1 Systemowe i operacyjne uwarunkowania rozwoju zastosowań technologii teleinformatycznych w działalności banków spółdzielczych dr Grzegorz Kotliński Katedra Bankowości UE w Poznaniu
2 Banki spółdzielcze: pomiędzy tradycją a współczesnością tradycje samodzielności sprawdzeni i wierni klienci konsekwencje konsolidacji determinacja banków spółdzielczych w konkurowaniu z bankami komercyjnymi intencje i zakres działań banków zrzeszających
3 Warunki stosowania rozwiązań informatycznych w instytucjach finansowych doświadczenia zebrane w trakcie informatyzacji przez banki komercyjne powinny być punktem wyjścia dla wyboru strategii właściwych dla sektora banków spółdzielczych przekonanie o szczególnej przydatności w zarządzaniu bankami systemów scentralizowanych konieczność zapewnienia elastyczności i prospektywności wdrażanych rozwiązań wobec rozwoju instytucji tworzących infrastrukturę informacyjną systemu bankowego
4 Systemowe uwarunkowania działalności banków spółdzielczych, cz.1 konieczność indywidualnego ponoszenia ryzyka funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej zmiany w otoczeniu administracyjno-biznesowym banków spółdzielczych zmiany przepisów prawnych i regulacji kształtujących sektor banków spółdzielczych i segment usług IT dla bankowości zmiany w plasowaniu sektora spółdzielczego w systemie bankowym
5 Systemowe uwarunkowania działalności banków spółdzielczych, cz.2 banki spółdzielcze nie mogą spocząć na laurach - lepsze wyniki sektora banków spółdzielczych nie mogą usypiać lecz powinny być impulsem do działania stawką jest wykorzystanie szans dawanych przez wzrost banki spółdzielcze docierają do granic rozwoju ekstensywnego (konsolidacja) zbyt wolno zmniejszająca się dysproporcja pomiędzy możliwościami banków spółdzielczych a ich udziałem w rynku usług bankowych (20% a 6-9%) luka efektywnościowa pomiędzy sektorem banków spółdzielczych a sektorem banków komercyjnych (wskaźnik CI powyżej 80%)
6 Operacyjne uwarunkowania działalności banków spółdzielczych wielkość charakterystyka klientów oferta usług udział w rynku usług bankowych wiedza i umiejętności pracowników wyposażenie techniczne możliwości współpracy z instytucjami zewnętrznymi wymagania regulatorów i nadzorców
7 Wskazania szczególnych warunków stosowania rozwiązań informatycznych w bankach spółdzielczych Słabe strony w konkurencji konsekwencje rozdrobnienia z przeszłości brak zadowalającej integracji w skali regionalnej i krajowej niewystarczająca wartość kapitałów swoiste uwarunkowania prowadzenia marketingu w bankach spółdzielczych niewielkie zainteresowanie klientów nowinkami technologicznymi Atuty konkurencyjne bastion polskości w systemie bankowym silne związki ze społecznościami lokalnymi relatywnie zdrowe portfele kredytowe obsługa wypłat unijnych dla rolników brak konieczności stosowania szczególnie zaawansowanych technologii informacyjnych konieczność nieustannego szkolenia pracowników ścisła współpraca z samorządami z terenu działania banków uzależnienie sytuacji finansowej klientów od zmian koniunktury gospodarczej na terenie działania banku elastyczność wdrażania rozwiązań informatycznych
8 Zestawienie przesłanek zagrożeń konkurencyjnych i specjalizacji potencjalnych konkurentów banków spółdzielczych Dwa banki sieciowe największy i pocztowy gęsta sieć placówek pokrywająca się z placówkami banków spółdzielczych, zaufanie petentów do Poczty i do polskiego banku banki uniwersalne przedsięwzięcia wirtualne banków uniwersalnych SKOK-i pośrednicy finansowi (rosnący sektor usług finansowych) silna konkurencja w partycypacji przy podziale środków uzyskiwanych z UE nacisk na świadczenie standardowych usług po konkurencyjnych cenach, szybkie wdrażanie innowacji głównie technicznych (mobile banking) świadczenie usług niezasobnym gospodarstwom domowym, głównie z terenu dużych i średnich miast, kłopoty z odróżnieniem działalności SKOK-ów od banków spółdzielczych świadczenie usług zasobnym gospodarstwom domowym, głównie z terenu dużych i średnich miast, konkurowanie dostępnością i bardzo agresywną reklamą
9 Wpływ informatyzacji na poszczególne obszary działalności banku spółdzielczego Wyszczególnienie informatyzacji Badany obszar sprzedaż serwis zewnętrzny serwis wewnętrzny Zatrudnienie utrzymanie lub wzrost ograniczenie do Dominujący charakter procesów minimum rezygnacja z zatrudnienia (outsourcing) biznesowe niebiznesowe niebiznesowe Oddziaływanie na klienta duże znaczne o charakterze nie Charakter oddziaływania na klienta Wpływ na wynik finansowy banku Wpływ na parametry sprzedażowe Trudności z przeprowadzeniem informatyzacji Spodziewany efekt informatyzacji bezpośredni, emocjonalny sprzedażowym bezpośredni wizerunkowy małe lub żadne pośredni, wizerunkowy dominujący niewielki znaczny (obszar kosztów) dominujący niewielki niewielki lub żaden duże standardowe standardowe pozyskiwanie klientów, rosnąca sprzedaż produktów poprawa jakości obsługi obecnych klientów, redukcja zatrudnienia Pomiar efektów trudny łatwy łatwy Efektywność redukcja zatrudnienia niewielka duża bardzo duża Źródło: G. Dziadkowiec, Efektywność implementacji technologii informatycznej w w poszczególnych obszarach funkcjonowania banku, Miesięcznik Bank, Warszawa 2002, nr 10.
10 Cechy operacyjne,cz.1 koncentracja przestrzenna placówek operacyjnych (z wyjątkiem banków ekspansywnych ) bs-y świadczą ograniczoną liczbę usług finansowych, opartych na własnym potencjale finansowym relatywnie jednorodna baza klientów świadczenie usług rozliczeniowych w przewidywalnej ilości Przełożenie na wymogi informatyzacyjne,cz.1 modułowy system komputerowy umożliwiający pracę on line w zakresie obsługi transakcji systemy jednowalutowe o niewielkiej liczbie predefiniowanych rodzajów usług procedury segmentacji nie wymagają stosowania zaawansowanych technologii zarządzania bazami danych rozwiązania standardowe ograniczone do oferty KIR SA
11 Cechy operacyjne, cz.2 Przełożenie na wymogi informatyzacyjne, cz.2 relatywnie nietrudna do przewidzenia liczba transakcji ogółem świadczenie usług bankowości elektronicznej ograniczone do bazy klientów z terenu działania banku spółdzielczego nieskomplikowane rozliczenia i sprawozdawczość trudność harmonizacji skalowania poszczególnych modułów systemu i świadczenia usług bankowości elektronicznej rozproszenie przestrzenne banków spółdzielczych Konieczność stałego stosowania rozwiązań usprawniających komunikację pomiędzy różnymi bankami spółdzielczymi
12 Wyzwania systemowe dla kontynuowania informatyzacji działalności banków spółdzielczych w Polsce umiejętne łączenie tradycji z nowoczesnością konieczna pamięć o regułach leżących u podstaw spółdzielczości w krajobrazie pokryzysowym (?) idea spółdzielczości jawi się atrakcyjnie (patrz potencjał rozwojowy alternatywnego banku M. Yunusa - Grameen Banku) silna pozycja w społecznościach lokalnych pytanie co oznacza we współczesnym świecie to określenie? sprostanie ambicjom regulacyjnym organów nadzorczych i kontrolnych szukanie dróg rozwiązania dylematu kapitałowego - a może powrót do korzeni spółdzielczości?
13 Wyzwania operacyjne dla kontynuowania informatyzacji działalności banków spółdzielczych w Polsce demokratyzacja technologii informacyjnych stwarza wyjątkowe możliwości rozwoju działalności banków spółdzielczych stawką jest zmniejszenie liczby wykluczonych oraz szansa na zwiększenie liczby oferowanych i świadczonych usług zinformatyzowane banki spółdzielcze przedsiębiorczy innowatorzy w społecznościach lokalnych czy jedyną koncepcją rozwoju jest ekspansja przestrzenna banków spółdzielczych? zmiany w układzie relacji ze zrzeszeniami oraz z bratnimi bankami spółdzielczymi
14 Wyzwania operacyjne dla kontynuowania informatyzacji działalności banków spółdzielczych w Polsce cz.ii konieczność ciągłego redefiniowania modelu biznesu banku spółdzielczego czy wielokanałowość jest ciągle celem dążeń konsekwencja w realizacji obranej strategii wobec outsourcingu usług IT pogoń za potrzebami klientów tworzenie relacji realne wykorzystanie potencjału społeczności lokalnych młodzi klienci młodzi spółdzielcy
15 Dziękuję za uwagę! grzegorz.kotlinski@ue.poznan.pl