Projekt e-senior raport z ewaluacji Warszawa, Grudzień 2008 1
Wstęp PoniŜszy raport prezentuje wyniki ewaluacji projektu e-senior realizowanego przez Fundację na rzecz poprawy jakości Ŝycia OD-NOWA. Celem badania było: zbadanie poziomu zadowolenia uczestników z uzyskanego wsparcia, (merytorycznej zawartości kursów, metod przekazywania wiedzy, kadry oraz sposobu organizacji kursu) zebranie opinii i uwag, które pomogą w lepszej organizacji szkoleń dla seniorów Badanie odbyło się na podstawie anonimowej ankiety wypełnionej na zakończenie udziału we wsparciu. Ankieta zawierała pytania zamknięte o pięciostopniowej skali oraz pytania otwarte, które dawały uczestnikom moŝliwość zawarcia uwag dotyczących realizowanego działania. Projekt realizowany był w okresie od 01 marca do 31 grudnia 2008 roku. W ramach realizacji projektu przeszkolonych zostało 84 seniorów z zakresu podstawowej obsługi komputerów i Internetu, szkolenie trwało 84 godziny. 2
Wyniki badania Wyniki badania uporządkowane są według pytań badawczych. I. Motywy wyboru przez uczestników kursu e-senior i zadowolenie z uzyskanego wsparcia Powody, dla których uczestnicy wzięli udział w szkoleniach podzielić moŝna na następujące kategorie: - nabycie nowej wiedzy i umiejętności (znajomość obsługi komputera, Internetu i poczty elektronicznej, chęć profesjonalnej nauki obsługi komputera) - integracja i komunikacja międzypokoleniowa (chciałam nauczyć się wygodniejszej formy kontaktu z moimi dziećmi, moje wnuki dają sobie radę w róŝnym zakresie a ja nie) - komunikacja (lepsze kontakty z przyjaciółmi) - integracja osób starszych (ze względów społecznych, kontakt z seniorami) - chęć rozwoju, ciekawość poznawcza (chciałem iść z biegiem czasu, jak najwięcej dowiedzieć się, poznać nowe moŝliwości komunikacji ze światem, jest to okno na świat, poznawczo, rozwojowo, lubię więcej wiedzieć, niewiara, przekora) - wykorzystanie komputera w pracy i w pracy społecznej (znajomość komputera w mojej obecnej słuŝbie innym, potrzebny mi do dodatkowej pracy, pracuję jako tłumaczka i umiejętność pisania na komputerze jest dla mnie bardzo waŝna) - chęć zakupu sprzętu (zakup laptopa) - wzrost poczucia własnej wartości (dowartościować się) - podniesienie jakości Ŝycia (polepszenie Ŝycia, chciałabym Ŝyć w XXI wieku, nie odstawać, dla usprawnienia i ułatwienia samodzielnego funkcjonowania) - wykorzystanie komputera i Internetu w Ŝyciu codziennym (chciałam poznać lepiej obsługę komputera bankowość, chciałam nauczyć się załatwiania róŝnych spraw przy pomocy Internetu) 3
- inne, np. promocja projektu (rzeczowa i niezwykle miła informacja udzielona mi przez telefon) Motywy, dla których seniorzy zdecydowali się na udział w projekcie pokrywają się z jego celem ogólnym (przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób starszych z terenu Warszawy) i celami szczegółowymi projektu (przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu poprzez nabycie nowych umiejętności i wiedzy z zakresu nowych technologii, aktywizacja osób starszych i organizowanie czasu wolnego, integracja osób starszych, integracja międzypokoleniowa, wzrost poczucia własnej wartości). Świadczy to o dobrej analizie sytuacji i potrzeb grupy docelowej projektu przez projektodawcę, który zaplanował realizację działań adekwatnych do realnej sytuacji seniorów. Analiza motywów dla których seniorzy wzięli udział w szkoleniu komputerowym pozwala teŝ na poszerzenie katalogu potrzeb seniorów. Wśród uczestników zajęć znaleźli się seniorzy, którzy zdobytą wiedzę pragnęli wykorzystać do pracy zawodowej lub społecznej na rzecz innych. Świadczy to o tym, Ŝe nowe zdolności technologiczne słuŝą seniorom nie tylko do tego aby włączać się w Ŝycie społeczne, ale sprawniej i bardziej profesjonalnie działać na rzecz społeczności lokalnej. Pojawienie się motywów naleŝących do grupy wykorzystanie komputera i Internetu w Ŝyciu codziennym świadczy o tym, Ŝe osoby starsze maja świadomość przydatności nowych technologii i widzą ich uŝyteczność w swoim Ŝyciu, a kurs komputerowy pozwala im na skorzystanie z tych moŝliwości. 4
Wniosek dotyczący realizacji projektu adekwatnego do oczekiwań seniorów potwierdzają uczestnicy. W ankiecie ewaluacyjnej na pytanie Czy program kursu spełnił Pani/Pana oczekiwania? twierdząca odpowiedziało 78 osób z 79 biorących udział w badaniu (68 odpowiedzi zdecydowanie tak, 10 odpowiedzi raczej tak, 1 odpowiedź nie wiem ). Czy program kursu spełnił Pani/Pana oczekiwania? 0% 14% 1% 0% 85% zdecydowanie tak raczej tak nie mam zdania raczej nie zdecydowanie nie W części otwartej tego pytania znajdowały się takie uwagi jak: taki kurs to strzał w dziesiątkę, chciałbym nauczyć się jeszcze Office 2007. Potwierdza to wysoki poziom zadowolenia z uzyskanego wsparcia oraz chęć do nauki i otwartość na nową wiedzę. Uczestnicy ocenili zdobytą podczas szkolenia wiedzę i umiejętności jako przydatne. Na pytanie: Czy uwaŝa Pani/Pan zdobytą podczas kursu wiedzę i umiejętności za przydatne? 78 osób z 79 badany odpowiedziało twierdząco (62 odpowiedzi zdecydowanie tak, 16 odpowiedzi raczej tak, 1 odpowiedź nie wiem ) 5
Czy uwaŝa Pan/Pani zdobytą podczas kursu wiedzę i umiejętności za przydatne? 20% 0% 1% 0% 79% zdecydowanie tak raczej tak nie mam zdania raczej nie zdecydowanie nie II. Organizacja kursu Uczestnicy szkolenia oceniali w ankiecie ewaluacyjnej obsługę sekretariatu, kontakty z kierownictwem, warunki lokalowe (sale, wyposaŝenie) oraz wyznaczone godziny zajęć. Uczestnicy warunki organizacyjne kursu ocenili wysoko. Ocena warunków organizacyjnych w skali 0-5 4,5 4,7 obsługa sekretariatu kontakty z kierownictwem 4,4 4,7 warunki lokalowe (sale, wyposaŝenie) wyznaczone godziny zajęć 6
Na pytanie o ocenę obsługi sekretariatu w badaniu uzyskano 73 odpowiedzi (6 osób nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie). Wszystkie uzyskane oceny są wysokie 949 odpowiedzi doskonale, wspaniale, i 24 odpowiedzi bardzo dobrze ). Równie wysoko zostały ocenione kontakty z kierownictwem. Na 73 uzyskane oceny (6 osób nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie) 49 to doskonale, wspaniale a 24 bardzo dobrze. Ocena warunków lokalowych kursu równieŝ jest wysoka. 78 uzyskanych odpowiedzi było wysokich (38 odpowiedzi doskonale, wspaniale, 33 odpowiedzi bardzo dobrze, 7 odpowiedzi satysfakcjonująco ) a jedna dostatecznie. Wśród komentarzy dotyczących tego elementu oceny znalazły się uwaga dotycząca zbyt duŝego nasłonecznienia sali oraz nieodpowiedniego ustawienia komputerów w sali gdzie stanowiska stały przy ścianach ( siedziałem tyłem do wykładowcy ). Godziny realizacji zajęć ocenione zostały wysoko (44 odpowiedzi doskonale, wspaniale, 29 odpowiedzi bardzo dobrze, 2 odpowiedzi satysfakcjonująco, 1 odpowiedź dostatecznie oraz 1 odpowiedź niewystarczająco, dwie osoby nie udzieliły odpowiedzi). Niska ocena tego komponentu organizacji szkolenia była opatrzona komentarzem: zła pora, wolę rano, ale nie było wyboru. Organizator przewidział w tej edycji szkolenia, które odbywały się zarówno rano jak i wieczorem. Jednak duŝe zainteresowanie szkoleniami spowodowało, Ŝe dla niektórych uczestników nie było juŝ miejsc w dogodnych dla nich terminach i decydowali się na te mniej dla nich atrakcyjne. W komentarzach tej w tej części ankiety ewaluacyjnej znalazły się takŝe następujące uwagi: dobrze, Ŝe była herbata i ciastka, sympatyczna obsługa, bardzo miła atmosfera, czas trwania kursu oceniam na 5, dobrze Ŝeby kurs prowadził jeden wykładowca, za mało czasu Ŝeby to wszystko ogarnąć. RóŜnorodne uwagi dotyczące organizacji projektu świadczą o tym, Ŝe potrzeby uczestników są takŝe zróŝnicowane i zindywidualizowane. Warto o tym pamiętać i wziąć te sugestie pod uwagę przy projektowaniu następnych działań. 7
III. Ocena wykładowców kursu Zajęcia w trakcie kursu komputerowego prowadziło 8 wykładowców. Justyna Dubanik przeprowadziła z uczestnikami kursu zajęcia motywacyjne, których celem było pokonanie obaw przed nauką nowych zagadnień oraz wzmocnienie motywacji do nauki. Paweł Bobrowski, Justyna Dubanik, Magdalena Łukasiewicz, Ewa Mirowska, Michał Murawski, Artur Olesiński, Małgorzata Wesołowska i Jacek Wesołowski prowadzili zajęcia komputerowe oraz byli dodatkowymi wykładowcami na zajęciach z komunikacji w Internecie (zajęcia te odbywały się w dwóch salach co umoŝliwiało uczestnikom rozmowy on-line). Wszyscy wykładowcy oceniali byli pod względem kilku elementów, były to: Kompetencje prowadzącego zajęcia Przygotowane dydaktyczne Umiejętność przekazywania wiedzy Nastawienie na słuchaczy Wszyscy wykładowcy zostali ocenieni bardzo wysoko, szczegółowe wyniki przedstawione są poniŝej w formie graficznej. Ocena wykładowców w skali 0-5 Justyna Dubanik 4,83 4,79 4,80 4,78 kometencje nastawienie do słuchaczy 8
Ocena wykładowcy w skali 0-5 Artur Olesiński 4,84 4,84 4,84 4,82 nastawienie do słuchaczy Ocena w ykładow cy w skali 0-5 Magdalena Łukasiew icz 4,81 4,63 4,56 4,63 przekazyw anie w iedzy nastaw ienie na słuchaczy 9
Ocena wykładowcy w skali 0-5 Małgorzata Wesołowska 4,27 4,13 4,67 4,81 nastawienie do słuchaczy Ocena wykładowcy w skali 0-5 Jacek Wesołowski 4,8 4,65 4,8 4,8 nastawienie do słuchaczy 10
Ocena wykładowcy w skali 0-5 Ewa Mirowska 4,64 4,36 4,55 4,60 nastawienie na słuchaczy Ocena wykładowcy w skali 0-5 Michał Murawski 4,91 4,91 4,91 4,82 nastawienie do słuchaczy 11
Ocena wykładowcy w skali 0-5 Paweł Bobrowski 5 4,86 5 5 nastawienie na słuchaczy Wśród dodatkowych opinii uczestników na temat wykładowców znajdowały się takie uwagi jak: super!, duŝa cierpliwość, Ŝyczliwa, sympatyczny, osobowość 5!, bardzo komunikatywny i kontaktowy, które wskazują jakie cechy są dla seniorów najbardziej porządne u wykładowcy oraz wskazują na zadowolenie z kadry prowadzącej zajęcia. Wśród ocen znalazły się pojedyncze, negatywne, które dotyczyły nastawienia do słuchaczy oraz umiejętności przekazywania wiedzy: nadmiar wiedzy fachowej, zbyt duŝo czasu poświęcono na teorię, za mało na ćwiczenia. Wszystkie oceny i uwagi zostały przedyskutowane z wykładowcami i słuŝyły dostosowaniu metod pracy do specyfiki grupy. 12
Wnioski Na podstawie wyŝej przedstawionych danych uzyskanych z ewaluacji moŝna stwierdzić, Ŝe projekt e-senior został przygotowany i zrealizowany adekwatnie do potrzeb i oczekiwań uczestników. Seniorzy są zadowoleni z uzyskanego wsparcia, a nowo nabytą wiedzę i umiejętności ocenili jako bardzo przydatną. Co istotne, udział w zajęciach nie tylko przełamuje bariery przed nauką nowych umiejętności (opór, strach, obawa przed zepsuciem sprzętu), ale i rozbudza ciekawości i chęć do dalszej nauki. RównieŜ organizacja kursu spotkała się z zadowoleniem naszych uczestników. Ankieta wykazała, Ŝe potrzeby uczestników w tej kwestii są zróŝnicowane a organizator moŝe starać się uwzględnić uwagi uczestników w kolejnych edycjach projektu. Z opinii uczestników wynika takŝe, Ŝe kadra realizująca szkolenie była profesjonalna i dobrze przygotowana do swojej pracy. Co istotne, podejście i sposób pracy i seniorami takŝe zostały ocenione wysoko. Uczestnicy kursu czuli się w przewaŝającej części komfortowo i bezpiecznie co ma ogromny wpływ na tempo pracy i nauki wśród seniorów. Wsparcie zostało przygotowane profesjonalnie i spotkało się z duŝym zadowoleniem ze strony uczestników. 13