RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Szkoła Podstawowa w Gródku Gródek Kuratorium Oświaty w Lublinie

2 Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia r. wraz ze zmianami z dnia r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Szkoła Podstawowa w Gródku 2/35

3 Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach 2, 3, 4, 5 grudnia 2014 r. przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszły: Aneta Tywoniuk-Małysz, Barbara Krawczyk. Badaniem objęto 13 uczniów (ankieta i wywiad grupowy), 29 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 8 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielem samorządu lokalnego i partnerów szkoły, a także obserwacje 6 lekcji i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje trzy obszary działania szkoły: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej; Szkoła wspomaga rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji; Szkoła, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu oraz innych badań wewnętrznych i zewnętrznych. Wyjaśnienie skrótów dla narzędzi: OZ - Arkusz obserwacji zajęć AD - Kwestionariusz ankiety dla dyrektora/dyrektorki szkoły AN - Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli AR - Kwestionariusz ankiety dla rodziców AMD - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Mój dzień" AMS - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Moja szkoła" APW - Kwestionariusz ankiety poewaluacyjnej dla wizytatora ADZ - Kwestionariusz badania "Analiza danych zastanych" WN - Scenariusz wywiadu grupowego z nauczycielami WR - Scenariusz wywiadu grupowego z rodzicami WU - Scenariusz wywiadu grupowego z uczniami WD - Scenariusz wywiadu z dyrektorem/dyrektorką szkoły WNPO - Scenariusz wywiadu z nauczycielem po obserwacji WP - Scenariusz wywiadu z partnerami WNO - Scenariusz wywiadu z zespołem nauczycieli uczących w jednym oddziale Szkoła Podstawowa w Gródku 3/35

4 Obraz szkoły Raport, który pragniemy polecić Państwa uwadze, jest wynikiem zewnętrznej ewaluacji problemowej przeprowadzonej w roku szkolnym 2014/2015 w Szkole Podstawowej w Gródku. Zawiera on najistotniejsze informacje płynące z badań w zakresie trzech obszarów: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej; Szkoła wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji; Szkoła, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. Trzeba podkreślić, iż wszystkie sformułowane w niniejszym opracowaniu tezy znajdują swoje potwierdzenie w zgromadzonych danych. Szkoła Podstawowa w Gródku jest jedną z 3 szkół podstawowych prowadzonych przez Gminę Jarczów. Jest to placówka, której charakterystycznym elementem (jak w wielu podobnych szkołach o niskiej liczbie uczniów) jest organizacja pracy w tzw. oddziałach łączonych. Wszyscy biorący udział w wywiadzie respondenci (nauczyciele, rodzice, uczniowie, partnerzy szkoły) podkreślali, iż atutem szkoły jest jej rodzinna atmosfera i brak anonimowości. Zastanawiającym jest fakt, iż respondenci uznają wyniki szkoły za zadowalające, czego nie potwierdza niniejsze badanie. Mimo iż wyniki klasyfikacji wewnętrznej wskazują na osiąganie wymaganych celów i umiejętności wynikających z podstawy programowej przez wszystkich uczniów, analiza osiągnięć uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, nie potwierdza skuteczności podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych - szkoła w ostatnich trzech latach osiąga niezmiennie wynik lokowany w najniższym staninie (w 9-stopniowej skali staninowej), a osiągnięcia w zakresie pisania, korzystania z informacji, wykorzystania wiedzy nie osiągają poziomu koniecznego (50%). W szkole analizuje się wyniki sprawdzianu i wyniki ewaluacji wewnętrznej, jednakże formułowane w podsumowaniu wnioski i rekomendacje często nie znajdują podstaw w analizowanych danych, dotyczą kwestii, które nie były przedmiotem badania, sugerują podejmowanie działań wynikających z obowiązujących przepisów prawa oświatowego a nie z prowadzonych analiz. Badanie pokazuje też, że w szkole monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, prowadzi się diagnozy wstępne, jednak formułowanie i wdrażanie wniosków wynikających z prowadzonych z analiz w znacznej mierze dotyczy całych klas i zespołów uczniowskich, w mniejszym zakresie uwzględnia indywidualne potrzeby i możliwości każdego uczącego się. Wypowiedzi dyrektora, nauczycieli, dane zastane wskazują, że w szkole gromadzi się informacje o losach absolwentów, sporadycznie wykorzystuje się wyniki badań i analiz zewnętrznych do doskonalenia procesów edukacyjnych. Z przeprowadzonego badania wynika również, że w szkole rozpoznaje się możliwości psychofizyczne, potrzeby rozwojowe oraz sytuację społeczną każdego ucznia, sporadycznie diagnozuje się sposoby uczenia się. Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia. W ocenie respondentów w szkole nie występują przejawy dyskryminacji, a prowadzone działania mają charakter głównie profilaktyczny. Szkoła Podstawowa w Gródku 4/35

5 Informacja o placówce Nazwa placówki Patron - Typ placówki Miejscowość Ulica - Numer 37 Szkoła Podstawowa w Gródku Szkoła podstawowa Gródek Kod pocztowy Urząd pocztowy Jarczów Telefon Fax Www Regon Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 51 Oddziały 7 Nauczyciele pełnozatrudnieni 4.00 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 5.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 3.00 Średnia liczba uczących się w oddziale 7.29 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy publiczna Dzieci lub młodzież brak specyfiki LUBELSKIE tomaszowski Jarczów gmina wiejska Szkoła Podstawowa w Gródku 5/35

6 Poziom spełniania wymagań państwa Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) E Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia (D) Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia (D) W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki (D) Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną (D) W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia (B) C W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom (B) Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania (D) Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane (D) E W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych (B) W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów (B) Szkoła Podstawowa w Gródku 6/35

7 Wnioski 1. Uczniowie Szkoły Podstawowej w Gródku nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla I i II etapu edukacyjnego, jednakże wyniki sprawdzianu zewnętrznego pokazują, że podstawowe kompetencje osiągane są przez uczniów w stopniu niskim, nierzadko nie osiągają poziomu koniecznego. 2. Szkoła analizuje corocznie wyniki sprawdzianu zewnętrznego (opierając się na danych otrzymanych z Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie), jednak formułowane wnioski często mają charakter intuicyjnych konkluzji, nie znajdują oparcia w analizowanych danych, nierzadko stanowią powtórzenie obowiązujących kierunków pracy szkoły. Taki sposób prowadzenia analiz nie wpływa na formułowanie rekomendacji, na podstawie których nauczyciele mogliby wdrażać konkretne działania naprawcze, monitorować je i oceniać ich efektywność. 3. Nauczyciele nie analizują przyczyn znacznych rozbieżności pomiędzy ocenianiem wewnętrznym a wynikami sprawdzianu zewnętrznego, co nie sprzyja poszukiwaniu i wdrażaniu skutecznych rozwiązań służących faktycznemu doskonaleniu procesów edukacyjnych. 4. Szkoła rozpoznaje możliwości psychofizyczne, potrzeby rozwojowe i sytuację społeczną każdego ucznia, organizuje zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze, podejmuje profilaktyczne działania antydyskryminacyjne oraz współpracuje z instytucjami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, co wpływa korzystnie na właściwe wsparcie udzielane uczniom przez szkołę. 5. Nauczyciele podejmują działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego, jednak nie zawsze wdrażają rozwiązania spójne ze zdiagnozowanymi potrzebami (na przykład dotyczącymi sposobów uczenia się) poszczególnych uczniów, co nie sprzyja rozwijaniu potencjału intelektualnego każdego z nich. 6. Szkoła gromadzi informacje o losach absolwentów, doraźnie wykorzystuje ich sukcesy do promowania wartości edukacji, jednak nie podejmuje świadomych systemowych badań, które mogłyby wprowadzać trwałe zmiany w organizacji procesów edukacyjnych. 7. Nauczyciele w ograniczonym zakresie wykorzystują wyniki ewaluacji wewnętrznej i wyniki badania osiągnięć uczniów, sporadycznie sięgają po opracowania z badań zewnętrznych, co nie sprzyja świadomemu budowaniu jakości pracy szkoły, nie wpływa na poprawę efektów kształcenia, nie motywuje do wdrażania skutecznych rozwiązań doskonalących procesy edukacyjne. Szkoła Podstawowa w Gródku 7/35

8 Wyniki ewaluacji Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Stan oczekiwany: Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Poziom spełnienia wymagania: E Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Badanie pokazuje, iż podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji, zarówno na I, jak i na II etapie edukacyjnym. Wyniki klasyfikacji wewnętrznej wskazują na osiąganie wymaganych celów i umiejętności wynikających z podstawy programowej przez wszystkich uczniów, jednak wyniki analizy osiągnięć uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, nie potwierdzają skuteczności podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych - osiągnięcia w zakresie pisania, korzystania z informacji, wykorzystania wiedzy nie osiągają poziomu koniecznego (50%). W szkole monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, prowadzi się diagnozy wstępne, jednakże formułowanie i wdrażanie wniosków wynikających z prowadzonych z analiz w znacznej mierze dotyczy całych klas i zespołów uczniowskich, w mniejszym zakresie uwzględnia indywidualne potrzeby i możliwości każdego uczącego się. Biorąc pod uwagę niską skuteczność podejmowanych działań, niewielką użyteczność prowadzonych analiz, znikomą spójność pomiędzy formułowanymi wnioskami a realizowanymi działaniami oraz brak powszechności we wdrażaniu indywidualnych form i metod pracy z uczącymi się, należy uznać, że wymaganie spełniane jest na niskim poziomie. Szkoła Podstawowa w Gródku 8/35

9 Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego Wyniki badania pokazują, że w szkole prowadzi się diagnozy wstępne i realizuje się podstawę programową z uwzględnieniem osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego. Z informacji pozyskanych od dyrektora wynika, że nauczyciele, planując pracę z uczniami klasy I, biorą pod uwagę diagnozę gotowości szkolnej, natomiast nauczyciele klas IV uwzględniają w swojej pracy wyniki diagnoz przedmiotowych przeprowadzanych we współpracy z wydawnictwami szkolnymi (GWO, Nowa Era). Pozyskane w ten sposób informacje służą do modyfikacji programów nauczania i metod pracy oraz dostosowywania oferty zajęć pozalekcyjnych do potrzeb i możliwości uczniów. Ewaluacja (obserwacje zajęć, analiza dokumentacji) pokazuje jednak, że planowanie i wdrażanie rekomendowanych działań w większym stopniu dotyczy pracy z całymi klasami i grupami uczniów, w niewielkim zakresie uwzględnia indywidualne wskazania kierowane do poszczególnych uczniów. Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Analizowane źródła (wypowiedzi nauczycieli, obserwacje zajęć) dowodzą, że podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji, zarówno na I, jak i na II etapie edukacyjnym. Wszyscy ankietowani nauczyciele zadeklarowali, że podczas wszystkich swoich zajęć kształtują umiejętność uczenia się (zob. rys. 6 j) i komunikowania się w języku ojczystym (zob. rys. 8 j), a na większości zajęć uczą dzieci posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi (zob. rys. 7 j). Pozostałe kompetencje kształtowane są z częstotliwością bardziej zróżnicowaną (zob. rys 1 j, 2 j, 4 j, 5 j), przy czym jeden (z 9) nauczyciel przyznał, że na wszystkich swoich lekcjach kształtuje myślenie matematyczne umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym (zob. rys. 3 j). Również obserwowane zajęcia pokazują, iż nauczyciele z różną częstotliwością kształtują wynikające z podstawy programowej umiejętności kluczowe (zob. tab. 1), wszyscy natomiast wykorzystują zalecane warunki specyficzne dla ich przedmiotów (zalecane metody i formy pracy, pomoce dydaktyczne, urządzenie przestrzeni edukacyjnej). Szkoła Podstawowa w Gródku 9/35

10 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Szkoła Podstawowa w Gródku 10/35

11 Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Wykres 8j Szkoła Podstawowa w Gródku 11/35

12 Typ pytania: Pytanie wielokrotnego wyboru Treść pytania: Które z najważniejszych umiejętności, opisanych w podstawie programowej dla danego etapu kształcenia były kształtowane u uczniów podczas lekcji? [OZ] (9788) Ogólna liczba respondentów biorących udział w badaniu: 6 Tab.1 Numer odpowiedzi Treść odpowiedzi Częstość Procent 1 czytanie 5 / / myślenie matematyczne 2 / / myślenie naukowe 1 / / umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w języku obcym, 5 / / 16.7 zarówno w mowie, jak i piśmie 5 umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami 1 / / 83.3 informacyjno-komunikacyjnymi, w tym także dla wyszukiwania i korzystania z informacji 6 umiejętność uczenia się 1 / / umiejętność pracy zespołowej 4 / / inne, jakie? 0 / 6 0 / 100 Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz Z badania ewaluacyjnego wynika, że w szkole monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, jednakże formułowanie i wdrażanie wniosków wynikających z prowadzonych z analiz w znacznej mierze dotyczy całych klas i zespołów uczniowskich, w mniejszym zakresie uwzględnia indywidualne potrzeby i możliwości każdego uczącego się. Nauczyciele biorący udział w wywiadzie poinformowali, że w różnych formach monitorują osiągnięcia swoich uczniów: zadają pytania, proszą uczniów o podsumowanie ćwiczenia, wykorzystują różne narzędzia diagnostyczne, zbierają informacje zwrotne od uczniów, stwarzają uczniom możliwość zadawania pytań, sprawdzają, w jaki sposób uczniowie wykonują zadania, stosują ocenianie bieżące (cząstkowe), stosują ocenianie podsumowujące (np. przeprowadzają klasówki, testy, sprawdziany, odnoszą się do wyników konkursów, olimpiad), sprawdzają, czy uczniowie właściwie zrozumieli omawianie kwestie, analizują bieżące oceny uczniów, opracowują diagnozy semestralne, Szkoła Podstawowa w Gródku 12/35

13 pozyskują informację od rodziców, wymieniają informacje z nauczycielami, wychowawcami, prowadzą obserwację, określają mocne i słabe strony, analizują stopień opanowania materiału po przeprowadzonych sprawdzianach, wypowiedziach uczniów, sprawdzają prace domowe, analizują wytwory uczniów. Również wszyscy ankietowani nauczyciele przyznali, że monitorują osiągnięcia swoich uczniów, stosując różnorodne formy (zob. rys. 1 w). Trzeba jednak zauważyć, że podczas obserwowanych zajęć odnotowano jedynie niektóre z ww. form (zob. tab. 1), przy czym dominującą formą było zadawanie pytań i kontrolowanie poprawności wykonania zadań. Zarówno nauczyciele biorący udział w wywiadzie, jak i wszyscy ankietowani stwierdzili, że na podstawie monitorowania osiągnięć: modyfikują plany pracy pod kątem potrzeb uczniów danej klasy, indywidualizują pracę z uczniami, dostosowują metody i treści nauczania do klasy, redagują odpowiednie zadania, proponują zajęcia wyrównawcze i rozwijające, przygotowują uczniów do konkursów przedmiotowych, organizują uczniom zajęcia celem poprawy bieżących ocen, powtarzają i utrwalają umiejętności które wypadły najsłabiej, rozwijają mocne i słabe strony uczniów, różnicują pracę na zajęciach lekcyjnych z uczniami mającymi trudności, modyfikują warsztat pracy, zwiększają indywidualne zaangażowanie uczniów w zajęcia szkolne. Udostępniona przez szkołę dokumentacja wskazuje natomiast, że nauczyciele monitorują osiągnięcia wszystkich swoich uczniów, jednak sporadycznie formułują indywidualne wnioski do pracy z każdym z nich - najczęściej formułowane rekomendacje przyjmują charakter ogólnych wskazań (wynikających z obowiązujących przepisów prawa) i odnoszących się do całych zespołów klasowych a nie do pojedynczych uczniów. Także nauczyciele prowadzący obserwowane zajęcia, zapytani: "Które z Pana/i działań na lekcji wynikały z wcześniejszego rozpoznania potrzeb, możliwości poszczególnych uczniów? Proszę podać przykłady." przywołali ogólne hasła metodyczne (wskazania do pracy z zespołem uczniów), sporadycznie wskazując na konkretne zdiagnozowane potrzeby i sposób ich uwzględnienia.dodatkowo, analiza danych zastanych pokazała, że wyniki klasyfikacyjne poszczególnych uczniów kończących szkołę znacznie odbiegają od osiągnięć potwierdzonych sprawdzianem zewnętrznym; w ostatnich trzech latach, mimo wysokich średnich ocen szkolnych, żaden z uczniów nie osiągnął wysokich wyników "egzaminacyjnych". Kwestie te jednak nie są przedmiotem analiz prowadzonych przez szkołę (nauczyciele nie badają, na ile zbieżne jest ocenianie wewnętrzne z zewnętrznym, nie dociekają, jaka jest przyczyna tego, iż uczniowie "najlepsi" w szkole nie są w stanie osiągnąć wysokich wyników na sprawdzianie zewnętrznym). Szkoła Podstawowa w Gródku 13/35

14 Wykres 1w Szkoła Podstawowa w Gródku 14/35

15 Typ pytania: Pytanie wielokrotnego wyboru Treść pytania: W jaki sposób nauczyciel monitoruje nabywanie wiedzy i umiejętności przez każdego ucznia podczas lekcji? Proszę zaznaczyć wszystkie zachowania nauczyciela, które wystąpiły na tej lekcji. [OZ] (6884) Ogólna liczba respondentów biorących udział w badaniu: 6 Tab.1 Numer odpowiedzi Treść odpowiedzi Częstość Procent 1 sprawdza, czy uczniowie właściwie zrozumieli 5 / / sprawdza, w jaki sposób uczniowie wykonują zadania 6 / / 0 3 zadaje pytania 6 / / 0 4 prosi uczniów o podsumowanie 2 / / wykorzystuje techniki badawcze 0 / 6 0 / pyta uczniów, co sądzą o jego sposobie przekazywania wiedzy 0 / 6 0 / stwarza uczniom możliwość zadania pytania 5 / / inne, jakie? 0 / 6 0 / 100 Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Wyniki przeprowadzonego badania nie potwierdziły, jakoby wdrażanie wniosków z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniało się do wzrostu efektów uczenia się i wpływało na osiąganie przez uczących się znaczących sukcesów edukacyjnych obejmujących swym zakresem nabywanie wiadomości i umiejętności wynikających z podstawy programowej. Także wyniki analizy osiągnięć uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, nie potwierdzają skuteczności podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych. Mimo przekonania nauczycieli i dyrektora o wysokiej efektywności pracy szkoły, wyniki osiągnięć badanych sprawdzianem zewnętrznym w ostatnich trzech latach utrzymują się w najniższym staninie, a osiągnięcia w zakresie pisania, korzystania z informacji, wykorzystania wiedzy nie osiągają poziomu koniecznego (50%). Dodatkowo zauważa się brak spójności pomiędzy ocenianiem szkolnym i zewnętrznym - wyniki klasyfikacji klasy VI w roku 2012/2013 wskazują, że uczniowie tej klasy osiągnęli średnią ocen 4,4 (najwyższa średnia dla ucznia wynosiła 4,75) tymczasem najwyższy wynik sprawdzianu wyniósł 26 pkt-ów, wynik ogólny uplasował szkołę w staninie 1, a żaden z uczniów nie osiągnął wyniku wyższego niż średni w 9 stopniowej skali staninowej; wyniki klasyfikacji klasy VI w roku 2013/2014 pokazują, że uczniowie tej klasy osiągnęli średnią ocen 4,25 (przy najwyższej średniej dla ucznia 5,0), tymczasem najwyższy wynik sprawdzianu wyniósł 28 pkt-ów, podobnie żaden z uczniów nie osiągnął wyniku wyższego niż średni, pozycja szkoły w porównaniu z innymi szkołami w kraju nie zmieniła się (stanin 1). Wyniki klasyfikacji rocznej (choć rozbieżne z wynikami sprawdzianu) w ostatnich dwóch latach także nie pokazują znaczącej dynamiki - w roku 2012/13 średnia ocen wszystkich uczniów klas IV - VI (17) wyniosła 4,27 a w roku kolejnym (przy porównywalnej liczbie 18 uczniów) - 4,28. Badanie pokazało także brak spójności pomiędzy formułowanymi wnioskami, a podejmowanymi przez Szkoła Podstawowa w Gródku 15/35

16 szkołę działaniami. Dla przykładu, dyrektor szkoły zapytany, w jaki sposób wdrażanie wniosków z nadzoru wpłynęło na efekty uczenia się uczniów, zwrócił uwagę na takie kwestie, jak: 1. "Udzielano pomocy w nauce uczniom mającym trudności w nauce. 2. Udzielano wsparcia i pomocy rodzicom w pomaganiu dzieciom mającym trudności w nauce (niepowodzenia szkolne). 3. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna była udzielana uczniom i odniosła pozytywne efekty. 4. Poprawiło się czytelnictwo, dzieci chętniej korzystają z księgozbioru bibliotecznego. 5. Dostosowano ofertę zajęć pozalekcyjnych do wymogów Karty Nauczyciela i poszerzono ją - zgodnie z potrzebami uczniów i sugestiami rodziców 6. Dostosowywano działania do wytycznych zawartych w rozporządzeniu dotyczącym udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej 2012 r. 7. Podsumowując wyniki sprawdzianu, oprócz analizy ilościowej dokonano analizy jakościowej - zwrócono szczególną uwagę na formułowane wnioski i rekomendacje do dalszej pracy; 8. Zintensyfikowano działania promujące osiągnięcia edukacyjne i inne sukcesy uczniów(apele, dyplomy, nagrody, listy pochwalne, itp.) 9. Wzmożono działania mające na celu zachęcania dzieci do intensywniejszego uczenia się (wykorzystanie tablicy interaktywnej, stosowanie innowacyjnych metod nauczania, nowoczesnych pomocy dydaktycznych, intensywniejszego uczenia się, dobre przykłady motywujące do uczenia się, organizowanie konkursów zróżnicowanych tematyczne, wprowadzono elementy oceniania kształtującego." - cyt. Tymczasem dokumentacja szkolna wskazuje, iż w ostatnim czasie dyrektor formułował wnioski (z różnych form nadzoru) dotyczące takich kwestii, jak: współpraca z rodzicami, bezpieczeństwo uczniów, prowadzenie dokumentacji szkolnej, współpraca z organizacjami działającymi w środowisku, realizacja zadań z planu rozwoju zawodowego nauczycieli czy doskonalenie nauczycieli. Z udostępnionej dokumentacji nie wynika zresztą, jakoby przytoczone powyżej wnioski zostały wykorzystane do Planowania nadzoru pedagogicznego dyrektora na lata kolejne. Również nauczyciele, wskazując działania, które ich zdaniem pozwoliły uczniom na osiąganie sukcesów, zwrócili uwagę na zadania wynikające z przepisów prawa oświatowego, a nie przedsięwzięcia podejmowane w oparciu o formułowane wnioski, np: 1. "Dobre poznanie zespołu klasowego przez wszystkich nauczycieli uczących w klasie (zdolności, trudności i ich przyczyny, stan zdrowia, sytuacja rodzinna). 2. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 3. Nauczyciele współpracują i pomagają sobie w zakresie realizacji podstawy programowej, projektu,,lepsza szkoła. 4. Nauczyciele uwzględniają indywidualne predyspozycje i możliwości uczniów. 5. Nauczyciele współpracują w organizacji wycieczek szkolnych. 6. Nauczyciele wymieniają się doświadczeniami i informacjami ze szkoleń zewnętrznych. 7. Zachęcają uczniów do udziału w różnych konkursach. 8. Na bieżąco są kontrolowane przez wychowawcę wyniki nauczania z poszczególnych przedmiotów." - cyt. Szkoła Podstawowa w Gródku 16/35

17 Trzeba też zauważyć, że ponad połowa (8 z 13) ankietowanych uczniów, którzy udzielili odpowiedzi na pytanie "Z których swoich osiągnięć w szkole jesteś szczególnie zadowolony?" wskazała na sukcesy sportowe, nieco mniej (bo 6 uczniów) zauważyło sukcesy artystyczne, a tylko 5 z 13 - wyniki w nauce (zob. rys. 1 o). Wykres 1o Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy Przeprowadzone badanie dowiodło, że szkoła kształtuje umiejętności przydatne uczniom na kolejnym etapie kształcenia, jednak wyniki sprawdzianu zewnętrznego pokazują, że działania te nie zawsze są skuteczne - kształtowane umiejętności kluczowe nie osiągają poziomu zadowalającego. Z informacji pozyskanych od dyrektora i nauczycieli (wywiad) wynika, że szkoła rozwija u uczniów takie umiejętności, jak: umiejętność uczenia się, umiejętność czytania i czytania ze zrozumieniem, umiejętność wypowiadania się w języku polskim i obcym, umiejętności planowania pracy, własnych i cudzych działań, umiejętność samodzielnego rozwiązywania problemów, umiejętność wnioskowania, samodzielnego myślenia, bycia kreatywnym, określania swoich słabych i mocnych stron, umiejętność pracy w zespole, Szkoła Podstawowa w Gródku 17/35

18 umiejętność pozyskiwania informacji z różnych źródeł wiedzy, umiejętność posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, umiejętność odczytywania danych z tablic i wykresów, umiejętność przedstawiania danych za pomocą tablic i wykresów, umiejętność wykorzystania edytora tekstu w redagowaniu pism, umiejętność redagowania CV, tradycyjnego życiorysu i podania, pracowitość, odpowiedzialność, sumienność, kompetencje społeczne, tj. umiejętność komunikacji interpersonalnej, zdolność do osiągania kompromisu, przewidywanie konsekwencji niewłaściwych zachowań, wykorzystanie wiedzy w praktyce, umiejętności koordynacyjno-manualne i wizualno-przestrzenne. Zdaniem nauczycieli, umiejętności te kształtowane są podczas zajęć lekcyjnych, różnych form pracy pozalekcyjnej, wycieczek, wyjazdów, uroczystości. Trzeba jednak zauważyć, że (mimo deklaracji nauczycieli) podczas obserwowanych zajęć nie odnotowano kształtowania wszystkich (bądź większości) wymienianych powyżej umiejętności (zob. tab. 1 str. 12), choć tematyka zajęć temu sprzyjała. Dodatkowo, wyniki sprawdzianu zewnętrznego pokazują, że żadna z badanych kompetencji (czytanie, pisanie, rozumowanie, korzystanie z informacji, wykorzystanie wiedzy w praktyce) nie osiąga w ostatnich trzech latach poziomu zadowalającego (min. 70%), a w roku 2014 tylko dwa z badanych standardów (czytanie i rozumowanie) osiągnęły poziom konieczny (min. 50%). Należy też dodać, że szkoła w sposób nieformalny obserwuje sukcesy swoich byłych uczniów, nie prowadzi systemowego badania losów absolwentów, które pozwoliłoby na formułowanie konkluzji dotyczących wpływu pracy szkoły na dalsze ich kształcenie. Szkoła Podstawowa w Gródku 18/35

19 Wymaganie: Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji Stan oczekiwany: W szkole ukierunkowanej na rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji podejmuje się różnorodne działania, dostosowane do specyfiki i potrzeb środowiska. Powinny być one oparte na diagnozie, a ich skuteczność poddawana refleksji. Ich elementem jest przeciwdziałanie dyskryminacji. Organizując procesy edukacyjne, nauczyciele indywidualizują nauczanie i wspierają uczniów. Poziom spełnienia wymagania: C Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: W szkole rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia. Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia. Szkoła współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną. W ocenie respondentów w szkole nie występują przejawy dyskryminacji, a prowadzone działania mają charakter głównie profilaktyczny. Z przeprowadzonego badania wynika, że uczniowie mogą liczyć na adekwatne wsparcie nauczycieli, jednak prowadzone przez szkołę działania w zakresie indywidualizacji procesu edukacyjnego nie mają charakteru powszechnego. Biorąc pod uwagę adekwatność podejmowanych działań do rozpoznanych możliwości psychofizycznych i potrzeb uczniów, dostosowanie oferty zajęć pozalekcyjnych, potwierdzoną skuteczność działań antydyskryminacyjnych, przy jednoczesnym braku powszechności w obejmowaniu uczniów działaniami indywidualizacji procesu edukacyjnego, należy uznać, że szkoła spełnia to wymaganie na średnim poziomie. Szkoła Podstawowa w Gródku 19/35

20 Obszar badania: W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia Wyniki badania pokazują, że w szkole rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia. Z wypowiedzi wszystkich rodziców wynika, że nauczyciele rozmawiają z nimi o możliwościach i potrzebach ich dzieci (zob. rys. 1 j) oraz wskazują możliwości ich rozwoju (zob. rys. 2 j). Informacje pozyskane od dyrektora i nauczycieli wskazują, że szkoła rozpoznaje zdolności, możliwości, potrzeby i osiągnięcia edukacyjne uczniów poprzez: analizy diagnoz wstępnych, rozmowy z uczniami i ich rodzicami, obserwację uczniów podczas różnych sytuacji życia szkolnego (zajęć lekcyjnych, wyjazdów, imprez szkolnych lub środowiskowych), analizy bieżących osiągnięć uczniów i ich ocen wynikające z pracy na lekcji, sprawdzianów i innych form sprawdzania wiedzy, Prowadzone diagnozy pozwoliły nauczycielom na rozpoznanie indywidualnych potrzeb emocjonalnych, poznawczych i socjalnych swoich uczniów. Wykres 1j Wykres 2j Szkoła Podstawowa w Gródku 20/35

21 Obszar badania: Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia Badanie ewaluacyjne wskazuje, że szkoła organizuje zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze i specjalistyczne dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju. Zajęcia te organizowane są zgodnie z rozpoznanymi potrzebami każdego ucznia. Z informacji pozyskanych od uczniów, ich rodziców, nauczycieli i dyrektora wynika, że tworząc ofertę zajęć pozalekcyjnych, szkoła uwzględnia zdiagnozowane potrzeby uczniów (zob. rys. 1 j), organizując zajęcie pozalekcyjne rozwijające zainteresowania i uzdolnienia (kółko teatralne, dziennikarskie), przygotowujące do sprawdzianu oraz zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze dla uczniów posiadających opinie poradni psychologiczno - pedagogicznej, bądź mających trudności w nauce. W ocenie uczniów, zajęcia organizowane w szkole interesują ich (zob. rys. 2 j) oraz pomagają im w nauce (zob. rys. 3 j). Należy dodać, że zdaniem uczniów w ofercie zajęć pozalekcyjnych brakuje zajęć sportowo - rekreacyjnych. Wykres 1j Wykres 2j Szkoła Podstawowa w Gródku 21/35

22 Wykres 3j Obszar badania: W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki Z przeprowadzonego badania wynika, że w szkole realizowane są działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły. Działania te mają charakter profilaktyczny. W ocenie uczniów i ich rodziców, nauczycieli i dyrektora w szkole nie ma przejawów dyskryminacji. Z wypowiedzi ankietowanych nauczycieli wynika, że w tym i poprzednim roku szkolnym podejmowali oni działania antydyskryminacyjne, uwzględniające różne przesłanki (zob. rys. 1 w). Jako przykłady podejmowanych działań antydyskryminacyjnych ankietowani wskazali najczęściej na organizowaniu pogadanek i rozmów z uczniami i ich rodzicami, organizowanie akcji charytatywnych oraz spotkań prewencyjnych z przedstawicielami służb mundurowych. Szkoła Podstawowa w Gródku 22/35

23 Wykres 1w Obszar badania: Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną Z przeprowadzonego badania wynika, że szkoła podejmuje współpracę z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną. Zarówno dyrektor, nauczyciele i partnerzy zwrócili uwagę na stałą współpracę z takimi podmiotami, jak: Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Tomaszowie Lubelskim, Gminy Ośrodek Pomocy Społecznej w Jarczowie, Szkoła Podstawowa w Gródku 23/35

24 Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Jarczowie, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Podhorcach, Policja, Straż Pożarna, Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Tomaszowie Lubelskim Agencja Rynku Rolnego. Wymienione przez respondentów formy współpracy wskazują, iż jest ona adekwatna do potrzeb uczniów i dotyczy m.in.: dofinansowania wyżywienia uczniów, refundowania wyprawki szkolnej, podejmowania działań prewencyjnych i profilaktycznych, organizowania konkursów szkolnych oraz wycieczek dydaktycznych. Obszar badania: W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia Z przeprowadzonego badania wynika, że w szkole prowadzone są działania uwzględniające indywidualizacje procesu edukacyjnego, ale obserwowane zjawisko nie ma charakteru powszechnego. Pomimo, że ankietowani uczniowie przyznali, że mogą uczestniczyć w zajęciach, w których chcą (zob. rys. 1 j), a zdaniem nauczycieli, indywidualizują oni proces nauczania (poprzez dostosowanie tempa do potrzeb i możliwości uczniów, organizowanie pracy w grupach, zespołach, różnicowanie wymagań, treści, stopniowanie trudności, uwzględnianie zaleceń poradni, motywowanie poprzez pochwały, organizowanie zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, indywidualna praca z uczniem zdolnym) to jednak powszechnego (w stosunku do każdego ucznia i przez każdego nauczyciela) podejmowania działań mających na celu indywidualizację procesu edukacyjnego nie potwierdzają obserwacje zajęć prowadzone przez zespół badawczy. Podczas zajęć odnotowano, że nauczyciele stosują indywidualnie podejście do każdego ucznia, ale nie wynika to ze zdiagnozowanych ich potrzeb edukacyjnych. Na wszystkich (6 z 6) obserwowanych zajęciach nauczyciele motywowali uczniów do pracy przez zadawanie pytań oraz stosując pozytywne wzmocnienia (pochwały). Jedynie na 2 z 6 obserwowanych zajęć nauczyciele motywowali uczniów przez stosowanie atrakcyjnych metod i form pracy. Zaobserwowano ponadto, że na połowie (3 z 6) zajęć nauczyciele dostosowywali tempo pracy do indywidualnych możliwości uczniów; na jednej trzeciej (2 z 6) obserwowanych zajęć nauczyciel przekazywał uczniom informacje zwrotne na temat wykonanej pracy oraz różnicował zadania i polecenia. Podczas 1 z 6 zajęć odnotowano, że nauczyciel dostosowuje metody pracy do indywidualnych stylów uczenia się oraz zadaje pracę domową dla chętnych. Szkoła Podstawowa w Gródku 24/35

25 Wykres 1j Obszar badania: W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom Wyniki badania pokazują, że otrzymywane w szkole wsparcie odpowiada potrzebom uczniów i ich rodziców. W ocenie większości (11 z 13) ankietowanych uczniów nauczyciele wierzą w ich możliwości (zob. rys. 1 j), a zdaniem 12 - dają im to do zrozumienia (zob. rys. 2 j). Wszyscy (13 z 13) ankietowani twierdzą, że nauczyciele mówią im, że mogą się nauczyć nawet trudnych rzeczy (zob. rys. 3 j). Dodatkowo, większość ankietowanych rodziców przyznaje, że zarówno wychowawcy, jak i inni nauczyciele służą im radą i wsparciem w sytuacjach trudnych dla ich dziecka (zob. rys. 4 j i 5 j). Szkoła Podstawowa w Gródku 25/35

26 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Szkoła Podstawowa w Gródku 26/35

27 Wykres 5j Szkoła Podstawowa w Gródku 27/35

28 Wymaganie: Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych Stan oczekiwany: Badania i dane mówiące o różnych aspektach funkcjonowania szkół są niezbędnym elementem zarządzania na poziomie organizacji, jak również prowadzenia polityki oświatowej. W efektywnych szkołach decyzje podejmuje się, wykorzystując informacje na swój temat i systematycznie udostępniając dane służące refleksji nad efektywnością i planowaniem dalszych działań. Organizując procesy edukacyjne, uwzględnia się wnioski z analizy danych pochodzących z różnych źródeł. Poziom spełnienia wymagania: E Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Badanie ewaluacyjne pokazuje, że w szkole analizuje się wyniki sprawdzianu i wyniki ewaluacji wewnętrznej, jednakże formułowane w podsumowaniu wnioski i rekomendacje często nie znajdują podstaw w analizowanych danych, dotyczą kwestii, które nie były przedmiotem badania, sugerują podejmowanie działań wynikających z obowiązujących przepisów prawa oświatowego a nie z prowadzonych analiz. Wypowiedzi dyrektora, nauczycieli, dane zastane wskazują ponadto, że w szkole prowadzi się badania osiągnięć uczniów, gromadzi się informacje o losach absolwentów, sporadycznie wykorzystuje się wyniki badań i analiz zewnętrznych do doskonalenia procesów edukacyjnych. Biorąc pod uwagę niski stopień zależności pomiędzy dokonywanymi analizami i formułowanymi w podsumowaniu rekomendacjami, brak systemowych rozwiązań w zakresie prowadzonych badań i wykorzystywania ich wyników, znikome wykorzystanie faktycznych wyników prowadzonych analiz w organizacji procesów edukacyjnych, należy uznać, że szkoła spełnia to wymaganie na niskim poziomie. Szkoła Podstawowa w Gródku 28/35

29 Obszar badania: W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania Badanie ewaluacyjne pokazuje, że w szkole analizuje się wyniki sprawdzianu i wyniki ewaluacji wewnętrznej, jednakże formułowane w podsumowaniu wnioski i rekomendacje często nie znajdują podstaw w analizowanych danych, dotyczą kwestii, które nie były przedmiotem badania, sugerują podejmowanie działań wynikających z obowiązujących przepisów prawa oświatowego a nie z prowadzonych analiz. Analizowane źródła (wypowiedzi dyrektora, nauczycieli, zapisy udostępnionej dokumentacji) wskazują, że w ostatnich dwóch latach raporty z analizy sprawdzianu zewnętrznego zawierają takie dane, jak: podstawowe miary statystyczne (średni wynik punktowy i procentowy, modalna, mediana, wynik najwyższy i najniższy), wyniki uczniów uporządkowane według skali staninowej, zestawienie średnich wyników szkoły z wynikami dla gminy, powiatu, województwa, OKE w Krakowie, kraju, porównanie poziomu opanowania badanych standardów z rokiem poprzednim, zestawienie wskaźników łatwości dla wszystkich badanych testem umiejętności (zestawienie z analogicznymi dla gminy, powiatu, OKE w Krakowie, porównanie wyników z uwzględnieniem płci. Tymczasem, w raporcie z analizy sprawdzianu 2013 rekomendowano: "w dalszym ciągu należy ćwiczyć techniki rozwiązywania testów, w czasie lekcji zwracać większą uwagę na pozyskiwanie informacji zwrotnych od uczniów, ćwiczyć na wszystkich lekcjach czytanie ze zrozumieniem, w procesie lekcyjnym stosować aktywizujące metody nauczania, które rozwijać będą twórcze i samodzielne myślenie uczniów, systematycznie kontrolować postępy uczniów, uściślić współpracę z rodzicami, uświadamiając im, że od nich w dużej mierze zależy przygotowanie się uczniów do zajęć lekcyjnych oraz osiągania dobrych wyników na sprawdzianie, stosować w pracy z uczniem głośną analizę treści poleceń do zadań na forum klasy, ze zwróceniem uwagi na ucznia z trudnościami w nauce." - cyt. W roku 2014 jako przyczyny niższych niż oczekiwane wyników nauczyciele podali czynniki pozadydaktyczne (niebędące przedmiotem prowadzonej analizy); w żadnym stopniu nie odnieśli się do kwestii zależnych od szkoły: "Czynniki indywidualne, na które największy wpływ miały niskie zdolności intelektualne uczniów, brak ich motywacji do nauki, nieobecności uczniów na zajęciach spowodowane najczęściej chorobami. Uczniowie, którzy uzyskali niskie wyniki w nauce, posiadają opinie z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej wskazujące na dostosowanie wymagań edukacyjnych z poszczególnych przedmiotów. Szkoła Podstawowa w Gródku 29/35

30 Czynniki środowiskowe: uczniowie z niskimi wynikami mają zaległości dydaktyczne w nauce, które spowodowane są trudną sytuacją środowiskową i rodzinną. Pochodzą z rodzin, w których brak systematycznego kontaktu ze szkołą, brak motywacji do nauki, zainteresowania wiedzą i umiejętnościami ucznia, merytorycznej pomocy rodziny w nauce czy zaangażowania rodziny w kształcenie dzieci." - cyt. Dodatkowo, jako wnioski do dalszej pracy, nauczyciele wymienili pożądane kierunki pracy każdej szkoły (niezależnie od uzyskanych wyników sprawdzianu), typu: "Doskonalenie efektów procesu dydaktycznego z uwzględnieniem umiejętności badanych podczas sprawdzianu. Korelowanie działań uwzględniających podstawę programową, program nauczania i umiejętności kluczowe. Dostosowanie metod i form pracy do potrzeb uczniów (indywidualizacja procesu nauczania, dobór odpowiednich metod aktywizujących uczniów). Zintegrowanie i zintensyfikowanie działań wszystkich podmiotów szkoły: dyrektora szkoły, nauczycieli, rodziców i uczniów. Systematyczna analiza wyników nauczania. Motywowanie uczniów do nauki." - cyt. Mimo iż, zarówno dyrektor, jak i nauczyciele podali podczas wywiadów przykłady ww. wniosków, jako wynikające z nich działania po raz kolejny wymieniali podstawowe zadania, pożądane kierunki, obligatoryjne zadania szkoły. Analogiczne niespójności dostrzega się w analizach prowadzonej przez szkołę ewaluacji wewnętrznej. Z udostępnionej dokumentacji wynika, że w roku szkolnym 2012/2013 ewaluacji poddano obszar: Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej oraz wymaganie: Uczniowie są aktywni. Tymczasem sformułowane w podsumowaniu wnioski odniosły się w przeważającej mierze do współpracy z rodzicami: W dalszym ciągu zachęcać rodziców do współpracy, podkreślając ich znaczący udział w działalności szkoły. Zachęcać rodziców do czynnego udziału w uroczystościach szkolnych. Kontynuować wypracowane zasady przekazywania informacji pomiędzy szkołą a ogółem rodziców. Zwrócić uwagę rodziców na potrzeby ich dzieci, które oczekują większego zainteresowania ich sprawami, nagradzania, stawiania granic, wychowania, wskazywania konsekwencji ich działania. Z dokumentu Raport z ewaluacji wewnętrznej Szkoły Podstawowej w Gródku 2013/2014 wynika, że analizie poddano: Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej oraz Respektowane są normy społeczne, a sformułowane wnioski brzmiały następująco: Prowadzić pogadanki pod kątem rozwiązywania problemów i radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Uświadamiać uczniów o realnych zagrożeniach podczas pobytu w szkole i zajęć ruchowych. Szkoła Podstawowa w Gródku 30/35

31 Należy w następnym roku utrzymywać sytuację jaka panuje w szkole, a w razie problemów postępować tak jak dotychczas. W żadnym ze sformułowanych raportów nie odniesiono się do efektów pracy szkoły, nie sformułowano rekomendacji dotyczących podnoszenia efektywności pracy dydaktycznej, mimo iż było to przedmiotem badania. Co prawda, zarówno dyrektor, jak i nauczyciele podali w badaniu ankietowym przykłady ww. wniosków, jednak jako wynikające z nich działania po raz kolejny wymieniali pożądane kierunki pracy szkoły, a nie przedsięwzięcia planowane i realizowane w wyniku przeprowadzonej ewaluacji, np.: "włączam rodziców w działania związane z organizacją imprez szkolnych, zauważam i doceniam pozytywne postawy i zachowania uczniów oraz staram się niwelować negatywne, współpracuję z innymi nauczycielami w zakresie rozwiązywania problemów edukacyjno-wychowawczych, wspólnie z uczniami tworzę plan wychowawczy klasy, motywuję uczniów do systematycznego udziału w zajęciach dodatkowych, w szczególności w zajęciach dla uczniów z trudnościami." - cyt. Dodatkowo należy zauważyć, że wszyscy ankietowani nauczyciele stwierdzili, iż wykorzystują w swojej pracy wyniki ewaluacji prowadzonej na poziomie zespołów nauczycielskich, mimo iż taka ewaluacja nie jest faktycznie prowadzona. Obszar badania: Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane Przeprowadzone badanie nie potwierdziło, że wynikające z analizy sprawdzianu i ewaluacji wewnętrznej działania są monitorowane i analizowane. Świadczą o tym, sprzeczne informacje podawane przez dyrektora i nauczycieli oraz wspomniany powyżej brak spójności pomiędzy prowadzonymi analizami a formułowanymi wnioskami i rekomendacjami. Zarówno dyrektor, jak i ankietowani nauczyciele, podając wyniki monitorowania, odnieśli się do całokształtu pracy szkoły (a nie do działań rekomendowanych w wyniku analiz) i wymienili, m.in.: Uczniowie osiągają coraz lepsze wyniki na sprawdzianach zewnętrznych. Wyrównywane są szanse edukacyjne. Poprawa jakości pracy szkoły. Uczniowie wykazują mniejsze trudności w uczeniu się i opanowaniu wiadomości." (Trzeba przy tym zauważyć, że konkluzje te nie znajdują potwierdzenia w danych zgromadzonych podczas niniejszego badania.) Natomiast jako przykłady zmian wprowadzonych na skutek monitorowania, dyrektor wymienił: Szkoła Podstawowa w Gródku 31/35