Speed uppp Poland Warszawa, 25 kwietnia 2013 r.
Uwarunkowania realizacji projektów drogowych 1. Obowiązek ustawowy jednostek samorządu terytorialnego realizacji zadań publicznych w zakresie dróg publicznych 2. Podział dróg według kryterium płatności drogi płatne dla końcowych użytkowników drogi bezpłatne dla końcowych użytkowników 3. Charakterystyka projektów drogowych wysokie nakłady kapitałowe wymóg ciągłego monitorowania stanu nawierzchni oraz podejmowania działań remontowych 4. Podział ryzyka pomiędzy podmiotem publicznym a partnerem prywatnym każda ze stron ponosi te ryzyka, którymi jest w stanie lepiej zarządzać, oraz na które ma największy wpływ każda ze stron ponosi skutki finansowe zmaterializowania się ryzyka, które ponosi analiza ryzyka indywidualnie dla każdego projektu drogowego 2
Najczęściej stosowane modele wynagrodzenia partnera prywatnego w drogowych projektach ppp Rodzaj drogi Opłata zależna od Rodzaj wynagrodzenia Drogi płatne Drogi bezpłatne faktycznej liczby użytkowników dostępności faktycznej liczby użytkowników dostępności opłaty od użytkowników opłata za dostępność od podmiotu publicznego, który pobiera opłaty od użytkowników końcowych opłaty typu shadow toll od podmiotu publicznego opłata za dostępność od podmiotu publicznego Uwzględnienie systemu kar umownych pomniejszających opłatę za dostępność w sytuacji nie wywiązania się partnera prywatnego ze zobowiązań umowy o ppp wraz z systemem premii/rekompensat dla partnera prywatnego np. w przypadku zwiększonego natężenia ruchu, niż przewidziano w umowie o ppp. 3
Projekty drogowe rekomendowane do realizacji w opłacie za dostępność Drogi krajowe inne niż autostrady i drogi ekspresowe, drogi regionalne i lokalne mogą być realizowane tylko w formule nieodpłatnej dla użytkowników: poprzez opłaty za dostępność lub opłaty za rzeczywiste użytkowanie typu shadow toll uiszczane przez podmiot publiczny. Opłata za dostępność rekomendowana gdy: brak prawnej możliwości wynagrodzenia partnera prywatnego w formie opłaty od użytkowników lub opłaty od użytkowników nie są wystarczające do pokrycia wydatków związanych z projektem (koszty projektu oraz zysk partnera prywatnego). 4
Dostępność w projektach drogowych (1) Opłata za dostępność jako opłata za: zapewnienie przejezdności na przedmiotowym odcinku drogi, zachowanie odpowiednich standardów na odcinku drogi, zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom drogi. Zapewnienie dostępności w projektach drogowych w odniesieniu do etapu budowy może być rozumiane jako realizacja m.in. prac: związanych z budową, naprawą lub modernizacją drogi z wykorzystaniem odpowiednich rozwiązań technicznych, zapewniających odpowiednią jakość nawierzchni, odpowiednią równość podłużnej podłoża oraz odpowiednie właściwości przeciwślizgowe, budowy poboczy o określonej jakości, zapewnienia odpowiedniego oznakowania poziomego i pionowego, realizacji oświetlenia, realizacji systemu kanalizacyjnego, w tym rowów, organizacji zieleni funkcjonalnej i ozdobnej, budowy urządzeń ochrony środowiska, innych, np. organizacji wiat przystankowych, które umożliwią zapewnienie dostępności drogi w okresie trwania umowy o ppp oraz przejazd wzdłuż odcinka drogi w okresie naprawy lub modernizacji. 5
Dostępność w projektach drogowych (2) Zapewnienie dostępności w projektach drogowych na etapie eksploatacji może być rozumiane jako realizacja m.in. prac: utrzymania nawierzchni w odpowiednim stanie, realizacji okresowych remontów, utrzymania zieleni, usuwania odpadów i zachowania czystości, zapobiegania powstawaniu i likwidacji śliskości i odśnieżania, utrzymania poboczy, zapewnienia sprawnego systemu odwodnienia, monitoringu sprawności oraz naprawy oświetlenia, zapewnienia ochrony środowiska, informowania i ostrzegania użytkowników przed zaistniałymi na drodze sytuacjami w sposób umożliwiający minimalizowanie szkodliwych następstw tych sytuacji, przy zachowaniu określonego w umowie o ppp czasu reakcji dla wykonania ww. prac. Zachowanie odpowiednich standardów ma skutkować przekazaniem drogi podmiotowi publicznemu po zakończeniu okresu trwania umowy o ppp w określonym stanie. 6
Dlaczego warto rozważyć opłatę za dostępność? 1. Efektywność wydatkowania środków publicznych 2. Opłaty za dostępność pozwalają rozłożyć nakłady kapitałowe w czasie 3. Ryzyko popytu oparte jest na solidnym partnerze podmiocie publicznym, co zwiększa wydatnie prawdopodobieństwo uzyskania finansowania (niższy profil ryzyka dzięki dobrze zdefiniowanym strumieniom przychodów) 4. Dla podmiotu publicznego jest to z góry określona i maksymalna (przy nie przekroczeniu założonego natężenia ruchu) opłata za usługę zapewnienia dostępności przez partnera prywatnego 5. Efektywna kontrola partnera prywatnego brak dostępności lub obniżona jakość skutkuje niższą płatnością od podmiotu publicznego 6. Podmiot publiczny korzysta na ewentualnych przychodach z projektu (np. opłaty od użytkowników, dzierżawa terenu pod MOP) 7. Odpowiednia struktura projektu nie powoduje powiększenia długu publicznego 7
Projekty w opłacie za dostępność postulaty zmian Jednoznaczne zasady zaliczania zobowiązań podmiotów publicznych do długu i klasyfikacji płatności na rzecz partnera prywatnego (opłaty za dostępność) do: wydatków bieżących wydatków majątkowych rozchodów. Czy poszczególne komponenty opłaty za dostępność z tytułu tej samej umowy o ppp mogą zostać zaklasyfikowane do różnych kategorii w budżecie podmiotu publicznego? 8
Dostępność finansowania projektów drogowych w formule ppp 1. Jak najwcześniejsze włączenie banku w przygotowanie projektu ppp 2. Konsultacje z bankiem w procesie wypracowania struktury drogowego projektu ppp (w tym podziału ryzyka) 3. Konsultacje z bankiem konstrukcji mechanizmu wynagrodzenia opartego na opłacie za dostępność, w tym systemu kar umownych uwiarygodnienie źródła spłaty zobowiązań partnera prywatnego z tytułu umowy finansowania 4. Czytelne zasady zaliczania zobowiązań podmiotów publicznych do długu i klasyfikacji płatności na rzecz partnera prywatnego ocena zdolności podmiotu publicznego do wykonania zobowiązań z tytułu umowy o ppp 9
Kontakt Jan Dziekański Dyrektor Departamentu Finansowania Strukturalnego i Doradztwa Bank Gospodarstwa Krajowego Al. Jerozolimskie 7 00-955 Warszawa tel: +48 22 599 93 97 fax: +48 22 596 59 08 email: jan.dziekanski@bgk.com.pl http://www.bgk.com.pl/ 10