NAFTA-GAZ. maj 2009 ROK LXV (1) V V

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "NAFTA-GAZ. maj 2009 ROK LXV (1) V V"

Transkrypt

1 maj 009 ROK LX W niniejszej publikacji przedstawiono metodę wykorzystującą zależność zmienności amplitudy z offsetem, prowadzącą do obliczenia refleksyjności fali, refleksyjności fali i ostatecznie uzyskania sekcji współczynnika Fluid Factor. odjęto także próbę oszacowania prędkości propagacji fali poprzecznej, wykorzystując moduły AO dostępne w systemie romax. mith i Gidlow [9] przedstawili koncepcję weighted stacking, w której głównym założeniem jest przedstawienie różnic w odniesieniu do trendu tła (np. zawodnionego ośrodka). Atrybut, który szczególnie mocno reaguje na anomalie związane z zawartością węglowodorów, to Fluid Factor. Metoda ta bazuje na równaniu Zeoppritz a i jego aproksymacji trójczłonowym równaniu Aki-Richards a, które zostało uproszczone przez mith i Gidlow do równania dwuczłonowego dzięki zastosowaniu relacji Gardnera ( p ~ ρ). Następnie, dla sprecyzowanego współczynnika p / s oraz dla wybranego celu geologicznego widocznego na danych kolekcjach CM lub CR, wykonywane są obliczenia prowadzące do otrzymania sekcji atrybutu refleksyjności fali i fali. Zaproponowana metoda w efekcie końcowym pozwala na uzyskanie sekcji atrybutu Fluid Factor. Technologię tę zastosowano zarówno do danych modelowych, jak i rzeczywistych danych sejsmicznych. Dane modelowe przygotowano (mgr inż. K. Żuławiński) w systemie Norsar, a następnie wykonano sekwencje procedur przetwarzania, przygotowującą dane do analiz AO w systemie romax. Finalnie, wykorzystując wyniki modułów AO, wykonano obliczenia przy użyciu programów autorskich (dr A. ółchłopek), w celu uzyskania sekcji prędkości fali. Analiza amplitudy zmiennej z offsetem, stosowana już prawie powszechnie w polskim przemyśle, niestety często ogranicza się do zaprezentowania podstawowych atrybutów AO, na przykład sekcji: intercept, gradient lub produkt. Możliwości wykorzystania tej metody jest o wiele więcej, jednak do ich przedstawienia brakuje często doświadczenia, wiedzy lub wystarczającej ilości różnorodnych danych; między innymi pomiarów geofizyki otworowej (na przykład sondą akustyczną rejestrującą pełne pole falowe). odstawę metody AO stanowi równanie Zeoppritz a, którego aproksymację przedstawili w 1980 roku Aki i Richards: 1 R() (1 tg ) 1 (1 4 sin ) 4 sin (1) 361

2 p = ( p1 + p )/ średnia prędkość fali p = ( p p1 ) s = ( s1 + s )/ średnia prędkość fali s = ( s s1 ) ρ = (ρ 1 + ρ )/ średnia gęstość ρ = (ρ ρ 1 ) Aproksymacja bazująca na równaniu Aki-Richards a została zaprezentowana przez mith a i Gidlow a [9]. Wykorzystali oni tę aproksymację w celu przestawienia wagowanej sekcji składania, wykonanej na kolekcjach sejsmicznych po korekcie, na której widoczne są informacje o właściwościach złożowych skał. mith i Gidlow przekształcili równanie Aki- Richards a do postaci: 1 R() 1 tg a następnie uproszczono równanie () używając równania Gardnera: 1 k 4 o zróżniczkowaniu otrzymano: 1 4 (3) (4) odstawiając rezultat (4) do równania () otrzymano: R( ) c d sin () (5) (seudo-oisson s ratio reflectivity), zdefiniowana następująco: oraz Fluid Factor (6) (7) Aby otrzymać Fluid Factor mith i Gidlow używają równania Mudrock Line, które charakteryzuje generalną zależność wodonośnych skał klastycznych. oniżej przedstawiono równanie Mudrock Line: o zróżniczkowaniu otrzymano: p = ,16 s (8) p = 1,16 s (9) Równanie (9) można wyrazić też w formie: 1, 16 (10) Castagna J.., et al. [1] zdefiniował Mudrock Line linię prostą leżącą w układzie prędkość fali /prędkości fali, w pobliżu której leżą próbki skał wykazujące własności zawodnionej skały klastycznej. Gazonośny piaskowiec leży powyżej linii Mudrock, a skały węglanowe leżą poniżej linii Mudrock (rysunek ), na wykresie prędkości p i s pomierzonych z danych otworowych. Na wykresie prędkości p i s pomierzonych z otworu produktywnego (zgazowany piaskowiec) zgrupowane wartości charakteryzują daną litologię, a co ważniejsze F 1, 16 1 c 8 5 d 4 sin sin tg Równanie (5) rozwiązywane jest metodą najmniejszych kwadratów, aby dostarczyć wag, które następnie zostaną zaaplikowane do kolekcji sejsmicznych, w celu wyestymowania p / p oraz s / s. mith i Gidlow wyprowadzili dwa typy sekcji ważonych: refleksyjność współczynnika pseudo oissona Rys. 1. Mudrock Line linia charakteryzująca zawodnione skały klastyczne oraz (powyżej niej) położenie gazonośnych piaskowców, na wykresie zależności prędkości fali od prędkości fali [1] 36 nr 5/009

3 artyku³y widać rozróżnienie pomiędzy piaskowcami zgazowanymi, a piaskowcami zawodnionymi oraz łupkami. raktyczne zastosowanie tej metody związane jest z określeniem trendu tła z pomiarów otworowych (np. otrzymujemy następujące przybliżenie p / p p / p = ~ 8 R p /5 (13) Używając Mudrock Line [1] otrzymujemy: p = 1,16 s lub p / p = 1,16( s / p )( s / s ) owyższa zależność obowiązuje tylko w przypadku nasyconych wodą złożową utworów klastycznych (piaskowce, iłowce, mułowce), zatem dla nasyconych węglowodorami skał Fluid Factor F jest definiowany jako różnica pomiędzy obserwowaną wartością p / p (z równania 13) i p / p prognozowaną z s / s (11). Rys.. Wykres zależności p od s dla pomiarów z otworu związanego ze złożem gazowym [] sondą dalekiego zasięgu) oraz przygotowaniem danych sejsmicznych pod kątem analizy AO. mith i Gidlow przedstawili koncepcję weighted stacking ważonej sekcji sumowania. W tej technice głównym założeniem jest przedstawienie różnic w odniesieniu do trendu tła (np. zawodnionego ośrodka). Atrybut, który szczególnie mocno reaguje na anomalie związane z zawartością węglowodorów to Fluid Factor. Z podstawowego równania AO obliczone zostają wartości: intercept R p oraz gradient G, następnie według mith i Gidlow różnica pomiędzy R p i G może być przybliżona przez stosunek różnicy prędkości s na granicy ośrodków, do średniej wartości prędkości s w warstwie powyżej i poniżej granicy sejsmicznej [11]. s = ( s s1 ) s = ( s1 + s )/ s / s = ~ R p G (11) w połączeniu z relacją Gardnera (3) oraz równaniem (4) 1 Rp ρ = (ρ ρ 1 ) ρ = (ρ + ρ 1 )/ p = ( p + p1 ) p = ( p + p1 )/ p / p / (1) F = p / p = 1,16(v s / s ) (14) v to współczynnik s / p, który może być prognozowany dzięki zastosowaniu Mudrock Line do oceny prędkości interwałowych otrzymanych z konwencjonalnej analizy prędkości. Fatti J.L., et al. [] przedefiniował Fluid Factor pod kątem refleksyjności fali i refleksyjności fali F = R p 1,16( s / p )R s (15) Jeśli wartość F jest bliska zeru, oznacza to, że mamy do czynienia ze skałą zawodnioną, jeśli natomiast w ośrodku występuje zgazowany piaskowiec, to atrybut Fluid Factor F będzie negatywny w stropie, a pozytywny w spągu skały złożowej [9]. onadto przedstawiono alternatywną drogę spojrzenia na równanie (15), w której Fluid Factor jest różnicą pomiędzy rzeczywistym współczynnikiem odbicia fali R p, a wyliczonym R p dla tego samego, ale zawodnionego piaskowca. Obliczony R p jest wyprowadzony (pochodzi) od współczynnika odbicia fali R s przy użyciu zależności linii Mudrock. Równanie (15) przybiera postać: F(t) = R p (t) g(t)r s (t) (16) t jest podwójnym czasem przebiegu T, R p (t) trasą refleksyjności fali, R s (t) trasą refleksyjności fali, g(t) funkcja zależności szerokości okna od czasu (slowly time-varying gain function). nr 5/

4 Ta funkcja szerokości okna (bramki) wyraża się następująco: g(t) = M( s / p ) (17) M jest wartością zależną od kąta nachylenia linii Mudrock. Fatti J.L., et al. [] sugeruje, że wartość ta powinna być raczej wyekstrahowana (uzyskana) lokalnie, niż tak jak przedstawia ją Castagna J.., et al. [1]. W celu przeanalizowania możliwości oszacowania prędkości fali przygotowano (mgr inż. Krzysztof Żuławiński) modelowe dane sejsmiczne w systemie Norsar, w oparciu o przedstawiony poniżej model geologiczny (rysunek 3). Uzyskane w ten sposób pliki w formacie.sgy zostały wprowadzone do systemu ro- MAX i w nim poddane processingowi, koniecznemu do wykonania analiz AO. Na rysunku 3 przedstawiono model geometryczno-prędkościowy ośrodka o granicach nachylonych, w którym założono niezmienność parametrów wewnątrz poszczególnych warstw. arametry modelu przedstawiono w tablicy 1. arametry geometrii danych modelowych są następujące: rozstaw niesymetryczny 96 kanałów, odległość pomiędzy kanałami = 0 m, offset min = 0 m, offset max = 190 m, odległość pomiędzy punktami odbioru O = 0 m (O 1 = 0 m, O = 40 m,..., O ostatni = 490 m), odległość pomiędzy punktami wzbudzania (strzałowymi) = 0 m (W 1 = 0 m, W = 0 m,, W ostatni = 4000 m), ilość punktów wzbudzania = 01, długość rejestracji = 3000 ms, krok próbkowania T = ms CD = 10 m. Na rysunku 4 zaprezentowano kolekcje modelowe, dane z pliku model_norar.dat pierwsze rekordy. Rys. 4. Kolekcje danych modelowych tzw. surowe dane z pliku model_norar.dat Rys. 3. Model geometryczno-prędkościowy ośrodka o warstwach zapadających; parametry modelu p, s, ρ Następnym etapem jest processing przetwarzanie pod kątem analiz AO, w którym zastosowano niżej opisane procedury: 364 nr 5/009

5 artyku³y TAR odzyskiwanie rzeczywistych amplitud (True Amplitud Recovery) roces ten stosuje czasowo zmienną funkcję wzmocnienia na trasach, w celu skompensowania utraty energii fali sejsmicznej z głębokością (a tym samym zmniejszania się amplitudy z głębokością), do której dochodzi z powodu sferycznego rozwierania się frontu falowego (rysunek 5). Rys. 6. Odwrócenie polaryzacji : RZED i O zastosowaniu modułu Trace Reverse z zasadą przetwarzania dla potrzeb AO unika się indywidualnego wyrównywania tras, a skalowania typu AGC są wykluczone. Rys. 5. Kolekcja danych modelowych po zastosowaniu aplikacji TAR (odzyskiwania rzeczywistych amplitud) Trace Reverse odwrócenie polaryzacji onieważ system Norsar generuje odwrotną polaryzacje, zgodną ze standardem amerykańskim, w module Trace Reverse dokonano odwrócenia polaryzacji, aby dopasować dane modelowe do standardu danych sejsmicznych, czyli zgodnie z konwencją: dodatnie amplitudy trasy sejsmicznej w przypadku dodatnich współczynników odbicia (rysunek 6). onieważ przetwarzanie dotyczy danych modelowych, nie było konieczne zastosowanie zaawansowanych procedur przetwarzania, należało jednak zwrócić uwagę, aby zastosowane procedury nie ingerowały i nie zakłóciły relacji amplitudowych, dlatego na każdym etapie przetwarzania wnikliwie analizowano efekt każdej procedury. Z uwagi na powyższe oraz zgodnie elocity Analysis Dokładna analiza prędkości, często powtarzana kilkakrotnie w celu uzyskania najlepszego modelu prędkościowego, jest bardzo ważnym etapem sekwencji przetwarzania do celów AO. Analiza prędkości jest interaktywnym narzędziem służącym do uzyskania prędkości sumowania ( CD ) ( RM ). rędkość ta nie posiada sensu fizycznego, ale zapewnia najlepszy efekt składania. Otrzymaną prędkość stosujemy do obliczania poprawek kinematycznych (NMO Normal Moveout). rzeprowadzono analizę prędkości metodą stałych prędkości (C Constant elocity can) w zakresie p = m/s (rysunek 7). W tym przypadku wykonano trzy iteracje analiz prędkości. Ostateczna analiza prędkości została wykonana z krokiem co 10 CD (100 m). Zaaplikowanie korekty NMO oraz uzyskanie płaskiego wybranego horyzontu (celu poszukiwawczego) stanowi bardzo nr 5/

6 ważny etap przygotowania danych do AO. Efektem końcowym jest pole prędkości sumowania. Aby sprawdzić jego poprawność należy wykonać sumowanie w module CD/Ensamble tack. Rys. 9. ekcja sumowana tack velrm_3 na tle pola prędkości velrm_3 Rys. 7. Trzecia iteracja analiz prędkości wykonywana z gęstością co 10 CD. Analiza prędkości metodą stałych prędkości (C Constant elocity can) CD = 83. CD/Ensemble tack Wykonano składanie za pomocą modułu CD/Ensemble tack, którego efektem jest sekcja sumowana danych modelowych tack_velrm_3 (rysunek 8). W module Normal Moveout Correction wykorzystano model prędkości vel RM_3 (rysunek 9). W module olume iever/editor, służącym między innymi do wizualizacji pola prędkości, sprawdzono poprawność wyliczonego pola prędkości. Na rysunku 9 pokazano sekcję sumowaną (tack velrm_3) na tle pola prędkości velrm_3 otrzymanego w wyniku analiz prędkości. Rys. 8. ekcja sumowana danych modelowych tack_ velrm_3 o zakończonym etapie przetwarzania sejsmicznych danych modelowych pod kątem analiz AO, a przed przystąpieniem do wykonania modułów AO, należy przygotować interwałowe pole prędkości, dzięki któremu przeliczone zostaną kąty padania i stworzone zostaną kolekcje kątowe. Najlepiej wykorzystać do tego celu dane z analiz prędkości z pola prędkości velrm_3, po odpowiednim ich przygotowaniu. elocity Manipulation oraz Interactive elocity Edit Do przygotowania pola prędkości interwałowych zostały wykorzystane moduły elocity Manipulation oraz Interactive elocity Edit. rzygotowane w ten sposób pole prędkości, przeliczone na czasowe prędkości interwałowe, może być wprowadzone do kolejnej aplikacji AO Analysis Gathers. AO kolekcje kątowe (Analysis Gathers) Dane wejściowe muszą mieć zaaplikowaną korektę NMO. Należy zwrócić uwagę, aby najbardziej interesujące interpretatora horyzonty po zaaplikowaniu poprawki NMO były płaskie. W tym przypadku wprowadzono prędkości z pliku velrm_3. Moduł ten konwertuje wejściowe kolekcje CD na kolekcje kąta padania lub kolekcje ograniczone kątem (offsetem). Kolekcje te są używane jako wejściowe dane do AO Weighted tack. Dane zostają posortowane według AOFFET na wejściu i wyjściu tego modułu. Ważnym parametrem tej aplikacji jest wprowadzenie prędkości interwałowych. o ustaleniu właściwego zakresu kątów, procedura AO Analysis Gathers generuje kolekcje tras odpowiadające różnym 366 nr 5/009

7 artyku³y kątom padania. W przypadku danych modelowych ustalono optymalny zakres kątów od 1-40 o (rysunek 10). W niniejszej publikacji przedstawiono trzy główne atrybuty: stack wave reflectivity refleksyjność fali R p, W stack wave reflectivity refleksyjność fali R s, Fluid Factor (rysunek 11). Rys. 10. Wejściowa kolekcja CD = 155 posortowana względem offsetu. Kolekcje kątowe danych modelowych, zakres kątów 1-40 o AO Weighted tacks Teoretyczną podstawą tej metody jest koncepcja ważonej sekcji sumowania, przedstawiona przez mith a i Gidlow a, opisana szerzej w początkowej części niniejszej publikacji. o właściwym przygotowaniu danych, analiza przy użyciu tego modułu może dostarczyć cennych informacji na temat litologii i rodzaju nasycenia. Ogólne rozpoznanie może być wykonane w module AO Weighted tacks, jednak bardziej szczegółowe dochodzenie powinno zostać wykonane na kolekcjach kątowych, analizując konkretną anomalię. Analiza według modułu AO Weighted tacks jest używana (z sukcesem) do rozróżnienia pomiędzy obecnością gazu, a zmiennością litologiczną w przypadku bright spot u na sekcji sejsmicznej. W wyniku wykorzystania modułu AO Weighted tacks dostępne są następujące atrybuty w systemie romax: stack wave reflectivity refleksyjność fali, W stack wave reflectivity refleksyjność fali, stack minus W stack, stack podzielona przez W stack, W stack podzielona przez stack, stack minus skalowana W stack, suma wag stack, suma wag W stack, Fluid Factor. Rys. 11. ekcja Fluid Factor atrybut modułu AO Weighted tack stack = p / p W stack = s / s Fluid Factor F = p / p 1,16 ( s / p ) ( s / s ) (18) W systemie romax przyjęty jest trend linii Mudrock, według poniższej zależności: s = 0,861 p 1,174 (19) owyżej przedstawione wyniki modułu AO Weighted tack przetransformowano do formatu.sgy. Następnie po zaaplikowaniu pola prędkości fali, wyników sekcji refleksyjności fali, sekcji refleksyjności fali oraz sekcji Fluid Factor obliczono przy pomocy programów autorskich (dr Anna ółchłopek) sekcję pola prędkości fali s. Z pliku prędkości fali (rysunek 1) obliczono prędkości średnie w zadanych warstwach modelu (rysunek 13). Jak widać poniżej, niestety prędkości fali odbiegają od prędkości założonych w modelu (rysunek 3). rzeprowadzono także próbę oszacowania prędkości propagacji fali na danych rzeczywistych, przy użyciu modułów AO dostępnych w systemie romax. Dane sejsmiczne (profil T019) zostały poddane specjalistycznemu przetwarzaniu pod kątem analiz AO nr 5/

8 (właściwie zastosowana aplikacja TAR oraz nie używanie AGC dane nie mogą być skalowane!), sekwencja processingu powinna zachowywać charakterystykę częstotliwościową z płaskim przebiegiem w paśmie przenoszenia sygnału i w jak najszerszym zakresie, kolekcje wejściowe do analiz AO muszą być zmigrowane pre-stack. W celu wizualizacji danych wejściowych (proc_avo. dat) przetworzonych pod kątem AO wykonano sumowanie (rysunek 15), wykorzystując pole prędkości RM (plik final.vel rysunek 16). Rys. 1. ekcja pola prędkości fali s Rys. 13. Uśrednione w zadanych warstwach prędkości z pliku vel Rys. 15. ekcja sumowana proc_avo.stk Rys. 14. Wejściowa kolekcja CD posortowana według offsetu. Dane po odpowiednim przetworzeniu pod kątem analiz AO proc_avo.dat (Geofizyka Toruń p. z o.o.). Najważniejsze warunki, które musi spełniać przetwarzanie pre-stack wymagane do analiz AO, to według Yilmaz a [1]: zachowanie rzeczywistych amplitud w celu wychwycenia zmian amplitudy ze zmieniającym się offsetem Rys. 16. ole prędkości sumowania (plik final.vel) wraz z sekcją proc_avo.stk CD/Ensemble tack Za pomocą modułu CD/Ensemble tack wykonano składanie, którego efektem jest sekcja sumowana proc_avo.stk (rysunek 15). W module Normal Moveout Correction wykorzystano model prędkości final.vel (rysunek 16). Analiza prędkości pod kątem AO (w standardowym przetwa- 368 nr 5/009

9 artyku³y rzaniu co -3 km) powinna być wykonywana dość gęsto (np. co 50 m), w celu wychwycenia zmian prędkości, które mogą powodować anomalie AO. W tym przypadku analiza prędkości była wykonana co 0,5 km, co można uznać za wystarczającą gęstość. AO Analysis Gathers Moduł ten konwertuje wejściowe kolekcje CD na kolekcje kąta padania lub kolekcje ograniczone kątem (offsetem). Kolekcje te używane są jako wejściowe dane do AO Weighted tack. Dane zostają posortowane według AOFFET na wejściu i wyjściu tego modułu. Ważnym parametrem tej aplikacji jest wprowadzenie prędkości interwałowych, przeliczonych z pliku prędkości RM final.vel. o ustaleniu właściwego zakresu kątów, procedura AO Analysis Gathers generuje kolekcje tras, odpowiadające różnym kątom padania. Kolekcje te służą także do analizowania właściwości AO na poszczególnych rekordach. W tym przypadku wykorzystano kolekcje kątowe w zakresie od o (rysunek 17). W stack wave reflectivity refleksyjność fali R s (rysunek 19), Fluid Factor (rysunek 0). Rys. 18. ekcja refleksyjności fali atrybut AO Weighted tack Rys. 19. ekcja refleksyjności fali atrybut AO Weighted tack Rys. 17. Kolekcja kątowa odpowiadające kątom padania (10-35 o ) AO Analysis Gathers AO Weighted tacks odstawą tej metody jest koncepcja ważonej sekcji sumowania, przedstawiona przez mith a i Gidlow a. Analiza w module AO Weighted tacks jest używana z powodzeniem do rozróżnienia anomalii bright spot spowodowanej obecnością gazu, od anomalii powstałej wskutek zmienności litologicznej. rzedstawiono trzy główne atrybuty modułu AO Weighted tacks, opisane szczegółowo w początkowej części niniejszej publikacji: stack wave reflectivity refleksyjność fali R p (rysunek 18), Rys. 0. ekcja Fluid Factor atrybut AO Weighted tack rzedstawione na rysunkach: 18, 19 i 0 wyniki modułu AO Weighted tack przetransformowano nr 5/

10 do formatu.sgy. Następnie, po zaaplikowaniu pola prędkości fali (final.vel) do wyników sekcji refleksyjności fali, sekcji refleksyjności fali oraz sekcji Fluid Factor obliczono przy pomocy programów autorskich (dr Anna ółchłopek) sekcję pola prędkości fali s. W niniejszej publikacji przeanalizowano atrybuty AO Weighted tacks. Aplikacja ta używana jest do rozróżniania anomalii bright spot spowodowanych zawartością gazu, od anomalii powstałej w wyniku zmienności litologicznej. rzedstawiono metodę wykorzystującą zależność zmienności amplitudy z offsetem, prowadzącą do obliczenia refleksyjności fali, refleksyjności fali i ostatecznie uzyskania sekcji współczynnika Fluid Factor atrybutu, który szczególnie mocno reaguje na anomalie związane z zawartością węglowodorów. odjęto także próbę oszacowania prędkości propagacji fali poprzecznej, wykorzystując moduły AO dostępne w systemie romax. Metoda ta oparta jest na koncepcji weighted stacking, w której głównym założeniem jest przedstawienie różnic w odniesieniu do trendu tła (np. zawodnionego ośrodka). Technologię tę zastosowano Rys. 1. ekcja prędkości propagacji fali poprzecznej zarówno do danych modelowych, jak i rzeczywistych danych sejsmicznych. Głównym zastosowaniem przedstawionej metody, według autorki powinno być wskazywanie stref interesujących złożowo, a szczególnie rozróżnianie, czy dana anomalia bright spot jest anomalią spowodowaną przez zmiany litologiczne, czy też nasycenie węglowodorami. Literatura [1] Castagna J.., wan H.W., Foster D.J.: Framework for AO gradient and intercept interpretation, Geophysics, oc. of Expl. Geophys., vol. 63, [] Fatti J.L., mith G.C., ail.j., trauss.j., Levitt.R.: Detection of gas in sandstone reservoirs using AO analysis: A 3-D seismic case history using the Geostack technique, Geophysics, vol. 59, no. 9, p , [3] Hampson Russell oftware ervices Ltd. online. [4] Leginowicz A.: Analiza zmienności amplitudy względem offsetu w systemie romax, Nafta-Gaz, nr 10, 008. [5] Ostrander W.J.: lane-wave reflection coefficients for gas sands at non-normal angles of incidence, Geophysics, oc. of Expl. Geophys., 49, p , [6] romax Manual Book. [7] Rutherford.R., Williams R.H.: Amplitude-versus-offset variations in gas sands, Geophysics, oc. of Expl. Geophys., 54, , [8] huey R.T.: A simplification of the Zoeppritz equations, Geophysics, vol. 50, Recenzent: prof. dr hab. inż. Andrzej Kostecki [9] mith G.C., Gidlow.M.: Weighted stacking for rock property estimation and detection of gas, Geophysical rospecting, 35, p , [10] mith G.C., utherland R.A.: The fluid factor as an AO indicator, Geophysics, vol. 61, no. 5, p , [11] Wiggins R., et al.: A method for determining and displaying the shear-velocity reflectivities of a geologic formation, European atent Application , [1] Yilmaz O.: eismic Data Analysis, ociety of Exploration Geophysicists, 001. Mgr inż. Anna LEGiNOWiCZ absolwentka Wydzialu Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH w Krakowie. Jest asystentem w Zakładzie ejsmiki inig w Krakowie, gdzie zajmuje się interpretacją sejsmiczną przy użyciu oprogramowania chlumberger a GeoFrame/ Charisma oraz zagadnieniami inwersji sejsmicznej i sejsmiki wielokomponentowej. 370 nr 5/009

Zadanie Cyfryzacja grida i analiza geometrii stropu pułapki w kontekście geologicznym

Zadanie Cyfryzacja grida i analiza geometrii stropu pułapki w kontekście geologicznym Zadanie 1 1. Cyfryzacja grida i analiza geometrii stropu pułapki w kontekście geologicznym Pierwszym etapem wykonania zadania było przycięcie danego obrazu tak aby pozostał tylko obszar grida. Obrobiony

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE ATRYBUTÓW SEJSMICZNYCH DO BADANIA PŁYTKICH ZŁÓŻ

WYKORZYSTANIE ATRYBUTÓW SEJSMICZNYCH DO BADANIA PŁYTKICH ZŁÓŻ Mgr inż. Joanna Lędzka kademia Górniczo Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Geofizyki, l. Mickiewicza 3, 3-59 Kraków. WYKORZYSTNIE TRYUTÓW SEJSMICZNYCH DO DNI PŁYTKICH ZŁÓŻ

Bardziej szczegółowo

Zadanie 3. Dla poziomego reflektora rozmiary binu determinowane są przez promień strefy Fresnela. Promień strefy Fresnela dany jest wzorem:

Zadanie 3. Dla poziomego reflektora rozmiary binu determinowane są przez promień strefy Fresnela. Promień strefy Fresnela dany jest wzorem: Zadanie 3 Celem zadania jest obliczenie wielkości binu na poziomie celu. Bin jest to elementarna jednostka powierzchni zdjęcia sejsmicznego, która stanowi kryterium podziału powierzchni odbijającej. Jest

Bardziej szczegółowo

Ruch jednostajnie przyspieszony wyznaczenie przyspieszenia

Ruch jednostajnie przyspieszony wyznaczenie przyspieszenia Doświadczenie: Ruch jednostajnie przyspieszony wyznaczenie przyspieszenia Cele doświadczenia Celem doświadczenia jest zbadanie zależności drogi przebytej w ruchu przyspieszonym od czasu dla kuli bilardowej

Bardziej szczegółowo

Izotropowa migracja głębokościowa w ośrodku anizotropowym

Izotropowa migracja głębokościowa w ośrodku anizotropowym W artykule przedstawiono efekty zastosowania izotropowej migracji głębokościowej przed sumowaniem do ośrodka anizotropowego typu VTI. Opisano metodę określenia poprawek do rezultatów migracji izotropowej

Bardziej szczegółowo

Zadanie 2. Wstęp teoretyczny. a) Równania Zoeppritza. sin(θ 1 V P1 V S2 V P2 V S1

Zadanie 2. Wstęp teoretyczny. a) Równania Zoeppritza. sin(θ 1 V P1 V S2 V P2 V S1 Wstęp teoretyczny Zadanie 2 a) Równania Zoeppritza Uproszczony współczynnik odbicia dany wzorem nr 1 jest efektem założenia, normalnego kąta padania promienia sejsmicznego, co w przypadku poziomej granicy

Bardziej szczegółowo

Anizotropia ośrodka geologicznego oraz jej wpływ na zarejestrowane dane sejsmiczne

Anizotropia ośrodka geologicznego oraz jej wpływ na zarejestrowane dane sejsmiczne NAFTA-GAZ, ROK LXX, Nr 9 / 14 Anna Leginowicz Instytut Nafty i Gazu aństwowy Instytut Badawczy Anizotropia ośrodka geologicznego oraz jej wpływ na zarejestrowane dane sejsmiczne W publikacji zawarto obszerne

Bardziej szczegółowo

Do obliczeń można wykorzystywać rozmaite algorytmy wykorzystujące najprostszych należą przedstawione niżej:

Do obliczeń można wykorzystywać rozmaite algorytmy wykorzystujące najprostszych należą przedstawione niżej: II.1.2.1. Obliczenie krzywych parametrów geologiczno złożowych Najprostsza forma interpretacji geologiczno złożowej krzywych geofizyki wiertniczej obejmuje interpretacje krzywych zailenia (VCL) i porowatości

Bardziej szczegółowo

Funkcja liniowa - podsumowanie

Funkcja liniowa - podsumowanie Funkcja liniowa - podsumowanie 1. Funkcja - wprowadzenie Założenie wyjściowe: Rozpatrywana będzie funkcja opisana w dwuwymiarowym układzie współrzędnych X. Oś X nazywana jest osią odciętych (oś zmiennych

Bardziej szczegółowo

CPT-CAD - Program do tworzenia dokumentacji geologicznej i geotechnicznej

CPT-CAD - Program do tworzenia dokumentacji geologicznej i geotechnicznej CPT-CAD - Program do tworzenia dokumentacji geologicznej i geotechnicznej Trzy w jednym?? Moduł CPT-CAD jest przeznaczony do tworzenia: map przekrojów geologicznych i geotechnicznych własnych rysunków

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE

CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE Do opisu członów i układów automatyki stosuje się, oprócz transmitancji operatorowej (), tzw. transmitancję widmową. Transmitancję widmową () wyznaczyć można na podstawie

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE. ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej

LABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE. ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej LABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie metody

Bardziej szczegółowo

WSKAŹNIKI GAZONOŚNOŚCI OKREŚLANE NA PODSTAWIE DANYCH GEOFIZYKI OTWOROWEJ I MODELOWAŃ TEORETYCZNYCH

WSKAŹNIKI GAZONOŚNOŚCI OKREŚLANE NA PODSTAWIE DANYCH GEOFIZYKI OTWOROWEJ I MODELOWAŃ TEORETYCZNYCH WSKAŹNIKI GAZONOŚNOŚCI OKREŚLANE NA PODSTAWIE DANYCH GEOFIZYKI OTWOROWEJ I MODELOWAŃ TEORETYCZNYCH Maria Bała 1)Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Geofizyki,

Bardziej szczegółowo

Automatyczna klasyfikacja zespołów QRS

Automatyczna klasyfikacja zespołów QRS Przetwarzanie sygnałów w systemach diagnostycznych Informatyka Stosowana V Automatyczna klasyfikacja zespołów QRS Anna Mleko Tomasz Kotliński AGH EAIiE 9 . Opis zadania Tematem projektu było zaprojektowanie

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie metody MASW do wyznaczania profilu prędkościowego warstw przypowierzchniowych

Zastosowanie metody MASW do wyznaczania profilu prędkościowego warstw przypowierzchniowych Mat. Symp. str. 493 499 Robert SIATA, Jacek CHODACKI Główny Instytut Górnictwa, Katowice Zastosowanie metody MASW do wyznaczania profilu prędkościowego warstw przypowierzchniowych Streszczenie Rozpoznanie

Bardziej szczegółowo

BAZA DANYCH ORAZ SZCZEGÓŁOWY 3D MODEL GEOLOGICZNY DLA PODZIEMNEJ SEKWESTRACJI CO 2 REJONU BEŁCHATOWA NA PRZYKŁADZIE STRUKTURY BUDZISZEWIC - ZAOSIA

BAZA DANYCH ORAZ SZCZEGÓŁOWY 3D MODEL GEOLOGICZNY DLA PODZIEMNEJ SEKWESTRACJI CO 2 REJONU BEŁCHATOWA NA PRZYKŁADZIE STRUKTURY BUDZISZEWIC - ZAOSIA BAZA DANYCH ORAZ SZCZEGÓŁOWY 3D MODEL GEOLOGICZNY DLA PODZIEMNEJ SEKWESTRACJI CO 2 REJONU BEŁCHATOWA NA PRZYKŁADZIE STRUKTURY BUDZISZEWIC - ZAOSIA Łukasz Nowacki* Maciej Tomaszczyk* Jacek Chełmiński* Bartosz

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu

Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu Imię i Nazwisko... Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu Opracowanie: Piotr Wróbel 1. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest wyznaczenie prędkości dźwięku w powietrzu, metodą różnicy czasu przelotu. Drgania

Bardziej szczegółowo

Y t=0. x(t)=v t. R(t) y(t)=d. Przelatujący supersamolot. R(t ) = D 2 + V 2 t 2. T = t + Δt = t + R(t) = t + D2 + V 2 t 2 T = R2 D 2 V. + R V d.

Y t=0. x(t)=v t. R(t) y(t)=d. Przelatujący supersamolot. R(t ) = D 2 + V 2 t 2. T = t + Δt = t + R(t) = t + D2 + V 2 t 2 T = R2 D 2 V. + R V d. Przelatujący supersamolot Y t= R(t) D x(t)=v t y(t)=d Superszybki samolot o prędkości V przelatuje po linii prostej przechodzącej w odległości D od obserwatora (dla ułatwienia przyjąć X=Vt). Na skutek

Bardziej szczegółowo

- Strumień mocy, który wpływa do obszaru ograniczonego powierzchnią A ( z minusem wpływa z plusem wypływa)

- Strumień mocy, który wpływa do obszaru ograniczonego powierzchnią A ( z minusem wpływa z plusem wypływa) 37. Straty na histerezę. Sens fizyczny. Energia dostarczona do cewki ferromagnetykiem jest znacznie większa od energii otrzymanej. Energia ta jest tworzona w ferromagnetyku opisanym pętlą histerezy, stąd

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia nr 7. TEMATYKA: Krzywe Bézier a

Ćwiczenia nr 7. TEMATYKA: Krzywe Bézier a TEMATYKA: Krzywe Bézier a Ćwiczenia nr 7 DEFINICJE: Interpolacja: przybliżanie funkcji za pomocą innej funkcji, zwykle wielomianu, tak aby były sobie równe w zadanych punktach. Poniżej przykład interpolacji

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY MECHANIKI KWANTOWEJ

PODSTAWY MECHANIKI KWANTOWEJ PODSTAWY MECHANIKI KWANTOWEJ De Broglie, na podstawie analogii optycznych, w roku 194 wysunął hipotezę, że cząstki materialne także charakteryzują się dualizmem korpuskularno-falowym. Hipoteza de Broglie

Bardziej szczegółowo

System transakcyjny oparty na średnich ruchomych. ś h = + + + + gdzie, C cena danego okresu, n liczba okresów uwzględnianych przy kalkulacji.

System transakcyjny oparty na średnich ruchomych. ś h = + + + + gdzie, C cena danego okresu, n liczba okresów uwzględnianych przy kalkulacji. Średnie ruchome Do jednych z najbardziej znanych oraz powszechnie wykorzystywanych wskaźników analizy technicznej, umożliwiających analizę trendu zaliczyć należy średnie ruchome (ang. moving averages).

Bardziej szczegółowo

Regresja wieloraka Ogólny problem obliczeniowy: dopasowanie linii prostej do zbioru punktów. Najprostszy przypadek - jedna zmienna zależna i jedna

Regresja wieloraka Ogólny problem obliczeniowy: dopasowanie linii prostej do zbioru punktów. Najprostszy przypadek - jedna zmienna zależna i jedna Regresja wieloraka Regresja wieloraka Ogólny problem obliczeniowy: dopasowanie linii prostej do zbioru punktów. Najprostszy przypadek - jedna zmienna zależna i jedna zmienna niezależna (można zobrazować

Bardziej szczegółowo

Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych

Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych INSTYTUT TELEKOMUNIKACJI ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI Instrukcja laboratoryjna z przedmiotu Podstawy Telekomunikacji Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych Warszawa 2010r. 1. Cel ćwiczeń: Celem ćwiczeń

Bardziej szczegółowo

Pochodna i różniczka funkcji oraz jej zastosowanie do rachunku błędów pomiarowych

Pochodna i różniczka funkcji oraz jej zastosowanie do rachunku błędów pomiarowych Pochodna i różniczka unkcji oraz jej zastosowanie do rachunku błędów pomiarowych Krzyszto Rębilas DEFINICJA POCHODNEJ Pochodna unkcji () w punkcie określona jest jako granica: lim 0 Oznaczamy ją symbolami:

Bardziej szczegółowo

Wojciech Janecki. Geosoft sp. z o.o. Wrocław

Wojciech Janecki. Geosoft sp. z o.o. Wrocław Wojciech Janecki Geosoft sp. z o.o. Wrocław www.geosoft.com.pl Rok założenia - 1989 Zakres działalności: Badania i ekspertyzy geotechniczne Oprogramowanie geotechniczne i geologiczne Analizy CPTU i SCPT

Bardziej szczegółowo

Rozdział 2. Krzywe stożkowe. 2.1 Elipsa. Krzywe stożkowe są zadane ogólnym równaniem kwadratowym na płaszczyźnie

Rozdział 2. Krzywe stożkowe. 2.1 Elipsa. Krzywe stożkowe są zadane ogólnym równaniem kwadratowym na płaszczyźnie Rozdział Krzywe stożkowe Krzywe stożkowe są zadane ogólnym równaniem kwadratowym na płaszczyźnie x + By + Cxy + Dx + Ey + F = 0. (.) W zależności od relacji pomiędzy współczynnikami otrzymujemy elipsę,

Bardziej szczegółowo

Analiza zależności liniowych

Analiza zależności liniowych Narzędzie do ustalenia, które zmienne są ważne dla Inwestora Analiza zależności liniowych Identyfikuje siłę i kierunek powiązania pomiędzy zmiennymi Umożliwia wybór zmiennych wpływających na giełdę Ustala

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie z fizyki Doświadczalne wyznaczanie ogniskowej soczewki oraz współczynnika załamania światła

Ćwiczenie z fizyki Doświadczalne wyznaczanie ogniskowej soczewki oraz współczynnika załamania światła Ćwiczenie z fizyki Doświadczalne wyznaczanie ogniskowej soczewki oraz współczynnika załamania światła Michał Łasica klasa IIId nr 13 22 grudnia 2006 1 1 Doświadczalne wyznaczanie ogniskowej soczewki 1.1

Bardziej szczegółowo

Sztuczna Inteligencja Tematy projektów Sieci Neuronowe

Sztuczna Inteligencja Tematy projektów Sieci Neuronowe PB, 2009 2010 Sztuczna Inteligencja Tematy projektów Sieci Neuronowe Projekt 1 Stwórz projekt implementujący jednokierunkową sztuczną neuronową złożoną z neuronów typu sigmoidalnego z algorytmem uczenia

Bardziej szczegółowo

Szukanie rozwiązań funkcji uwikłanych (równań nieliniowych)

Szukanie rozwiązań funkcji uwikłanych (równań nieliniowych) Szukanie rozwiązań funkcji uwikłanych (równań nieliniowych) Funkcja uwikłana (równanie nieliniowe) jest to funkcja, która nie jest przedstawiona jawnym przepisem, wzorem wyrażającym zależność wartości

Bardziej szczegółowo

Następnie przypominamy (dla części studentów wprowadzamy) podstawowe pojęcia opisujące funkcje na poziomie rysunków i objaśnień.

Następnie przypominamy (dla części studentów wprowadzamy) podstawowe pojęcia opisujące funkcje na poziomie rysunków i objaśnień. Zadanie Należy zacząć od sprawdzenia, co studenci pamiętają ze szkoły średniej na temat funkcji jednej zmiennej. Na początek można narysować kilka krzywych na tle układu współrzędnych (funkcja gładka,

Bardziej szczegółowo

Rozwiązanie zadania w podejściu optymalizacyjnym

Rozwiązanie zadania w podejściu optymalizacyjnym Celem pracy była próba określenia kryteriów zastosowania metody optymalizacji globalnej SA dla wyznaczenia prędkości propagacji fali poprzecznej w odwrotnym zadaniu sejsmicznym. Obliczenia prowadzono na

Bardziej szczegółowo

CEL ĆWICZENIA: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z zastosowaniem diod i wzmacniacza operacyjnego

CEL ĆWICZENIA: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z zastosowaniem diod i wzmacniacza operacyjnego WFiIS LABORATORIUM Z ELEKTRONIKI Imię i nazwisko: 1.. TEMAT: ROK GRUPA ZESPÓŁ NR ĆWICZENIA Data wykonania: Data oddania: Zwrot do poprawy: Data oddania: Data zliczenia: OCENA CEL ĆWICZENIA: Celem ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

O 2 O 1. Temat: Wyznaczenie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego

O 2 O 1. Temat: Wyznaczenie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego msg M 7-1 - Temat: Wyznaczenie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego Zagadnienia: prawa dynamiki Newtona, moment sił, moment bezwładności, dynamiczne równania ruchu wahadła fizycznego,

Bardziej szczegółowo

Definicje i przykłady

Definicje i przykłady Rozdział 1 Definicje i przykłady 1.1 Definicja równania różniczkowego 1.1 DEFINICJA. Równaniem różniczkowym zwyczajnym rzędu n nazywamy równanie F (t, x, ẋ, ẍ,..., x (n) ) = 0. (1.1) W równaniu tym t jest

Bardziej szczegółowo

Jednowymiarowa mechanika kwantowa Rozpraszanie na potencjale Na początek rozważmy najprostszy przypadek: próg potencjału

Jednowymiarowa mechanika kwantowa Rozpraszanie na potencjale Na początek rozważmy najprostszy przypadek: próg potencjału Fizyka 2 Wykład 4 1 Jednowymiarowa mechanika kwantowa Rozpraszanie na potencjale Na początek rozważmy najprostszy przypadek: próg potencjału Niezależne od czasu równanie Schödingera ma postać: 2 d ( x)

Bardziej szczegółowo

F = e(v B) (2) F = evb (3)

F = e(v B) (2) F = evb (3) Sprawozdanie z fizyki współczesnej 1 1 Część teoretyczna Umieśćmy płytkę o szerokości a, grubości d i długości l, przez którą płynie prąd o natężeniu I, w poprzecznym polu magnetycznym o indukcji B. Wówczas

Bardziej szczegółowo

Rozważmy nieustalony, adiabatyczny, jednowymiarowy ruch gazu nielepkiego i nieprzewodzącego ciepła. Mamy następujące równania rządzące tym ruchem:

Rozważmy nieustalony, adiabatyczny, jednowymiarowy ruch gazu nielepkiego i nieprzewodzącego ciepła. Mamy następujące równania rządzące tym ruchem: WYKŁAD 13 DYNAMIKA MAŁYCH (AKUSTYCZNYCH) ZABURZEŃ W GAZIE Rozważmy nieustalony, adiabatyczny, jednowymiarowy ruch gazu nielepkiego i nieprzewodzącego ciepła. Mamy następujące równania rządzące tym ruchem:

Bardziej szczegółowo

5 Błąd średniokwadratowy i obciążenie

5 Błąd średniokwadratowy i obciążenie 5 Błąd średniokwadratowy i obciążenie Przeprowadziliśmy 200 powtórzeń przebiegu próbnika dla tego samego zestawu parametrów modelowych co w Rozdziale 1, to znaczy µ = 0, s = 10, v = 10, n i = 10 (i = 1,...,

Bardziej szczegółowo

Oznacza to, że chcemy znaleźć minimum, a właściwie wartość najmniejszą funkcji

Oznacza to, że chcemy znaleźć minimum, a właściwie wartość najmniejszą funkcji Wykład 11. Metoda najmniejszych kwadratów Szukamy zależności Dane są wyniki pomiarów dwóch wielkości x i y: (x 1, y 1 ), (x 2, y 2 ),..., (x n, y n ). Przypuśćmy, że nanieśliśmy je na wykres w układzie

Bardziej szczegółowo

Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki

Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Przetwarzanie Sygnałów Studia Podyplomowe, Automatyka i Robotyka. Wstęp teoretyczny Zmienne losowe Zmienne losowe

Bardziej szczegółowo

14 Modulatory FM CELE ĆWICZEŃ PODSTAWY TEORETYCZNE Podstawy modulacji częstotliwości Dioda pojemnościowa (waraktor)

14 Modulatory FM CELE ĆWICZEŃ PODSTAWY TEORETYCZNE Podstawy modulacji częstotliwości Dioda pojemnościowa (waraktor) 14 Modulatory FM CELE ĆWICZEŃ Poznanie zasady działania i charakterystyk diody waraktorowej. Zrozumienie zasady działania oscylatora sterowanego napięciem. Poznanie budowy modulatora częstotliwości z oscylatorem

Bardziej szczegółowo

NAFTA-GAZ, ROK LXXIII, Nr 12 / 2017

NAFTA-GAZ, ROK LXXIII, Nr 12 / 2017 NAFTA-GAZ, ROK LXXIII, Nr 12 / 2017 DOI: 10.18668/NG.2017.12.01 Halina Jędrzejowska-Tyczkowska Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy Rozdzielczość danych sejsmicznych w świetle możliwości modyfikacji

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 3 REZONANS AKUSTYCZNY

ĆWICZENIE 3 REZONANS AKUSTYCZNY ĆWICZENIE 3 REZONANS AKUSTYCZNY W trakcie doświadczenia przeprowadzono sześć pomiarów rezonansu akustycznego: dla dwóch różnych gazów (powietrza i CO), pięć pomiarów dla powietrza oraz jeden pomiar dla

Bardziej szczegółowo

Rozdział 8. Regresja. Definiowanie modelu

Rozdział 8. Regresja. Definiowanie modelu Rozdział 8 Regresja Definiowanie modelu Analizę korelacji można traktować jako wstęp do analizy regresji. Jeżeli wykresy rozrzutu oraz wartości współczynników korelacji wskazują na istniejąca współzmienność

Bardziej szczegółowo

Obciążenia, warunki środowiskowe. Modele, pomiary. Tomasz Marcinkowski

Obciążenia, warunki środowiskowe. Modele, pomiary. Tomasz Marcinkowski Obciążenia, warunki środowiskowe. Modele, pomiary. Tomasz Marcinkowski 1. Obciążenia środowiskowe (wiatr, falowanie morskie, prądy morskie, poziomy zwierciadła wody, oddziaływanie lodu) 2. Poziomy obciążeń

Bardziej szczegółowo

Ocena niepewności rozwiązania w modelowaniu zmienności przestrzennej parametrów ośrodka za pomocą metody kosymulacji

Ocena niepewności rozwiązania w modelowaniu zmienności przestrzennej parametrów ośrodka za pomocą metody kosymulacji NAFTA-GAZ grudzień 2012 ROK LXVIII Karolina Pirowska Instytut Nafty i Gazu, Kraków Ocena niepewności rozwiązania w modelowaniu zmienności przestrzennej parametrów ośrodka za pomocą metody kosymulacji Wstęp

Bardziej szczegółowo

Aproksymacja funkcji a regresja symboliczna

Aproksymacja funkcji a regresja symboliczna Aproksymacja funkcji a regresja symboliczna Problem aproksymacji funkcji polega na tym, że funkcję F(x), znaną lub określoną tablicą wartości, należy zastąpić inną funkcją, f(x), zwaną funkcją aproksymującą

Bardziej szczegółowo

Wstępne wyniki badania właściwości tłumiących utworów fliszu karpackiego metodą refrakcji sejsmicznej

Wstępne wyniki badania właściwości tłumiących utworów fliszu karpackiego metodą refrakcji sejsmicznej Mgr inż. Jerzy Kłosiński Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN Miesięcznik WUG, Bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie, nr 5 (105)/2003, Katowice, 50-51. Streszczenie

Bardziej szczegółowo

Układy VLSI Bramki 1.0

Układy VLSI Bramki 1.0 Spis treści: 1. Wstęp... 2 2. Opis edytora schematów... 2 2.1 Dodawanie bramek do schematu:... 3 2.2 Łączenie bramek... 3 2.3 Usuwanie bramek... 3 2.4 Usuwanie pojedynczych połączeń... 4 2.5 Dodawanie

Bardziej szczegółowo

Instytut Politechniczny Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa. Diagnostyka i niezawodność robotów

Instytut Politechniczny Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa. Diagnostyka i niezawodność robotów Instytut Politechniczny Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa Diagnostyka i niezawodność robotów Laboratorium nr 6 Model matematyczny elementu naprawialnego Prowadzący: mgr inż. Marcel Luzar Cele ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

Rys 1 Schemat modelu masa- sprężyna- tłumik

Rys 1 Schemat modelu masa- sprężyna- tłumik Rys 1 Schemat modelu masa- sprężyna- tłumik gdzie: m-masa bloczka [kg], ẏ prędkośćbloczka [ m s ]. 3. W kolejnym energię potencjalną: gdzie: y- przemieszczenie bloczka [m], k- stała sprężystości, [N/m].

Bardziej szczegółowo

SPOSOBY POMIARU KĄTÓW W PROGRAMIE AutoCAD

SPOSOBY POMIARU KĄTÓW W PROGRAMIE AutoCAD Dr inż. Jacek WARCHULSKI Dr inż. Marcin WARCHULSKI Mgr inż. Witold BUŻANTOWICZ Wojskowa Akademia Techniczna SPOSOBY POMIARU KĄTÓW W PROGRAMIE AutoCAD Streszczenie: W referacie przedstawiono możliwości

Bardziej szczegółowo

Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 9: Swobodne spadanie

Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 9: Swobodne spadanie Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 9: Swobodne spadanie Cel ćwiczenia: Obserwacja swobodnego spadania z wykorzystaniem elektronicznej rejestracji czasu przelotu kuli przez punkty pomiarowe. Wyznaczenie

Bardziej szczegółowo

Przekształcenia sygnałów losowych w układach

Przekształcenia sygnałów losowych w układach INSTYTUT TELEKOMUNIKACJI ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI Instrukcja laboratoryjna z przedmiotu Sygnały i kodowanie Przekształcenia sygnałów losowych w układach Warszawa 010r. 1. Cel ćwiczenia: Ocena wpływu charakterystyk

Bardziej szczegółowo

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI ZESTAW NR 196324 WYGENEROWANY AUTOMATYCZNIE W SERWISIE WWW.ZADANIA.INFO POZIOM PODSTAWOWY CZAS PRACY: 170 MINUT 1 Zadania zamknięte ZADANIE 1 (1 PKT) Rozwiazaniem

Bardziej szczegółowo

3. FUNKCJA LINIOWA. gdzie ; ół,.

3. FUNKCJA LINIOWA. gdzie ; ół,. 1 WYKŁAD 3 3. FUNKCJA LINIOWA FUNKCJĄ LINIOWĄ nazywamy funkcję typu : dla, gdzie ; ół,. Załóżmy na początek, że wyraz wolny. Wtedy mamy do czynienia z funkcją typu :.. Wykresem tej funkcji jest prosta

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 43: HALOTRON

Ćwiczenie nr 43: HALOTRON Wydział PRACOWNIA FIZYCZNA WFiIS AGH Imię i nazwisko 1. 2. Temat: Data wykonania Data oddania Zwrot do popr. Rok Grupa Zespół Nr ćwiczenia Data oddania Data zaliczenia OCENA Ćwiczenie nr 43: HALOTRON Cel

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 4 POMIARY REFRAKTOMETRYCZNE Autorzy: dr

Bardziej szczegółowo

w analizie wyników badań eksperymentalnych, w problemach modelowania zjawisk fizycznych, w analizie obserwacji statystycznych.

w analizie wyników badań eksperymentalnych, w problemach modelowania zjawisk fizycznych, w analizie obserwacji statystycznych. Aproksymacja funkcji a regresja symboliczna Problem aproksymacji funkcji polega na tym, że funkcję F(), znaną lub określoną tablicą wartości, należy zastąpić inną funkcją, f(), zwaną funkcją aproksymującą

Bardziej szczegółowo

Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl

Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl Statystyczna teoria korelacji i regresji (1) Jest to dział statystyki zajmujący

Bardziej szczegółowo

W. Guzicki Próbna matura, grudzień 2014 r. poziom rozszerzony 1

W. Guzicki Próbna matura, grudzień 2014 r. poziom rozszerzony 1 W. Guzicki Próbna matura, grudzień 01 r. poziom rozszerzony 1 Próbna matura rozszerzona (jesień 01 r.) Zadanie 18 kilka innych rozwiązań Wojciech Guzicki Zadanie 18. Okno na poddaszu ma mieć kształt trapezu

Bardziej szczegółowo

Analiza Danych Sprawozdanie regresja Marek Lewandowski Inf 59817

Analiza Danych Sprawozdanie regresja Marek Lewandowski Inf 59817 Analiza Danych Sprawozdanie regresja Marek Lewandowski Inf 59817 Zadanie 1: wiek 7 8 9 1 11 11,5 12 13 14 14 15 16 17 18 18,5 19 wzrost 12 122 125 131 135 14 142 145 15 1 154 159 162 164 168 17 Wykres

Bardziej szczegółowo

METODY CHEMOMETRYCZNE W IDENTYFIKACJI ŹRÓDEŁ POCHODZENIA

METODY CHEMOMETRYCZNE W IDENTYFIKACJI ŹRÓDEŁ POCHODZENIA METODY CHEMOMETRYCZNE W IDENTYFIKACJI ŹRÓDEŁ POCHODZENIA AMFETAMINY Waldemar S. Krawczyk Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Komendy Głównej Policji, Warszawa (praca obroniona na Wydziale Chemii Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

ANALIZA HARMONICZNA DŹWIĘKU SKŁADANIE DRGAŃ AKUSTYCZNYCH DUDNIENIA.

ANALIZA HARMONICZNA DŹWIĘKU SKŁADANIE DRGAŃ AKUSTYCZNYCH DUDNIENIA. ĆWICZENIE NR 15 ANALIZA HARMONICZNA DŹWIĘKU SKŁADANIE DRGAŃ AKUSYCZNYCH DUDNIENIA. I. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia było poznanie podstawowych pojęć związanych z analizą harmoniczną dźwięku jako fali

Bardziej szczegółowo

Katarzyna Jesionek Zastosowanie symulacji dynamiki cieczy oraz ośrodków sprężystych w symulatorach operacji chirurgicznych.

Katarzyna Jesionek Zastosowanie symulacji dynamiki cieczy oraz ośrodków sprężystych w symulatorach operacji chirurgicznych. Katarzyna Jesionek Zastosowanie symulacji dynamiki cieczy oraz ośrodków sprężystych w symulatorach operacji chirurgicznych. Jedną z metod symulacji dynamiki cieczy jest zastosowanie metody siatkowej Boltzmanna.

Bardziej szczegółowo

Analiza zmiany objętości węglowodorów gromadzonych w danej strukturze w czasie geologicznym z wykorzystaniem modelowania PetroCharge

Analiza zmiany objętości węglowodorów gromadzonych w danej strukturze w czasie geologicznym z wykorzystaniem modelowania PetroCharge NAFTA-GAZ sierpień 2011 ROK LXVII Lidia Dudek Instytut Nafty i Gazu, Kraków Analiza zmiany objętości węglowodorów gromadzonych w danej strukturze w czasie geologicznym z wykorzystaniem modelowania PetroCharge

Bardziej szczegółowo

BADANIE STATYCZNYCH WŁAŚCIWOŚCI PRZETWORNIKÓW POMIAROWYCH

BADANIE STATYCZNYCH WŁAŚCIWOŚCI PRZETWORNIKÓW POMIAROWYCH BADAIE STATYCZYCH WŁAŚCIWOŚCI PRZETWORIKÓW POMIAROWYCH 1. CEL ĆWICZEIA Celem ćwiczenia jest poznanie: podstawowych pojęć dotyczących statycznych właściwości przetworników pomiarowych analogowych i cyfrowych

Bardziej szczegółowo

Bełchatów w rejonie linii NS wzdłuż przekroju geologicznego 58 NS Wyznaczenie efektu. grawitacyjnego złoża

Bełchatów w rejonie linii NS wzdłuż przekroju geologicznego 58 NS Wyznaczenie efektu. grawitacyjnego złoża KATEDRA GEOFIZYKI Proponowane tematy projektów inżynierskich dla studentów III roku studiów stacjonarnych I stopnia Kierunek: Geofizyka na rok akademicki 2015/2016 Kierunek studiów 1. Geofizyka 2. Geofizyka

Bardziej szczegółowo

Analiza regresji - weryfikacja założeń

Analiza regresji - weryfikacja założeń Medycyna Praktyczna - portal dla lekarzy Analiza regresji - weryfikacja założeń mgr Andrzej Stanisz z Zakładu Biostatystyki i Informatyki Medycznej Collegium Medicum UJ w Krakowie (Kierownik Zakładu: prof.

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz ważniejszych oznaczeń. Przedmowa 15. Wprowadzenie Ruch falowy w ośrodku płynnym Pola akustyczne źródeł rzeczywistych

Spis treści. Wykaz ważniejszych oznaczeń. Przedmowa 15. Wprowadzenie Ruch falowy w ośrodku płynnym Pola akustyczne źródeł rzeczywistych Spis treści Wykaz ważniejszych oznaczeń u Przedmowa 15 Wprowadzenie 17 1. Ruch falowy w ośrodku płynnym 23 1.1. Dźwięk jako drgania ośrodka sprężystego 1.2. Fale i liczba falowa 1.3. Przestrzeń liczb falowych

Bardziej szczegółowo

Definicja i własności wartości bezwzględnej.

Definicja i własności wartości bezwzględnej. Równania i nierówności z wartością bezwzględną. Rozwiązywanie układów dwóch (trzech) równań z dwiema (trzema) niewiadomymi. Układy równań liniowych z parametrem, analiza rozwiązań. Definicja i własności

Bardziej szczegółowo

W celu obliczenia charakterystyki częstotliwościowej zastosujemy wzór 1. charakterystyka amplitudowa 0,

W celu obliczenia charakterystyki częstotliwościowej zastosujemy wzór 1. charakterystyka amplitudowa 0, Bierne obwody RC. Filtr dolnoprzepustowy. Filtr dolnoprzepustowy jest układem przenoszącym sygnały o małej częstotliwości bez zmian, a powodującym tłumienie i opóźnienie fazy sygnałów o większych częstotliwościach.

Bardziej szczegółowo

Pochodna funkcji c.d.-wykład 5 ( ) Funkcja logistyczna

Pochodna funkcji c.d.-wykład 5 ( ) Funkcja logistyczna Pochodna funkcji c.d.-wykład 5 (5.11.07) Funkcja logistyczna Rozważmy funkcję logistyczną y = f 0 (t) = 40 1+5e 0,5t Funkcja f może być wykorzystana np. do modelowania wzrostu masy ziaren kukurydzy (zmienna

Bardziej szczegółowo

Pochodna i różniczka funkcji oraz jej zastosowanie do obliczania niepewności pomiarowych

Pochodna i różniczka funkcji oraz jej zastosowanie do obliczania niepewności pomiarowych Pochodna i różniczka unkcji oraz jej zastosowanie do obliczania niepewności pomiarowych Krzyszto Rębilas DEFINICJA POCHODNEJ Pochodna unkcji () w punkcie określona jest jako granica: lim 0 Oznaczamy ją

Bardziej szczegółowo

Programowanie celowe #1

Programowanie celowe #1 Programowanie celowe #1 Problem programowania celowego (PC) jest przykładem problemu programowania matematycznego nieliniowego, który można skutecznie zlinearyzować, tzn. zapisać (i rozwiązać) jako problem

Bardziej szczegółowo

1 Płaska fala elektromagnetyczna

1 Płaska fala elektromagnetyczna 1 Płaska fala elektromagnetyczna 1.1 Fala w wolnej przestrzeni Rozwiązanie równań Maxwella dla zespolonych amplitud pól przemiennych sinusoidalnie, reprezentujące płaską falę elektromagnetyczną w wolnej

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2 Numeryczna symulacja swobodnego spadku ciała w ośrodku lepkim (Instrukcja obsługi interfejsu użytkownika)

Ćwiczenie 2 Numeryczna symulacja swobodnego spadku ciała w ośrodku lepkim (Instrukcja obsługi interfejsu użytkownika) Ćwiczenie 2 Numeryczna symulacja swobodnego spadku ciała w ośrodku lepkim (Instrukcja obsługi interfejsu użytkownika) 1 1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest rozwiązanie równań ruchu ciała (kuli) w ośrodku

Bardziej szczegółowo

Program do obliczania zapasu przepustowości sieci gazowej o dowolnej strukturze

Program do obliczania zapasu przepustowości sieci gazowej o dowolnej strukturze Andrzej J. Osiadacz Maciej Chaczykowski Łukasz Kotyński Program do obliczania zapasu przepustowości sieci gazowej o dowolnej strukturze Andrzej J. Osiadacz, Maciej Chaczykowski, Łukasz Kotyński, Fluid

Bardziej szczegółowo

Transformacja współrzędnych geodezyjnych mapy w programie GEOPLAN

Transformacja współrzędnych geodezyjnych mapy w programie GEOPLAN Transformacja współrzędnych geodezyjnych mapy w programie GEOPLAN Program GEOPLAN umożliwia zmianę układu współrzędnych geodezyjnych mapy. Można tego dokonać przy udziale oprogramowania przeliczającego

Bardziej szczegółowo

CYFROWE PRZTWARZANIE SYGNAŁÓW (Zastosowanie transformacji Fouriera)

CYFROWE PRZTWARZANIE SYGNAŁÓW (Zastosowanie transformacji Fouriera) I. Wprowadzenie do ćwiczenia CYFROWE PRZTWARZANIE SYGNAŁÓW (Zastosowanie transformacji Fouriera) Ogólnie termin przetwarzanie sygnałów odnosi się do nauki analizowania zmiennych w czasie procesów fizycznych.

Bardziej szczegółowo

DYNAMIKA ŁUKU ZWARCIOWEGO PRZEMIESZCZAJĄCEGO SIĘ WZDŁUŻ SZYN ROZDZIELNIC WYSOKIEGO NAPIĘCIA

DYNAMIKA ŁUKU ZWARCIOWEGO PRZEMIESZCZAJĄCEGO SIĘ WZDŁUŻ SZYN ROZDZIELNIC WYSOKIEGO NAPIĘCIA 71 DYNAMIKA ŁUKU ZWARCIOWEGO PRZEMIESZCZAJĄCEGO SIĘ WZDŁUŻ SZYN ROZDZIELNIC WYSOKIEGO NAPIĘCIA dr hab. inż. Roman Partyka / Politechnika Gdańska mgr inż. Daniel Kowalak / Politechnika Gdańska 1. WSTĘP

Bardziej szczegółowo

? 14. Dana jest funkcja. Naszkicuj jej wykres. Dla jakich argumentów funkcja przyjmuje wartości dodatnie? 15. Dana jest funkcja f x 2 a x

? 14. Dana jest funkcja. Naszkicuj jej wykres. Dla jakich argumentów funkcja przyjmuje wartości dodatnie? 15. Dana jest funkcja f x 2 a x FUNKCE FUNKCJA LINIOWA Sporządź tabelkę i narysuj wykres funkcji ( ) Dla jakich argumentów wartości funkcji są większe od 5 Podaj warunek równoległości prostych Wyznacz równanie prostej równoległej do

Bardziej szczegółowo

Optymalizacja wież stalowych

Optymalizacja wież stalowych Optymalizacja wież stalowych W przypadku wież stalowych jednym z najistotniejszych elementów jest ustalenie obciążenia wiatrem. Generalnie jest to zagadnienie skomplikowane, gdyż wiąże się z koniecznością

Bardziej szczegółowo

Informatyka I Lab 06, r.a. 2011/2012 prow. Sławomir Czarnecki. Zadania na laboratorium nr. 6

Informatyka I Lab 06, r.a. 2011/2012 prow. Sławomir Czarnecki. Zadania na laboratorium nr. 6 Informatyka I Lab 6, r.a. / prow. Sławomir Czarnecki Zadania na laboratorium nr. 6 Po utworzeniu nowego projektu, dołącz bibliotekę bibs.h.. Największy wspólny dzielnik liczb naturalnych a, b oznaczamy

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa... XI. Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar... 1. Rozdział 2. Pomiar: liczby i obliczenia liczbowe... 16

Spis treści. Przedmowa... XI. Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar... 1. Rozdział 2. Pomiar: liczby i obliczenia liczbowe... 16 Spis treści Przedmowa.......................... XI Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar................. 1 1.1. Wielkości fizyczne i pozafizyczne.................. 1 1.2. Spójne układy miar. Układ SI i jego

Bardziej szczegółowo

Geometria Struny Kosmicznej

Geometria Struny Kosmicznej Spis treści 1 Wstęp 2 Struny kosmiczne geneza 3 Czasoprzestrzeń struny kosmicznej 4 Metryka czasoprzestrzeni struny kosmicznej 5 Wyznaczanie geodezyjnych 6 Wykresy geodezyjnych 7 Wnioski 8 Pytania Wstęp

Bardziej szczegółowo

Dopasowywanie modelu do danych

Dopasowywanie modelu do danych Tematyka wykładu dopasowanie modelu trendu do danych; wybrane rodzaje modeli trendu i ich właściwości; dopasowanie modeli do danych za pomocą narzędzi wykresów liniowych (wykresów rozrzutu) programu STATISTICA;

Bardziej szczegółowo

Geometria analityczna

Geometria analityczna Geometria analityczna Paweł Mleczko Teoria Informacja (o prostej). postać ogólna prostej: Ax + By + C = 0, A + B 0, postać kanoniczna (kierunkowa) prostej: y = ax + b. Współczynnik a nazywamy współczynnikiem

Bardziej szczegółowo

Tranzystor bipolarny LABORATORIUM 5 i 6

Tranzystor bipolarny LABORATORIUM 5 i 6 Tranzystor bipolarny LABORATORIUM 5 i 6 Marcin Polkowski (251328) 10 maja 2007 r. Spis treści I Laboratorium 5 2 1 Wprowadzenie 2 2 Pomiary rodziny charakterystyk 3 II Laboratorium 6 7 3 Wprowadzenie 7

Bardziej szczegółowo

Nasyp przyrost osiadania w czasie (konsolidacja)

Nasyp przyrost osiadania w czasie (konsolidacja) Nasyp przyrost osiadania w czasie (konsolidacja) Poradnik Inżyniera Nr 37 Aktualizacja: 10/2017 Program: Plik powiązany: MES Konsolidacja Demo_manual_37.gmk Wprowadzenie Niniejszy przykład ilustruje zastosowanie

Bardziej szczegółowo

ROZKŁAD MATERIAŁU DO II KLASY LICEUM (ZAKRES ROZSZERZONY) A WYMAGANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ.

ROZKŁAD MATERIAŁU DO II KLASY LICEUM (ZAKRES ROZSZERZONY) A WYMAGANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ. ROZKŁAD MATERIAŁU DO II KLASY LICEUM (ZAKRES ROZSZERZONY) A WYMAGANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ. LICZBA TEMAT GODZIN LEKCYJNYCH Potęgi, pierwiastki i logarytmy (8 h) Potęgi 3 Pierwiastki 3 Potęgi o wykładnikach

Bardziej szczegółowo

Opis programu Konwersja MPF Spis treści

Opis programu Konwersja MPF Spis treści Opis programu Konwersja MPF Spis treści Ogólne informacje o programie...2 Co to jest KonwersjaMPF...2 Okno programu...2 Podstawowe operacje...3 Wczytywanie danych...3 Przegląd wyników...3 Dodawanie widm

Bardziej szczegółowo

3. Składowe wektora indukcji (lub wektora natężenia) pola magnetycznego Ziemi

3. Składowe wektora indukcji (lub wektora natężenia) pola magnetycznego Ziemi WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: GEOFIZYKA RODZAJ STUDIÓW: STACJONARNE I STOPNIA ROK AKADEMICKI 2014/2015 WYKAZ PRZEDMIOTÓW EGZAMINACYJNYCH: I. Geofizyka ogólna II. Metody

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia: równanie soczewki, ogniskowa soczewki, powiększenie, geometryczna konstrukcja obrazu, działanie prostych przyrządów optycznych.

Zagadnienia: równanie soczewki, ogniskowa soczewki, powiększenie, geometryczna konstrukcja obrazu, działanie prostych przyrządów optycznych. msg O 7 - - Temat: Badanie soczewek, wyznaczanie odległości ogniskowej. Zagadnienia: równanie soczewki, ogniskowa soczewki, powiększenie, geometryczna konstrukcja obrazu, działanie prostych przyrządów

Bardziej szczegółowo

MATEMATYKA POZIOM PODSTAWOAWY Kryteria oceniania odpowiedzi. Arkusz A I. Strona 1 z 7

MATEMATYKA POZIOM PODSTAWOAWY Kryteria oceniania odpowiedzi. Arkusz A I. Strona 1 z 7 MATEMATYKA POZIOM PODSTAWOAWY Kryteria oceniania odpowiedzi Arkusz A I Strona z 7 Wersja A Odpowiedzi Zadanie 2 3 4 5 6 7 8 9 0 2 3 Odpowiedź C D B B C C A D A B A B C Zadanie 4 5 6 7 8 9 20 2 22 23 24

Bardziej szczegółowo

FUNKCJA LINIOWA - WYKRES

FUNKCJA LINIOWA - WYKRES FUNKCJA LINIOWA - WYKRES Wzór funkcji liniowej (Postać kierunkowa) Funkcja liniowa jest podstawowym typem funkcji. Jest to funkcja o wzorze: y = ax + b a i b to współczynniki funkcji, które mają wartości

Bardziej szczegółowo

A6: Wzmacniacze operacyjne w układach nieliniowych (diody)

A6: Wzmacniacze operacyjne w układach nieliniowych (diody) A6: Wzmacniacze operacyjne w układach nieliniowych (diody) Jacek Grela, Radosław Strzałka 17 maja 9 1 Wstęp Poniżej zamieszczamy podstawowe wzory i definicje, których używaliśmy w obliczeniach: 1. Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH

KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH ZMIANY NR 3/2012 do CZĘŚCI IX MATERIAŁY I SPAWANIE 2008 GDAŃSK Zmiany Nr 3/2012 do Części IX Materiały i spawanie 2008, Przepisów klasyfikacji i budowy statków

Bardziej szczegółowo