Odpowiedzialność cywilna członków rad nadzorczych możliwości ubezpieczenia

Transkrypt

1 Forum Rad Nadzorczych Odpowiedzialność cywilna członków rad nadzorczych możliwości ubezpieczenia Warszawa, 20 maja 2010

2 Historia Geneza krach na giełdzie w USA Ubezpieczenie D&O dostępne jest od 1930 roku. Największym i najlepiej rozwiniętym rynkiem dla tego ubezpieczenia są Stany Zjednoczone ze względu na świadomość roszczeniową. W krajach Europy Zachodniej, ubezpieczenie D&O stało się niemalże standardem. Jest to ubezpieczenie zyskujące coraz większe zainteresowanie również w Polsce szczególnie po wpadce z opcjami.

3 Forum Rad Nadzorczych Trendy rynkowe W ciągu ostatnich kilku lat obserwuje się rosnące zapotrzebowanie na ubezpieczenia D&O głównie z następujących powodów: Zmiany stosunku do odpowiedzialności członków władz spółki. Zmiany prawne. Wzrost złożoności transakcji. Wzrost świadomości prawnej uczestników rynku.

4 D&O charakter i zakres ubezpieczenia Zasady ogólne Jest to ubezpieczenie odpowiedzialności (cywilnej i administracyjnej) oraz ochrony prawnej osób fizycznych Zakres ubezpieczenia odpowiedzialności innej niż cywilna jest ograniczony do nazwanych ryzyk i kosztów Żaden ubezpieczyciel nie płaci kar ani grzywien (mogą być od tego wyjątki) Ubezpieczenie nie obejmuje roszczeń z tytułu błędu zawodowego (mogą być od tego wyjątki) Spółka (ubezpieczający) nie jest ubezpieczona, chociaż może być uprawniona do świadczeń bezpośrednio z polisy (mogą być od tego wyjątki przy emisji papierów wartościowych)

5 D&O charakter i zakres ubezpieczenia Zasady ogólne cd. Ubezpieczenie D&O nie podąża za członkiem władz (osobą), tylko za spółką (do momentu przejęcia lub likwidacji albo zakończenia okresu ubezpieczenia w zależności od tego co nastąpi wcześniej) Polisa obejmuje osoby, które zajmowały, zajmują lub też będą zajmować stanowiska zgodne z w/w kategoriami i zapewnia jeden limit na wszystkich ubezpieczonych Polisa claims made kończy działać ostatniego dnia okresu ubezpieczenia lub przedłużonego okresu zgłaszania roszczeń w zależności od tego, co nastąpi później

6 Przedmiotowy zakres ochrony czyli ryzyka które są pokryte polisą Roszczenia zgłoszone w okresie ubezpieczenia na skutek : błędu, podania nieprawdziwej informacji, złożenia oświadczenia wprowadzającego w błąd, zaniechania, zaniedbania, niedopełnienia obowiązków lub przekroczenia uprawnień faktycznie lub rzekomo dokonanego przez ubezpieczonego, a ponadto

7 Przedmiotowy zakres ochrony czyli co dodatkowo pokrywa polisa A ponadto: koszty porady prawnej, w tym koszty uzyskania opinii zewnętrznych doradców; koszty uzyskania poręczenia majątkowego; opłaty sądowe; koszty reprezentacji prawnej; koszty uzyskiwania ekspertyz i niezależnych opinii; wydatki specjalistów PR w związku z ochroną dobrego imienia osób ubezpieczonych, w tym koszty publikacji w mediach informacji o pozytywnym zakończeniu sporu; koszty odwołania się od wyroku;

8 Zakres podmiotowy czyli kto może być ubezpieczony Byli, aktualni i przyszli członkowie zarządu; Byli, aktualni i przyszli członkowie rady nadzorczej; Byli, aktualni i przyszli prokurenci; Byli, aktualni i przyszli dyrektorzy i pracownicy; Ponadto: Spadkobiercy osób wyżej wymienionych; Małżonkowie osób wyżej wymienionych; Cesjonariusze/przedstawiciele prawni osób wyżej wymienionych; Spółka oraz jej podmioty zależne; Osoby oddelegowane do sprawowania zarządu lub nadzoru w innych podmiotach ( tzw. zarząd zewnętrzny).

9 Poszkodowani czyli kto może zgłaszać roszczenia Spółka Udziałowcy / Akcjonariusze Organ Nadzoru Wierzyciele Skarb Państwa Partnerzy biznesowi Kontrahenci, zewnętrzni doradcy i konsultanci Pracownicy Kandydaci do pracy Inni

10 Forum Rad Nadzorczych Zakres czasowy czyli od kiedy i do kiedy działa polisa

11 Zakres terytorialny czyli gdzie działa ochrona Cały świat bez USA i Kanady standard USA i Kanada za dodatkową składkę Osobny problem stanowi ubezpieczenie emisji papierów wartościowych na terenie USA lub Kanady

12 D&O przykłady roszczeń Inwestycje kapitałowe w niedostatecznie sprawdzone spółki - straty spółki inwestującej i jej akcjonariuszy Wprowadzenie w błąd akcjonariuszy co do spodziewanych zysków z wdrożenia nowego produktu - spadek wartości akcji Zaniechanie sprawdzania wyników finansowych spółki - straty akcjonariuszy i wierzycieli związane z upadłością spółki Wybór kontrahenta oferującego gorsze warunki realizacji kontraktu od innych - straty spółki Publiczne bezpodstawne oświadczenie o znakomitej sytuacji rynkowej i finansowej spółki - straty akcjonariuszy

13 Roszczenie do członków zarządu i rady nadzorczej Pixelpark dotyczące nieprawidłowości przy przejmowaniu firmy logistycznej ZLU [Niemcy, 2002 rok]; Niemiecki odpowiednik polskiego Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych - Schutzgemeinschaft der Kapitalanleger wniósł zarzut do członków rady nadzorczej spółki AmaTech AG o brak nadzoru nad członkami zarządu, którzy poprzez błędne planowanie doprowadzili spółkę do problemów finansowych w rok po debiucie na giełdzie [Niemcy, 2001 rok]; Pozew wobec członków rady nadzorczej o dopuszczenie do uzyskania nieuprawnionych bonusów przez byłego prezesa spółki Mannesmann [Niemcy, 2003 rok]; Przykłady roszczeń

14 Odszkodowania W samych tylko Stanach Zjednoczonych łączne wypłaty ubezpieczycieli z tytułu ubezpieczenia D&O osiągnęły w zeszłym roku poziom 10 mld USD. Szacuje się, że wartość zobowiązań Chubb Insurance Company z tego tytułu może oscylować wokół 2 mld USD AIG wypłaciło Hucie Metali Niezależnych Szopienice kilkanaście milionów złotych odszkodowania w związku ze stratami, jakie ta spółka poniosła na opcjach walutowych.

15 Definicje Np. definicja szkody: wąska definicja szkody zawiera element straty (szkody, odszkodowania, uszczerbku majątkowego), zaś szeroka definicja szkody nie zawiera elementu straty, lecz obejmuje wszelkie kwoty, do zapłaty których obowiązani są ubezpieczeni Polisa D&O na co należy zwrócić uwagę Zakresy przedmiotowy, podmiotowy, terytorialny i czasowy a w szczególności: Wyłączenia Np. wyłączenie roszczeń Skarbu Państwa Rozszerzenia Np. Entity Cover

16 Forum Rad Nadzorczych Przykładowe porównanie warunków Element XYZ ABC Pokrycie retroaktywne Pełne (bez znanych okoliczności) po dacie retroaktywnej Dodatkowo ubezpieczeni założyciele, konkubenci, cesjonariusze bez założycieli, konkubentów, cesjonariuszy Inne podmioty brak pokrycia i klauzuli dodatkowa klauzula Spółki zależne pokrycie w standardzie OWU dodatkowa klauzula Zgoda na pokrycie kosztów obrony brak obowiązku obowiązek Koszty odzyskania dobrego imienia pokryte klauzula dodatkowa Kary i grzywny cywilnoprawne pokryte klauzula dodatkowa Podział na sekcje (A/B/C) brak Istnieje (uregulowana kolejność wypłat) Definicja szkody szeroka wąska Wyłączenia Pokryte: odpowiedzialność zawodowa opcje udziałowe zaniżenie wartości nabycia udziałów ppe i inne świadczenia pracownicze Wyłączone: znane okoliczności, inne naruszenie dóbr osobistych pracowników Pokryte: inne naruszenie dóbr osobistych pracowników Wyłączone: odpowiedzialność zawodowa opcje udziałowe zaniżenie wartości nabycia udziałów ppe i inne świadczenia pracownicze

17 Wybór ubezpieczenia D&O podsumowanie Optymalny wybór ubezpieczenia D&O wymaga: Szczegółowej analizy OWU Doprecyzowania niejasnych definicji zawartych w OWU Wyeliminowania niekorzystnych zapisów Ocena ekspozycji na ryzyko i oszacowanie adekwatnej do niego sumy gwarancyjnej Oceny sytuacji faktycznej spółki i wybór adekwatnych do jej potrzeb klauzul rozszerzających zakres ochrony ubezpieczeniowej

18 Koszty polisy D&O ver. sprawy podatkowe Brak jednoznacznej interpretacji MF Ryzyko nie uznania składki za polisę jako kosztu uzyskania przychodu spółki Ryzyko zaliczenia składki za polisę jako przychodu osobistego ubezpieczonych (dodatkowo groźne dla spółek objętych Ustawą Kominową) STBU działa w grupie roboczej powołanej do ucywilizowania aspektów podatkowych

19 Dostawcy produktu Syndykaty Lloyd s; Zagraniczne towarzystwa działające na polskim rynku na zasadzie freedom of service (m.in. HCC International, Chubb); Oddziały zagranicznych towarzystw działające w Polsce (m.in. ACE, Chartis Europe dawne AIG); Polskie towarzystwa wyspecjalizowane w ubezpieczeniach D&O (Allianz, Generali, PZU); Pozostałe polskie towarzystwa posiadające ubezpieczenie D&O w swojej ofercie (m.in. HDI-Gerling, Hestia, Warta, Uniqa, Concordia)

20 Dane obligatoryjne Wypełniony brokerski wniosek ubezpieczeniowy Bilanse oraz Rachunki Zysków i Strat z dwóch ostatnich lat Dane fakultatywne (obligatoryjne dla części towarzystw) Kwartalne lub półroczne dane finansowe z bieżącego roku Statut spółki Wzór kontraktu zawieranego z menedżerem spółki Dokumenty potrzebne do ubezpieczenia

21 Harmonogram Zadania Klienta Zadania brokera

22 Forum Rad Nadzorczych Inne dostępne na rynku rozwiązania Dość częstym przypadkiem jest obejmowanie stanowiska w radach nadzorczych w różnych spółkach. W przypadku, kiedy są to spółki powiązane możliwe jest obejmowanie ich ochroną ubezpieczeniową w ramach jednej polisy korporacyjnej. Problem powstaje przy próbie zapewnienia ciągłości ubezpieczeniowej dla osób zasiadających w organach spółek ze sobą niepowiązanych. Odpowiedzią na ten problem są indywidualne polisy D&O, które z powodzeniem zostały już wdrożone w Wielkiej Brytanii poprzez Institute of Directors (IoD), którego członkowie mogą wykupywać indywidualne polisy za zryczałtowaną miesięczną opłatą. STBU Brokerzy Ubezpieczeniowi Sp. z o.o. podjęło kroki nad wprowadzeniem podobnego rozwiązania na polski grunt.

23 Forum Rad Nadzorczych Dane teleadresowe STBU Brokerzy Ubezpieczeniowi Sp. z o.o. Sopot, ul. Rzemieślnicza 33, tel.: , fax: , mail: stbu@stbu.pl, Warszawa, Al. Niepodległości 124, lok. 22 tel. : , fax: , mail: warszawa@stbu.pl Gliwice, ul. Kościuszki 1C, tel.: , fax: , mail: gliwice@stbu.pl

24 Forum Rad Nadzorczych Odpowiedzialność cywilna członków Rad Nadzorczych możliwości ubezpieczenia Dziękuję za uwagę