Scenariusz zajęd i materiały pomocnicze Waga śmieci www.ceo.org.pl/aktywni Projekt jest współfinansowany ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie. Treści przedstawione na stronie wyrażają poglądy realizatora projektu i nie mogą byd utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem sponsorów.
Scenariusz 7 Waga śmieci Przedmiot matematyka Cele lekcji Po zajęciach uczniowie: uświadamiają sobie wielkośd problemu odpadów w swoim środowisku rozumieją potrzebę segregowania odpadów potrafią za pomocą statystyki opisad problemy związane z otaczającą ich rzeczywistością formułują wnioski dotyczące badanych cech rozważanych zjawisk formułują wnioski wynikające z obliczenia średniej arytmetycznej podanych zbiorów danych potrafią zastosowad obliczenia matematyczne w konkretnej sytuacji życiowej umiejętnie dokonują zamiany jednostek w zależności od potrzeb rozumieją potrzebę dyskusji nad wyborem metody rozwiązania. Metody i formy pracy doświadczenie praca w grupie dyskusja 2
Środki dydaktyczne karta pracy nr 1: Ile ważą odpady produkowane przez naszą szkołę? karta pracy nr 2: Jaka częśd odpadów produkowanych przez naszą szkołę nadaje się do powtórnego przetworzenia? waga łazienkowa lub kuchenna kalkulatory kilka par rękawiczek (do segregacji odpadów) worki na odpady Czas trwania lekcji 45 minut Przebieg zajęd 1. Przedstaw uczniom temat zajęd i wytłumacz, że będą mieli szansę przekonad się, jaka jest waga odpadów produkowanych przez waszą szkołę. Na zajęciach będą dosłownie określali tę wagę, dokonując pomiarów i obliczeo, ale też po raz kolejny przekonają się, wykorzystując wiadomości zdobyte na innych zajęciach, dlaczego warto ograniczad i segregowad odpady. 2. Podziel uczniów na kilkuosobowe grupy. Na początek poproś każdą z nich o zastanowienie się, ile kilogramów odpadów produkuje ich zdaniem wasza szkoła w ciągu roku. Swoje prognozy uczniowie zapisują na małej kartce papieru. 3. Następnie poproś przedstawiciela każdej z grup o udanie się do wskazanej przez ciebie sali lub rejonu szkoły (stołówki, korytarza) i przyniesienie stamtąd pojemnika na odpady. 4. Każdej z grup rozdaj kartę pracy nr 1 i poinstruuj, że ich zadaniem będzie zważenie przyniesionego pojemnika na odpady, a następnie wykonanie obliczeo zgodnie z kartą pracy nr 1. Nie sugeruj uczniom metody dochodzenia do wyniku, poproś, aby przedyskutowali to w grupie, a następnie zapisali na karcie pracy. Podaj uczniom liczbę pojemników na odpady w szkole. Zdecyduj, które obliczenia uczniowie wykonują pisemnie, a które na kalkulatorze. 5. Kiedy wszystkie grupy zakooczą pracę, poproś kolejno przedstawiciela każdej z nich o zapisanie wyniku na tablicy oraz wyjaśnienie wybranej metody obliczeo. Skoryguj ewentualne błędy i pokaż uczniom, że w matematyce istnieje wiele dróg dojścia do dobrego wyniku. 3
6. Wybierz ochotnika; wykorzystując pojęcie średniej arytmetycznej wspólnie obliczcie na tablicy przybliżoną średnią wartośd wagi odpadów produkowanych przez całą szkołę. 7. Zaproś uczniów do dyskusji nad otrzymanym wynikiem. Poproś ich o porównanie go z wcześniejszą prognozą, którą zapisali na kartkach. Czy rzeczywisty wynik jest większy czy mniejszy od przewidywanego? Czy są zdziwieni ilością odpadów produkowanych przez szkołę? Czy, biorąc pod uwagę liczbę uczniów i pracowników szkoły, to dużo czy mało? 8. Poproś uczniów, aby teraz zapełnili pusty worek lub plastikową torbę odpadami, które aktualnie mają w kieszeniach, tornistrach (butelki po napojach, torebki śniadaniowe, zużyte kartki, długopisy itp.). 9. Wspólnie zważcie te odpady. Zapiszcie wynik na tablicy. 10. Poproś chętnych uczniów, aby wykorzystując wiadomości o segregacji odpadów zdobyte na innych zajęciach wyjęli z pojemnika te odpady, które mogą podlegad recyklingowi (np. papier, plastik, szkło). Inni uczniowie mogą podpowiadad, tak, by wszyscy brali udział w dwiczeniu. 11. Ponownie zważcie pojemnik, tym razem bez odpadów, które podlegają segregacji. 12. Rozdaj grupom kartę pracy nr 2 i daj im około 5 minut na dokonanie obliczeo. 13. Upewnij się, że wszystkie grupy otrzymały ten sam wynik. Poproś uczniów o komentarz czy dużo można zaoszczędzid, jeśli cała szkoła będzie segregowad odpady? A może niektóre z nich można zredukowad, np. nie biorąc plastikowej torby w sklepie? 14. Zwród uwagę uczniów, jaki procent odpadów, które codziennie wyrzucamy do pojemników, mógłby trafid do recyklingu. Wytłumacz im, że segregacja odpadów umożliwia powtórne wykorzystanie lub przetworzenie wielu z nich, a przez to uniknięcia ogromnych składowisk, które nie tylko psują krajobraz, ale i mogą byd niebezpieczne m.in. z powodu ścieków przenikających do gleby lub zbiorników wodnych. 4
Możesz więcej: Chętni uczniowie mogą spróbowad oszacowad, ile jakich odpadów w ciągu miesiąca produkuje ich szkoła. W tym celu muszą prowadzid codzienne obserwacje i zapisy. Istotna może też byd rozmowa z osobami sprzątającymi oraz zajmującymi się wywozem szkolnych odpadów. Po zakooczeniu obserwacji uczniowie sporządzają raport (najlepiej z graficznymi wykresami), który prezentują na forum szkoły dyrekcji, nauczycielom i uczniom. W raporcie mogą wyróżnid, ile odpadów produkowanych jest przez szkołę jako instytucję, a ile przez samych uczniów. Można też, jako kontynuację tego działania, zorganizowad dyskusję na temat tego, kto lepiej gospodaruje odpadami uczniowie czy szkoła? Podczas dyskusji powinny też paśd pomysły na to, jak jeszcze lepiej wykorzystywad odpady. 5
Materiały dydaktyczne Materiały dla uczestników Karta pracy nr 1: Ile ważą odpady produkowane przez naszą szkołę? Zważcie pojemnik przyniesiony przez przedstawiciela waszej grupy. Wpiszcie poniżej wagę jego zawartości. Zanotujcie też podaną przez nauczyciela ogólną liczbę pojemników znajdujących się w waszej szkole. Wykorzystując te dane odpowiedzcie na pytania znajdujące się w tabeli. Dane: waga zawartości pojemnika: liczba pojemników w naszej szkole: PYTANIE SPOSÓB ROZWIĄZANIA WYNIK Ile ważą odpady we wszystkich pojemnikach w naszej szkole? Zakładając, że pojemniki są używane średnio podczas 7 lekcji każdego dnia, oblicz wagę odpadów zgromadzonych w ciągu jednego dnia, uwzględniając na której lekcji odbyło się ważenie Ile ważą odpady zgromadzone w naszej szkole w ciągu tygodnia? Ile ważą odpady zgromadzone w naszej szkole w ciągu roku szkolnego? Uwaga! Dokonuj sensownych zaokrągleo wyników 6
Karta pracy nr 2: Jaka częśd odpadów produkowanych przez naszą szkołę nadaje się do powtórnego przetworzenia? Wykorzystując poprzednie obliczenia oraz dane uzyskane po oddzieleniu odpadów podlegających przetworzeniu od tych, które nie mogą już byd przetworzone, odpowiedzcie na poniższe pytania: Jaka jest waga wszystkich odpadów? Jaka jest waga odpadów niepodlegających przetworzeniu? Jaka jest waga odpadów podlegających przetworzeniu? Jaki procent wszystkich odpadów w pojemniku stanowią odpady podlegające przetworzeniu? ile zmniejszy się waga odpadów produkowanych przez szkołę, gdyby cała szkoła je segregowała? 7