OWIES WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

Transkrypt

1 OWIES WYNIKI DOŚWIADCZEŃ Uwagi ogólne i wyniki doświadczeń Powierzchnia uprawy owsa na w naszym kraju w roku 2015 wynosiła 630 tys. ha i była wyższa w porównaniu do dwóch wcześniejszych lat (wg danych GUS). W strukturze zasiewów zbóż ( z mieszankami zbożowymi) owies zajmuje około 8,0 %. W województwie mazowieckim powierzchnia uprawy wynosi około 18%. Wyprodukowane ziarno w 87% przeznaczane jest na paszę. Owies można uprawiać zarówno na glebach piaszczystych, jak i gliniastych, jednak odpowiednio uwilgotnionych. Spośród wszystkich zbóż jarych owies najsilniej reaguje na opóźniony siew. Wyróżnia się większą odpornością na niskie ph gleby, dlatego może być z powodzeniem uprawiany zarówno na glebach o odczynie kwaśnym, jak i obojętnym. Jego tolerancyjność wynika z małej wrażliwości na niedobór wapnia i nadmiar jonów glinu, a także manganu w roztworze glebowym. Spełnia ważną rolę fitosanitarną w płodozmianie z dużym udziałem zbóż. Owies dobrze znosi uprawę po zbożach a sam jest dość dobrym przedplonem dla innych zbóż. Wymaga gleb nieco mniej żyznych ale wilgotnych. Najlepszymi przedplonami dla owsa są rośliny okopowe na oborniku oraz bobowate. W praktyce najczęściej uprawiany jest po zbożach. Najgorszym przedplonem dla owsa jest jęczmień. Owies ma dużą wartość w żywieniu człowieka. Ziarno owsa odznacza się bardzo dobrym składem aminokwasowym białka oraz zawiera znaczne ilości wartościowego tłuszczu. Owies ma cenne właściwości pobudzające przemianę materii, smakowe, dietetyczne i lecznicze. Produkty owsiane mogą regulować poziom cholesterolu we krwi. Tłuszcz zawarty w owsie jest bardziej strawny niż innych zbóż, zapobiega powstawaniu zakrzepów. Pełni też odpowiedzialną rolę w zapobieganiu i leczeniu miażdżycy. Szersze zastosowanie owsa w żywieniu zwłaszcza niektórych zwierząt ogranicza duża zawartość łuski (25-30%), a tym samym nadmierna zawartość włókna. Nowe możliwości wykorzystania owsa w żywieniu zwierząt i przemyśle spożywczym dały wyhodowane odmiany nieoplewione. Owies można też wykorzystywać jako źródło energii. W krajowym rejestrze znajduje się 27 odmian owsa zwyczajnego i 5 odmian owsa nagiego. Owies nagi charakteryzuje się większą zawartością białka (o około 3,3 %) i tłuszczu (o 3,1%), większa jest też o 15 kg/hl gęstość w stanie zsypnym niż u owsa zwyczajnego. Niestety poziom plonowania tych odmian jest niższy niż u form oplewionych. W krajowym rejestrze przeważają odmiany rodzimych hodowli poza jedną niemiecką Scorpion. Głównie są to odmiany żółtoziarniste preferowane w produkcji (wyjątek stanowi odmiana Gniady o brązowej barwie łuski). W roku na terenie Mazowsza założono 4 doświadczenia z 9 odmianami owsa, założone były jak w latach poprzednich tylko na jednym poziomie agrotechniki. Doświadczenia zlokalizowane były w następujących jednostkach: - Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Seroczynie - Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Kawęczynie - DANKO Hodowla Roślin ZHR O/ Laski - Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie O/Radom Plonowanie owsa w minionym sezonie wegetacyjnym było wysokie, zebrane plony były wyższe o 10 dt/ha niż w roku Bardzo duże było też zróżnicowanie między punktami doświadczalnymi od 74,8 dt/ha w Kawęczynie do 63,6 dt/ha w Seroczynie. Z odmian badanych w naszych doświadczeniach najlepiej wypadła odmiana nowo zarejestrowana Romulus. Porażenie przez choroby było na podobnym poziomie jak w latach poprzednich. 1

2 Tabela 1 I. OWIES.Odmiany badane. Rok zbioru: Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce KREZUS* BINGO* 2009 Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o. o. 3 ARDEN* 2010 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL Kościan 4 KOMFORT * HARNAŚ* 2014 Małopolska Hodowla Roślin -HBP sp.zo.o. Ul. Zbożowa 4, PL Kraków 6 NAWIGATOR* PASKAL* ELEGANT* Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o. o. 9 ROMULUS* DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL Kościan * - odmiana chroniona krajowym wyłącznym prawem hodowcy 2

3 Tabela 2 OWIES. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość Seroczyn Kawęczyn Laski Powiat Siedlce Sochaczew Grójec Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby IIIb III a IIIb PH gleby w KCI 6,15 6,17 6,4 Przedplon Groch siewny Rzepak ozimy Rzepak ozimy Data siewu (dzień, m-c, rok) Obsada nasion (szt./m 2 ) Data zbioru (dzień, m-c, rok) Nawożenie mineralne N (kg/ha) P2O5 (kg/ha) K2O (kg/ha) Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Vitavax 200 FS Vitavax 200 FS Maxim Star 025 FS Lintur 70 Herbicyd (nazwa, dawka/ha) Gold 450 EC 1,25- Gold 450 EC 1,25- WG+Chwastox Extra Insektycyd (nazwa dawka/ha) Minuet 100EW-0,1l Minuet 100EW-0,1l Tabela 3 OWIES. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 300SL-150g+1,5 l - Fastac 100EC -0,12 l I. Cecha Seroczyn Kawęczyn Laski 1 Wiechowanie (dzień, m-c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) Wysokość roślin (cm) 105,1 100,9 96,1 4 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 0 ) 9,0 9,0 9,0 5 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 0 ) 8,8 7,0 6,7 Porażenie przez choroby (skala 9 0 ) 6 Mączniak 9,0 8,7 9,0 7 Rdza wieńcowa 9,0 9,0 9,0 8 Helmintosporioza 8,1 8,6 9,0 9 Septorioza liści 9,0 9,0 9,0 10 Masa 1000 ziarn (g) 45,8 35,4 33,6 11 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 12,7 10,8 10,8 12 Plon ziarna (dt/ha) 63,6 74,8 66,4 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian Skala 9 0 : 9 oznacza stan najkorzystniejszy, 1 najmniej korzystny 3

4 Tabela 4 OWIES. Plon ziarna w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru Wzorzec: badane odmiany Seroczyn Kawęczyn Laski Wzorzec dt/ha 63,6 74,8 66,4 1 Krezus Bingo Arden Komfort Harnaś Nawigator Paskal Elegant Romulus Tabela 5 OWIES. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:, 2015, Wzorzec dt/ha 68,3 58,9 78,7 63,6 68,6 1 Krezus Bingo Arden Komfort Harnaś Nawigator Paskal Elegant Romulus Liczba doświadczeń Wzorzec: badane odmiany 4

5 Tabela 6 OWIES. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby. Rok zbioru:, Liczba lat badań Rdza wieńcowa Mączniak prawdziwy Helmintosporioza Wzorzec (skala 9 0 ) 8,4 8,1 1 Krezus 3 Nie wystąpiła Nie wystąpiła 5 0,1 0,0 2 Bingo 3 0,0-0,2 3 Arden 3 0,0 0,3 4 Komfort 3 0,3-0,1 5 Harnaś 3 0,1 0,0 6 Nawigator 2 0,1-7 Paskal 2-0,4-8 Elegant 1 0,1-9 Romulus 1-0,4 - Liczba doświadczeń 2 6 Wzorzec: wszystkie badane odmiany. Tabela 7 OWIES. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Rok zbioru:, Liczba lat badań Wyleganie przed zbiorem (skala 9 0 ) Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) Wzorzec (skala 9 0 ) 6,9 7,0 100,7 103,5 38,3 38,0 1 Krezus 3 0,3 0,5-1,9-1,5-0,1-0,6 2 Bingo 3 0,1 0,0-0,1 1,2 2,3 6,2 3 Arden 3 0,5-0,1 2,8 3,6-4,0-3,0 4 Komfort 3-0,9-0,3 0,1-2,1-1,7-0,6 5 Harnaś 3 0,8 1,0-1,7-2,0-1,7-1,0 6 Nawigator 2 0,8 - -1,5-2,8-7 Paskal 2-0,9 - -1,4-2,1-8 Elegant 1 0,1-2,5 - -1,1-9 Romulus 1-1,0-1,1-1,3 - Liczba doświadczeń Wzorzec; wszystkie badane odmiany

6 OWIES CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BADANYCH I ZAREJESTROWANYCH W ROKU (sporządzona na podstawie listy opisowej odmian) 1. ELEGANT - żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską średni, bez łuski dość duży Odporność na mączniaka prawdziwego dość duża, na rdzę wieńcową i rdzę źdźbłową na helmintosporiozę średnia, na septoriozę liści dość mała. Rośliny średniej wysokości o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość wczesny, dojrzewania średni. Udział łuski dość mały, masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziaren bardzo duże, gęstość w stanie zsypnym duża, Zawartość białka średnia, zawartość tłuszczu dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 2. ROMULUS - żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem terenów górskich. Plon ziarna z łuską i bez łuski dość duży. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę owsa i źdźbłową oraz septoriozę liści dość mała, na helmintosporiozę średnia. Rośliny średniej wysokości, o małej odporności na wyleganie. Termin wiechowania średni, dojrzewania dość wczesny. Udział łuski średni, masa 1000 ziaren dość duża do bardzo dużej, gęstość w stanie zsypnym dość duża, wyrównanie ziaren dość duże. Zawartość białka i tłuszczu średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość średnia. 6