Role dzieci w rodzinie z problemem alkoholowym - Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, ul Józefa Marka 19 A 34-600 Limanowa, - Poradnia Psychologiczno- Pedagogicznej ProMart z siedzibą w Brzesku, przy ul Okocimskiej 2 Uzależnionym jest człowiek który swoje sprawy, napięcia i kłopoty próbuje rozwiązywać(rozładować)pijąc alkohol lub zażywając inną substancję psychoaktywną. Robi to w sposób który ma dla niego szkodliwe konsekwencje. Otrzymuje na ten temat informacje od otoczenia a mimo to robi to dalej.
System iluzji i zaprzeczeń : to swoisty, specyficzny dla każdego uzależnionego zespół przekonań i zachowań przystosowawczych pozwalający uzależnionemu odrzucać informacje o skutkach choroby i trwać w uzależnieniu pomimo strat Współuzależnienie- to choroba związana z życiem w otoczeniu osoby uzależnionej, wynikająca ze skupienia wszystkich sił życiowych na ograniczenie skutków uzależnienia partnera i próbach ukrywania, zaprzeczenia i ochraniania uzależnionego przed tymi skutkami.
-Bierze odpowiedzialność za picie partnera -Przejmuje jego obowiązki wewnętrzne -Reprezentuje uzależnionego na zewnątrz - Chroni uzależnionego ukrywając jego chorobę - Próbuje kontrolować picie uzależnionego - zaniedbuje jednocześnie obowiązki domowe z powodu ich nadmiaru - Nie radzi sobie z kontrolowaniem wewnętrznego układu -Jest przepojona brakiem wiary i nadziei - Zaniedbuje swoje potrzeby rezygnuje - z siebie -Żyje w poczuciu bezsilności popadając w swoistą apatię -Nie wierzy w możliwość zmian Osoba współuzależniona Rodzina jest systemem, który ma określoną strukturę, w której panują reguły i który dąży do homeostazy można ją porównać do mechanizmu zegara: Każda osoba to element systemu (koło zębate) Miedzy członkami zachodzą interakcje (ruch jednego koła pociąga za sobą ruch innych) Członkowie rodziny są uzależnieni od siebie w zaspakajaniu potrzeb uczuciowych społecznych i duchowych.
Rodzina zdrowa: - Pozytywna tożsamość, autonomia poszczególnych członków rodziny - Otwarta komunikacja - Wzajemne zaufanie i wsparcie - Wzajemna otwartość ROZMAWIAJ! UFAJ! ODCZUWAJ! Rodzina alkoholowa dysfunkcyjna: - Brak tożsamości i utrata autonomii poszczególnych członków - Zablokowana komunikacja - Brak zaufania - Zamknięty system NIE MÓW! NIE UFAJ! NIE CZUJ!
Role pełnione w rodzinie dysfunkcyjnej - Osoba uzależniona - osoba współuzależniona - błazen - maskotka - bohater rodzinny - kozioł ofiarny - niewidzialny Bohater rodzinny - Zwykle (ale nie zawsze) najstarsze dziecko w rodzinie - Gorliwy pomocnik w domowych pracach i obowiązkach - Cały czas w pełni gotowości - Rodzic dla młodszego rodzeństwa - Opiekun swoich rodziców - Dobrze się uczy - Poświęca się dla rodziny - Bardzo odpowiedzialny - Klasowa niańka
Cechy osobowości w życiu dorosłym -Pracoholik -Nieustępliwy -Żyje w stałym napięciu -Wyczuwa potrzeby innych - Nad wyraz ambitny i nadgorliwy - Chętnie przejmuję kontrole nad innymi - Trudno nawiązuje bliższe znajomości -Potrafi dawać, ale nie umie przyjmować -Z trudem rozpoznaje i wyraża uczucia -Wpada w panikę w spontanicznych sytuacjach Przeżywane emocje -Osoba powściągliwa w okazywaniu uczuć - Wypiera i tłumi złość na rodziców - Stara się okazywać tylko pozytywne emocje - Ma poczucie winy i wstydu za sytuacje rodzinną - Czuję się gorszy od innych mniej wartościowy - odczuwa lęk przed utrata sympatii i aprobaty
Wskazówki do współpracy Należy zadbać o to, żeby te dzieci były w takim samym stopniu przedmiotem uwagi, jak inne dzieci. Trzeba pomóc im w znalezieniu równowagi pomiędzy pracą i zabawą. Należy kłaść nacisk, aby nie brały na siebie zadań nieadekwatnych do ich możliwości, wieku oraz nie należy stawiać im niezwykle wysokich wymagań i obciążać je taką odpowiedzialnością jak by były dorosłe -Skupiają się na nim problemy i frustracje rodzinne - Odreagowuje je w konfliktach w świecie zewnętrznym -To on jest w szkole tym najbardziej dającym się we znaki uczniem - Popada w konflikty z prawem -W ciągłym konflikcie z rodzeństwem i resztą rodziny - Jedyny dostrzega prawdziwe przyczyny problemu w rodzinie - Broni się ukazując złość -Stara się być mocny Kozioł ofiarny -Zastąpi bohatera gdy go zabraknie
Cechy osobowości w życiu dorosłym -Nieprzystosowany -Pełen złości i lęku - Samotny okaleczony outsider - W pracy ciągłe niepowodzenia - Szybko się uzależnia -Pierwszy odchodzi z domu i staje sie niezależny Przeżywane emocje -Czuję złość, wściekłość na alkoholika, bohatera rodzinnego - Radzi sobie z tym uczuciem poprzez zachowania autodestrukcyjne ( samookaleczenia przemieszczenie agresji na innych oraz bójki) -Odczuwaną złość przypisuje innym, spostrzegając świat i ludzi jako -wrogich, nieprzyjaznych i zagrażających - Uważa atak za najlepszą formę obrony
Należy traktować jego zachowanie jako wołanie o pomoc, traktować go sprawiedliwie i pomagać w zaspokojeniu potrzeb. Swoje odczucia powinno się przekazywać mu w sposób nie raniący go ( komunikat ja ). Należy skłonności do karania i skupiać się na pozytywnych symptomach jego zachowania, podkreślając je, gdy występują. Trzeba jasno określić granice, reguły w pracy z tym dzieckiem i dbać o ich respektowanie, tłumacząc ich zasadność. Powinno wyznaczyć się mu role przywódcze, zadania, którym sprosta i chwalić za ich wykonanie, sukces. Należy zachęcać dziecko do właściwego wyładowywania emocji i pomóc w przekserowaniu agresji, np.. Na działania sportowe. Nie należy obciążać go taka odpowiedzialnością jak by było dorosły powinno się pomóc innym dzieciom zrozumieć go, jednocześnie respektując jego prawa i obowiązki Wskazówki do pracy Niewidzialny -Nikt nie wie gdzie jest, co robi, co myśli i czuję - Typowy Kevin niedostrzegany i samotny - Żyje w wymyślonym świecie fantazji - W szkole niezauważalny i zapominany - Zawsze sam organizuje swój czas - Czuję się inny niż pozostali - Nie radzi sobie w grupie -Odsuwa się od rodziny
- Małomówny i samotny - Nie umie pracować w zespole - Pomijany przy podwyżkach i nagrodach - Nie zauważany przez kolegów - Nie umie pozostawać w długotrwałych związkach -Samotność Przeżywane emocje -Przerażenie - Smutek -Żal -Bezradność - Brak poczucia własnej wartości
Wskazówki do pracy Należy pokazać mu, że jest ważny dla dorosłych, dać mu odczuć pozytywne zainteresowanie i akceptację. Powinno się pomóc mu rozpoznać uczucia i mówić o nich. Należy również pomóc sprecyzować zainteresowania i w oparciu o nie budować samoocenę dziecka. Trzeba zachęcać je do zabawy i prac zespołowych, pomóc mu poczuć się pełnoprawnym członkiem danej grupy -Często najmłodsze dziecko w rodzinie - Okłamywane dla jego dobra - Lubiany przez wszystkich wokół - Roześmiany i kpiarski jednak wewnątrz płacze - Bywa Błaznem klasowym podobnie jak kozioł - Najłatwiej akceptowany przez uzależnionego Błazen - W razie konfliktów wysyłany przez rodzine do uzależnionego jako rozjemca - Często staje się ofiara molestowania seksualnego ze strony uzaleznionego
Przeżywane emocje -Na zewnątrz to dziecko radosne i roześmiane, ale od środka pełne strachu i smutku -Nie ma poczucia własnej wartości -Unika bliskości aby nie zostać zranionym - Z lękiem radzi sobie poprzez wywoływanie uczuć przeciwstawnych - Nikt nie traktuje ich poważnie - Oni także nie potrafią być poważni - Ich relacje z ludźmi są powierzchowne - W pracy nie są uważani za rzetelnych - Dusza towarzystwa
Wskazówki do pracy Należy dąć mu do zrozumienia, ze nie powinno ukrywać tego co czuje,swojej osobowości. Podkreślać ze ludzie je będą lubić, nawet jeśli nie będzie opowiadać dowcipów i rozśmieszać. Powinno się mu pomóc otworzyć się, pozyskując jego zaufanie. Mimo ze wydaję się beztroski, trzeba okazać mu wiele życzliwości, aby nabrał ufności potrzebnej do zrzucenia maski. Należy wciągnąć dziecko do innych zajęć dających możliwość wyrażenia siebie, jak zajęcia plastyczne, muzyka itp.. Trzeba pokazać mu właściwe reakcje i emocje stosowane do danego wydarzenia Należy mu wyjaśnić, że śmiejemy się z rzeczy zabawnych a płaczemy, gdy jest nam smutno, złościmy się, gdy ktoś nam zrobi krzywdę. Starsze dzieci można namówić do pisania dziennika ze swoimi przeżyciami.