KANCELARIA PREZESA RADY MINISTROW 2Q: BlURO PELNOMOCNIKA RZ^DU. Warszawa,^^grudnia 2015 r. BPRT.ZAPL MD. Pani. Justyna Mieszalska

Transkrypt

1 KANCELARIA PREZESA RADY MINISTROW BlURO PELNOMOCNIKA RZ^DU DO SPRAW ROWNEGOTRAKTOWANIA Barbara Szymborska DYREKTOR BPRT.ZAPL MD RPU/165951/201S P Data: ID.00a B Warszawa,^^grudnia 2015 r. Pani 2Q: WPLYN^tO Justyna Mieszalska Dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego w MinisterstM ie Zdrowia W odpowiedzi na pismo znak: ZP-Z (IK ) z dnia 13 listopada 2015 r., dotycz^ce projehu rozporzqdzenia Rady Mimstrow w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata , uprzejmie proponuj^ uzupelnienie nadesianego dokumentu - w wykazach zadari do realizacji, w ramach wskazanych ponizej celow operacyjnych - o nast^puj^ce dzialania dodatkowe: 1. W celu operacyjnym,.7. Poprawa sposobu zywiema, stanu odzywiania oraz aktywnosci fizycznej spoleczenstwa - Narodowy Program Profilaktyki Nadwagi i Otyhsci ": Dodanie zapisu o dziataniach edukacyjnych np. warszlatach z zakresu problematyki akceptacji i tolerancji w szkolach (zwtaszcza szkolach podstawowych i gimnazjach) maj^cych na ceiu przeciwdzialanie wykluczeniu i stygmatyzacji dzieci z nadwag^ oraz z otylosciq przez rowiesnikow. Zdaniem Biura Pelnomocnika Rz^du do spraw Rownego Traktowania potrzeb^ realizacji takiego zadania potwierdza m.in. informacja zawarta w nadestanym uzasadnieniu (str. 14) o stalym podwyzszaniu si? rocznego tempa wzrostu wyst^powania nadwagi i otylosci wsrod dzieci i mtodziezy. Podkreslic nalezy, ze jest to istotny problem zwlaszcza w okresie dojrzewania, ktory wplywa na samoocen?

2 dziecka, a takze na jego zdrowie psychiczne. Wlasciwym organem do realizacji tego zadania bylby minister wlasciwy do spraw oswiaty i wychowania przy wsparciu Biura Pelnomocnika Rzqdu do spraw Rownego Traktowania. Ponadto, w ramach dziatari zwi^zanych ze wspieraniem prawidlowego zywienia i aktywnosci fizycznej (str. 6 i 7 projektu Narodowego Planu Zdrowid) nalezy, zdaniem Biura Petnomocnika Rz^du do spraw Rownego Traktowania, zwrocic uwag? na skuteczne upowszechnianie i zapewnienie dost^pnosci tych dzialah dia calego spdeczeristwa w Polsce. Duza liczba osob samotnych (szczegolnie starszych), jak rowniez rodzin, w tym dzieci, pomimo pdnej swiadomosci jakq wag? ma zdrowe odzywianie i aktywno^c fizyczna, nie moze wprowadzic tych rozwi^zari w swoim codziennym zyciu z uwagi na status majgtkowy (wykluczenie ekonomiczne) tj. wysokg cen? zdrowych produktow spozywczych dost^pnych na rynku lub wysok^ odpiatnosc za atrakcyjne zaj^cia zwi^zane z aktywnosci^ fizyczn^ w poblizu miejsca zamieszkania. 2. W celu operacyjnym:., 3. Poprawa dobrostanupsychicznego ": Dodanie zapisu o dzialaniach edukacyjnych i promocyjnych, ktore wpfyn^ na poszanowanie praw i godnosci osob dotkni^tych chorob^ psychiczn^ i przeciwdziajanie ich stygmatyzacji i wykluczeniu ze spoleczenstwa. Zdaniem Biura Pehiomocnika Rz^du do spraw Rownego Traktowania potrzeb? realizacji takiego zadania potwierdza m.in. informacja zawarta w uzasadnieniu na str. 12 o wynikach reprezentatywnego badania stanu zdrowia psychicznego ludnosci w Polsce w roku 2012, gdzie niemal co czwarty ankietowany z 10 tysi^cy osob w wieku od 18 do 65 lat przyznal, iz przynajmniej raz w zyciu doswiadczyl jednego z objawow zaburzeh zdrowia psychicznego. Ponadto, zgodnie z informacjami i danymi zawartymi w raporcie Rzecznika Praw Obywatelskich z maja 2014 r. Ochrona zdrowia psychicznego w Polsce: wyzwania, plany, bariery. dobre praktyki": ogromne znaczenie ma systemowa zmiana w fiinkcjonowaniu ochrony zdrowia psychicznego w Polsce, przyspieszenie jej unowoczesnienia oraz podniesienie rangi wsrod zadari z zakresu zdrowia publicznego. Zaniechanie tych zadah b^dzie bowiem pogl^biac niebezpieczne dia spoteczehstwa procesy naznaczania ludzi chorych i wylqczonych, nierdwnego traktowania i wykluczania spolecznego osob z problemami zdrowia psychicznego. Osobom tym

3 grozi obnizanie standardu jakosci zycia, zarowno ich samych, jak rowniez ich najblizszego otoczenia. (Problemy takie wg ostroznych szacunkow dotycz^ - w roznym stopniu - posrednio lub bezposrednio, okresowo lub trwale, okolo 5-8 mln osob w Polsce.). Najwi^ksze zapoznienie strukturalne notuje Polska w rozwoju psychiatrii srodowiskowej. Szkodzi to zarowno dost^pnosci jak i elastycznosci opieki psychiatrycznej. Archaicznosc kultywowanego modelu generuje tez zb^dne koszty; a brak opieki srodowiskowej wydjuza niepotrzebnie pobyt pacjentow w szpitalu psychiatrycznym. Polska ze wskaznikiem hospitalizacji psychiatrycznej 145 na 100 tys. mieszkaricow Jest tylko nieco powyzej sredniej europejskiej, ale czas hospitalizacji wynosi w Polsce ponad dwa miesigce i nalezy do najdhizszych w Europie. Rowniez wlasciwym b^dzie umieszczenie zaproponowanych dzialah edukacyjnych i promocyjnych w Narodowym Planie Zdrowia Psychicznego na kolejne lata (dotychczas realizowany Narodowy Program Zdrowia Psychicznego obowi^zywal wlatach rozporz^dzenie Rady Ministrow z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego), nad ktorym trwaj^ juz prace w Ministerstwie Zdrowia (podstawa prawna to art. 2 ust. 6 ustawy zdnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z 2011 r., poz. 638, z pozn. zm.), wowczas Biuro Pelnomocnika Rz^du do spraw Rownego Traktowania b^dzie zobowi^zane za przekazanie takiej informacji. Nalezy podkreslic, iz w ostatnim dziesi^cioleciu obserwuje si? znaczgcy wzrost zainteresowania zdrowiem psychicznym i silne d^zenie do zwi?kszenia wysilkow narzecz jego poprawy. Dotyczy to zarowno poziomu globalnego, jak i samego Regionu Europejskiego WHO. Waznym wydarzeniem byla publikacja Raportu natemat Zdrowia na Swiecie w 2001 Zdrowie Psychiczne: Nowe Zrozumienie, Nowa Nadzieja (WHO. 2001). Pahstwa europejskie uchwalily Deklaracjf o Ochronie Zdrowia Psychicznego w Europie i Plan Dzialania (WHO. 2005). Przyj^to dwa strategiczne dokumenty: Globalny Spdjny Plan Dzialania w zakresie Zdrowia Psychicznego (WHO. 2013) oraz Europejski Plan Dzialania na rzecz Zdrowia Psychicznego (WHO, 2013). Komisja Europejska uznala rowniez, ze kwestie zdrowia psychicznego stanowi^ dla Unii Europejskiej (UE) powazne wyzwanie. Przelomowa dla podj?cia szerokiej debaty na ten temat byla, opublikowana 14 pazdziemika 2005 r., tzw. Zielona Ksi^ga

4 (Green Paper) zatytulowana,j*oprawa zdrowia psychicznego ludnosci; w strong strategii zdrowia psychicznego dla Unii Europejskiej" (Komisja Europejska. 2005). Dokument stwierdzal, ze koszty chorob psychicznych pochianiaj^ 3-4% PKB krajow czlonkowskich, zwracal uwag?, is zaburzenia psychiczne glowng przyczyn^ zgonow z powodu samobojstw, ktorych liczba zbliza si? do 60 tysi?cy i przewyzsza liczb? ofiar wypadkow drogowych; ostrzegal, ze ok. roku 2020 depresja moze stac si? glown^ przyczyn^ chorob w krajach rozwini?tych, podkreslal problem stygmatyzacji oraz nierownosci wzdrowiu psychicznym. Ukoronowaniem podj?tej dyskusji byta konferencja Unii Europejskiej Razem dla Zdrowia i Dobrostanu Psychicznego". ktora mi^a miejsce 13 czerwca 2008 r., i na ktorej przyj?to Europejski Pah na Rzecz Zdrowia Psychicznego i Dobrostanu (Unia Europejska, 2008). Pakt podejmowal m.in. priorytet promowania spolecznej inkluzji i walki ze stygmatyzacji. Swiadomosc istniej^cych w tej dziedzinie zaniedbari jest coraz wyrazniejsza w Pahstwach Czlonkowskich. Swiadczy o tym dobimie dokument Rady Unii Europejskiej pt.: Konkluzje Rady na temat Europejskiego Paktu na Rzecz Zdrowia Psychicznego i Dobrostanu: rezultaty i przyszlosc (20J I). W swych konkluzjach Rada Unii Europejskiej umieszcza kwestie zdrowia psychicznego w szerokim kontekscie innych priorytetowych zagadnieh takich jak bieda, czy bezrobocie podkreslaj^c, ze dobrostan psychiczny jest zasadniczym elementem zdrowia i jakosci zycia" i jest istotnym czynnikiem dla rozwoju gospodarczego. Rada wzywa Pahstwa Czlonkowskie, aby w swojej polityce zdrowotnej nadaly priorytet zdrowiu psychicznemu, ktadty nacisk na zapobieganie zaburzeniom psychicznym, w tym na popraw? czynnikow srodowiskowych promuj^cych zdrowie i dobrostan psychiczny. Wzywa rowniez Panstwa Cztonkowskie i Komisj? Europejska do podj?cia Wspolnej Akcji na Rzecz Zdrowia Psychicznego i Dobrostanu (Joint Action on Mental Heath and Well-being) lata Wspolne Akcje Unii Europejskiej s^ fmansowane solidamie przez Komisj? Europejskq i kraje czlonkowskie. Glownym celem trwaj^cej Akcji jest sformulowanie zestawu rekomendacji, ktore pozwol^ przezwyci?zyc ograniczenia dotychczasowych dzialari i stworzyc trwale podstawy do ich wprowadzenia w zycie. 3. W celu operacyjnym: Poprawa i Ochrona Zdrowia osob starszych - Narodowy Program Zdrowia Zdrowotnej Polityki Senioralnej":

5 Dolozenie starah, by przewidziane w dokumencie zadania maj^ce na celu zapobieganie wykluczeniu osob starszych (str. 39 projektu Narodowego Programu Zdrowia: pkt. 1.1) zostaly skorelowane z przepisami ustawy z dnia 11 wrzesnia 2015 r. o osobach starszych (Dz. U. poz. 1705), w ktorej zakresem monitorowania sytuacji osob starszych w Polsce obj?te zostalo rowniez rowne i przeciwdziatanie dyskryminacji ze wzgl^du na wiek. traktowanie