Edukacja prozdrowotna dzieci i młodzieży Europejski Kodeks Walki z Rakiem Program wojewódzki Urszula Blicharz - dyrektor tarnowskiej Delegatury Kuratorium Oświaty w Krakowie
Edukacja zdrowotna Podstawa programowa kształcenia ogólnego Program wychowawczy i szkolny program profilaktyki Europejski Kodeks Walki z Rakiem uwzględniający współpracę z różnymi podmiotami
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego: Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej: 1) dba o swoje zdrowie; zaczyna orientować się w zasadach zdrowego żywienia; 2) dostrzega związek pomiędzy chorobą a leczeniem, poddaje się leczeniu, np. wie, że przyjmowanie lekarstw i zastrzyki są konieczne; 3) jest sprawne fizycznie lub jest sprawne w miarę swoich możliwości, jeżeli jest dzieckiem mniej sprawnym ruchowo; 4) uczestniczy w zajęciach ruchowych, w zabawach i grach w ogrodzie przedszkolnym, w parku, na boisku, w sali gimnastycznej.
Szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna wychowanie fizyczne 1) wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny; właściwie zachowuje się w sytuacji choroby; 2) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych (np. środków czystości, środków ochrony roślin); przyroda zna podstawowe zasady racjonalnego odżywiania się; rozumie konieczność kontrolowania stanu zdrowia i stosuje się do zaleceń stomatologa i lekarza; gimnazjum i szkoła ponadgimnazjalna Ważnym zadaniem szkoły na III i IV etapie edukacyjnym jest także edukacja zdrowotna, której celem jest rozwijanie u uczniów postawy dbałości o zdrowie własne i innych ludzi oraz umiejętności tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu.
Założenia MAŁOPOLSKIEGO PROGRAMU EDUKACJI ZDROWOTNEJ I. EDUKACJA SZKOLNA 1). Realizacja treści podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w szkole podstawowej, gimnazjum i w szkole ponadgimnazjalnej w zakresie edukacji zdrowotnej; 2). Opracowanie i wdrażanie programów wychowawczych i profilaktyki pod kątem działań prozdrowotnych; II. REALIZACJA PROGRAMU UPOWSZECHNIANIA ZALECEŃ EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM Projekt realizowany jest od 3 lat we współpracy z Wojewódzkim Szpitalem im. Św. Łukasza w Tarnowie. W roku 2012 został wyróżniony przez Ministerstwo Edukacji i Ministerstwo Zdrowia, jako najlepszy projekt edukacji zdrowotnej i został polecony do realizacji przez inne Kuratoria oświaty w Polsce. III. PROMOCJA ZDROWEGO ODŻYWIANIA IV. KSZTAŁTOWANIE WŁAŚCIWYCH POSTAW SPOŁECZNYCH W ZAKRESIE TRANSPLANTOLOGII V. PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W RODZINIE VI. ZAGROŻENIA CYWILIZACYJNE W KONTEKŚCIE ZDROWIA PSYCHICZNEGO UCZNIA VII. REALIZACJA KRAJOWEGO PROGRAMU ZAPOBIEGANIA ZAKAŻENIOM HIV I ZWALCZANIA AIDS W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM VIII. ZDROWIE
Współpraca z różnymi podmiotami w realizacji zadań 1. Wojewódzki Szpital im. Św. Łukasza w Tarnowie 2. Wydział Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego 3. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Krakowie 4. Komendą Wojewódzką Policji 5. Uniwersytet Rolniczy w Krakowie - Wydział Technologii Żywności 6. Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna dla Dzieci z Niepowodzeniami Edukacyjnymi i nauczycieli 7. Fundacja FALOCHRON i Fundacja na Rzecz Bezpieczeństwa i Współpracy w Szkole 8. Miejskie Centrum Profilaktyki i Uzależnień 9. Szpital Uniwersytecki w Krakowie Klinika Psychiatrii Dzieci i Młodzieży 10. Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Krakowie; Oddział Kliniczny Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii 11. Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie 12. Szpital Chorób Płuc w Jaroszowcu 13. Fundacja Banku Ochrony Środowiska i Fundacja Szkoła na widelcu
Dlaczego w szkołach należy realizować zalecenia Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem? O wystąpieniu 80 90 % nowotworów przesądzają: zachowania społecznokulturowe Styl życia zachowania zdrowotne nawyki żywieniowe miejsce życia i pracy
Zalecenia Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem - Nie pal; Jeśli palisz, rzuć! Jeśli jeszcze nie rzuciłeś, nie pal przy niepalących. - Wystrzegaj się otyłości. - Bądź codziennie aktywny ruchowo, uprawiaj ćwiczenia fizyczne. - Spożywaj więcej warzyw i owoców: jedz co najmniej 5 porcji dziennie. - Nigdy nie upijaj się! Jeśli pijesz alkohol piwo, wino lub napoje wysokoprocentowe ogranicz jego spożycie: mężczyźni do dwóch porcji dziennie, kobiety do jednej porcji dziennie. - Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne. - Przestrzegaj ściśle przepisów dotyczących ochrony przed narażeniem na znane substancje rakotwórcze.
Małopolski projekt promocji zaleceń Europejskiego Kodeksu walki z Rakiem Szkoła Promująca Zalecenia Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem Celem projektu jest budowanie świadomości onkologicznej i poprawa jakości życia ludności poprzez: stwarzanie warunków oraz kształtowanie motywacji, wiedzy i umiejętności w zakresie wpływu zdrowego stylu życia na zapobieganie chorobom nowotworowym; Projekt adresowany jest do dyrektorów szkół, nauczycieli jak również do dzieci i młodzieży szkół województwa małopolskiego, a za ich pośrednictwem do społeczności lokalnych.
Projekt realizowany jest przez: Wojewódzki Szpital im. Św. Łukasza w Tarnowie, Tarnowski Ośrodek Onkologiczny, Kuratorium Oświaty w Krakowie, Delegatura w Tarnowie Realizację projektu wspierają: Samorządowe Centrum Edukacji w Tarnowie, szkoły, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wojewódzka Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna
Okres realizacji projektu i zasięg terytorialny : Październik grudzień 2010 roku - subregion tarnowski; Maj - grudzień 2011 - województwo małopolskie; Maj grudzień 2012 - województwo małopolskie i podkarpackie Styczeń 2013 czerwiec 2014 województwo małopolskie Maj 2013 grudzień 2013 konsultacja ogólnopolska
Realizacja projektu: 1. Akcje informacyjne: a) upowszechnianie na stronie internetowej Kuratorium Oświaty oraz w prasie i w mediach lokalnych informacji na temat Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem do grudnia 2013r. ukazało się 29 wzmianek o działaniach podejmowanych przez szkoły b) przekazanie szkołom materiałów edukacyjnych otrzymanych z MZ: Europejski Kodeks Walki z Rakiem pod redakcją prof. dr hab. n. med. Witolda Zatońskiego 1 720 szt. Kodeks Zdrowego Życia. Szarlota Paweł, - 25 000 szt. Kodeks Zdrowego Życia. Michał Lebioda, - 23 100 szt. Europejski kodeks walki z rakiem wersja skrócona 10 000 szt. Płytka CD Europejski kodeks walki z rakiem 8.000 szt.
cd. Realizacja projektu: 2. Konferencje dla dyrektorów szkół i nauczycieli (Łącznie od października 2010r do listopada 2013r przeszkolono 3598 dyrektorów i nauczycieli) 3. sesje edukacyjne dla młodzieży (w których uczestniczyło 2826 uczniów) 4. Szkolenia dla liderów województwa małopolskiego i podkarpackiego podczas których przeszkolono 320 liderów i 10 koordynatorów. 5. Liderzy prowadzili szkolenia w swoich środowiskach. Łącznie przeszkolono dotychczas 13 275 nauczycieli, co daje 30% nauczycieli województwa małopolskiego, (średnio 6 nauczycieli na szkołę). Szkolenia nauczycieli z województwa podkarpackiego 7456 nauczycieli co daje 17% nauczycieli Liczby te potwierdzają trafność i skuteczność podejmowanych działań w ramach promocji zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Współpraca ze szkołami, urzędami Miasta i Gminy, wyższą uczelnią pozwala na dotarcie do szerokiego odbiorcy a tym samym budowanie świadomości onkologicznej społeczeństwa.
cd. Realizacja projektu: 6. Ankieta dla młodzieży na temat znajomości zasad europejskiego kodeksu walki z rakiem. Wyniki potwierdziły duże zainteresowanie oraz dobrą świadomość uczniów szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjów w zakresie znajomości zasad zdrowego trybu życia. 7. Monitoring realizacji podstawy programowej w zakresie edukacji zdrowotnej na lekcjach wychowania fizycznego w gimnazjum. Kuratorium Oświaty w Krakowie, przeprowadziło badanie ankietowe. Opracowany raport i wnioski posłużyły szkołom do modyfikowania programów pod kątem zwiększenia aktywności fizycznej młodzieży gimnazjalnej.
Wydawnictwa: Dużą pomocą w realizacji projektu są materiały merytoryczne wypracowane na okoliczność konferencji i sesji. Uczestnicy tych sesji i konferencji otrzymują bezpłatnie materiały, do których należą: Płytka CD Uzasadnienie zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem prof. dr hab. n. med. Leszek Kołodziejski, Płytka CD Profilaktyka wybranych nowotworów złośliwych. Dr n. med. Beata Piórecka ; Dieta a profilaktyka nowotworowa. Płytka CD Czerniaki i znamiona 2012. Wojna biologiczna? prof. dr hab. n. med. Leszek Kołodziejski, Płytka CD Zwiększenie aktywności fizycznej dzieci i młodzieży Dr Monika Łabuzek Płyta CD Żywienie a ryzyko chorób nowotworowych prof. dr hab. inż. Teresa Leszczyńska Ulotki informacyjne 10.500 szt. Broszura pt. Walka z rakiem wskazówki praktyczne
Sukcesem realizacji projektu są działania organizowane w szkołach województwa małopolskiego Dzieci i młodzież szkolna pod opieką nauczycieli, przeszkolonych w ramach realizacji projektu uczestniczą w swoich środowiskach lokalnych w licznych przedsięwzięciach zapobiegających rozpowszechnianiu niewłaściwych zachowań zdrowotnych w szkole, rodzinie i środowisku.
Szkoły województwa małopolskiego uczestniczą w realizacji programów ogólnopolskich oraz tworzą własne projekty upowszechniające zdrowy tryb życia. Na podkreślenie zasługują akcje dotyczące: szkodliwości dymu tytoniowego i alkoholu, m.in. "Światowy Dzień bez Tytoniu, Światowy Dzień Rzucenia Palenia, Ogólnopolska Akcja "5 razy dziennie warzywa i owoce Ogólnopolska Akcja "Chodzę, biegam - więc jestem" (aktywność fizyczna Akcje edukacyjne dot. czynników ryzyka i wczesnych objawów nowotworów złośliwych skóry, szczególnie czerniaka złośliwe
Szkoły realizują zalecenia Europejskiego kodeksu walki z rakiem poprzez: Organizację wystaw, happeningów, prelekcji dla uczniów i rodziców, rozdawnictwo ulotek promujących kodeks zdrowego życia. Organizowanie różnorodnych form promujących aktywność fizyczną, turnieje, zawody, wycieczki rowerowe itp ; Popularyzacja zdrowej diety, akcje edukacyjne promujące zdrową i bezpieczną żywność, Walka z otyłością, jako czynnikiem sprzyjającym zachorowaniom na nowotwory, zmniejszenie ilości soli w codziennej diecie;
Światowy dzień rzucania palenia Nie pal
Wystrzegaj się otyłości Akcja mierzenia i ważenia
Bądź codziennie aktywny ruchowo SZKOŁA W RUCHU - Jesienny Marsz Integracyjny Nordic Walking dla szkół miasta Tarnowa.
Spożywaj więcej warzyw i owoców Marchewkowe wtorki
Jabłko od Mikołaja
Nigdy nie upijaj się! ALKOHOLOWI MÓWIĘ NIE!!!
Przestrzegaj ściśle przepisów dotyczących ochrony przed narażeniem na znane substancje rakotwórcze
Uczniowie klasy IV Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego w Zespole Szkół Ekonomiczno-Ogrodniczych pod opieką nauczycielki Jolanty Kuboń, zajęli II miejsce w konkursie na logo i hasło Programu Mądre żywienie, zdrowe pokolenie. Należy zaznaczyć, iż do konkursu zgłosiło się 400 szkół z całej Polski. Za zajęcie II miejsca szkoła otrzyma nagrodę w wysokości 2000 zł oraz nagrody indywidualne dla klasy. Organizatorem Programu i samego konkursu było Polskie Towarzystwo Dietetyki.
Ciekawą formą popularyzacji zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem okazał się konkurs o tytuł Szkoły Promującej Zalecenia Europejskiego Kodeksu walki z Rakiem. Szkoły opisywały swoje działania. Najciekawsze prezentacje popularyzowano na stronie internetowej www.kuratorium.krakow.pl - jako przykłady dobrych praktyk.
Wnioski: 1. Tworzenie sieci szkół promujących zalecenia Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem; na dzień dzisiejszy w sieci szkół znajduje się 720 szkół. 2. Poszerzenie listy liderów promocji zaleceń EKWzR. 3. Tworzenie stałych grup wsparcia szkół w zakresie promocji zdrowego życia we współpracy z Samorządem lokalnym, Sanepidem, placówkami doskonalenia nauczycieli.