Pani Joanna Myga Dyrektor Centrum Kształcenia Ustawicznego w Częstochowie WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach przeprowadziła kontrolę w Centrum Kształcenia Ustawicznego w Częstochowie 2, w zakresie organizacji kształcenia zawodowego osób dorosłych na tle potrzeb rynku pracy w latach 2006/2007 2008/2009 (do września). W związku z kontrolą, której wyniki zostały przedstawione w protokole kontroli podpisanym w dniu 10 grudnia 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Pani Dyrektor niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia negatywnie dostosowanie przez Centrum kierunków kształcenia zawodowego osób dorosłych do potrzeb rynku pracy. 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701 ze zm., zwanej dalej ustawą o NIK, 2 zwanego dalej CKU
2 PowyŜszą ocenę uzasadniają następujące oceny cząstkowe i ustalenia kontroli: 1. Zadania, wynikające z art. 1 pkt 13 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty 3, w zakresie dostosowania kierunków i treści kształcenia do wymogów rynku pracy nie były naleŝycie realizowane. W okresie objętym kontrolą na 22 zawody, w których CKU prowadziła nabór oraz kształcenie, aŝ 20 zawodów występowało w grupie zawodów nadwyŝkowych - zarówno w mieście Częstochowa, jak i w powiecie częstochowskim. Tylko dwa zawody (tj. stolarz i handlowiec) były zawodami deficytowymi w 2007 roku i w I półroczu 2008 r. Ponadto, w latach szkolnych 2007/2008 i 2008/2009 CKU nie prowadziło pozaszkolnych form kształcenia, o których mowa w 2 rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych 4, pomimo podjętych w latach 2007-2008 działań w tym zakresie. Działalność ta ograniczała się jedynie do realizowania (w ramach działającego w CKU Ośrodka Dokształcania i Doskonalenia Zawodowego) kursów dla uczniów klas wielozadaniowych zasadniczych szkół zawodowych, zleconych przez Urząd Miasta Częstochowy. CKU nie współpracowało równieŝ z Powiatowym Urzędem Pracy w Częstochowie 5 w zakresie rekwalifikacji kadr, pomimo takiego obowiązku określonego w 2 ust. 2 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie rodzajów, organizacji oraz sposobu działania publicznych placówek kształcenia ustwicznego i publicznych placówek kształcenia praktycznego, w tym publicznych ośrodków dokształcania i doskonalania zawodowego 6. Wprawdzie CKU złoŝyło PUP w Częstochowie ofertę zorganizowania szkoleń, ale oferta ta została złoŝona zbyt późno, aby mogła zostać uwzględniona w prowadzonych przez PUP w Częstochowie postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych na organizację szkoleń dla bezrobotnych. NIK zwraca uwagę, Ŝe oferta ta nie mogła być uwzględniona w tym postępowaniu z uwagi na brak wpisu CKU do rejestru instytucji szkoleniowych, oferujących szkolenia dla bezrobotnych, prowadzonego przez Wojewódzki Urząd Pracy 3 Dz. U. z 2004 r., Nr 256, poz. 2572, ze zm., 4 Dz. U. Nr 31, poz. 216, 5 Zwanym dalej PUP w Częstochowie, 6 Dz. U. Nr 132. poz. 1225
3 w Katowicach. Ww. wpis stanowi podstawę do realizacji szkoleń finansowanych ze środków publicznych. Zaznaczyć naleŝy, Ŝe PUP w Częstochowie w 2007 r. na szkolenia, w zakresach tematycznych odpowiadających zawodom nauczanym w CKU, skierował ogółem 623 bezrobotnych. W toku narady pokontrolnej Dyrektor CKU poinformowała, Ŝe wystąpiła z wnioskiem o wpis do rejestru instytucji szkoleniowych. W okresie objętym kontrolą CKU nie wdroŝyła równieŝ prowadzenia działalności dydaktycznej w formie kształcenia na odległość. Przygotowania do uruchomienia tego typu kształcenia CKU rozpoczęło we wrześniu 2006 r. (tj. po powołaniu obecnego Dyrektora CKU) i planuje uruchomienie kursów na odległość w maju 2009 r. 2. W zakresie prowadzonego kształcenia zawodowego stwierdzono, Ŝe w latach szkolnych 2006/2007 i 2007/2008 do egzaminów zawodowych przystąpiło 115 osób spośród 165 absolwentów szkół zawodowych dla dorosłych, a egzamin ten zdały jedynie 32 osoby, tj. 27,8 % zdających i 19,4 % ogółu absolwentów. Oznacza to, Ŝe większość absolwentów nie uzyskała dyplomu, potwierdzającego posiadane kwalifikacje zawodowe. Szczególnie mała ilość absolwentów, którzy uzyskali kwalifikacje zawodowe, wystąpiła: w roku szkolnym 2006/2007 w Szkole Policealnej Nr 5 dla Dorosłych, w zawodach: technik hotelarstwa (egzaminów nie zdali wszyscy przystępujący - 10) i technik handlowiec (egzaminy zdało zaledwie dwu spośród przystępujących 15 absolwentów), w roku szkolnym 2007/2008 w ww. Szkole Policealnej, w zawodzie technik obsługi turystycznej (egzaminów nie zdali wszyscy przystępujący - sześciu) i technik BHP (egzaminy zdał zaledwie jeden spośród przystępujących siedmiu absolwentów) oraz w Technikum Uzupełniającym Nr 1 dla Dorosłych, w zawodzie technik mechanik (egzaminy zdało pięciu spośród przystępujących 20 absolwentów). Ponadto stwierdzono nieprzestrzeganie, przy przyjmowaniu słuchaczy na pierwszy semestr, obowiązku przedstawienia przez kandydata do szkoły zaświadczenia lekarskiego, o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kształcenia w określonym zawodzie, określonego w 7 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół
4 publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych 7. Spośród 260 słuchaczy, przyjętych w latach szkolnych 2007/2008 i 2008/2009 i kontynuujących naukę, 50 słuchaczy (tj. 19,2 %) zaświadczenie takie przedstawiło po zakończeniu rekrutacji. Za nieprawidłowości te odpowiedzialna była Dyrektor CKU, która zezwoliła na przyjęcie kandydatów do Technikum Uzupełniającego i Szkoły Policealnej bez zaświadczeń lekarskich w dniu rekrutacji, celem uzyskania odpowiedniej ilości słuchaczy dla uruchomienia kształcenia na prowadzonych kierunkach. NIK pozytywnie ocenia organizację kształcenia w CKU, prowadzonego w formach szkolnych (w okresie objętym kontrolą), tj.: kształcenie w zawodach, które uzyskały przed wprowadzeniem pozytywną opinię kuratora oświaty i właściwej rady zatrudnienia, zapewnienie odpowiednio wykwalifikowanej kadry nauczycielskiej, prowadzenie kształcenia w oparciu o dopuszczone do uŝytku programy nauczania zawodu, z uwzględnieniem wymagań dotyczących liczebności grup zajęciowych, zapewnienie właściwych warunków kształcenia zawodowego w pracowniach specjalistycznych, wymaganych programami nauki zawodów. Stwierdzone podczas kontroli pojedyncze braki w wyposaŝeniu ww. pracowni, były w trakcie realizacji kształcenia uzupełniane, zajęciami z uŝyciem wymaganego wyposaŝenia w Centrum Kształcenia Praktycznego w Częstochowie lub w znajdującym się w sąsiedztwie CKU Zespole Szkół bądź zastępowane były innymi pomocami (często nowocześniejszymi), pozwalającymi na realizację programu, przyjmowanie (w okresie objętym kontrolą) do klas pierwszych technikum uzupełniającego dla dorosłych słuchaczy, którzy ukończyli szkołę wymienioną w art. 9 ust. 1 pkt. 3 f ww. ustawy o systemie oświaty, zapewnienie prawidłowych warunków realizacji praktycznej nauki zawodu poza CKU. Praktyki odbywały się na podstawie zawartych umów z pracodawcami, zgodnie z przepisami określonymi w 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu 8. 7 Dz. U. Nr 26, poz. 232 8 Dz. U. Nr 113, poz. 988 ze zm,
5 3. NajwyŜsza Izba Kontroli nie wnosi uwag do działalności Państwowej Komisji Egzaminacyjnej, powołanej w celu przeprowadzania egzaminów kwalifikacyjnych na tytuł zawodowy i tytuł zawodowy mistrza w zawodzie rolnik, działającej przy CKU, w zakresie: legalności powołania, spełniania przez członków tej komisji kryteriów przygotowania zawodowego oraz przeprowadzania postępowań kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych. Nieprawidłowości w obsłudze administracyjnej ww. komisji (do której CKU zobowiązane było na podstawie 23 ust. 4 ww. rozporządzenia w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych), stwierdzone w trakcie kontroli Śląskiego Kuratora Oświaty w Katowicach, zostały przez CKU wyeliminowane. W trakcie kontroli NIK stwierdzono jednak omyłkowe sporządzenie rozliczeń z przeprowadzonych dwóch egzaminów ( czeski błąd w zakresie kwot wpłaconych przez osoby przystępujące do tych egzaminów) oraz zawyŝoną, łącznie o 74 zł, wypłatę wynagrodzenia dla członków komisji. Jak wyjaśniła główna księgowa, powyŝsze nieprawidłowości wynikały z uwzględnienia w wyliczeniu błędnej liczby osób zdających egzamin. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o 1. Podjęcie współpracy z urzędem pracy i pracodawcami w celu pełniejszego dostosowania kształcenia w CKU do potrzeb rynku pracy. 2. Kontynuowanie działań, celem wprowadzenia do oferty szkoleniowej CKU form pozaszkolnych. 3. Podjęcie współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w Częstochowie w zakresie rekwalifikacji kadr oraz gromadzenia informacji dla potrzeb kształcenia, dokształcania i doskonalenia osób dorosłych, ze szczególnym uwzględnieniem kierunków kształcenia, dokształcania i doskonalenia prowadzonych przez CKU. 4. Egzekwowanie zaświadczeń lekarskich o braku przeciwwskazań do kształcenia w zawodzie w trakcie rekrutacji kandydatów do szkół zawodowych. 5. Rzetelne ustalanie wynagrodzeń dla członków komisji egzaminacyjnych. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Panią Dyrektor, w terminie 15 dni od daty otrzymania
6 niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Pani prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NajwyŜszej Izby Kontroli w Katowicach umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.