NAJLEPSZE PRAKTYKI W ZARZĄDZANIU ŁAŃCUCHEM DOSTAW Autor: red. Krzysztof Rutkowski, Wstęp Świat biznesu już od dawna hołduje filozofii stałej poprawy, u której podstaw leży przekonanie, iż nic nie jest doskonałe i wszystko można zrobić szybciej, lepiej, taniej czy efektywniej. Chęć zwycięstwa, niekiedy nawet tylko przetrwania w biznesie, nakazuje menedżerom szukać rozwiązań, które pozwalają wyjść naprzeciw wielu wyzwaniom współczesnego biznesu, w tym przede wszystkim potrzebom i oczekiwaniom coraz bardziej wymagających klientów, dynamicznie zmieniającemu się otoczeniu czy coraz ostrzejszej, przybierającej globalny charakter konkurencji. Jeśli im się to uda, przełożyć się to powinno na rozwój firmy, jej sukcesy finansowe i wzrost wartości, budowanie lojalnej bazy klientów czy możliwości inwestowania w przyszłość. W poszukiwaniu lepszych rezultatów warto jest korzystać z doświadczeń innych firm, a najlepiej - jeśli jest to możliwe - liderów biznesu. Pozwala to niewątpliwie unikać?wyważania otwartych drzwi". Niezwykle ostra i nasilająca się w ostatnich latach konkurencja nakazuje wręcz współczesnym firmom śledzenie programów, inicjatyw, technik i działań, które zapewniły innym organizacjom przewagę konkurencyjną. Dostarczają one przykładów, które ze wszech miar godne są naśladowania. Zaangażowanie w stosowanie najlepszych praktyk w jakimkolwiek obszarze to, po pierwsze, konieczność ich poznania, po drugie zaś, umiejętność zastosowania całej wiedzy, umiejętności i technologii, którymi dysponują osoby lub firmy, w ich efektywne wdrożenie. Intencją autorów niniejszej pozycji jest wskazanie Czytelnikom szerokiego spektrum ważkich problemów związanych z najlepszymi praktykami w zarządzaniu łańcuchem dostaw XXI wieku, jak również pokazanie osiągnięć wybranych liderów biznesu wdrażających takie praktyki. Próbie poznania istoty najlepszych praktyk biznesowych wyszedł naprzeciw trzyletni projekt badawczy realizowany w ramach badań statutowych w Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. W 2007 r. rozpoczęto w ramach tych badań prace badawcze w temacie?najlepsze praktyki biznesowe". Badania te miały charakter pilotażowy,?oczyszczający przedpole badawcze" dla szerszych badań, których kulminacja jest zaplanowana na lata 2008-2009. W badaniach w 2007 r. wzięły udział zespoły badawcze reprezentujące trzy jednostki KNoP: Katedrę Logistyki, Katedrę Rachunkowości Menedżerskiej oraz Katedrę Rozwoju Kapitału Ludzkiego. Podjęta w ramach badań statutowych KNoP pionierska w Polsce próba zbadania fenomenu najlepszych praktyk przyniosła szereg wstępnych wniosków, które zachęcają do dalszego, pogłębionego zajęcia się tym tematem badawczym.
Niniejsza książka prezentuje syntezę wyników badań zrealizowanych w ramach projektu badawczego?najlepsze praktyki biznesowe" w okresie styczeń 2007 - czerwiec 2008 roku, przez zespół badawczy Katedry Logistyki i jest poświęcona najlepszym praktykom w zarządzaniu łańcuchem dostaw. Sfera ta ma ogromny wpływ na kształtowanie pozycji konkurencyjnej współczesnych firm i wielu liderów biznesu uważa ją za kluczową z punktu widzenia budowania przewagi konkurencyjnej. W rezultacie badań pilotażowych prowadzonych przez Katedrę Logistyki w 2007 r. została zaproponowana następująca definicja najlepszej praktyki w zarządzaniu łańcuchem dostaw: jest to koncepcja, model, program, inicjatywa, metodologia czy zbiór procedur zarządzania łańcuchem dostaw wykorzystująca innowacyjne rozwiązania procesowe i/lub technologiczne, która zapewnia wymierne efekty biznesowe i gwarantuje unikatową przewagę konkurencyjną w burzliwym otoczeniu biznesowym, obecnie, jak i potencjalnie w przyszłości. Powinna ona uwzględniać obok realizacji celów biznesowych, także realizację celów środowiskowych i społecznych, a więc wychodzić naprzeciw postulatom koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu i/lub zrównoważonego rozwoju. Definicja ta przyświeca rozważaniom wszystkich autorów tej książki, choć każdy z nich odnosić się może do niej w specyficzny sposób, dopasowany do obszaru swoich rozważań. Rozważania autorów zostały ujęte w sześciu rozdziałach, w dwóch częściach książki. Intencją autorów rozdziałów I i II (część I) jest wprowadzenie do tematyki najlepszych praktyk na podstawie studiów literatury przedmiotu i kwerendy innych źródeł, przedstawienie złożoności tej tematyki oraz najistotniejszych wniosków, które będą miały wpływ na dalsze badania w tej tematyce w przyszłości. Rozdziały III, IV, V i VI (część II) to studia przypadków opisujących praktyki liderów polskiego biznesu, które w powszechnej opinii są kwalifikowane jako?najlepsze". Napisane one są zgodnie z jednolitym scenariuszem przyjętym przez wszystkich autorów badań (charakterystyka firmy oraz analiza sektora, w którym ona działa, opis systemu logistycznego lub łańcucha dostaw firmy, prezentacja najlepszej praktyki, ocena biznesowych i pozabiznesowych efektów jej implementacji, ocena możliwości transferu oraz ciągłego doskonalenia praktyki). Przedstawione praktyki warte są zdaniem autorów zaprezentowania i promocji, zaś samym Czytelnikom pozostawia się ocenę, czy zasługują one na przedrostek?naj". Rozdział pierwszy jest poświęcony wprowadzeniu do problematyki najlepszych praktyk. Zamiarem autora jest tu m.in. udzielenie odpowiedzi na pytania, czym są najlepsze praktyki w biznesie w świetle teorii i praktyki, na czym polega ich istota, w jakim stopniu muszą one wychodzić naprzeciw wymogom interesariuszy, jak zmienia się podejście do najlepszych praktyk w świetle koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu i zrównoważonego rozwoju, jak jest postrzegany fenomen najlepszych praktyk w logistyce i zarządzaniu łańcuchem dostaw w świetle wybranych badań o zasięgu międzynarodowym? W rozdziale drugim podjęta została próba syntetycznego przedstawienia rezultatów szerokiej kwerendy, której poddano ok. 200 pozycji, głównie w języku angielskim. Źródłami były przede wszystkim publikacje w prasie naukowej, jak również inne artykuły, monografie, podręczniki, raporty, analizy, referaty, prezentacje konferencyjne oraz różnorodne pozycje zwarte. Autorka stara się odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu znajdują odzwierciedlenie w badanych źródłach takie problemy najlepszych praktyk w logistyce i zarządzaniu łańcuchem dostaw, jak np. definicja terminu, kryteria oceny, bariery w identyfikacji i
wdrażaniu, mierzalność i ewaluacja, możliwości transferu czy opisanie w formie studiów przypadków. W rozdziale trzecim przedstawiono wykorzystanie zasobów energii geotermalnej, które pozwoliło istotnie zmniejszyć koszty eksploatacji systemu grzewczego w budynku magazynowym Centrum Dystrybucji IKEA w Jarostach. Firma IKEA zdecydowała się na zastosowanie niekonwencjonalnego źródła pozyskiwania energii i osiągnęła dzięki temu wiele korzyści. Rozwiązanie to stanowi przykład najlepszej praktyki biznesowej, która spełnia trzy kryteria oceny: ekonomiczne, środowiskowe i społeczne. W rozdziale czwartym autorka podjęła próbę analizy wpływu zastosowania technologii Top Aseptic w produkcji soków na zwiększenie efektywności procesów logistycznych w firmie Maspex Wadowice. Szczególne miejsce w tych rozważaniach zajmuje próba wykazania, iż zastosowanie analizowanej technologii silnie wsparło realizację celów strategicznych przedsiębiorstwa oraz wzmocniło jego pozycję konkurencyjną, wpływając przede wszystkim na jego działalność operacyjną. Przypadek ilustruje, jak dzięki zastosowaniu przedstawionego rozwiązania zostały usprawnione procesy zaopatrzenia, transportu, produkcji i magazynowania. Rozdział piąty zawiera analizę wdrożenia i nieustannego doskonalenia systemu opartego o Flow Logistics w firmie DB Schenker Polska. Praktyka ta jest zorientowana na silne wspieranie realizacji celów strategicznych firmy i utrzymywanie jej przewagi konkurencyjnej na rynku. Odegrała ona także ogromną rolę w poprawie zdolności operacyjnej przedsiębiorstwa dzięki optymalizacji procesów. Opisana praktyka wywarła wpływ nie tylko na aspekty biznesowe i dynamiczny rozwój firmy, lecz również na kwestie ekologiczne i społeczne, dzięki czemu wychodzi naprzeciw oczekiwaniom wielu grup interesariuszy. Ostatni, szósty rozdział książki daje Czytelnikom możliwość poznania, na przykładzie studium przypadku GE Power Controls, skomplikowanych problemów związanych z zastosowaniem koncepcji Six Sigma w zarządzaniu przepływami materiałowymi. Przedmiotem analizy są polskie fabryki GE Power Controls z siedzibą w Kłodzku, Łodzi i Bielsku Białej. Wdrożenie tej praktyki przyniosło znaczące efekty finansowe, jak również charakteryzowało się istotnym wzrostem kompetencji pracowników oraz pozytywnym wpływem na różne aspekty zarządzanie zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwie. Opis W poszukiwaniu lepszych rezultatów warto jest korzystać z doświadczeń innych firm, a najlepiej - jeśli jest to możliwe - liderów biznesu. Pozwala to niewątpliwie unikać?wyważania otwartych drzwi". Niezwykle ostra i nasilająca się w ostatnich latach konkurencja nakazuje wręcz współczesnym firmom śledzenie najlepszych praktyk w biznesie - programów, inicjatyw, technik czy działań, które zapewniły innym organizacjom przewagę konkurencyjną. Dostarczają one przykładów, które ze wszech miar godne są poznania i naśladowania.
Niniejsza książka jest unikalną w polskiej literaturze przedmiotu publikacją wychodzącą naprzeciw potrzebie poznania fenomenu najlepszych praktyk w zarządzaniu łańcuchem dostaw. Opiera się na wynikach badań prowadzonych w latach 2007-2008 przez zespół Katedry Logistyki w ramach badań statutowych w Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Autorzy od początku do końca książki konsekwentnie trzymają się założenia, że nowy biznesowy model firmy XXI wieku musi w swojej długofalowej koncepcji rozwoju uwzględniać nie tylko sukces biznesowy, lecz także jego wymiar społeczny i ekologiczny, a więc wychodzić naprzeciw wyzwaniom społecznej odpowiedzialności biznesu, jak pokazują to opisane doświadczenia liderów polskiego biznesu - IKEA, Maspex, Schenker i GE Power Controls. Spis treści Przedmowa CZĘŚĆ I. ZROZUMIEĆ ISTOTĘ I FENOMEN NAJLEPSZYCH PRAKTYK W ZARZĄDZANIU ŁAŃCUCHEM DOSTAW Rozdział I. Najlepsze praktyki w biznesie - między młotem wymagań ekonomicznych a kowadłem społecznej odpowiedzialności biznesu (Krzysztof Rutkowski) 1. Istota fenomenu najlepszych praktyk w biznesie 2. Najlepsze praktyki w biznesie w świetle projektu badawczego Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie 3. Interesariusze i ich wpływ na percepcję najlepszych praktyk 4. Społeczna odpowiedzialność biznesu a najlepsze praktyki 5. Najlepsze praktyki w świetle teorii zrównoważonego rozwoju i koncepcji Triple Bottom Line 6. Najlepsze praktyki w zarządzaniu łańcuchem dostaw w świetle wybranych badań o zasięgu międzynarodowym 6.1. Prologis 6.2. MIT 2020 Council 6.3. AMR
6.4. Projekt BestLog 7. Najlepsze praktyki - Święty Graal współczesnego biznesu? Rozdział II. Charakterystyka najlepszych praktyk w logistyce i zarządzaniu łańcuchem dostaw - wnioski z kwerendy źródeł (Barbara Ocicka) 1. Wprowadzenie 2. Próba definicji terminu?najlepsza praktyka" 3. Kryteria oceny najlepszych praktyk 3.1. Kryteria biznesowe 3.2. Kryteria pozabiznesowe 3.3. Kryteria oceny NP przez interesariuszy 4. Interdyscyplinarność najlepszych praktyk w biznesie 5. Bariery w identyfikacji i wdrażaniu najlepszych praktyk 6. Mierzalność i ewaluacja najlepszych praktyk 7. Znaczenie benchmarkingu 8. Transfer najlepszych praktyk 9. Studia przypadków ilustrujące najlepsze praktyki 10. Wnioski końcowe CZEŚĆ II. Najlepsze praktyki w zarządzaniu łańcuchem dostaw w Polsce - studia przypadków Rozdział III. Wykorzystanie energii geotermalnej do ogrzewania obiektu składowego. Studium przypadku Centrum Dystrybucji IKEA w Jarostach Barbara Ocicka 1. Charakterystyka przedsiębiorstwa i sektora meblarskiego 1.1. Historia firmy 1.2. Ekspansja rynkowa
1.3. Strategia biznesowa IKEA 1.4. Analiza strategiczna 1.5. Polski sektor meblarski 1.6. Działalność IKEA w Polsce 2. Zarządzanie łańcuchem dostaw 2.1. Koncepcja sieci dostaw 2.2. Zaopatrzenie 2.3. Transport 2.4. Dystrybucja 3. Prezentacja Najlepszej Praktyki 3.1. Informacje ogólne 3.2. Magazyn wysokiego składowania 3.3. Przyjmowanie dostaw 3.4. Organizacja dostaw do sklepów 3.5. Strategia zrównoważonego rozwoju w Centrum Dystrybucji IKEA Jarosty 3.6. Funkcjonalność urządzeń 3.7. Analiza pracy systemu grzewczego 3.8. Efekty implementacji najlepszej praktyki 3.9. Możliwość transferu 3.10. Doskonalenie praktyki biznesowej 4. Podsumowanie Rozdział IV. Wpływ zastosowania nowej technologii w produkcji soków na zwiększenie efektywności procesów logistycznych w przedsiębiorstwie. Przypadek najlepszej praktyki Grupy Maspex Wadowice (Katarzyna Gapska) 1. Ogólne informacje o przedsiębiorstwie oraz sektorze soków i napojów
1.1. Grupa Maspex Wadowice - rozwój oraz struktura organizacyjna 1.2. Charakterystyka produktów Grupy Maspex Wadowice w sektorze soków, nektarów i napojów 1.3. Analiza sektora soków, nektarów i napojów - uczestnicy, struktura oraz czynniki konkurencji 1.4. Pozycja konkurencyjna Grupy Maspex Wadowice 2. Koncepcja łańcucha dostaw 2.1. Zarządzanie zakupami w Maspex Wadowice 2.2. Produkcja oraz logistyka dystrybucji w Grupie Maspex Wadowice 3. Prezentacja Najlepszej Praktyki - Technologia Top Aseptic 3.1. Przyczyny zainteresowania nową techniką produkcji soków 3.2. Charakterystyka Najlepszej Praktyki oraz proces implementacji 4. Efekty implementacji Najlepszej Praktyki według przyjętych kryteriów 4.1. Kryteria biznesowe - koszty oraz efektywność procesów 4.2. Kryteria pozabiznesowe - zarządzanie zasobami ludzkimi, ekologia oraz innowacyjność 5. Ocena możliwości transferu wdrożonego rozwiązania 6. Możliwość ciągłego doskonalenia Najlepszej Praktyki 7. Podsumowanie Rozdział V. Wdrożenie Flow Logistics - rekonfiguracja oraz doskonalenie systemu zarządzania siecią transportową. Studium przypadku DB Schenker w Polsce (Rafał Tarasewicz) 1. Ogólne informacje o przedsiębiorstwie 1.1. DB Schenker na świecie 1.2. DB Schenker w Polsce 1.3. Pozycja konkurencyjna 1.4. Oferowane produkty/usługi
1.5. Wartości 2. Potencjał organizacji 2.1. Jakość i procesy 2.2. Dbałość o klienta 2.3. Dbałość o pracowników 3. Prezentacja Najlepszej Praktyki - Flow Logistics 3.1. Charakterystyka Najlepszej Praktyki 3.2. Proces implementacji 3.3. Zintegrowana sieć połączeń krajowych 4. Efekty implementacji Najlepszej Praktyki według przyjętych kryteriów 4.1. Kryteria biznesowe - rozwój oraz efektywność procesów 4.2. Kryteria pozabiznesowe - ekologia, odpowiedzialność społeczna 5. Ocena możliwości transferu wdrożonego rozwiązania 6. Możliwość ciągłego doskonalenia Najlepszej Praktyki 7. Podsumowanie Rozdział VI. Zastosowanie koncepcji Six Sigma w zarządzaniu przepływami materiałowymi. Studium przypadku GE Power Controls (Anna Markiewicz) 1. Ogólne informacje o firmie 1.1. GE Power Controls 1.2. Analiza otoczenia konkurencyjnego 2. Koncepcja łańcucha dostaw przedsiębiorstwa 2.1. Transport 2.2. Zapasy i składy 2.3. Cykl zamawiania 2.4. Cykl realizowania zamówień
2.5. Pomiar poziomu obsługi klienta 3. Prezentacja Najlepszej Praktyki Biznesowej 3.1. Zdefiniowanie Najlepszej Praktyki 3.2. Ogólna charakterystyka rozwiązania wdrożonego jako Najlepsza Praktyka 3.3. Uwarunkowania procesu wdrożenia Najlepszej Praktyki Biznesowej 3.4. Proces wdrożenia Najlepszej Praktyki Biznesowej 4. Efekty implementacji Najlepszej Praktyki według przyjętych kryteriów 4.1. Kryteria biznesowe 4.2. Kryteria pozabiznesowe 5. Ocena możliwości transferu wdrożonego rozwiązania 6. Możliwości ciągłego doskonalenie wdrożonego rozwiązania Bibliografia (pozycje cytowane)