Scenariusz zajęć I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę I, edukacja matematyczna Temat: Jak oszczędzać wodę? Treści kształcenia: 3) w zakresie pomiaru: c) w zakresie pomiaru płynów: odmierza płyny kubkiem i miarką litrową. Dodatkowe: Edukacja matematyczna 1) w zakresie czynności umysłowych ważnych dla uczenia się matematyki: d) w sytuacjach trudnych, wymagających wysiłku intelektualnego zachowuje się rozumnie, dąży do wykonania zadania. 2) w zakresie liczenia i sprawności rachunkowych: b) wyznacza sumy (dodaje) i różnice (odejmuje), manipulując obiektami lub rachując na zbiorach zastępczych, np. na palcach; sprawnie dodaje i odejmuje w za kresie do 10, poprawnie zapisuje te działania; d) zapisuje rozwiązanie zadania z treścią przedstawionego słownie w konkretnej sytuacji, stosując zapis cyfrowy i znaki działań. Edukacja społeczna 2) współpracuje z innymi w zabawie, w nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych; przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz w świecie dorosłych, grzecznie zwraca się do innych w szkole, w domu i na ulicy. Cele operacyjne: Uczeń potrafi: Słuchać ze zrozumieniem, Odmierzać płyny miarką litrową i kubkiem (szklanką), Porównywać wyniki pomiarów, Obliczyć, ile szklanek stanowi 1 litr, Dodawać i odejmować w zakresie 10, Obliczać, ile brakuje do 10, Rozwiązywać zadania z treścią jednodziałaniowe, Zapisać odpowiedni zapis cyfrowy i znaki działań, Współpracować w małej grupie. Nabywane umiejętności: Słuchania ze zrozumieniem, Odmierzania płynów miarką litrową i kubkiem, Porównywania wyników pomiaru, Przeliczania, ile szklanek stanowi litr, Sprawnego dodawania i odejmowania w zakresie 10, Dopełniania do 10, 1
Rozwiązywania zadań tekstowych jednodziałaniowych, Zapisywania działań arytmetycznych, Współpracy w małej grupie. Kompetencje kluczowe: Porozumiewanie się w języku ojczystym, Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne, Kompetencje informatyczne, Kompetencje społeczne i obywatelskie. Środki dydaktyczne: Tablica, kreda, Sprzęt multimedialny (komputer, tablica interaktywna, rzutnik), Zasoby multimedialne: karta pracy ( Odmierzamy litry ), ilustracje w dwóch częściach ( Ile to litrów? ), dodatkowo interaktywna pomoc dydaktyczna Wodne pomiary, Karta pracy przygotowana przez nauczyciela (lub zapis na tablicy klucza szyfrowego), Miarka litrowa, lejek Szklanki o pojemności 0,25 l, Woda do doświadczeń, Przybory do pisania. Metody nauczania: Podające: wyjaśnienia, pogadanka, Problemowa: rozmowa kierowana, Praktyczne: doświadczenia, praktycznego działania, ćwiczenia. Formy pracy: Zbiorowa jednolita, Indywidualna jednolita, Grupowa jednolita. Przebieg zajęć: Etap wstępny Nauczyciel wita uczniów. Żeby wprowadzić ich do tematu zajęć, proponuje im odgadnięcie zagadki, którą przeczyta: Kapie z chmury lub z kranu, Może być parą lub lodem, Płynie w rzece lub w rurze. Szanuj ją, tę naszą... (wodę) 1. 1 Tekst własny autora scenariusza. 2
Uczniowie odgadują, nauczyciel zapisuje rozwiązanie zagadki na tablicy. Inicjuje rozmowę na temat wierszyka: Wyjaśnij ostatnie słowa wierszyka. W jaki sposób ludzie mogą szanować wodę? Gdzie jeszcze znajduje się woda? Do czego jest nam potrzebna? Etap realizacji Nauczyciel inicjuje rozmowę kierowaną na temat oszczędzania wody. Należy wykorzystać wiedzę dzieci na temat sposobów oszczędzania wody (np. zakręcanie kranu podczas mycia zębów, gromadzenie deszczówki do podlewania ogródka itp.) oraz ją rozszerzyć (np. naprawianie kapiących kranów, korzystanie z prysznica zamiast kąpieli w wannie itp.). Prowadzący zajęcia wyświetla ilustracje z zasobu multimedialnego i podaje polecenia dla dzieci, by rozwiązały zawarte w nich zadania (najpierw pierwszą, potem drugą część ilustracji). Następnie nauczyciel rozdaje uczniom przygotowane przez siebie karty pracy na temat oszczędzania wody (może też zapisać klucz szyfru na tablicy i podyktować dzieciom kolejne równania, a następnie wspólnie z nimi łamać szyfr). Uczniowie pracują w małych grupach rozwiązują zadania z zaszyfrowanym hasłem. Polecenie: Wykonaj obliczenia. Wynikom działań przyporządkuj odpowiednie litery, a odczytasz hasło. 9 4 = 5 O 3 + 3= 10 6= 10-8= 6 + 4 = 9 2= 10 7= 7 + 1= 8 + 2 = 8 8= 10 9= 7 2= 6 + 3 = 7 + 2= 7 + 3 = 9 8= 3
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 W Ę J Y S O A M Y D Z Hasło: Oszczędzajmy wodę. Kolejna część zajęć jest poświęcona tematowi mierzenia ilości wody (objętości). Nauczyciel wraz z uczniami ustala, że objętość wody (płynów) mierzymy w litrach. Pisze na tablicy informację: Ilość płynu mierzymy w litrach. 1 litr zapisujemy 1 l. Następny etap to doświadczenia w mierzeniu pojemności. Nauczyciel pyta: Czym moglibyśmy zmierzyć ilość wody w butelce? W jaki sposób odmierza się ilość mleka potrzebną do zrobienia ciasta? Demonstruje dzieciom miarkę litrową i szklankę (o pojemności 0,25 l). Napełnia naczynie litrowe jednym litrem wody. Zadaje pytanie: Ile szklanek wody mieści się w jednym litrze?. Sprawdzanie: Przelewa wodę z miarki litrowej do szklanki i dzieci liczą, ile szklanek można napełnić tą ilością wody. Wniosek: W jednym litrze wody mieszczą się 4 szklanki wody. Pytanie: Ile szklanek wody mieści się w butelce po wodzie mineralnej (1,5 l)?. Sprawdzanie: Wskazane dzieci ostrożnie przelewają wodę z butelki do szklanek (można wykorzystać lejek). Otrzymają 6 szklanek wody, czyli 1 cały litr i pół litra). Uwaga: wodę ze szklanek należy przelać np. do konewki i wykorzystać ją do podlania kwiatków. Pytania: Jak sprawdzić, ile wody zużywamy podczas mycia zębów?, W jaki sposób nabieracie wody do płukania zębów po umyciu?, Czy wszyscy tak robią?. Nauczyciel proponuje doświadczenie sprawdzające, ile wody zużywa się podczas mycia zębów wtedy, gdy woda cały czas leci z kranu. Prosi chętne dziecko, aby symulowało czynność mycia zębów (drugie dziecko może mierzyć czas stoperem lub na zegarze klasowym 2 minuty). W tym czasie odkręca kran i dwoje dzieci mierzy, na zmianę, ile szklanek wody wypłynie. Trzecie dziecko rysuje na tablicy kreskę po każdej napełnionej szklance. Dzieci liczą, ile zużyto szklanek wody. Uwaga: wodę ze szklanek również należy przechować i wykorzystać później do podlania kwiatków. Wniosek: Jaka nauka płynie dla nas z tego doświadczenia?, W jaki sposób najlepiej myć zęby?, Ile szklanek wody zużyje ten, kto nalewa przed myciem zębów wodę do kubka?. Po zakończeniu doświadczeń z wodą dzieci sprzątają stanowiska, wycierają ręce i przystępują do rozwiązywania zadań z kart pracy z zasobów multimedialnych. Na koniec chętni uczniowie prezentują sposób rozwiązania i przedstawiają go na tablicy. 4
Etap końcowy Refleksja na koniec zajęć: Czego nauczyliśmy się na tych zajęciach?, W jaki jeszcze sposób moglibyśmy w domu oszczędzać wodę (oszczędne spłukiwanie toalety, używanie zmywarki lub mycie naczyń w komorze zlewu i tylko płukanie pod bieżącą wodą itp.)?. Dodatkowo: Jeżeli wystarczy czasu, nauczyciel może zaproponować dzieciom dodatkową pracę nad ćwiczeniami przygotowanymi z interaktywną pomocą dydaktyczną pt. Wodne pomiary. Zasób ten umożliwia prowadzącemu zajęcia przygotowanie zadań z treścią z zakresu pomiarów płynów, o różnym stopniu trudności. Może też zostać wykorzystany jako praca dla uczniów chętnych, np. na zajęciach fakultatywnych kółka matematycznego. Słowa kluczowe: pojemność, litr, oszczędzanie wody, mierzenie pojemności, objętość 5