 Tabela 4 ŻYTO OZIME. Plon ziarna w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru Poziom a1 Poziom a2 Lp. Seroczyn Kawęczyn Laski Seroczyn Kawęczyn Laski Wzorzec dt/ha 62,3 83,7 97,5 75,2 99,5 119,4 populacyjne 1 Dańkowskie Diament Stanko Armand Horyzo Antonińskie Dańkowskie Rubin mieszańcowe 7 Brasetto Palazzo SU Stakkato SU Skaltio SU Satellit SU Spektrum Tur Brandie KWS Bono SU Performer Wzorzec: wszystkie badane odmiany

6 Tabela 5 ŻYTO OZIME. Plon ziarna odmian (%wzorca). Lata zbioru:, 2014, 2013 L.p. Poziom a1 Poziom a Wzorzec dt/ha 81,2 79,9 65,3 80,6 75,5 98,0 99,8 86,7 98,9 94,8 populacyjne 1 Dańkowskie Diament Stanko Armand Horyzo Antonińskie Dańkowskie Rubin mieszańcowe 7 Brasetto Palazzo SU Stakkato SU Skaltio SU Satellit SU Spektrum Tur Brandie KWS Bono SU Performer Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany

7 Lp. Tabela 6 ŻYTO OZIME. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a1 (odchylenia od wzorca). Rok zbioru,2013 Liczba lat badań Rdza brunatna 2013 Rynchosporioza 2013 Sporysz (szt/kg) Wzorzec 6,1 5,6 7,5 7,2 0,1 2, Dańkowskie Diament 3 0,3 0,2 0,0 0,1 0,1 0,5 2 Stanko 3 0,3 0,0 0,0 0,2 0,0 0,6 3 Armand 3 0,1 0,1 0,7 0,2 0,1 0,8 4 Horyzo 3 0,4 0,5 0,2 0,1 0,1 0,7 5 Antonińskie 2 0,1 0,1 0,1 6 Dańkowskie Rubin 2 0,1 0,7 0,0 7 Brasetto 3 0,1 0,1 0,0 0,1 0,0 8 Palazzo 3 0,6 0,3 0,0 0,0 0,1 0,6 0,0 9 SU Stakkato 3 0,4 0,5 0,3 0,3 0,1 1,6 10 SU Skaltio 2 0,6 0,3 0,1 11 SU Satellit 2 0,9 0,5 0,0 12 SU Spektrum 2 0,1 0,3 0,0 13 Tur 2 0,1 0,3 0,2 14 Brandie 1 1,4 0,2 0,0 15 KWS Bono 1 0,6 0,3 0,1 16 SU Performer 1 0,1 0,5 0,1 Liczba doświadczeń Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła. Skala 9 0 : wyższa wartość oznacza cechę najlepszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany

8 Tabela 7. ŻYTO OZIME. Ważniejsze właściwości rolniczoużytkowe odmian.(odchylenia od wzorca). Rok zbioru:,2013 Lp. Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 0 ) w fazie dojrzałości przed zbiorem mlecznej Poziom agrotechniki a1 Wysokość roślin (cm) 2013 Masa 1000 ziaren (g) Wzorzec 5,8 6,3 5,5 5,0 159,3 153,0 30,6 31, Dańkowskie Diament 3 1,1 0,5 0,3 0,1 10,2 6,2 1,9 0,9 2 Stanko 3 1,4 0,7 0,2 0,3 7,3 6,9 0,4 0,5 3 Armand 3 0,9 0,6 0,5 0,6 4,7 0,3 0,2 0,5 4 Horyzo 3 0,4 0,5 0,8 0,8 15,8 4,8 1,9 1,4 5 Antonińskie 2 0,4 0,3 3,2 1,8 6 Dańkowskie Rubin 2 0,9 0,2 4,8 0,3 7 Brasetto 3 0,6 0,1 0,5 0,3 2,7 1,9 0,6 0,3 8 Palazzo 3 0,1 0,2 0,3 0,3 2,5 0,5 1,3 0,4 9 SU Stakkato 3 0,6 0,4 0,7 0,7 12,3 9,2 0,7 0,6 10 SU Skaltio 2 2,1 1,0 4,7 1, SU Satellit 2 0,1 0,0 10,2 0,6 12 SU Spektrum 2 0,4 0,3 15,5 2,1 13 Tur 2 0,4 0,2 8,3 1,3 14 Brandie 1 0,6 0,5 12,3 2,1 15 KWS Bono 1 0,1 1,2 8,5 2,7 16 SU Performer 1 0,4 0,2 10,2 0,9 Poziom agrotechniki a2 Wzorzec 6,4 7,2 6,0 6,2 149,1 145,2 32,6 34,4 1 Dańkowskie Diament 3 0,2 0,2 0,2 0,2 8,1 4,9 1,5 1,1 2 Stanko 3 2,3 1,1 1,0 0,9 10,4 8,5 0,3 0,9 3 Armand 3 0,3 0,4 0,2 0,3 3,9 1,2 0,3 0,1 4 Horyzo 3 0,8 0,7 0,5 0,5 12,8 3,3 1,6 1,1 5 Antonińskie 2 0,7 0,7 15,3 1,4 6 Dańkowskie Rubin 2 0,3 0,0 3,1 0,1 7 Brasetto 3 1,2 0,5 0,4 0,1 5,6 2,8 0,5 0,2 8 Palazzo 3 0,8 0,5 0,4 0,4 1,2 1,9 0,9 0,3 9 SU Stakkato 3 0,3 0,1 0,0 0,3 10,4 8,5 0,1 0,6 10 SU Skaltio 2 2,2 1,5 1,6 0,4 11 SU Satellit 2 1,2 0,8 7,4 0,8 12 SU Spektrum 2 0,8 0,5 13,9 2,5 13 Tur 2 0,8 0,9 0,4 0,4 14 Brandie 1 0,7 1,1 13,8 1,4 15 KWS Bono 1 0,7 1,3 7,6 2,2 16 SU Performer 1 0,3 0,0 12,2 0,0 Liczba doświadczeń

9 ŻYTO OZIME CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BADANYCH W ROKU (zarejestrowanych w 2014 sporządzona na podstawie listy opisowej odmian) 1. BRENDIE mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na mączniaka prawdziwego i rdzę brunatną duża, pleśń śniegową, septoriozy liści, rynchosporiozę i rdzę źdźbłową dość duża, na choroby podstawy źdźbła średnia. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie dobre, gęstość w stanie zsypnym duża do bardzo dużej. Odporność na porastanie ziarna w kłosie i liczba opadania średnie, zawartość białka dość duża. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego mała, końcowa temperatura kleikowania wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 4. KWS BONO mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na pleśń śniegową i choroby podstawy źdźbła dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i źdźbłową, septoriozy liści i rynchosporiozę średnia. Rośliny dość niskie o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren mała, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania dość duża, zawartość białka mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego duża, końcowa temperatura kleikowania wysoka do bardzo wysokiej. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 5. SU PERFORMER mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na pleśń śniegową mącznika prawdziwego, rdzę brunatną i źdźbłową, septoriozy liści, rynchosporiozę i choroby podstawy źdźbła średnia. Rośliny dość niskie o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania duża, zawartość białka mała do bardzo małej. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego bardzo duża, końcowa temperatura kleikowania bardzo wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.