25 pytań tygodnika SCIENCE

paolo@hot.pl

25 pytań tygodnika SCIENCE 1 Z czego zbudowany jest Wszechświat? 2 Jakie jest biologiczne podłoŝe świadomości? 3 Dlaczego ludzie mają tak mało genów? 4 Do jakiego stopnia ludzkie zdrowie determinowane jest przez genetykę? 5 Czy uda się zjednoczyć prawa fizyki w jednolitą teorię? 6 Jak dalece przedłuŝone moŝe zostać ludzkie Ŝycie? 7 Jaki jest mechanizm regeneracji organów ludzkiego organizmu? 8 W jaki sposób komórka skóry moŝe przeistoczyć się w komórkę nerwową? 9 Jak pojedyncza komórka somatyczna staje się kompletną rośliną? 10 Jakie procesy zachodzą we wnętrzu Ziemi? 11 Czy jesteśmy sami we Wszechświecie? 12 Jak i kiedy powstało Ŝycie na Ziemi? 13 Co decyduje o zróŝnicowaniu gatunków? 14 Jakie zmiany genetyczne doprowadziły do naszego uczłowieczenia? 15 Jak przechowywana i wydobywana jest pamięć? 16 W jaki sposób ewolucja doprowadziła do zdolności współpracy? 17 Jak z morza danych biologicznych wyłoni się jednolity obraz (procesów Ŝyciowych)? 18 Jak dalece uda się rozwinąć proces chemicznej samoorganizacji (self-assembly)? 19 Gdzie są granice konwencjonalnej technologii komputerowej? 20 Czy moŝemy selektywnie wyłączać reakcje odpornościowe? 21 Czy za kwantowymi zasadami nieoznaczoności i nielokalności kryją się bardziej fundamentalne prawa? 22 Czy uda się stworzyć skuteczną szczepionkę przeciwko HIV? 23 Jak dalece ogrzeje się Ziemia w wyniku efektu cieplarnianego? 24 Co moŝe zastąpić tanią ropę i kiedy? 25 Czy poglądy Malthusa (Ŝe wzrost ludności musi być ograniczony, bo ograniczone są zasoby Ziemi) nadal pozostaną błędne?

... Ŝe e nas oszukuje? dr inŝ. Paweł Baranowski LUXMEDIA POLAND Sp. z o.o. Poznań kwiecień 2009

Gdzie są wielbłądy?

Telefon (cd)

Telefon (cd)

Telefon (cd)

Telefon (cd)

Telefon (cd)

Telefon (cd)

Follow face

Follow face

Głód d obrazu Jedną z podstawowych potrzeb człowieka, oprócz oddychania i odŝywiania jest potrzeba pobierania bodźców z otoczenia.

KAśDY ORGANIZM OTRZYMUJE ZE ŚWIATA ZEWNĘTRZNEGO TYLE TYLKO INFORMACJI, ILE JEST MU NIEZBĘDNYCH DO PRZEśYCIA!!!! W przypadku organizmu Autora - chodzi w zasadzie o dostęp do poŝywienia i samic (w tej kolejności) oraz unikanie niebezpieczeństw!

... kiedy wschodzi lub zachodzi, jest o wiele większy niŝ wówczas, kiedy widać go wysoko na niebie? Dlaczego KsięŜyc...

Problem KsięŜyca

Odpowiedź w sprawie KsięŜyca... Próby wyjaśnienia: Nad horyzontem porównujemy go z drzewami itp... NiŜej połoŝony KsięŜyc widać przez grubsza warstwę powietrza, która działa jak soczewka, Jak patrzymy w górę, to przy zadzieraniu głowy gałki oczne sąściśnięte... Kiedy cos zbliŝa się do nas, wydaje się coraz większe Niebo wyobraŝamy sobie jako kopułę, nieco spłaszczoną od góry, horyzont jest daleko, a niebo bliŝej więc wiedząc, Ŝe kształt KsięŜyca jest stały, wyobraŝamy go sobie jako większy...

Tworzenie iluzorycznej głęg łębi

Iluzja ruchu

Odbiór r wraŝeń Szósty zmysł

Feromony UWAGA - niebezpieczeństwo

CZTERY FAZY POSTRZEGANIA:

Odbiór r wraŝeń

1.Rejestracja sensoryczna - w tej fazie następuje zamiana bodźca zewnętrznego na impuls nerwowy. Impulsy te zawierają informacje na temat specyficznych cech przedmiotu (gdy pobudzone są detektory cech). Dane z tej fazy nie są dostępne świadomości informacje są przechowywane w buforze sensorycznym. Pamięć sensoryczna utrzymuje informacje, dopóki nie zostaną ocenione emocjonalnie, skategoryzowane itp.. Niektóre bodźce nie maja dla nas znaczenia i reagowanie na nie oznacza stratę czasu. (np. przyglądanie się trawie, po której idziemy). Bodźce muszą być selekcjonowane! W oku znajduje się 126 mln receptorów, z oka wychodzi 1 mln włókien (z tego 130 tys. z dołka środkowego).

Co oko widzi? Ostry obraz w czterostopniowym kącie!!!

2. Faza oceny emocjonalnej Kolaterale* przekazują sygnał do struktur podkorowych, gdzie następuje pierwotna ocena emocjonalna. *Od dróg czuciowych odgałęziają się w kierunku struktur podkorowych bocznice, zwane kolateralami. Pomagają one we wczesnej ocenie emocjonalnego znaczenia bodźca. JeŜeli bodziec ma duŝe znaczenie emocjonalne, uruchamiane są programy behawioralne, zapewniające szybkie reagowanie (reagowanie za pomocą kory jest bardziej precyzyjne)

Efekt HALO i efekt diabelski Efekt halo polega na uogólnieniu pozytywnego sądu na jeden temat na wszystkie aspekty funkcjonowania obiektu Efekt diabelski j.w. ale dotyczy sądu negatywnego Wpływ sekwencji cech na ocenę: Inteligentny - przedsiębiorczy -impulsywny -krytyczny uparty zazdrosny Zazdrosny uparty - krytyczny -impulsywny - przedsiębiorczy - inteligentny

3. Faza oceny semantycznej Rozpoznajemy kategorię, do której naleŝy (najlepiej pasuje) bodziec Azor pies czworonóg ssak zwierzę...

Rola pamięci Neurolog OLIVER SACKS w ksiąŝce MęŜczyzna. Który pomylił swojąŝonę z kapeluszem opisuje muzyka, wykładowcę Akademii Muzycznej), który z niewiadomych powodów stracił poczucie realności. Widział równie dobrze, jak kiedyś, ale nie rozumiał na co patrzy, widział tylko formę i wyabstrahowany kształt CZERWONA ZWINIĘTA FORMA z podłuŝnym zielonym dodatkiem, liczącym około 6 cali Powierzchnia ciągła, obejmująca samą siebie i mająca pięć roŝnych wybrzuszeń moŝe to być rodzaj pojemnika MęŜczyzna o niezwykle gęstej brodzie

Dodatkowy aspekt Hipoteza Ungerleidera- Mishikna: droga gdzie i co Milner i Goodale (1995): nie co i gdzie, ale działanie i percepcja.

FACET który widzi plecami

FACET który widzi językiem

A to co takiego??? Co to jest?

Odpowiedź

Jeszcze raz - postrzeganie perspektywy

4. Faza oceny znaczenia metaforycznego Rozpoznanie obiektu nie zawsze wystarczy. Na przykład opornik w klapie marynarki. KaŜdy moŝe odczytać metaforę inaczej.

Synestezja Zimne kwadraty Spiczasty smak kurczaka

Co Wysyła a Oko do Mózgu M (model)?

... a jak to wygląda? Fot.Graham Johnson

Sygnały y wysyłane do mózgum

Widzenie proces złoŝony Kiedy widzimy pierwszy raz jabłko, HIPOKAMP* rozsyła informacje o jego wyglądzie, nazwie, zapachu, smaku, wraŝeniach słuchowych wywołanych chrupaniem, czy widokiem straganu z owocami do wielu odrębnych partii mózgu, zawiadujących wzrokiem, słuchem, węchem i emocjami i tworzy między nimi połączenia. W pierwszym etapie jest to zapamiętywane w pamięci krótkotrwałej, a później tworzą się ślady pamięciowe. *Hipokamp - cześć mózgu, ukryta w głębi płata skroniowego, powyŝej ucha W 1953 roku usunięto Amerykaninowi hipokamp i nie mógł juŝ niczego nowego zapamiętać!

PANDEMONIUM 1959 Ulric Neisser, Oliver Selfridge

PANDEMONIUM

Jak interpretować nieznane symbole?

Co to takiego?

To samo trochę inaczej

Widzenia trzeba się nauczyć...

Prostota kształtu Pierwszeństwo bycia figurą przysługuje kształtowi prostszemu i zazwyczaj wypukłość dominuje nad wklęsłością

Zakłócenie percepcji

śarty z demona decyzji

śarty z demona decyzji

śarty z demona decyzji

śarty z demona decyzji

śarty z demona decyzji

Rysunek techniczny

Wpływ reguł

Tu nie ma nieboszczyka (Allan M. Clark)

Prowokowanie skojarzeń

Postrzeganie perspektywy

Postrzeganie perspektywy

Wiadukt Demeya

Julian Beever

Beever 2

Poprawki mózgu Stałość wielkości (człowiek wydaje się tak samo duŝy, niezaleŝnie od odległości) Stałość kształtu (moneta obracana w dłoni zawsze wydaje się kołem) Stałość koloru (np. biel w świetle Ŝarówki lub lampy fluorescencyjnej)

Twarz postrzegamy, jako wypukłą... nawet, gdy wiemy, Ŝe jest wklęsła! Propozycja Goodale a i Milnera (1992): dwa względnie niezaleŝne strumienie przetwarzania informacji wzrokowej w mózgu naczelnych (strumień brzuszny i grzbietowy, zidentyfikowane uprzednio przez Ungerleider i Mishkina; 1982), przetwarzają informacje odpowiednio na rzecz percepcji i działania (porównaj takŝe Milner & Goodale, 1995; Goodale & Milner, 2004). Z eksperymentu wynika, Ŝe ten sam bodziec moŝe mieć zupełnie odmienny wpływ naświadomą percepcje, oraz działanie.

Twarz postrzegamy tam, gdzie jej nie ma

Twarz postrzegamy tam, gdzie jej nie ma

baletnica

maska

Luminancja

Inny przykład (Edward Adelson) Luminancja kwadratów A i B jest taka sama!

Dowód

Dowód

Wypukłe - wklęsłe

Wypukłe wklęsłe

Wypukłe wklęsłe

I jeszcze jeden przykład

Widzenia trzeba się nauczyć... O ile twarz jest elementem wyróŝnionym, to krytycznymi elementami są oczy i usta. Twarz jest neurologicznie wyróŝnionym obiektem. Jay Ingram (1996) sugeruje istnienie odrębnych ośrodków mózgowych, odpowiedzialnych za rozpoznawanie twarzy.

znajdź

Organizacja Postrzegania

Ekonomizacja percepcji Dla sprawnego rozpoznania obrazu nie potrzebujemy widzieć wszystkich szczegółów wystarczą tylko szczegóły krytyczne Ekonomizacja procesu polega na zwiększaniu niezawodności percepcji i zmniejszaniu liczby szczegółów niezbędnych do rozpoznania obrazu

Przykład ekonomizacji

Redukcja obiektu?

Trąba powietrzna

OdśnieŜanie (przypatrz się dobrze!)

Odśnie nieŝanie a teraz PYTANIA!!! Jakim sprzętem pracownicy odśnieŝają? Jakiego koloru jest nakrycie głowy pani w fioletowym sweterku? Czy pani w Ŝółtej opasce jest ubrana w sweterek, a jeśli tak, to jakiego koloru? Jaki kształt ma okno nad drzwiami białego domku?

Bodźce spoza centrum zainteresowania przyciągają uwagę Czerwony, Zielony,śółty, Niebieski Biały,Czerwony, Niebieski, Zielony, Czerwony, Brązowy,Niebieski, śółty, Czarny, Niebieski, Czerwony. Czerwony, Zielony,śółty, Niebieski, śółty,czerwony, Niebieski, Zielony, Czerwony, Brązowy,Niebieski, śółty, Czarny, Niebieski, Czerwony.

Fotografia z biblioteki

Pytanie Czy tytuły na grzbietach ksiąŝek były polskojęzyczne?

Co widzisz na ilustracji?

7 delfinów Dzieci nie dostrzegają pary w uścisku Dorośli z trudem dostrzegają 7 delfinów

Co jest przyczyną wypadków na Jamajce?

Pytanie o prawdę Prawdę wyznacza aktualna struktura, przypisująca rzeczom wartości, znaczenie, i związane z nimi zasady moralne. To, co nieznane, moŝna zbadać tylko, gdy zostanie opisane w kategoriach naleŝących do struktury

Ulric Neisser W 1976 roku napisał COGNITION AND REALITY odchodzi od traktowania umysłu wyłącznie, jako narzędzia przetwarzania informacji. Umysł równieŝ aktywnie planuje i kreuje sytuacje. Gdybyśmy tylko reagowali na zaistniałe juŝ zmiany, nie potrafilibyśmy złapać muchy. Widzenie to nie tylko rejestrowanie zdarzeń na siatkówce, ale równieŝ poruszanie gałkami ocznymi eksploracja percepcyjna jest elementem widzenia (teoria Gibsona). Klasyczny podział układu nerwowego na część czuciową i ruchową nie ma uzasadnienia merytorycznego.

Wartość adaptacyjna Selfride przyjął, Ŝe do rozpoznawania kształtów wystarczą detektory linii, kątów, krzywych otwartych i zamkniętych. Obecnie przyjmuje się, Ŝe większą wartość adaptacyjną mają informacje odbierane od innych ludzi, a w szczególności informacje na temat ich twarzy. Do identyfikacji twarzy nie jest konieczny dostęp do wielu szczegółów ani ich centralna lokalizacja!

Kto to taki? A to kto?

Odpowiedź

A ta druga osoba? Zniekształcenie jest uderzające dopiero po odwróceniu fotografii. Mózgowy system rozpoznawania jest przystosowany do twarzy ustawionych prawidłowo. Twarze odwrócone sa traktowane jak przedmioty i analizowane w innym obszarze mózgu. Obszar ten nie jest przygotowany do precyzyjnej kontroli. Zaskoczenie pochodzi z okolicy mózgu związanej z emocjonalnym rozpoznawaniem twarzy Ślepota twarzy prosopoanognozja chorzy cierpią na upośledzenie systemu identyfikacji twarzy

A co z tym? Walter Margueritte 1939

Sprawa psa

Powrót t do świadomości... Podświadomość - obrazy trafiające do podświadomości nie są weryfikowane przez korę mózgową!!! według literatury: 90 procent decyzji zapada pod wpływem emocji Świadomość percepcyjna: - Widzimy to, co chcemy zobaczyć i na tym opieramy nasze sądy, opinie i postawy. Ograniczone moŝliwości pamięci operacyjnej zuboŝają obrazy kreowane w świadomości introspekcyjnej i utrudniają ocenę subiektywnej uŝyteczności i ryzyka.

Co spotkało teściow ciową Michała a R.?

...koszmar teściowej...

Obraz traktujemy, jako prawdziwy

Wizerunek polityka

Wizerunek polityka

Wizerunek polityka

Widzenia trzeba się nauczyć...

Widzenia trzeba się nauczyć...

Widzenia trzeba się nauczyć...

Widzenia trzeba się nauczyć...

Widzenia trzeba się nauczyć...

Co to takiego?

Odpowiedź

Plątanina linii

Nie widzimy wszystkiego!

Change Blindness

Change Blindness

Change Blindness

Change Blindness

Change Blindness

Nie widzimy wszystkiego! Sandro del Prete

Change Blindness

Change Blindness

Change Blindness

Change Blindness

Rozmowa

Wykorzystanie w reklamie

Sprzedam fotel Ogłoszenie z serwisu ALLEGRO - kwiecień 2005 Las Vegas!

Scenka uliczna

Ile jest tu osób w białych koszulkach? (zsumuj je na fotografiach)

Która linia jest pozioma?

Która linia jest pozioma?

Perspektywa Tzw. figura PONZO dot. toru kolejowego

Pokój Amesa

Republika Imaginacji... MIROSŁAWIEC

Zastosowanie w architekturze D A N I E L L I B E S K I N D Jewish Museum, Kopenhaga, Dania Realizacja - 2002-2004

Który kwadrat jest zdeformowany?

Który kwadrat jest zdeformowany?

Tata świnka

Pociąg Gonsalvesa

NiemoŜliwe...

NiemoŜliwe

NiemoŜliwe...

Hogarth False perspective

Maurits Cornelis Escher - drzeworytnik, litograf i rysownik holenderski (1898-1972). Tworzył obrazy, które, choć wydają się spójne na pierwszy rzut oka, przedstawiają kompozycje, które nie mogą istnieć naprawdę. Fragmenty przedstawione oddzielnie są logiczne, ale razem tworzą obraz, który przeczy zasadom rzeczywistości.

Relativity 1953

Waterfall 1961

Belvedere 1958

Ascending and descending1960

Ascending and descending1960

Ku pamięci Jos de Mey

Ku pamięci Jos de Mey

Ku pamięci Delprette

Delprette

Delprette

Dali 1

Dali 1 Łabędzie, odbijające się w wodzie, jako słonie 1937

Dali 2 Targ niewolników z pojawiającym się niewidzialnym popiersiem

Gonsalves (ladies)

Octavio Ocampo

Wpływ kontekstu

Mylne skojarzenia

Mylne skojarzenia

Kontekst

Kontekst

Kontekst

Test na cnotliwość

Test na cnotliwość

Kontekst przestrzeni miejskiej (Varini)

Kontekst przestrzeni miejskiej (Varini)

NiemoŜliwy pomnik Hamaekersa

NiemoŜliwy pomnik Hamaekersa

NiemoŜliwy pomnik Hamaekersa

Kontekst przestrzeni mieszkalnej

Kontekst przestrzeni mieszkania

Znów miasto

Ocena róŝnicy objętości

Oddziaływanie podprogowe James Vicary (1956) odkrył nową metodę reklamy ( sprzedaŝ Coca-coli wzrosła o 18% a popcornu o 50%)

Oddziaływanie podprogowe

Skojarzenia

Product placement Cennik POLSATU: za product placement w serialu Samo Ŝycie : Pakiet trwający 64 sekundy, składający się z ośmiu scenek czterech aktywnych (produkt uŝywany) i czterech pasywnych (produkt w tle) 90 tys. złotych + VAT

Oddziaływanie podprogowe?

Oddziaływanie podprogowe?

Super oferta

Niestosowne obrazki

Niestosowne obrazki

Niestosowne obrazki

Przykładowe sposoby... 1. Numeracja 2. Lustra 3. Barwa światła 4. Opakowanie

Sony Bravia

Neuromarketing

Uwaga oszustwo!!!

Uwaga oszustwo!!!

Skandal w reklamie

Marketing wirusowy Podczas gdy przekaz reklamowy traci swą wiarygodność, zdecydowanie zyskują opinie przekazywane wewnątrz społeczności, kręgów znajomych, rodziny.

Prowokacyjne kampanie reklamowe Prowokacyjne kampanie najskuteczniej oddziałują na społeczeństwo! Kampania składa się z kilku ingredientów: troszkę straszenia, troszkę zawstydzenia, nieco szyderstwa i bezpośredniości by kaŝdy wziął do siebie i duŝo przewrotnego humoru

Chodząca reklama New York Health & Racquet Club "Booty Call" Ass-Vertising Campaign

Inne nietypowe medium

Perswazja Komunikaty reklamowe maja z załoŝenia doprowadzić do zmiany postaw poznawczych, emocjonalnych i reakcji behawioralnych (postawa to tendencja do wartościowania i zachowań w stosunku do obiektu) Jak obraz to robi??? Na drodze warunkowania Z wykorzystaniem efektu ekspozycji Z wykorzystaniem przekazu perswazyjnego (koncepcja Richarda Petty ego i Johna Cacioppo 1985)

Koncepcja Petty ego ego i Cacioppo Do zmiany postaw moŝna dochodzić torem: 1) centralnym staranne przetwarzanie informacji wywołuje trwałe przychylne reakcje poznawcze, odporne na kontrargumenty. 2) peryferyjnym opartym na powierzchownym identyfikowaniu sygnału implikującego stosunek do stanowiska przekazującego. MoŜe to być sympatyczność przekazującego, jego autorytet, pewność wypowiedzi itp. Komunikat jest przekazywany tym torem, kiedy brakuje motywacji lub zdolności do odbioru centralnego. Istotna róŝnica polega na poziomie rzeczywistej analizy treści przekazu i zawartej w nim argumentacji.

Paradoks Twórcy reklam a przed wszystkim ci, którzy płacą są zwykle zainteresowani przyciągnięciem uwagi odbiorcy. Tymczasem dla osiągnięcia celu koncentracja uwagi na reklamie nie jest niezbędna, a czasami nawet jest niepoŝądana!

Przykład banknot 20 złotychz Jakim kolorem wydrukowano serię i numer? Czyj podpis jest wyŝej głównego skarbnika, czy prezesa Czy informacja, Ŝe jest to prawny środek płatniczy znajduje się po tej samej stronie, co głowa króla i jakie zwierzę narysowano nad ta informacją?

O roli rozpoznawania Klient wybierający musztardę w sklepie nie musi szukać określonej marki. Sięgnie po opakowanie, które będzie znajome. Stąd dla reklamodawcy jest istotnym pozostawienie śladu w pamięci odbiorcy, a nie zapamiętanie zalet towaru i nazwy marki. Bardziej sensowne jest testowanie rozpoznawania, niŝ przypominania

Podsumowanie Obraz jest bardzo skuteczną drogą do zmiany postaw a tym samym do wpływania na proces decyzyjny. Odbywa się to dwiema drogami centralną, poprzez dostarczanie logicznych argumentów oraz peryferyjną poprzez wpływanie na podświadomość i emocje. Czynniki subiektywne i wady procesów poznawczych deformują obrazy bieŝącej i przyszłych sytuacji, wpływając tym samym na jakość podejmowanych decyzji. Jest to wykorzystywane przez polityków, handlowców, sekty itp. w celu wpływania na decyzje ludzi.

Autor dziękuje następuj pującym osobom: Zbigniewowi Chrzanowi, Ryszardowi Armatowskiemu, Małgorzacie Ludek, Annie Begier, Beacie Grześkowiak, Sylwii Hemmerling, Robertowi Wielebińskiemu, Krystynie Horemskiej, Mirosławowi Butrynowi, Antoniemu Słaboniowi, Magdalenie Pawłowskiej, Maciejowi Mani, Sławomirowi Jasińskiemu, Jarosławowi Januszewskiemu, Jerzemu Woźniakowi, Bogdanowi GiŜyckiemu, Izabeli Zmorze, Piotrowi Kaczmarkowi,Przemysławowi Ołubczyńskiemu,Mariuszowi Brylowi, Kazimierzowi Lipińskiemu, Januszowi Ludwiczakowi; Leszkowi Hemmerlingowi, Marianowi Szmadzińskiemu, Andrzejowi Saksonowi,Magdalenie Czapelskiej,Mikołajowi Mateusiakowi, Barbarze Wołyńskiej, Andrzejowi Kossowskiemu, Markowi Szelągowi, Adamowi Kurzawskiemu;Tomaszowi Roliradowi, Piotrowi Kwiatkowskiemu, Barbarze Grochmalskiej, Karolinie Kasper; Grzegorzowi Koczorowskiemu; Tadeuszowi Goleni, Jackowi Nowakowskiemu, Witoldowi Omieczyńskiemu, Grzegorzowi Tasarkowi, Danucie Szymańskiej, Wiesławie Borskiej, Waldemarowi Zalaszewskiemu, Rafałowi Zakrzewskiemu, Księdzu Ryszardowi Burdzie, Wojciechowi Bandoszowi, Jurkowi Dyrdzie, Wiesiowi Ulikowskiemu, Leszkowi Pękalskiemu, Agnieszce Juszkis, Barbarze Wołyńskiej, Marcie Wietecha, Hannie Weyssenhoff, Małgorzacie Wojdat, Pawłowi Jaranowskiemu, Pawłowi Bugno, BoŜenie Cabicar, Kazimierzowi Grochmalskiemu, Tomaszowi Akuszowi, Tadeuszaowi Zielińskiemu, Jarogniewowi Mikołajczakowi, Przemysławowi Wienckowi, Markowi Lorkowskiemu, Zbigniewowi Sobolewskiemu, GraŜynie Dymek, Wiesiowi Spiewakowi, Janowi Spillaertowi, Loulou Heynderickx, Dorocie Rothmann, Tadeuszowi Krzeszowiakowi, Janowi Grzonkowskiemu, Włodzimierzowi Sładkowskiemu, Urszuli Tucholskiej, Janowi Vystrykowi, Piotrowi BłaŜejewskiemu, Mirosławowi Dorociakowi, Robertowi Jakimowiczowi, Joannie Podgórskiej, Katarzynie Szudzińskiej, Stanisławowi Szczebelskiemu, Wioletcie Gronek, Arturowi Flancowi, Krzysztofowi Urbankowi, Ksaweremu Urbańczykowi, Pawłowi Urbanowskiemu, Ewie Błazejewskiej, Lucynie Wołk- Cieślak, Jolancie Sobolewskiej, ElŜbiecie Wyszywacz, Ryszardowi Siudzinskiemu, Markowi Bazylewiczowi, Pawłowi Osickiemu, Donacie Wałcerz, Monice Osickiej, Jerzemu Góreckiemu, Lechowi Askutja, Ewie Musiał; Renacie Gielnik, Kazimierzowi Brzezińskiemu; Przemysławowi Mikołajczakowi, Annie Bednarkiewicz, Markowi Roszykowi, Jackowi Włodarczakowi, Barbarze Siwińskiej, Katarzynie Ober, Jarosławowi Południkiewiczowi, Włodzimierzowi Górczewskiemu, Zdzisławowi Stachowiakowi, Małgorzacie Stachowiak, Małgorzacie Górczewskiej, Zygmuntowi Skrzypińskiemu, Robertowi Korpeta, Zygmuntowi Walińskiemu, Joannie Mazurek, Grzegorzowi Prawdzińskiemu, Magdalenie Kaszubiak, Mirosławowi Kellerowi, Henrykowi Dymkowi, Celinie WoŜniak, Józefowi Stelmaszyńskiemu, Patrykowi Mikulskiemu, Adamowi Boruckiemu, Rafałowi Błaszczykowi, Danucie Męclewicz, Małgorzacie Tomaszewskiej, Zdzisławowi Nowakowi, Janowi Fichnie, Zbigniewowi Steinowi, Aleksandrowi Gandeckiemu, Krzysztofowi Kaczmarkowi, Janowi Bergandemu, Krzysztofowi Naglewiczowi, Grzegorzowi Koczorowskiemu, Joli Sniedziewskiej, Waldkowi Milerowi, Grazynie Frydrychowicz, Jackowi Hauserowi, Jackowi Borskiemu, Michałowi Sowińskiemu, Katarzynie Piotrowskiej, Marzenie Chełminiak; Ewie Kielman, Januszowi Jasińskiemu, Zdzisławowi Jaskólskiemu, Zbigniewowi Kreisowi, Beacie Sikorze, Monice Kołakowskiej, Renacie Królak, Alfredowi Wysockiemu, Stanisławowi Szychowskiemu, Łukaszowi Gorgolewskiemu, Henrykowi Dymkowi, Annie Dymaczewskiej, Lucynie Juszkis, Piotrowi Siekierskiemu, Wojtkowi Roliradowi, Oli Kuc, Tytusowi Roliradowi, Asi Sobolewskiej, Julii Jasińskiej, Włodzimierzowi Adamczakowi, ElŜbiecie Łodyga, Andrzejowi Lewandowskiemu; Justynie Wnuk, Mirosławie Urbanek, Andrzejowi Wnukowi, Monice Nowackiej, Mieczysławowi Kurpiszowi, Renacie Swiątek, Tomaszowi Mroczkiewiczowi... I wielu, wielu innym...

KONIEC

O Autorze: Dr inŝ. Paweł Baranowski urodził się 10.X.1952 roku w Poznaniu. W 1976 roku ukończył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Poznańskiej. Pracował jako projektant, majster, nauczyciel (równieŝ akademicki), fizyk, elektronik i dyrektor. Zajmował się weterynarią, zootechniką, handlem, marketingiem, psychologią i nawet grał w piłkę noŝną jako ksiądz (przegrywając 0:14). Rozprawę doktorską (promotor Prof. Mieczysław Banach) obronił w 1987 roku. Ukończył równieŝ studia podyplomowe, dotyczące projektowania podwozi samochodów, ale specjalnie się tym nie chwali, bo niewiele z nich zrozumiał. Jest autorem rozmaitych publikacji, dotyczących regulacji strumienia świetlnego urządzeń oświetleniowych, eksploatacji oświetlenia, psychofizjologii widzenia, aktywnym uczestnikiem konferencji naukowych z dziedziny techniki świetlnej, prakseologii i kognitywistyki. Członek Prezydium Polskiego Komitetu Oświetleniowego oraz Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego. Autor ksiąŝek Nabziebył Nowak oraz Szylkretowa pelisa z gipiury. Zupełny antytalent wokalny i taneczny. Z doświadczeń wynika równieŝ, Ŝe nie nadaje się do małŝeństwa, prowadzenia kuchni, dbałości o jakiekolwiek rośliny oraz do naśladownictwa św. Gerarda. Paweł Baranowski prowadzi w ASP w Gdańsku zajęcia dydaktyczne dotyczące szeroko pojmowanej psychofizjologii widzenia i relacji międzyludzkich oraz barwy i światła. Ponadto zajmuje się projektowaniem oświetlenia architektonicznego oraz szkoleniami z technik negocjacji i sztuki perswazji. Zainteresowania: robienie dowcipów, kognitywistyka, psychologia poznawcza i społeczna, film, literatura i przede wszystkim miłe towarzystwo. Niepalący, przesądny (wierzy, Ŝe nieszczęście przynoszą: wrzos, kamień, Świnoujście i w to, Ŝe choinka nie moŝe stać w domu dłuŝej niŝ do 2 lutego, bo ktoś umrze w rodzinie). Kontakt: paolo@hot.pl

Contents Copyright 2006-2010 by Paweł Baranowski Autorem tej prezentacji jest Paweł Baranowski. śadna część niniejszego opracowania nie moŝe być wykorzystywana w celach komercyjnych, bez uprzedniej pisemnej zgody Autora, który zastrzega sobie niniejszym wszelkie prawa, przewidziane w przepisach szczególnych, oraz zgodnie z prawem cywilnym i handlowym, w szczególności z tytułu praw autorskich, wynalazczych, znaków towarowych i jakiejkolwiek ich części. Wszelkie pytania proszę kierować do: paolo@hot.pl

Rozumienie świata Twierdzenie Gödla

Wiemy o obiekcie wszystko Nawet potrafimy go porównać z innym!!!

NOWE ODKRYCIE!!!!

Który kąt k t jest większy? Który kąt jest większy?

Komunikacja wizualna ARTYSTA MEDIUM - WIDZ Pogląd dotychczasowy artysta jest najwaŝniejszy widz moŝe biernie podziwiać. Obecnie dzieło sztuki jest PRZEKAZEM i powinno zapewnić aktywny odbiór.

Poglądy: 1. Ramachandran istotą dzieła sztuki jest deformacja. Artysta pobudza naszą potrzebę poszukiwania nowości. Semir Zeki - Artysta to nieświadomy neurobiolog. Margaret Livingstone dzieło sztuki wizualnej to to, co wprowadza nas w stan iluzji wzrokowej (np. efekt Mony Lizy)

Claude Monet Słońce w wersji czarno-białej całkowicie znika Pierwszy reaguje na luminację, pozycję przestrzenną, trójwymiarowośc i ruch Drugi na barwę, rysy twarzy, kształty przedmiotów i detale (rozwinął się poźniej występuje u małp i ludzi)

Widzimy mózgiem a nie oczami! Analiza centralna i peryferyjna Widzenie centralne dokładne brak uśmiechu Peryferyjnie widzimy uśmiech

Typologia bodźców w artystycznych (według koncepcji Markiewicza/Przybysza) od automatyzmu do interpretacji 1. ILUZYJNY Sztuka kończy się, gdy pokaŝemy wszystko polega ona na preparowaniu bodźca

Typologia bodźców w artystycznych (według koncepcji Markiewicza/Przybysza) od automatyzmu do interpretacji 1. ILUZYJNY 2. NIEJEDNOZNACZNY Sztuka kończy się, gdy pokaŝemy wszystko polega ona na preparowaniu bodźca

Typologia bodźców w artystycznych od automatyzmu do interpretacji 1. ILUZYJNY 2. NIEJEDNOZNACZNY 3. SUPERBODZIEC Deformacja cech obiektu Silna aktywacja układu limbicznego, spowodowana niezgodnością

Typologia bodźców w artystycznych od automatyzmu do interpretacji 1. ILUZYJNY 2. NIEJEDNOZNACZNY 3. SUPERBODZIEC 4. RELACYJNY

Typologia bodźców w artystycznych od automatyzmu do interpretacji 1. ILUZYJNY 2. NIEJEDNOZNACZNY 3. SUPERBODZIEC 4. RELACYJNY

Typologia bodźców w artystycznych od automatyzmu do interpretacji 1. ILUZYJNY 2. NIEJEDNOZNACZNY 3. SUPERBODZIEC 4. RELACYJNY Na jakiej podstawie widzimy podobieństwo?

Typologia bodźców w artystycznych od automatyzmu do interpretacji 1. ILUZYJNY 2. NIEJEDNOZNACZNY 3. SUPERBODZIEC 4. RELACYJNY 5. EMPATYZUJĄCY Hipoteza kognitywna co ona czyta?

Typologia bodźców w artystycznych od automatyzmu do interpretacji 1. ILUZYJNY 2. NIEJEDNOZNACZNY 3. SUPERBODZIEC 4. RELACYJNY 5. EMPATYZUJĄCY Interpretacje kognitywne: Harpia kaŝe zabić!

Sztuka uczestnicząca Jak przedstawić cierpienie- wzmocnienie bodźca poprzez powielenie. Imago Pietatis średniowieczna sztuka dewocyjna

Gestalt Fundamenty obecnej wiedzy o percepcji wzrokowej powstały w laboratoriach psychologów postaci - Maxa Wertheimera, Wolfganga Koehlera, Kurta Koffki. Christian von Ehrenfels dowodzi, Ŝe jeśli kaŝdy z dwunastu słuchaczy wysłucha z osobna jednego z dwunastu dźwięków melodii suma ich doznań nie będzie odpowiadała temu, czego dozna odbiorca słuchający całości. Wygląd kaŝdego elementu zaleŝy od jego miejsca i funkcji w układzie, jako całości. Widzenie jest twórczym chwytaniem rzeczywistości a nie mechaniczną rejestracją elementów obrazu!

Sztuka cechy adaptacji biologicznej Antropolog Ellen Dissanayake (What Is Art For? Homo Aestheticus): Sztuka występuje we wszystkich kulturach ludzkich. KaŜda kultura zarówno tworzy jak i reaguje Sztuka jest źródłem przyjemności dla artysty i odbiorcy Twórczość wymaga wysiłku więc musi posiadać przyczynę adaptacyjną

Ozdoby i rozszerzony fenotyp Richard Dawkins w Fenotypie rozszerzonym twierdzi, ze geny są często dobrane ze względu na skutki, które rozciągają się poza ciało i wychodzą w środowisko. Niektóre geny sięgają nawet do mózgów innych osobników, aby wpłynąć na ich zachowanie. Na poziomie biologicznym gen moŝe tylko wytwarzać białka, ale na poziomie funkcji ewolucyjnych moŝe organizować mózgi i uruchamiać zachowania.

Niekontrolowane piękno Mechanizm niektóre hominidki miały pewne upodobania w kwestii ozdób męskich. Artyści, którzy najlepiej potrafili dostosować się do tych gustów, zapłodnili więcej fanek estetyki i zostali ojcami większej liczby potomków, którzy odziedziczyli talent artystyczny ojców i smak estetyczny matek. MęŜczyźni musieli mieć dostęp do tych samych kryteriów estetycznych, według których kobiety będą oceniać ich ozdoby. Stąd podobieństwo smaku między płciami i większa produkcja sztuki przez męŝczyzn. Teoria ta nie wyjaśnia kryteriów estetycznych tylko uzasadnia ich istnienie.

Dlaczego?

Tendencyjność zmysłów teoria z lat 70-90 XIX wieku Herman von Helmholtz, Gustaw Fechner Lubimy pasy, bo nasza pierwszorzędowa kora wzrokowa jest najbardziej wraŝliwa na wzory przypominające pasy Lubimy nasycone barwy, bo takie barwy najbardziej aktywują nasze fotoreceptory The Biological Origins of Art. Nancy Aiken zidentyfikowała mechanizmy mózgowe, które identyfikują pewne barwy, kształty, wzory i symbole. Nie odpowiedziała na pytanie dlaczego.

Faworyzowanie wskaźników sprawności Aby wskaźniki sprawności były wiarygodne, jednostki o niskiej sprawności muszą mieć trudności z ich wytworzeniem. PIĘKNO = TRUDNOŚĆ + WYSOKIE KOSZTY W dziejach nigdy nie uwaŝano za piękne przedmiotów tanich, łatwych do wytworzenia. Koszt mógł być mierzony czasem, energią, umiejętnościami lub pieniędzmi.

Kiedy mówimy o estetyce...... mówimy o ludzkich preferencjach, które rozwinęły się w celu faworyzowania tych cech dzieła, które w wiarygodny sposób demonstrują sprawność twórcy. Widok pięknego dzieła w naturalny sposób prowadzi do szacunku dla artysty.

Panta rei Veblen zauwaŝył, Ŝe kiedy łyŝki wykonywano ręcznie, za najpiękniejsze uwaŝano te, które były najbardziej symetryczne i gładkie i miały najbardziej zawiłe ozdoby. Maszynowa produkcja, zapewniająca doskonałą symetrie, wykończenie i detale spowodowała zmianę standardów estetycznych. Obecnie zachwyt budzi asymetria, nieregularność i prymitywne ozdoby.

Dzieło artystyczne Estetyka ludowa skupia się na popisie mistrzostwa twórcy Estetyka elitarna koncentruje się na reakcji widza jako popisie społecznym. Stoi w opozycji do ludowej. Tam, gdzie zwykli ludzie woląŝywe wesołe kolory, elity preferują monochromie, delikatne pastele. Tam, gdzie zwykli ludzie wola dobra technikę i wyraz umiejętności, elity preferują ekspresywność, psychotyzm, naiwne odrzucenie umiejętności. Tam, gdzie zwykli ludzie wola realizm, elity preferują abstrakcję

Podobnie... Zanim wynaleziono fotografię, stworzenie podobizn wymagało niezwykłych umiejętności. Obecnie fotografia artystyczna ewoluowała a malarstwo oparło się na niefiguratywnej estetyce: impresjonizm, kubizm, ekspresjonizm, surrealizm, abstrakcję...(walter Benjamin)

Barwniki.. Kiedy Aleksander Wielki splądrował królewski skarbiec perskiej stolicy Suzy w 331 roku p.n.e., najcenniejszymi przedmiotami były liczące 200 lat purpurowe szaty. Tkanina farbowana purpurą (barwnik otrzymywany ze ślimaków) była czterokrotnie droŝsza od złota. Barwne przedmioty uwaŝano za piękne. Dziś kaŝda rodzina moŝe sobie pozwolić na pomarańczowe odblaskowe kurtki, moŝe pomalować kota na zielono a psa na niebiesko.

Konflikt (co się podoba i dlaczego) Wyewoluowana estetyka ludowa ceni nadal precyzję ozdób, dokładność odwzorowania, Ŝywe barwy i inne tradycyjne wskaźniki sprawności. Wartość pracy artysty nakazuje nam obecnie cenić takie wskaźniki wartości jak przypadkowe błędy, nierówna powierzchnia, nieregularny kształt, niespójny wzór. tu przykład teatru w Wiedniu.

Jak mózg poznaje dzieło sztuki? Piękno znajduje się w oczach kaŝdego z nas i wara nauce od tego subiektywnego doświadczenia

Bodziec wizualny

Bodziec wizualny Wywołuje trzy reakcje: Skupia uwagę widza

Bodziec wizualny Wywołuje trzy reakcje: Skupia uwagę widza Wywołuje podziw (nie sięgamy po namalowane jabłko)

Bodziec wizualny Wywołuje trzy reakcje: Skupia uwagę widza Wywołuje podziw (nie sięgamy po namalowane jabłko) Subtelna emocja estetyczna

Jak to się dzieje? Hipoteza Ramachandrana: JEST TO SUPERBODZIEC

Przykład PosąŜek bogini Parvati Czy stworzył go zły artysta?

deformacje Zbyt długie ręce Wyolbrzymiony biust ZwęŜona talia Długi nos

ikona Deformacje: Długi nos Nieproporcjonalne głowy DuŜe oczodoły Nieanatomiczne pochylenie głowy

Dzieło sztuki działa wtedy...... gdy posługuje się deformacją

Karykatura KaŜde dzieło jest karykaturą Ale nie kaŝda karykatura jest dziełem

Przestrzeń deformacji Działanie w przestrzeni kształtu Nienaturalna barwa skóry Deformacja postaw anatomicznych...

Deformacja silnie pobudza aparat poznawczy Patrz zasada przesunięcia szczytowego

Uprostokątnienie prostokąta Nauka Test Ekstremalne kształty działają silniej!!!

Być moŝe...... istnieją neurony reagujące pozytywnie na krągłość kobiety, gdy w polu percepcyjnym znajda się takie ekstremalne cechy...?... czy zmniejszanie cechy teŝ powoduje aktywowanie tego aparatu...?

Barwy podstawowe, maksymalnie nasycone, Odrzucenie gry światła i perspektywy Zestawienie barw oderwane od przedmiotowego nośnika Fowizm

Maurice de Vlaminck "Landscape with Red Trees" 1906

truskawka Aktywne obszary mózgu: Dolna część kory potyliczno-skroniowej V4 (info o barwie) Obszar podkorowy hipokamp (pamięć) Obszar brzuszny bocznej kory przedczołowej czynności ruchowe

Niebieska truskawka Aktywne obszary mózgu: Dolna część kory potyliczno-skroniowej V4 (info o barwie) Obszar podkorowy hipokamp nieaktywny!!! (pamięć) Obszar brzuszny bocznej kory przedczołowej nieaktywny!!! czynności ruchowe Uaktywnia się obszar odpowiedzialny za monitorowanie otoczenia oraz styk potylicznociemieniowo-skroniowy odpowiedzialny za integracje elementów obrazu wzrokowego

Coda Dzieło sztuki jest SUPERBODŹCEM Artysta tworzy go przez deformację Deformacja działa na aparat percepcyjny i przyczynia do powstania wraŝenia estetycznego

KONIEC

Zniekształcenie