Kanikuła - czas letnich upałów, czas letnich wakacji (lipiec i sierpień)

Transkrypt

1 Kanikuła - czas letnich upałów, czas letnich wakacji (lipiec i sierpień) Upały nie są może powszechnie lubiane, ale za to ciepłe letnie noce stwarzają świetną okazję do długiego przebywania pod gołym niebem. Gdy jeszcze patrzą na nas z nieboskłonu letnie konstelacje, na tle których wędruje Księżyc i planety, przemykają chyżo spadające gwiazdy, sztuczne satelity Ziemi, stacja ISS, to powinniśmy czuć się szczęśliwi... Zgodnie z naszą czerwcową zapowiedzią zajmiemy się najpierw Marsem, potem Księżycem, wreszcie sierpniowym dość powszechnie znanym zjawiskiem, czyli Perseidami. 27 lipca Mars znajdzie się najbliżej Ziemi i w dodatku po przeciwnej stronie Słońca niż Ziemia (w perihelium swojej orbity). Taką sytuację nazywamy wielką opozycją. Mars jest czwartą (licząc od Słońca) planetą okrążającą Słońce. Starożytni Rzymianie nazwali planetę świecącą na niebie czerwonawo imieniem boga wojny - Marsem, a Grecy - Aresem. Średnia odległość Marsa od Słońca wynosi 228 mln km. Rok marsjański jest około dwa razy dłuższy od ziemskiego (687 dni ziemskich). Średnica Marsa zarówno równikowa jak i biegunowa jest prawie dwukrotnie mniejsza od średnicy Ziemi. Porównanie wielkości Ziemi i Marsa (źródło: Wikipedia)

2 Mars należy do planet widocznych gołym okiem. Najjaśniej świeci w okolicach wielkiej opozycji, a już w samym momencie wielkiej opozycji osiąga maksymalną jasność równą -2,91 m (m - magnitudo = wielkośc gwiazdowa). Jasnością przewyższają go wówczas tylko Jowisz (który niedawno był w opozycji), Wenus, Księżyc i Słońce. W zależności od wysokości nad horyzontem, stanu atmosfery, oraz rodzaju teleskopu, widoczny za jego pomocą Mars może ukazać interesujące szczegóły, nawet burze pyłowe... W tym roku Mars jest stosunkowo nisko nad horyzontem, więc jego obraz w teleskopie może nie zachwycać. Minimalne odległości (w jednostkach astronomicznych) Marsa od Ziemi podczas kolejnych lat począwszy od 2003 roku. (źródło: Wikipedia)

3 Tej samej nocy wystąpi całkowite zaćmienie Księżyca i potrwa aż 1 godzinę 42 minuty i 57 sekund. Jest to najdłużej tego rodzaju trwające zjawisko w XXI wieku. Kolejne równie długie przewidziane jest na rok Już od wschodu Księżyca zacznie się nieziemski spektakl - powoli nachodzić będzie na jasną tarczę Księżyca cień, aż przesłoni go całkowicie. Bez trudu będzie można dostrzec czerwonawą tarczę księżycową. To oświetlać go będzie promieniowanie ziemskiej atmosfery. Księżyc podczas całkowitego zaćmienia - nie znika, świeci czerwonawo światłem pochodzącym z ziemskiej atmosfery (źródło: Wikipedia) O ile dopisze pogoda, zjawisko będzie obserwowane w Parku Astronomicznym za pomocą dostępnych teleskopów. Jeśli warunki pogodowe będą niesprzyjające - skorzystamy z transmisji z innych miejsc. Tej transmisji będzie towarzyszyć pogadanka. Wakacyjna astronomiczna atrakcja zdarzy się w okolicach 12 sierpnia. To słynne Perseidy ozdobią nocne niebo jasnymi smugami. 12 sierpnia przypada maksimum tego roju meteorów. W Parku Astronomicznym będziemy oczekiwać na to piękne zjawisko już 10 sierpnia. Zapraszamy chętnych do wspólnej obserwacji. Nie potrzebny jest żaden sprzęt optyczny: po prostu trzeba tylko w wygodnej pozycji (najlepiej na materacu, kocu bądź na leżaku) wpatrywać się w obszar gwiazdozbioru Perseusza i jeśli kogoś zainteresuje liczba godzinowa (ile meteorów

4 rozbłyśnie w ciągu godziny), to wystarczy tylko zegarek i umiejętność liczenia. W Parku przygotowana będzie pewna liczba leżaków, ale warto mieć ze sobą własne wygodne siedzisko. Perseidy są zjawiskiem corocznym, pochodzącym od okresowej komety 109P/Swifta-Tuttla, która hojnie rozsypuje swoją materię tworząc pas wokółsłoneczny, z którym raz w roku, właśnie w sierpniu, spotyka się Ziemia. Zwykle najwięcej Perseidów obserwuje się w drugiej połowie nocy i nad ranem, ponieważ wówczas radiant (pozorny punkt na niebie, z którego wydają się wybiegać meteory) znajduje się dostatecznie wysoko nad horyzontem. Gwiazdozbiór Perseusza (źródło: Wikipedia) Gwiazdozbiór Perseusza, miedzioryt z 1723 r.

5 Kalendarium - lipiec Księżyc 6 lipca - ostatnia kwadra, 13 - nów, 19 - pierwsza kwadra, 27 -pełnia, całkowite zaćmienie Księżyca, Koniunkcja Księżyca z planetami: 1 lipca - z Marsem, odległość kątowa 4 o 43', godzina 1:00 15 lipca - z Merkurym, odległość kątowa 2 o 09', godzina 1:11, dodatkową atrakcją będzie przelot stacji ISS. Meteory 30 lipca - maksimum roju Alfa Kapricornidy, o północy; aktywny od 3 lipca do 15 sierpnia. Radiant roju znajduje się w gwiazdozbiorze Koziorożca, od jego łacińskiej nazwy Capricornus, pochodzi nazwa roju. Prędkość roju - 23 km/s. Nie jest to bogaty w meteory rój i dlatego został dość późno odkryty - w nocy z 28 na 29 lipca 1871 roku przez węgierskiego obserwatora N. de Konkoly'ego. Gwiazdozbiór Koziorożca (źródło: Wikipedia) Alfa Kaprikornidy są rojem związanym z kometą okresową 45P/Honda-Mrkos-Pajdušáková.

6 Kometa 45P/Honda-Mrkos-Pajdušáková (źródło: Wikipedia) 31 lipca - maksimum roju Płd. Delta Akwarydy, o północy. Rój meteorów aktywny od 12 lipca do 19 sierpnia. Jego radiant znajduje się w gwiazdozbiorze Wodnika cztery stopnie na zachód od gwiazdy δ Wodnika, stąd nazwa roju. Maksimum roju przypada na 28 lipca. Liczba godzinowa roju wynosi 20 meteorów/h i można go uważać za dość bogaty rój. Prędkość meteorów jest dość spora i wynosi 41 km/s. Rocznice 20 lipca - 49 rocznica lądowania pierwszych ludzi na Księżycu - Neila Amstronga i Edwina Aldrina - misja Apollo-11.

7 Kalendarium - sierpień Księżyc 4 sierpnia - ostatnia kwadra, 11 - nów, 18 - pierwsza kwadra, 26 - pełnia Meteory Z 12 na 13 sierpnia - maksimum roju Perseidy Noce stają się coraz dłuższe, stosunkowo ciepłe - więc można dłużej przebywać pod gołym niebem. Gdy sztuczne oświetlenie nie przeszkadza - a tak jest w Parku Astronomicznym - jasno świeci Droga Mleczna, na tle której świecą gwiazdy z Trójkąta Letniego: Wega, Deneb i Altair. Ozdobą nieba są nadal trzy planety: Jowisz, Saturn i Mars. Zachęcamy do odwiedzin Parku Astronomicznego za dnia (godziny zwiedzania podane na stronie Parku) i w nocy (pokazy nieba od godziny 22:00). Deszcz meteorów, Ameryka Południowa, 1833 r.