ZAUROCZENI NIEBEM GWIAŹDZISTYM...

Transkrypt

1 ZAUROCZENI NIEBEM GWIAŹDZISTYM... Niebo kwietniowe Rozmaitość ludzkich zainteresowań niemalże dorównuje rozmaitości gwiazd. A wśród tychże zainteresowań, według Ptolemeusza, Kopernika i wielu innych astronomów badaczy Kosmosu tym zwłaszcza należy się poświęcać, które dotyczą wschodów i zachodów gwiazd, planet, Księżyca i Słońca, rozmiarami ich dróg (orbit), ich wielkościami i tym podobnym [parafraza wypowiedzi Kopernika z De revolutionibus]. Kontakt z nocnym rozgwieżdżonym niebem wprawia w zadumę, budzi zachwyt i rodzi tęsknotę, aby poznać te odległe światy W ostatnich tygodniach pożegnało ten świat dwóch astronomów. Jeden o światowej sławie, drugi cieszący się lokalnym uznaniem pośród grona najbliższych przyjaciół: Stephen Hawking (Anglik) i Ansgar Korte (Niemiec). Ten pierwszy uprawiał astronomię teoretyczną (kosmologię), ten drugi przede wszystkim zajmował się obserwacjami nieba i popularyzacją astronomii był współtwórcą Obserwatorium Astronomicznego Walter-Hohmann-Sternwarte w Essen. Fragment obserwatorium z widocznym radioteleskopem w Essen

2 Stephen Hawking zagłębiał się w strukturę Wszechświata, postulował istnienie wszechświatów równoległych, połączonych z naszym tzw. kanalikami (tunelami), które miały umożliwiać przechodzenie z jednego wszechświata do drugiego. Ansgar Korte pasjonował się popularyzacją astronomii świetnie opowiadał o odległościach dzielących Ziemię od Słońca, planet Układu Słonecznego, gwiazd, galaktyk, kwazarów. Obaj astronomowie pragnęli we właściwy sobie sposób przekazać wiedzę o Wszechświecie, w którym żyje człowiek na planecie Ziemia. Stephen Hawking prawdopodobnie nie wiedział, że istnieje Park Astronomiczny we Fromborku, za to Ansgar Korte wspierał powstanie i rozwój tej placówki niemal od samego początku. W czasach, kiedy prenumerowanie angielsko- i niemiecko języcznych wybitnych czasopism astronomicznych w Polsce było niemożliwe - Ansgar Korte przez wiele lat opłacał prenumeratę "Sterne und Weltraum" dla fromborskiej placówki astronomicznej, wzbogacając w ten sposób jej bibliotekę. Kilkakrotnie odwiedził Frombork i inne miasta związane z Mikołajem Kopernikiem, którego niezwykle cenił. Gościł przez kilka dni w swoim obserwatorium grupę uczniów z fromborskiej szkoły podstawowej, służąc im jako cicerone w poznawaniu piękna miasta Essen. Nie szczędził wysiłków, aby pamięć wybitnych dwóch astronomów: Waltera Hohmanna i Wilhelma Baadego została we właściwy sposób zaakcentowana. Ansgar Korte otaczał się młodymi pasjonatami astronomii, dzięki którym obserwatorium w Essen doczekało się rzadkiego w takich placówkach instrumentu - radioteleskopu, któremu nie przeszkadza zachmurzone niebo, tak niestety częste u nas, uniemożliwiające pokazy nieba dla zainteresowanych mieszkańców Fromborka i przybywających do naszego miasteczka turystów. W naszej wdzięcznej pamięci zachowamy postać tego wybitnego popularyzatora wiedzy o Wszechświecie, pogodnego i życzliwie nastawionego do każdego człowieka, spieszącego z pomocą nie tylko w kwestiach astronomicznych ale i życiowych - Ansgara Korte.

3 Ansgar Korte ****************** Kalendarium na kwiecień Niezwykle irytująca jest pogoda w ostatnim czasie - wiele osób zainteresowanych pokazami nieba w Parku Astronomicznym spotyka z tego powodu spore rozczarowanie - bo też rozgwieżdżone nocne niebo jest rzadkością wielką. Biorąc to pod uwagę z wielką ostrożnością zachęcamy miłośników astronomii - obserwatorów do prowadzenia własnych obserwacji, nie mogąc zagwarantować, że da się je przeprowadzić. 1 kwietnia (Prima Aprilis) - trzeba uważać na żarty astronomiczne, które mogą pojawić się w kalendarzach astronomicznych lub innych wydawnictwach Księżyc - odwieczny wędrowiec - 8 kwietnia jest w ostatniej kwadrze, 12 - w nowiu, 22 - w pierwszej kwadrze, 30 - w pełni. 8 kwietnia, zakrycie przez Księżyc dość jasnej gwiazdy Pi Sqr

4 (z gwiazdozbioru Skorpiona) - wielkość gwiazdowa m = + 2,88 - początek: 4:30 30 kwietnia - koniunkcja Księżyca z Jowiszem (odległość kątowa 3 o 40') - godzina 21: kwietnia - maksimum roju Lirydów, po 20:00 Rój ten związany jest z kometą Thatchera (C/1861 G1). Radiant roju - pozorne miejsce na niebie wybiegania meteorów - ulokowane jest pomiędzy gwiazdozbiorami Herkulesa i Lutni. Maksimum wypada na kwietnia. Przewidywana liczba meteorów na godzinę nie jest zbyt wielka - wynosi 18. Lirydy należą do szybkich meteorów - osiągają prędkość 49 km/s. Lirydy znane były już w starożytności - wspominają o nich kroniki chińskie z roku 2000 p.n.e. Zwracały na siebie uwagę z uwagi na wysoką liczebność. W 1803 roku amerykańscy obserwatorzy określili tzw. liczbę godzinną (ZHR) na aż 700! W 1922 roku polscy obserwatorzy mogli pochwalić się wielkością tej liczby pomiędzy 360 a 600. Z upływem lat ta liczba maleje. Obserwacje tego roju rozpocząć warto dopiero od godzin 21:00, wcześniej radiant roju jest za nisko nad horyzontem (zaledwie 10 o ), z upływem nocy wzrasta, by nad ranem osiągnąć wartość 70 o nad horyzontem. Gwiazdozbiór Lutni (Lira) - źródło: Wikipedia

5 Gwiazdozbiór Łabędzia i Lutni, miedzioryt, 1596 r Planety w kwietniu Po 22:00 - wschodzi Jowisz, o 2:00 - Saturn, o 3:00 - Mars. Wędrują stosunkowo nisko nad horyzontem, co nie stwarza zbyt korzystnych warunków obserwacyjnych. Rocznice 12 kwietnia - 57 rocznica pierwszego lotu człowieka wokół Ziemi - Jurij Gagarin okrążył Ziemię na pokładzie Wostok kwietnia - 27 rocznica wyniesienia na orbitę przez prom kosmiczny Discovery Teleskopu Hubble'a

6 Wydarzenia 21 - Międzynarodowy Dzień Astronomii - zapraszamy do Parku Astronomicznego na spotkanie poświęcone najciekawszym zabytkom z kolekcji malarstwa. W programie: Prezentacja 1.: "Skąd wiemy jak wyglądał Kopernik?" - kustosz Małgorzata Czupajło Prezentacja 2: "Najciekawsze zabytki w zbiorach malarstwa Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku" - Tomasz Holak. Rozpoczęcie: godzina 17:00.