OPERAJE GOSPODARCZE dr Marek Masztalerz GOSPODARCZE Operacje gospodarcze są to takie zdarzenia gospodarcze, które: powodują zmiany majątku, kapitału lub wyniku finansowego, są wyraŝone w mierniku pienięŝnym, są potwierdzone dowodem księgowym. BILANSOWE nie mają wpływu na wynik finansowy, dotyczą tylko majątku i kapitału OWE mają wpływ na wynik finansowy, dotyczą przychodów, kosztów oraz podatku dochodowego 1
DOWODY KSIĘGOWE FVZ FVS KP KW RK WB LP PZ WZ PW RW OT LT PK Faktura VAT zakupu Faktura VAT sprzedaŝy Kasa przyjmie Kasa wyda Raport kasowy Wyciąg bankowy Lista płac Przyjęcie z zewnątrz Wydanie na zewnątrz Przyjęcie wyrobów Rozchód wewnętrzny Odbiór techniczny Likwidacja środka trwałego Polecenie księgowania TYPY OPERACJI GOSPODARCZYCH TYP OPERACJI BILANSOWE OWE I II III IV V VI VII VIII 2
GOSPODARCZE TYP I Operacja bilansowa aktywna wywołuje zmiany wyłącznie w strukturze aktywów. Suma bilansowa się nie zmienia. wpłata gotówki z kasy do banku pobranie gotówki z banku do kasy wpływ naleŝności od odbiorcy zakup składnika aktywów za gotówkę wypłata zaliczki pracownikowi zwrot zaliczki do kasy GOSPODARCZE TYP II Operacja bilansowa pasywna wywołuje zmiany wyłącznie w strukturze pasywów. Suma bilansowa się nie zmienia. wystawienie weksla własnego na pokrycie zobowiązania konsolidacja kilku kredytów przeznaczenie części zysku na kapitał zapasowy pokrycie straty z lat ubiegłych kapitałem zapasowym 3
GOSPODARCZE TYP III Operacja bilansowa aktywno-pasywna zwiększająca sumę bilansową. Aktywa i pasywa rosną o tę samą wartość. wpływ zaciągniętego kredytu na rachunek bankowy zakup składników aktywów na kredyt kupiecki (faktura) wniesienie wkładu przez wspólnika (gotówka lub aport) podwyŝszenie kapitału podstawowego wpływy z emisji akcji wpływy z emisji obligacji GOSPODARCZE TYP IV Operacja bilansowa aktywno-pasywna zmniejszająca sumę bilansową. Aktywa i pasywa spadają o tę samą wartość. spłata zobowiązań wycofanie wkładu przez wspólnika wykup weksla własnego wykup obligacji wypłata dywidendy 4
GOSPODARCZE TYP V brak zmian Operacja wynikowa zwiększająca sumę bilansową. Aktywa i kapitał własny rosną o tę samą wartość. PRZYCHODY wystawienie rachunku/faktury sprzedaŝy naliczenie odsetek i kar umownych od naleŝności przychody z wyceny bilansowej (np. inwestycji) GOSPODARCZE TYP VI Operacja wynikowa zmieniająca strukturę pasywów. Suma bilansowa nie zmienia się. Wynik finansowy rośnie. PRZYCHODY spisanie zobowiązań przedawnionych umorzenie zobowiązań redukcja długu 5
GOSPODARCZE TYP VII brak zmian Operacja wynikowa zmniejszająca sumę bilansową. Aktywa i kapitał własny spadają o tę samą wartość. KOSZTY wydanie materiałów z magazynu do produkcji naliczenie amortyzacji środków trwałych zakup paliwa do samochodu (gotówka) ujawnienie niezawinionego niedoboru majątku przekazanie darowizny GOSPODARCZE TYP VIII Operacja wynikowa zmieniająca strukturę pasywów. Suma bilansowa nie zmienia się. Wynik finansowy spada. KOSZTY naliczenie wynagrodzeń (lista płac) otrzymane rachunki/faktury za usługi obce naliczenie odsetek i kar od zobowiązań utworzenie rezerwy na odprawy emerytalne zarachowanie zaliczki na podatek dochodowy 6
GOSPODARCZE FAKTURY VAT U PODATNIKA VAT Wystawienie faktury VAT sprzedaŝy rosną aktywa (naleŝności w kwocie brutto), rośnie kapitał własny (przychody ze sprzedaŝy w kwocie netto) rośnie kapitał obcy (zobowiązania wobec fiskusa w kwocie naleŝnego podatku VAT). Otrzymanie faktury VAT za usługi obce rośnie kapitał obcy (zobowiązania wobec dostawcy w kwocie brutto), spada kapitał własny (koszty rodzajowe usługi obce w kwocie netto) rosną aktywa (naleŝność od fiskusa w kwocie naliczonego podatku VAT) +122 +100 +22 +100 +22-100 +122-100 7