1 WYMAGANIA EDUKACYJNE FIZYKA I ASTRONOMIA Sprawdzanie osiągnięć uczniów jest końcową i bardzo waŝną fazą procesu dydaktycznego. Przedmiotowy system oceniania z fizyki i astronomii pozwala na korelacje między wymaganiami nauczyciela a ocenianiem wiedzy i umiejętności zdobytych przez uczniów. Cele nauczania fizyki z astronomią Podstawowy cel nauczania fizyki z astronomią w szkole średniej to wykształcenie rozumienia natury i struktury fizyki, jej związku z innymi naukami przyrodniczymi oraz zjawisk otaczającego świata. W wyniku realizacji programu nauczania fizyki z astronomią uczniowie powinni opanować następujące umiejętności: obserwowania i opisywania zjawisk fizycznych i astronomicznych; posługiwania się metodami badawczymi typowymi dla fizyki i astronomii; wykonywania pomiarów prostych i złoŝonych, wyciągania i formułowania wniosków oraz opisywania ich za pomocą terminologii i symboliki fizycznej i astronomicznej; opisywania zjawisk fizycznych i rozwiązywania problemów fizycznych i astronomicznych z zastosowaniem technik matematycznych; posługiwania się technologią informacyjną do zbierania danych doświadczalnych, ich przetwarzanie oraz modelowanie zjawisk fizycznych; stosowania poznanych praw do przewidywania i wyjaśniania zjawisk; wykonywania i wykorzystywania tablic i wykresów wraz z rachunkiem błędów; wykorzystania w samodzielnej pracy literatury fizycznej i astronomicznej; integrowania wiadomości z róŝnych dziedzin. Metody pracy Na lekcjach fizyki z astronomią będą wykorzystywane róŝne metody pracy, w zaleŝności od istniejących środków dydaktycznych, zaangaŝowania młodzieŝy, liczebności klasy. Głównie jednak będą to metody aktywizujące, stawiające na rozwijanie twórczej postawy uczniów, rozbudzanie indywidualnych zainteresowań poznawczych, wdraŝania do samokształcenia i systematyczności w pracy. Środki dydaktyczne Środki dydaktyczne, które ułatwią osiągnięcie załoŝonych celów to: pomoce fizyczne zgromadzone w pracowni fizycznej, plansze i foliogramy, filmy edukacyjne oraz programy komputerowe. Ogólne zasady oceniania Od 1 września 1999 roku obowiązuje następująca skala ocen: stopień celujący 6; stopień bardzo dobry 5; stopień dobry 4; stopień dostateczny 3; stopień dopuszczający 2; stopień niedostateczny 1. Oceny cząstkowe mogą zawierać plusy (+) lub minusy (-); plus za maksymalną ilość punktów w danym przedziale punktowym, minus za minimalną ilość. W przypadku konieczności przeliczania punktów na oceny obowiązują następujące zasady: Uzyskane punkty Ocena 40 % lub mniej niedostateczny 41 % - 50 % dopuszczający 51 % - 75 % dostateczny 76 % - 90 % dobry 91 % - 100 % bardzo dobry dodatkowe zadanie celujący Rozpoznawanie osiągnięć uczniów odbywa się poprzez ocenianie: prac klasowych; kartkówek; odpowiedzi ustnych; prac domowych; prowadzenia notatek; aktywności uczniów na lekcji; referatów na zadany temat.
2 Prace klasowe (sprawdziany) są obowiązkowe. W kaŝdym semestrze przewidziane są nie mniej niŝ 2 sprawdziany. Mogą one być w formie testowej, w formie zadań otwartych lub sprawdzianów mieszanych. Na ogół będą to sprawdziany wielostopniowe, tzn. wskazujące zadania na poszczególne oceny. Oceny ze sprawdzianów będą miały większą wagę w ustalaniu oceny końcowej. Sprawdziany te będą przeprowadzane z zachowaniem obowiązujących zasad zapisanych w WSO. Wyniki sprawdzianu są podawane nie później niŝ w ciągu 2 tygodni. Wg uznania nauczyciela lub na Ŝyczenie uczniów podczas lekcji omawiane są poprawne rozwiązania poszczególnych zadań. Kartkówki - sprawdzają bieŝące osiągnięcia uczniów i dopingują ich do systematycznej pracy. Prowadzone są na początku większości zajęć (czas ich trwania nie moŝe przekraczać 20 min). Kartkówki mogą być zapowiadane lub nie. Zakres ich treści jest niewielki i obejmuje tematy aktualnie realizowane. Mają formę kilku pytań testowych, prostych zadań obliczeniowych, lub pytań teoretycznych. Kartkówki nie podlegają poprawie. Zasady poprawiania ocen Ustala się jeden dodatkowy termin kaŝdego sprawdzianu dla uczniów, którzy uzyskali oceny niedostateczne i chcą poprawić jego wynik oraz dla uczniów nieuczestniczących w pierwszym sprawdzianie. JeŜeli nieobecność ucznia na pierwszym sprawdzanie była nieusprawiedliwiona lub uczeń nie był tylko na tej jednej godzinie, wówczas traci prawo do poprawiania uzyskanej oceny niedostatecznej (w drugim terminie). Inne zasady poprawiania ocen reguluje WSO lub indywidualnie zawarte z nauczycielem ustalenia, akceptowane przez obie strony. Nieprzygotowanie do lekcji W przypadku nie przygotowania do lekcji uczeń powinien zgłosić ten fakt nauczycielowi po sprawdzeniu listy obecności. Zgodnie z WSO uczeń moŝe być nieprzygotowany do lekcji dwa razy w semestrze z przedmiotu powyŝej 1 godz. tygodniowo i raz w semestrze z przedmiotu z 1 godz. tygodniowo, nie dotyczy to lekcji, na których odbywają się zapowiedziane sprawdziany lub powtórzenia. Uczeń po dłuŝszej usprawiedliwionej nieobecności w szkole ma prawo być nieprzygotowany do zajęć, zgłaszając to nauczycielowi ustala z nim czas potrzebny na nadrobienie zaległości Inne ustalenia Prowadzenie zeszytu przedmiotowego jest obowiązkowe (sposób prowadzenia to indywidualna sprawa ucznia). Złe zachowanie ucznia na lekcji lub niezgodne z regulaminem ucznia, moŝe być karane przez wyznaczenie mu dodatkowej pracy związanej z tematyką przeprowadzonych zajęć (np. przygotowanie referatu, doświadczenia, wykonanie planszy, pisanie kartkówki, itp.) Za brak zadania domowego lub pracy powierzonej przez nauczyciela, uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. Kinematyka Wymagania na ocenę dopuszczającą. Uczeń: 1. wyjaśnia na wybranym przykładzie względność ruchu 2. dokonuje klasyfikacji ruchów ze względu na tor na ruchy prostoliniowe i krzywoliniowe 3. wyjaśnia pojęcie prędkości jako wielkości wektorowej 4. omawia ruch jednostajny prostoliniowy na wybranym przykładzie 5. określa typ zaleŝności drogi i prędkości od czasu w ruchu jednostajnym prostoliniowym i jednostajnie zmiennym 6. oblicza wartość prędkości w ruchu jednostajnym prostoliniowym i jednostajnie zmiennym 7. oblicza drogę przebytą w ruchu jednostajnym prostoliniowym i jednostajnie zmiennym Wymagania na ocenę dostateczną. Uczeń: 1. zna i posługuje się przy opisie ruchu pojęciami: a) układ odniesienia, b) wektor połoŝenia, c) wektor przemieszczenia 2. dodaje i odejmuje wektory o tym samym kierunku, 3. wyjaśnia róŝnicę między pojęciami drogi i wektorem połoŝenia w ruchu prostoliniowym i krzywoliniowym 4. wyjaśnia róŝnicę między prędkością średnią chwilową w ruchu niejednostajnym 5. oblicza przemieszczenie na podstawie podanych połoŝeń ciała w określonym czasie 6. oblicza drogę w ruchu prostoliniowym na podstawie podanych połoŝeń ciała w określonym czasie 7. oblicza prędkość średnia w ruchu prostoliniowym, gdy zwrot prędkości nie zmienia się 8. rozwiązuje proste zadania rachunkowe z ruchu jednostajnego prostoliniowego 9. oblicza prędkość względną dwóch ciął, gdy ich prędkości mają zwroty zgodne lub przeciwne a kierunki talie same 10. wyjaśnia pojęcie ruchu jednostajnie opóźnionego na wybranym przykładzie 11. definiuje przyspieszenie jako wielkość wektorową 12. oblicza dowolną wielkość z zaleŝności v = v o + a t 13. określa zwrot wektorów prędkości i przyspieszenia w ruchach jednostajnie zmiennych 14. oblicza drogę przebyta przez ciało poruszające się ruchem jednostajnie przyspieszonym 15. na podstawie wykresu zaleŝności prędkości od czasu i drogi od czasu określa jakim ruchem poruszało się ciało 16. stosuje pojęcie prędkości liniowej w prostych zadaniach problemowych i rachunkowych 17. stosuje pojęcie prędkości kątowej w prostych zadaniach problemowych i rachunkowych 18. zna i stosuje w zadaniach zaleŝności między okresem i częstotliwością
3 19. zna i stosuje w zadaniach zaleŝność między prędkością liniową i kątową 20. zna pojęcie przyspieszenia dośrodkowego w ruchu po okręgu 21. stosuje zaleŝności między wielkościami charakteryzującymi ruch po okręgu (prędkość liniowa i kątowa, okres, częstotliwość, przyspieszenie dośrodkowe) do rozwiązywania prostych zadań rachunkowych Wymagania na ocenę dobrą. Uczeń: 1.dodaje i odejmuje wektory o róŝnych kierunkach 2.rozwiązuje zadania rachunkowe z ruchu jednostajnego prostoliniowego 3. oblicza prędkość względna ciał, gdy kierunki ich prędkości są róŝne 4.planuje prosty eksperyment sprawdzający, czy ciało porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym 5.określa zwrot wektorów prędkości, przyrostu prędkości i przyspieszenia w ruchach jednostajnie zmiennych 6.na podstawie wykresu zaleŝności prędkości od czasu i drogi od czasu oblicza wielkości charakteryzujące ruch: droga, prędkość, przyspieszenie 7.stosuje geometryczna interpretację pola pod wykresem zaleŝności prędkości od czasu dla obliczenia drogi w dowolnym ruchu 8.stosuje interpretację geometryczna pola pod wykresem zaleŝności a(t) dla obliczenia przyrostu prędkości 9.rozwiązuje proste zadania rachunkowe z ruchu jednostajnie przyspieszonego 10.zna i stosuje pojęcie przyspieszenia w ruchu krzywoliniowym 11.określa kierunek przyspieszenia całkowitego w ruchu krzywoliniowym przyspieszonym i opóźnionym jako sumę wektorowa przyspieszenia stycznego i dośrodkowego 12.stosuje zasadę rozkładania przyspieszenia całkowitego na przyspieszenie styczne i dośrodkowe w zadaniach rachunkowych dla obliczenia jednej z tych wielkości 13.stosuje pojęcie prędkości liniowej w zadaniach problemowych i rachunkowych 14.stosuje pojęcie prędkości kątowej w zadaniach problemowych i rachunkowych 15.stosuje zaleŝności między wielkościami charakteryzującymi ruch po okręgu (prędkość liniowa i kątowa, okres, częstotliwość, przyspieszenie dośrodkowe) do rozwiązywania zadań rachunkowych. Wymagania na ocenę bardzo dobrą. Uczeń: 1. rozwiązuje zadania rachunkowe z ruchu jednostajnego prostoliniowego posługując się równaniami ruchu 2. rozwiązuje zadania z ruchu jednostajnego prostoliniowego sposobem graficznym (przy pomocy wykresów) 3.rozwiązuje złoŝone (zawierające kilka zaleŝności między wielkościami fizycznymi) zadania rachunkowe z ruchu jednostajnie przyspieszonego 4. rozwiązuje zadania rachunkowe z ruchu jednostajnie przyspieszonego przy pomocy równań ruchu 5. stosuje pojęcie prędkości liniowej w złoŝonych zadaniach problemowych i rachunkowych 6. stosuje pojęcie prędkości kątowej w złoŝonych zadaniach problemowych i rachunkowych 7. stosuje zaleŝności między wielkościami charakteryzującymi ruch po okręgu (prędkość liniowa i kątowa, okres, częstotliwość, przyspieszenie dośrodkowe) do rozwiązywania złoŝonych zadań rachunkowych Dynamika. Wymagania na ocenę dopuszczającą. Uczeń: 1. określa i przedstawia graficznie siły (i ich cechy) działające na ciało pozostające w spoczynku lub poruszające się ruchem jednostajnym prostoliniowym 2. stosuje zasadę bezwładności przy wyjaśnianiu zjawisk fizycznych 3. stosuję I zasadę dynamiki dla określania wartości sił działających na ciało 4. określa siły działające na ciało poruszające się ruchem jednostajnie przyspieszonym 5. definiuje jednostkę siły 6. oblicza przyspieszenie ciała, gdy w kierunku ruchu działa tylko jedna siła 7. wskazuje na przykładzie siły wynikające z III zasady dynamiki 8. wykazuje słuszność III zasady dynamiki na wybranym przykładzie 9. określa kierunek zwrot i wartość siły dośrodkowej w podanym przykładzie ruchu po okręgu 10. podaje przykłady oporów ruchu z Ŝycia codziennego 11. wyjaśnia przyczyny występowania tarcia w przyrodzie 12. wyjaśnia pojęcie tarcia statycznego i kinetycznego 13. wyznacza siłę tarcia na poziomej płaszczyźnie korzystając z I zasady dynamiki 14. oblicza pracę, gdy kierunek siły jest zgodny z kierunkiem przesunięcia 15. zna jednostki pracy i mocy podstawowe i pochodne 16. rozróŝnia poszczególne rodzaje energii mechanicznej 17. opisuje ruch ciała przy swobodnym spadaniu Wymagania na ocenę dostateczną. Uczeń: 1. wyjaśnia pojęcie układu inercjalnego i podaje przykłady takiego układu 2. wyjaśnia pojęcie układu nieinercjalnego i podaje jego przykłady 3. określa kierunek, zwrot i oblicza wartość pędu poruszającego się ciała
4 4. określa warunki jakie musza być spełnione, aby pęd ciała (układu ciał) nie zmieniał się 5. analizuje zasadę zachowania pędu dla zderzeń niespręŝystych 6. stosuje zasadę zachowania pędu w prostych zadaniach rachunkowych i problemowych 7. oblicza przyspieszenie ciała, gdy na niego działa kilka sił składowych 8. rozwiązuje proste zadania rachunkowe z zastosowaniem II zasady dynamiki 9. wykorzystuje III zasadę dynamiki w prostych zadaniach problemowych i rachunkowych 10. zapisuje drugą zasadę dynamiki dla podanego przykładu ruchu po okręgu 11. rozwiązuje proste zadania rachunkowe i problemowe z dynamiki ruchu po okręgu 12. oblicza siłę tarcia korzystając z zaleŝności siły tarcia od siły nacisku 13. przedstawia graficznie siły działające na ciało na równi pochyłej 14. wyjaśnia, jakie warunki muszy być spełnione, aby wykonana praca była: a)dodatnia, b)ujemna, c)równa zero 15. oblicza pracę i moc w prostych zadaniach rachunkowych 16. określa, jak zaleŝy energia kinetyczna od masy ciała i prędkości 17. oblicza energię kinetyczną i potencjalną grawitacji i spręŝystości ciała 18. wyjaśnia zasadę zachowania energii na wybranym przykładzie 19. stosuje zasadę zachowania energii do rozwiązywania zadań rachunkowych 20. opisuje ruch ciała przy swobodnym rzucie pionowym 21. rozwiązuje proste zadania ze swobodnego spadania i rzutu pionowego w dół Wymagania na ocenę dobrą. Uczeń: 1. analizuje zasadę zachowania pędu w czasie zjawiska odrzutu 2. wykorzystuje zasadę zachowania pędu dla obliczania prędkości lub masy jednego z ciał, które biorą udział w odrzucie 3. rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem I zasady dynamiki 4. wykorzystuje III zasadę dynamiki w zadaniach problemowych i rachunkowych 5. stosuje zasady dynamiki dla układu kilku poruszających się ciał (np.: klocków związanych nićmi) 6. analizuje siły działające na ciało znajdujące się w windzie poruszającej z pewnym przyspieszeniem 7.rozwiązuje zadania rachunkowe i problemowe z dynamiki ruchu po okręgu 8. stosuje I zasadę dynamiki dla ciała na równi pochyłej 9. zapisuje II zasadę dynamiki dla ciała zsuwającego się po równi pochyłej tarcia 10. określa warunki jakie muszą być spełnione, aby ciało nie zsuwało się po równi pochyłej 11. rozwiązuje proste zadania rachunkowy z ruchu ciał po równi pochyłej 12. oblicz pracę, gdy wektor siły i wektor przesunięcia tworzą pewien kąt 13. uzasadnia wzór na energię kinetyczną i potencjalną poprzez obliczenie wykonanej pracy 14. uzasadnia wzór na energię potencjalną spręŝystości poprzez obliczenie wykonanej przy rozciąganiu spręŝyny 15. rozwiązuje zadania rachunkowe z pracy, mocy i energii, oblicza pracę jako pole pod wykresem F(r) 17. stosuje zasadę zachowania energii do rozwiązywania zadani rachunków 18. opisuje ruch ciała przy swobodnym spadaniu, rzucie pionowym, rzucie poziomym i ukośnym 19. rozwiązuje zadania rachunkowe z rzutów Wymagania na ocenę bardzo dobrą. Uczeń: 1. stosuje zasadę zachowania pędu w złoŝonych zadaniach rachunkowych i problemowych 2. rozwiązuje złoŝone zadania rachunkowe z zastosowaniem II zasady dynamiki 3. wykorzystuje III zasadę dynamiki w zadaniach problemowych i rachunkowych 4. stosuje zasady dynamiki dla ciała znajdującego się w układzie poruszającym się z pewnym przyspieszeniem (np.: w windzie) z punktu widzenia obserwatora w układzie inercjalnym 5. stosuje zasady dynamiki dla ciała znajdującego się w układzie poruszającym, się z pewnym przyspieszeniem(np.:w windzie) z punktu widzenie obserwatora w układzie nieinercjalnym 6. zapisuje II zasadę dynamiki dla ciała zsuwającego się po równi pochyłej z tarciem 7. rozwiązuje złoŝone zadania rachunkowe z ruchu ciał po równi pochyłej 8. rozwiązuje zadania rachunkowe z pracy, mocy i energii 9. stosuje zasadę zachowania energii do rozwiązywania złoŝonych zadań rachunkowych 10. opisuje ruch ciała przy swobodnym spadaniu, rzucie pionowym, rzucie poziomym i ukośnym 11. rozwiązuje złoŝone zadania rachunkowe z rzutów Materia i ciepło Wymagania na ocenę dopuszczającą. Uczeń: 1. omawia właściwości mechaniczne ciał stałych, cieczy i gazów 2. wyjaśnia znaczenie pojęcia gęstości i jej jednostki
5 3. wyjaśnia od czego zaleŝy przyrost długości rozciąganej spręŝyny 4. zna treść prawa Hooke'a i zapisuje go przy pomocy wzoru 5. wyjaśnia prawo Pascala dla cieczy na wybranym przykładzie 6. oblicza siłę parcia, mając dane powierzchnię i ciśnienie 7. określa, od jakich wielkości zaleŝy ciśnienie hydrostatyczne 8. zna treść prawa Archimedesa 9. posługuje się skalą Celsjusza i Kelvina dla określeni temperatury 10. wyjaśnia pojecie energii wewnętrznej 11. wyjaśnia treść I zasady termodynamiki na wybrany przykładzie 12. oblicza ciepło pobrane lub oddane przy ogrzewaniu lub oziębianiu ciała Wymagania na ocenę dostateczną. Uczeń 1. omawia budowę mikroskopową ciał stałych, cieczy gazów 2. wyjaśnia podstawowe właściwości ciał stałych cieczy i gazów na podstawie ich budowy mikroskopowej 3. wykorzystuje pojęcie gęstości. przy rozwiązywaniu zadań rachunkowych 4. wyjaśnia znaczenie pojęć: wydłuŝenia bezwzględnego i względnego, napręŝenia wewnętrznego 5. stosuje prawo Hooke'a do rozwiązywania prostych zadań rachunkowych i problemowych 6. określa warunki pływania ciał 7. rozwiązuje proste zadania rachunkowe z zastosowaniem praw Pascala, Archimedesa i zaleŝności ciśnienia hydrostatycznego od wysokości słupa cieczy 8. omawia przemianę izotermiczną gazu 9. stosuje zaleŝność pv = const. dla obliczenia ciśnienia lub objętości gazu 10. wyjaśnia pojęcie temperatury 0 K 11. wyjaśnia pojęcie ciepła właściwego i ciepła molowego 12. wyjaśnia pojęcie ciepła topnienia i parowania 13. wyznacza ciepło właściwe substancji metodą kalorymetryczną 14. stosuje bilans cieplny w prostych zadaniach rachunkowych 15. omawia przemianę izobaryczną i izochoryczną 16. stosuje równanie Clapeyrona do rozwiązywania prostych zadań rachunkowych i problemowych 17. omawia przemiany gazowe przy pomocy wykresów zaleŝności p,v,t 18. omawia przemianę adiabatyczną 19. oblicza pracę gazu w przemianie izochorycznej 20. przedstawia graficznie pracę gazu w cyklu zamkniętym 21. wyjaśnia pojęcie sprawności rzeczywistego silnika cieplnego 22. oblicza sprawność dla silnika Carnota 23. rozwiązuje proste zadania rachunkowe z zastosowanie sprawności Wymagania na ocenę dobrą. Uczeń: 1. wykorzystuje pojęcie gęstości przy rozwiązywaniu zadań rachunkowych 2. wyjaśnia pojęcie modułu Younga 3. stosuje prawo Hooke'a do rozwiązywania zadań rachunkowych i problemowych 4. wykorzystuje "paradoks hydrostatyczny" przy rozwiązywaniu zadań problemowych 5. dowodzi słuszności prawa Archimedesa 6. określa warunek równowagi dla cieczy w naczyniach połączonych 7. rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem praw Pascala, Archimedesa i zaleŝności ciśnienia hydrostatycznego od wysokości słupa cieczy 8. wyznacza gęstość ciała stałego na podstawie prawa Archimedesa 9. wyjaśnia działanie areometru 10. wyjaśnia działanie barometrów i manometrów 11. wyznacza ciepło topnienia substancji metodą kalorymetryczną 12. stosuje bilans cieplny w zadaniach rachunkowych 13. stosuje równanie stanu gazu do określenia zmian parametrów stanu gazu 14. stosuje równanie Clapeyrona do rozwiązywania zadań rachunkowych i problemowych 15. stosuje I zasadę termodynamiki przy omawianiu przemian gazowych 16. wyjaśnia róŝnice między ciepłem molowym w przemianie izochorycznej i ciepłem molowym w przemianie izobarycznej 17. rozwiązuje zadania problemowe z wykorzystaniem wykresów p,v,t 18. oblicza pracę gazu na podstawie wykresu p(v) 19. oblicza, korzystając z interpretacji graficznej pracę gazu w cyklu zamkniętym 20. rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowanie sprawności 21. wyjaśnia treść drugiej zasady termodynamiki Wymagania na ocenę bardzo dobrą. Uczeń: 1. stosuje prawo Hooke'a do rozwiązywania złoŝonych zadań rachunkowych i problemowych
6 2. rozwiązuje złoŝone zadania rachunkowe z zastosowaniem praw Pascala, Archimedesa i zaleŝności ciśnienia hydrostatycznego od wysokości słupa cieczy 3. wyznacza gęstość cieczy na podstawie prawa Archimedesa 5. stosuje bilans cieplny w złoŝonych zadaniach rachunkowych 6. stasuje równanie Clapeyrona do rozwiązywania złoŝonych zadań rachunkowych i problemowych 7. wyjaśnia róŝnice między ciepłem molowym w przemianie izochorycznej i ciepłem molowym w przemianie izobarycznej 8. rozwiązuje zadania problemowe z wykorzystaniem wykresów p,v,t 9. oblicza pracę gazu na podstawie wykresu p(v) Astronomia i grawitacja Wymagania na ocenę na ocenę dopuszczającą Uczeń: 1.opisuje budowę Wszechświata według teorii Kopernika 2.wyjaśnia pojęcia jednostki astronomiczne i roku świetlnego 3.zna I, II i III prawo Keplera 4.określa wartość, kierunek i zwrot siły. grawitacji działającej na dwie masy; posługując się wzorem wynikającym z prawa powszechnego ciąŝenia 5.wyjaśnia pojęcie pola grawitacyjnego 6.posługuje się definicją natęŝenia poła grawitacyjnego dla określenia wartości, kierunku i zwrotu tej wielkości fizycznej 7 przedstawia pole grawitacyjne przy pomocy linii sił pola grawitacyjnego 8.wyjaśnia pojęcie I prędkości kosmicznej 9.wyjaśnia pojęcie II prędkości kosmicznej 10.omawia budowę Układu Słonecznego 11.charakteryzuje róŝne ciała niebieskie naleŝące do Układu Słonecznego Wymagania na ocenę dostateczną. Uczeń: 1.omawia zjawisko przesunięcia paralaktycznego 2.przedstawia sposoby pomiaru odległości astronomicznych 3.wyjaśnia znaczenie pojęć peryhelium i aphelium 4.rozwiązuje zadania rachunkowe przy pomocy III prawo Keplera 5.określa, w jaki sposób wartość siły grawitacji zaleŝy od mas i odległości między ciałami 6.stosuje prawo powszechnego ciąŝenia do wyznaczenia masy planet 7.interpretuje zaleŝność natęŝenia pola grawitacyjnego od odległości od ciała wytwarzającego pole w polu centralnym 8.rozwiązuje proste zadania rachunkowe i problemowe z zastosowaniem pojęcia natęŝenia pola grawitacyjnego dla pola centralnego 9.rozróŜnia pojęcia siły grawitacji i cięŝaru ciała 10.opisuje przykład eksperymentu pozwalającego wyznaczyć przyspieszenie ziemskie 11.określa, kiedy praca wykonana przez siłę grawitacyjną lub siłę zewnętrzną jest większa, kiedy mniejsza od zera, a kiedy równa zero, poprzez porównanie kierunków i zwrotów siły i przesunięcia. 12.oblicza wartość pracy wykonanej w polu grawitacyjnym centralnym 13.określa związek między pracą wykonaną przez siłę zewnętrzni a zmianą energii potencjalnej grawitacji 14.określa związek między energią potencjalną ciała a potencjałem grawitacyjnym w pewnym punkcie pola 15.oblicza pracę w polu grawitacyjnym na podstawie znajomości potencjałów grawitacyjnych punktów między którymi przemieszczamy ciało 16.wyprowadza wzór na 1 prędkość kosmiczną oraz prędkość liniową satelity na orbicie o dowolnym promieniu 17.wyjaśnia znaczenie lotów kosmicznych dla człowieka Wymagania na ocenę dobrą. Uczeń: 1.przedstawia poglądy staroŝytnych Greków na budowę Wszechświata 2.omawia układ geocentryczny Ptolemeusza 3.wyjaśnia znaczenie teorii Kopernika dla rozwoju nauki 4.posługuje się przy opisie ruchu planet I, II i III prawem Keplera 5. uzasadnia słuszność prawa powszechnego ciąŝenia przy pomocy faktów astronomicznych 6.rozróŜnia pojęcia masy grawitacyjnej i bezwładnej 7. rozróŝnia pojęcia natęŝenia pola grawitacyjnego i przyspieszenia grawitacyjnego 8. rozwiązuje zadania rachunkowe i problemowe z zastosowaniem pojęcia natęŝenia pola grawitacyjnego dla pola centralnego 9. oblicza natęŝenie pola grawitacyjnego wytworzonego przez dwie kule o masach m 1 i m 2 10.określa zaleŝność natęŝenia pola grawitacyjnego od odległości od środka planety o stałej gęstości, dla odległości mniejszej od ;promienia tej planety i wyjaśnia przyczyny zaleŝności przyspieszenia ziemskiego od szerokości geograficznej 12.rozróŜnia pojęcia przyspieszenia grawitacyjnego i r :przyspieszenia ziemskiego 13.uzasadnia wzór na energię potencjalną grawitacji ciała umieszczonego w polu centralnym 14.interpretuje graficznie zaleŝność energii potencjalnej od odległości dla ciała w kształcie kuli. 15.interpretuje graficznie zaleŝność potencjału grawitacyjnego od odległości dla ciała w kształcie kuli 16.oblicza potencjał grawitacyjny, gdy pole jest wytworzone przez kilka mas punktowych 17.wyprowadza wzór na drugą prędkość kosmiczni
18.oblicza energię kinetyczna satelity na orbicie kołowej 19.wyjaśnia pojęcie stanu przeciąŝenia i niewaŝkości 7 Wymagania na ocenę bardzo dobrą. Uczeń: 1.wyjaśnia pojęcie deferentu i epicykla 2.opisuje eksperyment pozwalający wyznaczyć stałą grawitacji 3.posługuje się II prawem Keplera w zadaniach rachunkowych 4.interpretuje graficznie zaleŝność energii potencjale j od odległości dla masy punktowej 5.rozwiązuje złoŝone zadania rachunkowe i problemowe z zastosowaniem pojęcia natęŝenia pola grawitacyjnego dla pola centralnego 6.oblicza natęŝenie pole grawitacyjnego pochodzącego od kilku kul o pewnych masach 7.określa związek między wektorami siły grawitacji i cięŝaru ciała dla róŝnych szerokości geograficznych 8.wyjaśnia, co to znaczy, Ŝe pole grawitacyjne jest polem zachowawczym 9.interpretuje graficznie zaleŝność potencjału grawitacyjnego od odległości dla masy punktowej 10.oblicza energię całkowitą satelity na orbicie kołowej 11.oblicza pracę, jaki naleŝy wykonać, aby umieścić satelitę na orbicie kołowej 12.oblicza nacisk ciała na podłoŝe w rakiecie, podczas stanu przeciąŝenia i niedociąŝenia Elektrostatyka. Wymagania na ocenę dopuszczającą. Uczeń: 1.wyjaśnia zjawisko elektryzowania ciał poprzez pocieranie 2.określa kierunek, zwrot i wartość siły wzajemnego oddziaływania dla ładunków umieszczonych na kulach 3.definiuje pojęcie natęŝenia pola elektrostatycznego 4.określa wartość, kierunek i zwrot natęŝenia pola elektrostatycznego dla ładunku punktowego dodatniego i ujemnego 5.przedstawia graficznie pole elektrostatyczne centralne i jednorodne 6.zna pojęcie energii potencjalnej ładunku w polu elektrostatycznym 7.określa znak energii potencjalnej ładunku 8.określa zmiany energii potencjalnej ładunku, gdy siła zewnętrzna wykonuje pracę przy przemieszczaniu tego ładunku 9.definiuje potencjał pola elektrostatycznego 10.określa związek między pracą siły zewnętrznej, a róŝnicą potencja punktów, między którymi jest przemieszczony ładunek 11.wyjaśnia zasadę działania piorunochronu 12.opisuje budowę elektryczną przewodników i izolatorów 13.omawia budowę elektroskopu 14.definiuje pojęcie pojemności elektrycznej przewodnika 15.opisuje budowę kondensatora 16.oblicza pojemność zastępczą kondensatorów połączonych szeregowo 17.oblicza pojemność zastępczą kondensatorów połączonych równolegle Wymagania na ocenę dostateczną. Uczeń: 1.posługuje się prawem Coulomba dla określenia zaleŝności elektrostatycznego oddziaływania od ładunków punktowych i odległości między nimi 2.określa wymiar stałej k i przenikalności elektrycznej próŝni 3.oblicza wartość siły elektrostatycznego oddziaływania dwóch naładowanych kul 4.wyjaśnia zjawisko elektryzowania ciał przez indukcję 5.stosuje zasadę zachowania ładunku w prostych zadaniach problemowych 6.definiuje pojęcie indukcji pole elektrostatycznego i strumienia indukcji pola elektrostatycznego 7.określa wymiar indukcji pola elektrostatycznego i wymiar strumienia indukcji pola elektrostatycznego 8.oblicza strumień indukcji pola elektrostatycznego, gdy wektor D jest prostopadły do powierzchni 9.posługuje się związkiem między wektorami D o i E o 10.definiuje pojęcie gęstości powierzchniowej 11.oblicza pracę siły zewnętrznej i pracę sił pola w polu jednorodnym 12.określa znak pracy siły zewnętrznej i pracy pola elektrostatycznego porównując zwroty siły i przesunięcia 13.oblicza pracę w polu elektrostatycznym centralnym 14.oblicza energię potencjalną ładunku w polu elektrostatycznym centralnym 15.określa wymiar potencjału elektrostatycznego 16.określa kształt powierzchni ekwipotencjalnej dla ładunku umieszczonego na kuli 17.określa związek między natęŝeniem pola elektrostatycznego, a róŝnic potencjałów między dwoma punktami pola 18.rozwiązuje proste zadania rachunkowe z zastosowaniem wielkości fizycznych opisujących pole elektrostatyczne 19.rozwiązuje proste zadania rachunkowe na obliczanie pracy i energii w polu elektrostatycznym centralnym 20.wyjaśnia od czego zaleŝy, a od czego nie zaleŝy pojemność elektryczna ciała przewodzącego 21.oblicza pojemność kondensatora płaskiego na podstawie wzoru C = Q/U 22.oblicza pojemność zastępczą kondensatorów przy połączeniach mieszanych 23.określa jednostkę pojemności elektrycznej i jej wymiar w jednostkach podstawowych układu SI
8 24.oblicza energię naładowanego kondensatora, gdy ma dane dwie wielkości z podanych: ładunek, napięcie i pojemność 25.określa, jak zmienia się pojemność kondensatora płaskiego, gdy wypełnimy go dielektrykiem 26. definiuje pojęcie stałej dielektrycznej Wymagania na ocenę dobą. Uczeń: 1.stosuje zasadę zachowania ładunku w zadaniach problemowych 2.stosuje zasadę superpozycji natęŝeń pól pochodzących od dwóch ładunków punktowych 3.wyjaśnia pojęcie dipolu elektrycznego 4,określa kierunek i zwrot wektora powierzchni 5.objaśnia prawo Gaussa na dowolnie wybranym przez siebie przykładzie 6.definiuje pojęcie gęstości objętościowej i liniowej 7.uzasadnia przy pomocy prawa Gaussa, Ŝe wewnątrz naładowanego przewodnika nie ma ładunków elektrycznych 8.określa kierunek i zwrot wektora E na powierzchni przewodnika 9.przedstawia na wykresie zaleŝność natęŝenia i indukcji pola elektrostatycznego od odległości dla ładunku umieszczonego na przewodzącej kuli 10.uzasadnia fakt, Ŝe pole elektrostatyczne jest polem zachowawczym 11.uzasadnia wzór na energię potencjalna ładunku w polu elektrostatycznym centralnym 12.przedstawia na wykresie zaleŝność energii potencjalnej od odległości między ładunkami punktowymi dla ładunków jednoimiennych i róŝnoimiennych 13.określa kierunek wektora E w stosunku do powierzchni ekwipotencjalnej 14.rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem wielkości fizycznych opisujących pole elektrostatyczne 15.rozwiązuje zadania rachunkowe na obliczanie pracy i energii w,polu elektrostatycznym centralnym 16.omawia zachowanie się przewodnika w polu elektrostatycznym 17.opisuje przebieg doświadczenia Millikana 18.uzasadnia wzór na pojemność kondensatora płaskiego 19.interpretuje ładunek, jako pole figury pod krzywa zaleŝności natęŝenia prądu od czasu ładowania kondensatora 20.uzasadnia wzory na pojemność zastępczy kondensatorów połączonych równolegle 21.uzasadnia wzory na pojemność zastępcza kondensatorów połączonych szeregowo 22.określa zmiany wielkości fizycznych, takich jak Q, E, U, C, D, e jeśli zmieniamy rozmiary kondensatora płaskiego 23.określa zmiany wielkości fizycznych, takich jak Q, E, U, C, D, gdy połączymy ze sobą kondensatory 24.wyjaśnia zachowanie się dielektryka wewnątrz kondensatora 25.oblicza pojemność kondensatora po częściowym wypełnieniu go dielektrykiem Wymagania na ocenę bardzo dobrą. 1.stosuje zasadę superpozycji natęŝeń pól pochodzących od trzech ładunków punktowych 2.definiuje pojęcie momentu dipolowego 3.uzasadnia wzór na strumień indukcji pola elektrostatycznego w sytuacji, gdy wektor D jest skierowany pod pewnym kątem do wektora powierzchniowego S 4.stosuje prawo Gaussa dla obliczenia wartości wektora D lub E w duŝe odległości od ładunku punktowego 5.przedstawia na wykresie zaleŝność natęŝenia i indukcji pola elektrostatycznego od odległości dla kuli naładowanej z jednakowa gęstością powierzchniową 6.rozwiązuje złoŝone zadania rachunkowe z zastosowaniem wielkości fizycznych opisujących pole elektrostatyczne 7.rozwiązuje złoŝone zadania rachunkowe na obliczanie pracy i energii w polu elektrostatycznym centralnym 8.uzasadnia stwierdzenie, Ŝe im mniejszy promień krzywizny przewodnik tym większa gęstość ładunku zgromadzonego w tym miejscu przewodnika 9.wyjaśnia znaczenia doświadczenia Millikana dla rozwoju fizyki 10.na podstawie prawa Gaussa oblicza wartość wektora D i E wewnątrz i na zewnątrz kondensatora 11.wyjaśnia róŝnicę między wektorami D i E wewnątrz kondensatora płaskiego z dielektrykiem Prąd stary. Wymagania na ocenę dopuszczającą. Uczeń: 1.definiuje pojecie natęŝenia prądu oraz jednostki podstawowe i pochodne 2.stosuje I prawo Kirchoffa dla wyznaczenia natęŝenia prądu w rozgałęzieniach 3.rozpoznaje typowe symbole uŝywane na schematach obwodów elektrycznych 4.umieszcza prawidłowo amperomierz i woltomierz na schematach elektrycznych, 5.określa zaleŝność mocy prądu elektrycznego od napięcia i natęŝenia prądu 6.oblicza moc i pracę prądu elektrycznego korzystając z podstawowych wzorów definiujących 7.określa umowny kierunek przepływu prądu w obwodzie 8.definiuje pojęcie oporu elektrycznego i jego jednostki 9.określa, w jaki sposób zaleŝy opór od rozmiarów przewodnika 10.oblicza opór zastępczy przy połączeniu równoległym odbiorników
11oblicza opór zastępczy przy połączeniu szeregowym odbiorników 12.opisuje budowę ogniwa Leclanchego 13.opisuje budowę i działanie akumulatora 9 Wymagania na ocenę dostateczną. Uczeń: 1.definiuje pojecie natęŝenia prądu i gęstości prądu oraz jednostki tych wielkości 2.projektuje proste obwody elektryczne 3.interpretuje napięcie między zaciskami danego odbiornikami energii elektrycznej jako róŝnicę potencjałów 4,oblicza moc i pracę prądu elektrycznego w prostych zadaniach rachunkowych 5.określa rzeczywisty kierunek ruchu elektronów w obwodzie elektrycznym 6.przedstawia przy pomocy wykresu zaleŝność natęŝenia prądu od przyłoŝonego napięcia 7. planuje doświadczenie pozwalające sprawdzić słuszność prawa Ohma. 8. wyjaśnia pojęcie oporu właściwego 9. oblicza opór przewodnika na podstawie zaleŝności oporu od rozmiarów przewodnika 10.wyjaśnia zjawisko przepływu prądu przez metal 11.oblicza opór zastępczy przy połączeniu mieszanym odbiorników. 12. określa związki między napięciami i natęŝenia przy połączeniu równoległym i przy połączeniu szeregowym odbiorników 13.stosuje prawo Ohma dla całego obwodu w celu obliczenia natęŝenia prądu 14.określa siłę elektromotoryczną i opór wewnętrzny ogniw połączonych szeregowo i równolegle 15.zapisuje prawo Ohma dla obwodu zawierającego ogniwa połączone szeregowo 16. zapisuje prawo Ohma dla obwodu zawierającego ogniwa połączone równolegle 17.omawia zjawisko elektrolizy CuSO 4, 18.określa zaleŝności masy wydzielonej w czasie elektrolizy od natęŝenia prądu i czasu trwania elektrolizy 19. oblicza masę substancji wydzielonej w czasie elektrolizy na podstawie I prawa elektrolizy Faradaya 20. określa wymiar równowaŝnika elektrochemicznego 21.oblicza równowaŝnik elektrochemiczny k 22.wyjaśnia pojęcie stałej Faradaya Wymagania na ocenę dobrą. Uczeń: 1.oblicza moc i pracę prądu elektrycznego w zadaniach rachunkowych 2.planuje doświadczenie pozwalające wyznaczyć moc grzałki metodą kalorymetryczną 3.rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem zaleŝności między mocą pracą i natęŝeniem prądu elektrycznego 4.omawia zaleŝność oporu elektrycznego od temperatury dla przewodnika 5.omawia zaleŝność oporu elektrycznego od temperatury dla półprzewodnika 6.rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem oporu właściwego 7.stosuje uproszczoną postać II prawa Kirclthoffa w zadaniach obliczeniowych 8.rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem połączeń szeregowych i równoległych odbiorników 9.wyjaśnia pojęcie siły elektromotorycznej ogniwa 10.rozwiązuje zadania rachunkowe z wykorzystaniem prawo Ohma dla całego obwodu 11.przedstawia zaleŝność napięcia między biegunami ogniwa od natęŝenia prądu na wykresie ' 12.odczytuje z wykresu zaleŝności U(I) silę elektromotoryczną ogniwa i prąd zwarcia 13.na podstawie zaleŝności U(I) oblicza opór wewnętrzny ogniwa 14.zapisuje II prawo Kirchhoffa dla prostego obwodu szeregowego 15.zapisuje prawo Ohma dla obwodu zawierającego połączenie mieszane ogniw 16.opisuje zjawiska zachodzące w ogniwie Volty i prowadzące do powstania róŝnicy potencjałów 17.omawia.zjąwisko polaryzacji elektrod i rolę depolaryzatora 18.wyjaśnia, na czym polega przepływ prądu przez elektrolit 19. wyjaśnia, dlaczego masa substancji wydzielonej w czasie elektrolizy jest proporcjonalna do natęŝenia prądu 20.rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowanie I i II prawa elektrolizy Faradaya Wymagania na ocenę bardzo dobrą. Uczeń: 1.planuje doświadczenie pozwalające wyznaczyć ciepło właściwe cieczy przy pomocy spirali grzejnej i kalorymetru 2.rozwiązuje złoŝone zadania rachunkowe z zastosowaniem zaleŝności między mocą, pracy i natęŝeniem prądu elektrycznego 3.interpretuje charakterystykę prądowo-napięciowa Ŝarówki 4.rozwiązuje złoŝone zadania rachunkowe z zastosowaniem oporu właściwego 5.opisuje matematycznie przy pomocy takich pojęć, jak: prędkość dryfu elektronów, koncentracja przepływ prądu w metalu 6.posługuje się prawem Ohma w postaci lokalnej w zadaniach rachunkowych i problemowych 7.wyjaśnia róŝnice w dwóch sposobach włączania amperomierza i woltomierza do obwodu w celu wyznaczaniu oporu 8.rozwiązuje złoŝone zadania rachunkowe z zastosowaniem połączeń szeregowych i równoległych odbiorników 9.rozwiązuje złoŝone zadania rachunkowe z wykorzystaniem prawo Ohma dla całego obwodu 10.planuje doświadczenie dla sprawdzenia zaleŝności napięcia między biegunach ogniwa od natęŝenia prądu 11.stosuje II prawo Kirchhoffa dla dowolnego obwodu
10 12.graficznie przedstawia wzrosty i spadki napięć w obwodzie szeregowym 13.interpretuje prawo Ohma dla obwodu całkowitego jako szczególny przypadek prawa Kirchhoffa 14.przedstawia graficznie zmiany potencjału wewnątrz ogniwa, z którego nie czerpiemy prądu 15.rozwiązuje złoŝone zadania rachunkowe z zastosowaniem I i II prawa elektrolizy Faradaya Magnetyzm. Wymagania na ocenę dopuszczającą. Uczeń: 1.wymienia sposoby badania pola magnetycznego 2.przedstawia graficznie pole magnetyczne magnesów trwałych przy pomocy linii pola magnetycznego 3.określa kierunek; zwrot i wartość siły działającej na cząstkę naładowaną w polu magnetycznym 4.określa kierunek, zwrot i wartość siły elektrodynamicznej działającą na przewodnik w polu magnetycznym 5.określa kształt linii pola magnetycznego wokół przewodnika prostoliniowy z prądem 6.określa kształt linii pola magnetycznego wytworzonego przez zwojnicę 7.określa bieguny magnetyczne zwojnicy 8.opisuje budowę silnika na prąd stały 9.omawia budowę i zasadę działania miernika elektrycznego Wymagania na ocenę dostateczną. Uczeń: 1.określa pojęcie wektora indukcji magnetycznej B 2.określa jednostkę indukcji magnetycznej 3.oblicza natęŝenie pola magnetycznego wokół prostoliniowego przewodnika z prądem 4.określa jednostkę natęŝenia pola magnetycznego 5.oblicza natęŝenie pola magnetycznego wewnątrz zwojnicy 6. definiuje jednostkę natęŝenia prądu 7.definiuje względną przenikalność magnetyczna danego materiału 8.wyjaśnia pojęcia: ferromagnetyk, paramagnetyk, diamagnetyk 9.wyjaśnia zachowanie się cząstki naładowanej w polu elektrycznym 10.wyjaśnia zachowanie się cząstki naładowanej w polu magnetycznym 11.oblicza promień okręgu, po którym porusza się cząstka naładowana w polu magnetycznym 12. posługuje się jednostką 1 ev w zadaniach rachunkowych Wymagania na ocenę dobrą Uczeń: 1.opisuje budowę lampy oscyloskopowej 2.podaje związek między wektorami B i H w próŝni 3.określa kierunek i zwrot siły wzajemnego oddziaływania dwóch prostoliniowych przewodników z prądem 4.omawia zjawisko histerezy magnetycznej 5.wyjaśnia pojęcia pozostałości magnetycznej i koercji 6.wyjaśnia róŝnice występujące przy magnesowaniu stali miękkiej i stali twardej w polu magnetycznym 7.oblicza przyspieszenie cząstki naładowanej, w polu elektrycznym 8.rozwiązuje zadania rachunkowe opisujące ruch cząstki naładowanej w polu elektrycznym 9. rozwiązuje zadania rachunkowe dla cząstki w polu magnetycznym Wymagania na ocenę bardzo dobrą. Uczeń: 1.wyjaśnia treść prawa Gaussa dla pola magnetycznego 2.wyprowadza wzór na siłę wzajemnego oddziaływania przewodników z prądem 3.wyjaśnia zasadę działania cyklotronu 4.wyjaśnia budowę spektroskopu masowego 5,rozwiązuje zadania rachunkowe opisujące ruch cząstki naładowanej w polu elektrycznym 6.rozwiązuje złoŝone zadania rachunkowe dla cząstki w polu magnetycznym Pole elektromagnetyczne. Wymagania na ocenę dopuszczającą. Uczeń 1.określa sposoby wzbudzania prądu indukcyjnego 2.sformułować prawo Faradaya 3. wyjaśnia zasadę działania modelu prądnicy 4.rozróŜnia pojęcie prąd stały, zmienny, przemienny 5.określa wielkości opisujące prąd zmienny (I,f,T,) i związki między nimi 6.określa budowę i działanie transformatora
11 Wymagania (podstawowe) na ocenę dostateczną Uczeń potrafi: 1.omówić sposoby wzbudzania prądu indukcyjnego, 2.określić kierunek prądu indukcyjnego dla róŝnych sposobów wzbudzania, 3.wyjaśniać mechanizm zjawiska indukcji elekromagnetycznej-interpretować prawo indukcji Faradaya, 4.stosować prawo indukcji w prostych zadaniach, 5.zanalizować zjawisko samoindukcji jako szczególny przypadek wzbudzania padu indukcyjnego przez zmianę strumienia magnetycznego przy włączaniu i wyłączaniu źródła napięcia, 6.omówić zasadę działania prądnicy prądu przemiennego, 7.scharakteryzować prąd przemienny na podstawie wykresu zaleŝności SEM= E(t), 8.określić okres, częstotliwość, częstość kołową E, I, 9.obliczać pracę i moc prądu przemiennego, 10.rozróŜniać wartości chwilowe, maksymalne, skuteczne dla prądu przemiennego, 11.wyjaśniać zasadę działania transformatora, 12.porównywać i obliczać napięcie i natęŝenie w uzwojeniach transformatora w zaleŝności od liczby zwojów obwodów, Wymagania (rozszerzające) na ocenę dobrą. Uczeń potrafi: 1.stosować regułę Lentza dla róŝnych sposobów wzbudzania prądu indukcyjnego, 2.interpretować regułę Lentza jako konsekwencję zasady zachowania energii, 3.obliczać SEM w szczególnych przypadkach, złoŝonych, 4.scharakteryzować indukcyjność własną zwojnicy, 5.obliczać SEM samoindukcji dla róŝnych parametrów obwodu, 6.wykreślić przebieg zmienności siły elektromotorycznej i natęŝenia prądu przemiennego przy danych parametrach, 7.obliczać wartości skuteczne dla gradów zmiennych prostokątnych, 8.obliczać napięcie i natęŝenie w uzwojeniach transformatora przy uwzględnieniu sprawności transformatora, 9.wyrazić energię pola magnetycznego jako funkcję indukcji magnetycznej pola, 10.analizować zjawiska zachodzące w obwodach zawierających RL i RC, oraz RLC, 11.obliczać zawadę, napięcia i natęŝenia w obwodach: RL,RC i RLC, 12.analizować zjawiska towarzyszące zmianom pola magnetycznego (prądy indukcyjne, pola wirowe) 13. II prawo Maxwella, 14.analizować zjawiska magnetyczne występujące przy przepływie gradu - I prawo Maxwella, Wymagania (dopełniające) na ocenę bardzo dobrą. Uczeń potrafi: 1.uzasadnić, Ŝe SEM indukcji zaleŝy od szybkości zmian strumienia magnetycznego, 2.rozwiązywać zadania z zastosowaniem prawa indukcji Faradaya w sytuacjach złoŝonych, 3.obliczać SEM samoindukcji dla róŝnych parametrów obwodu, 4.scharakteryzować moc prądu przemiennego jako funkcję czasu, 5.wyjaśniać przyczynę przesunięcia fazowego, 6.wykazać na wykresie, te praca i moc zaleŝy od przesunięcia fazowego (moc czynna, moc bierna, moc pozorna, prąd bezwatowy), 7.analizować porównawczo energię pola magnetycznego i elektrycznego, Drania mechaniczne i elektromagnetyczne. Wymagania na ocenę dopuszczającą. Uczeń: 1.zna symbole i jednostki następujących wielkości: okres, częstotliwość, amplituda, wychylenie 2.zna pojęcie drgania harmoniczne, wahadło matematyczne, rezonans, drgania tłumione 3. oblicza te wielkości. Wymagania na ocenę dostateczną. Uczeń potrafi: 1.określić wielkości charakteryzujące ruch drgający (okres, częstotliwość, amplituda ) dla róŝnych ruchów, 2.opisywać przemiany energii (jakościowo) w ruchu drgającym np. cięŝarka zawieszonego na spręŝynie, wahadła matematycznego, 3.odróŜniać ruchy harmoniczne proste, 4.obliczać okres wahań wahadła matematycznego, 5.określić wartość i zwrot prędkości, przyśpieszenia i siły w odniesieniu do wychylenia z połoŝenia równowagi dla danej chwili, 6.scharakteryzować drgania tłumione, 7.opisać zjawisko rezonansu i warunek jego występowania, -analizować drgania elektryczne wykorzystując analogię do drgań mechanicznych, 8.opisywać przemiany energii w obwodzie drgającym, Wymagania na ocenę dobrą. Uczeń: 1.przedstawiać na wykresie przebieg zmienności wychylenia, prędkości i przyśpieszenia jako funkcji czasu, 2.obliczać wielkość energii kinetycznej, potencjalnej i całkowitej oscylatora harmonicznego, 3.interpretować wykresy zaleŝności energii od czasu i energii od wychylenia dla energii potencjalnej i całkowitej oscylatora harmonicznego, 4.porównywać okresy wahań róŝnych wahadeł matematycznych:, 5.wskazać róŝnice między drganiami wymuszonymi i swobodnymi, 6.sporządzać wykresy zaleŝności energii pola elektrycznego energii pola magnetycznego i energii całkowitej w obwodzie drgającym, 7.analizować obwód prądu zmiennego jako układ, w którym zachodzi rezonans napięć,
12 Wymagania na ocenę bardzo dobrą. Uczeń potrafi: 1.porównać skutki działania stałej siły i siły proporcjonalnej do wychylenia, 2.rozwiązywać zadania złoŝone wykorzystaniem równania ruchu oscylatora, 3.obliczać współczynnik spręŝystości spręŝyn połączonych szeregowo i równolegle, 4.obliczać okres wahań wahadła matematycznego w układach nieinercjalnych 5.analizować równanie oscylatora wymuszonego, 6.obliczyć okres i częstotliwość drgań własnych obwodu, 7.obliczać zawadę obwodu, w których zachodzi rezonans napięć (rezonans prądów), 8.wyjaśniać zjawisko rezonansu obwodów LC, 9.obliczać parametry obwody drgającego, 10.wyjaśnić zasadę działania generatora drgań niegasnących, 11.składać drgania równoległe ( prostopadłe) o jednakowych i róŝnych amplitudach, fazach i okresach, Fale mechaniczne i elektromagnetyczne. Wymagania na ocenę dostateczną 1.zna i umie scharakteryzować jakościowo rozchodzenie się fal w ośrodkach spręŝystych 2.podział fal 3.umie zademonstrować i określić zjawisko odbicia, załamania, dyfrakcji i interferencji fal 4.scharatteryzować pojęcie: ruch falowy, fale sinusoidalne, energia fali, powierzchnie falowe, czoło fali promień fali 5.zna wzory, symbole i jednostki: okres fali, częstotliwość fali długość fali, natęŝenie fali. 6.zna cechy dźwięku: wysokość, natęŝenie, barwa. Wymagania na ocenę dostateczną. Uczeń potrafi: 1.wyjaśnić na czym polega rozchodzenie się fal w ośrodkach spręŝystych, 2.wskazać przykłady zjawisk świadczących o przenoszeniu energii przez falę, 3.określić wielkości opisujące falę harmoniczną długość fali, częstotliwość, okres, 4.posługiwać się pojęciami: powierzchnia falowa, czoło fali, promień fali do opisu ruchu falowego, 5.rozróŜniać fale poprzeczne i podłuŝne 6.klasyfikować fale akustyczne ze względu na częstotliwość, 7.wyjaśnić mechanizm rozchodzenia się fal dźwiękowych, 8.analizować zaleŝność prędkości dźwięku od rodzaju środowiska (jakościowo), 9.scharakteryzować cechy dźwięków, 10.opisywać zjawisko dyfrakcji fal na wodzie i fal dźwiękowych, 11.analizować zjawisko interferencji fal spójnych rozchodzących się z dwóch źródeł 12.określać warunki wzmocnienia i wygaszenia interferencyjnego, 13.wskazać przykłady odbicia i załamania fali, 14.opisywać fale stojące, 15.zastosować zasadę Huygensa do interpretacji zjawisk falowych, 16.rozwiązywać prosie zadania z ruchu falowego, 17.zanalizować doświadczenie Hertza, 18.omówić właściwości fal elektromagnetycznych, 19.wykazać, Ŝe fala elektromagnetyczna przenosi energię, 20.usystematyzować rodzaje fal elektromagnetycznych ze względu na długość ( częstotliwość, źródło fal), Wymagania na ocenę dobrą. Uczeń potrafi: 1.opisywać wychylenie z połoŝenia równowagi w zaleŝności od czasu i połoŝenia, 2.stosować zaleŝność między długością fali a częstotliwości, 3.zinterpretować zaleŝność między kątem ugięcia i długością fali, 4.zinterpretować prawo odbicia i prawo załamania fali, 5.określić warunki powstawania fali stojącej, 6.zanalizować cechy fali stojącej, 7.wyjaśniać powstawanie zjawiska echa i pogłosu, 8.analizować zjawisko Dopplera, 9.obliczać wielkości charakterystyczne dla ruchu falowego, 10.stosować teorię Maxwella do wyjaśniania powstawania i rozchodzenia się fal elektromagnetycznych, 11.obliczyć długość fali elektromagnetycznych w zaleŝności od parametrów obwodu, 12.omówić właściwości i zastosowanie fal elektromagnetycznych o róŝnych długościach, 13.zanalizować zjawisko rezonansu obwodów LC, 14.obliczać parametry obwodu drgającego, Wymagania na ocenę bardzo dobrą. Uczeń potrafi: 1.interpretować równanie fali,
13 2.wyjaśniać zjawisko polaryzacji fal, 3.wyjaśniać dopplerowską zmianę częstotliwości, 4.zanalizować załoŝenia teorii Maxwella, sformułować prawa Maxwella (jakościowo), 5.przewidzieć właściwości fal elektromagnetycznych przez analogię do fal mechanicznych, 6.opisywać jak długość fali wpływa na jej sposób rozchodzenia się, 7.obliczać i porównywać wielkości charakteryzujące zjawiska falowe, Optyka Wymagania na ocenę dopuszczającą. Uczeń potrafi: 1.podać prawo odbicia 2.określić kąt padania i odbicia na rys. 3.określić zwierciadło kuliste 4.dokonać zwierciadeł kulistych i soczewek 5.podać wzór na powiększenie i równanie zwierciadła i soczewek 6.kiedy zachodzi załamanie światła znać prawo załamania światła 7.znać zjawisko rozszczepienia światła 8.znać przyrządy optyczne: mikroskop, lupa, lornetka 9.znać pojęcie interferencji Wymagania na ocenę dostateczną. Uczeń potrafi: 1.określić związek między długością i częstotliwością światła a jego barw 2.wskazać warunki, w jakich moŝemy obserwować interferencję, 3.opisywać i analizować zjawisko interferencji światła, 4.wyjaśniać zjawisko dyfrakcji i interferencji: doświadczenie Younga, 5.opisywać widmo dyfrakcyjne światła białego, 6.wyjaśniać związek między kątem ugięcia i długością fali świetlnej, 7.kreślić bieg promienia świetlnego podczas odbicia i załamania, 8.analizować zjawisko odbicia światła, 9.sklasyfikować zwierciadła i bieg promieni charakterystycznych promieni, 10.konstruować obrazy i określać ich cechy, 11.scharakteryzować zjawisko załamania światła, 12.zinterpretować prawo załamania światła, 13.narysować i wyjaśnić bieg promieni w pryzmacie, 14.określić od czego i jak zaleŝy kąt odchylenia promienia świetlnego w pryzmacie 15.wyjśnić na czym polega rozszczepienie światła białego w pryzmacie, 16.klasyfikować soczewki jako układ dwóch pryzmatów szklanych, otoczonych ośrodkiem współczynniku n o < n 1 : złoŝonych podstawami (skupiające) lub wierzchołkami (rozpraszające), 17.kreślić bieg charakterystycznych promieni w soczewce, 18.konstruować obrazy otrzymywane w soczewkach skupiających i określać ich cechy, 19.opisywać źródło światła, strumień, oświetlenie, 20.stosować prawa promieniowania w opisie emisji światła przez róŝne ciała Wymagania na ocenę dobrą. Uczeń potrafi: 1.określić warunki powstawania jasnych i ciemnych prąŝków interferencyjnych, 2.obliczać długość fali z wykorzystaniem widma dyfrakcyjnego, 3.wyjaśniać zjawisko polaryzacji przez odbicie, 4.analizować równanie soczewki, 5.uzasadniać, dlaczego następuje rozszczepienie światła białego w pryzmacie, 6.stosować prawa odbicia i załamania do analizowania obrazów w przyrządach optycznych-porównywać natęŝenie źródeł światła, 7.analizować wykresy przedstawiające zaleŝność zdolności emisyjnej od długości fali dla róŝnych temperatur, 8.stosować prawo Wiena do szacowania temperatury ciała, 9.wykorzystywać prawo Stefana - Boltzmana do rozwiązywania zadań, Wymagania na ocenę bardzo dobrą. Uczeń potrafi: 1.opisywać doświadczenie Michelsona -Morleya, 2.obliczać współczynnik załamania, 3.rozwiązywać problemy związane z bezdyfrakcyjną interferencją światła, 4.analizować ilościowe przedstawienie dyfrakcji na szczelinie, 5.omówić zjawisko skręcenia płaszczyzny polaryzacji, 6.obliczyć zdolność skupiającą soczewki otoczonej róŝnymi ośrodkami i układu soczewek, 7.stosować prawa promieniowania do rozwiązywania problemów,
Dualizm korpuskularno- falowy Wymagania na ocenę dopuszczającą. Uczeń potrafi: 1.definiuje zdolność absorpcyjną i emisyjną, ciało doskonale czarne 2.definiuje zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne 3.podaje związek między E i B 4.zna pojęcie stałej Plancka 5.podaje związek pomiędzy E i p fotonu, 6.zna pojęcie kwantu energii, dualizm korpuskularno-falowego Wymagania na ocenę dostateczną. Uczeń potrafi: 1.scharakteryzować zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne, 2.omówić prawo Einsteina- Millikana, 3.określić załoŝenia korpuskularnej teorii światła, 4.wyjaśnić pojęcie kwantu promieniowania, 5.zinterpretować prawa zjawiska fotoelektrycznego na gruncie kwantowej teorii światła, 6.wyjaśnić na czym polega dualizm korpuskularno-falowy światła, 7.scharakteryzować rodzaje fal w widmie promieniowania elektromagnetycznego, 8.wyjaśnić dualizm promieniowania elektromagnetycznego i wpływ częstotliwości właściwości falowe i korpuskularne promieniowania, 14 wymagania na ocenę dobrą. Uczeń potrafi 1.omówić dlaczego nie moŝna wyjaśnić zjawiska fotoelektrycznego w oparciu o falową naturę promieniowania 2.omówić zastosowanie zjawiska fotoelektrycznego, 3.zastosować równanie Einsteina -Millikana do wyznaczania prędkości fotoelektronów potencjału hamowania, 4.obliczyć wielkość energii kwantu promieniowania w zaleŝności od długości fali, 5.określićć związek między masą i energią, 6.obliczyć długość fal materii reprezentującą poruszającą się cząstkę, 7.omówić wykorzystanie fal materii w mikroskopie elektronowym, 8.pokazać falowy i kwantowy opis właściwości światła, 9.obliczać energię kwantu i energię elektronu, 10.wyjaśnić brak pojęcia toru cząstki w fizyce kwantowej jako skutek zasady nieoznaczoności, wymagania na ocenę bardzo dobrą. Uczeń potrafi 1.stosować równanie Einsteina-Millikana w rozwiązywaniu problemów, 2.scharakteryzować ( jakościowo) zjawisko Comptona, 3.obliczyć ciśnienie światła całkowicie odbijanego i całkowicie pochłanianego, 4.stosować zasadę nieoznaczoności Heisenberga do interpretacji zjawisk mikroświata, 5.podkreślić, Ŝe zjawiska mikroświata są statystycznie określone, 6.porównać fale mechaniczne i fale materii, Budowa atomu. Wymagania na ocenę dopuszczającą. Uczeń potrafi: 1.posługuje się pojęciami poziomu energii, liczba kwantowa, widmo energetyczne, stan podstawowy i stan wzbudzony elektronu, widmo liniowe pasmowe ciągłe i absorpcyjne 2.wymienia składniki atomu 3.streszcza postulaty Bohra 4.przedstawia graficznie poziomy energii dozwolonych atomu wodoru 5.wymienia liczby kwantowe 6.cechy promieniowania X i praktyczne wykorzystanie 7.wie, Ŝe promieniowanie X jest składnikiem fal elektromagnetycznych Wymagania na ocenę dostateczną. Uczeń potrafi 1.zastosować przykłady stanów, w których energia jest kwantowana, 2.obliczać dozwolone poziomy energetyczne drgającej struny, 3.analizować zjawiska zachodzące przy dostarczeniu odpowiedniej porcji energii dla układu będącego w określonym stanie podstawowym oraz warunki powrotu do stan podstawowego (odebranie tej porcji energii), 4.omówić sposoby pobudzania atomów do świecenia, 5.wykazać róŝnicę między widmem emisyjnym i absorpcyjnym atomowym, 6.określać róŝnicę poziomów energetycznych,
7.obliczać długość fali linii widmowych wodoru, 15 8.wskazać fakty empiryczne uzasadniające, Ŝe: elektrony mają ładunek ujemny, wchodzą w skład wszystkich atomów i są nierozróŝnialne, w atomie istnieje jądro i powłoki elektronowe, składniki atomu tworzą konfiguracje róŝniące się energią 9.opisywać atomy róŝnych pierwiastków na podstawie układu okresowego, 10.scharakteryzować model atomu Bohra, 11.określić liczby kwantowe jako parametry ruchu elektronu, 12.opisać model falowy atomu, 13.omówić właściwości i wykorzystanie promieni Roentgena, 14.zanalizować naturę promieni rentgenowskich, Wymagania na ocenę dobrą. Uczeń potrafi 2.wyjaśniać, dlaczego poziomy energii atomu tworzą zbiór dyskretny, 3.obliczać długość fali świetlnej pojawiającej się podczas przejść, 4.obliczać długość i częstotliwość linii oraz granicę serii, 5.scharakteryzować liczby kwantowe jako parametry ruchu elektronu, 6.wyjaśnić zakaz Pauliego, 7.wyjaśnić sposób otrzymywania promieniowania hamowania, 8.obliczać długość i częstotliwość promieni X, Wymagania na ocenę "bardzo dobry". 1.ustalić, Ŝe róŝne substancje mają róŝne, ale charakterystyczne dla siebie widmo promieniowania, 2.omówić zasadę działania spektroskopu, 3.określić związek między długością fali de Broglie a stabilnością orbit, 4.Obliczać orbitalny i spinowy moment magnetyczny, 5.analizować zaleŝność na krótkofalowa granicę promieniowania rentgenowskiego, 6.wyjaśnić mechanizm wytwarzania promieni charakterystycznych, 7.opisać zastosowanie promieni rentgenowskich do badania kryształów, 8.posługiwać się modelem atomu i prawami mechaniki kwantowej do interpretacji zjawisk Jądro atomowe i cząstki elementarne. Wymagania na ocenę dopuszczającą. Uczeń potrafi: 1.wymienia podstawowe własności jąder (skład jądra, masa, promień, ładunek) 2.określa zjawisko promieniotwórczości naturalnej 3.zna pojęcie liczba atomowa i masowa 4.zna sposoby ochrony przed promieniowaniem 5.wymienia rodzaje promieniowania Wymagania na ocenę dostateczną. Uczeń potrafi: 1.szacować rozmiary jądra atomowego analizując doświadczenie Rutheforda, 2.omówić budowę jądra atomowego o znanym A i Z, 3.określać niedobór masy oraz energię wiązania, 4.opisywać zjawisko promieniotwórczości naturalnej, 5.charakteryzować właściwości promieniowania alfa, beta i gama, 6.zapisać reakcje rozpadów promieniotwórczych, 7.stosować prawo rozpadu w prostych zadaniach, 8.wyjaśniać proces rozszczepienia jąder atomowych, 9.omówić sposoby wykorzystania energii rozszczepienia jąder, 10.przeprowadzić bilans energii podczas reakcji,, 11.omówić na przykładach reakcje syntezy jąder atomowych, 12.wyjaśnić na czym polega szkodliwość promieniowania jonizującego, 13.omówić sposoby ochrony przed promieniowaniem, Wymagania na ocenę dobrą. Uczeń potrafi: 1.posługiwać się pojęciem nukleon, nuklid do charakteryzowania jądra atomowego, 2.wyjaśnić pojęcie izotopu, 3.interpretować zaleŝność E= mc 2 w relacji niedobór masy- energia wiązania, 4.określać cechy sił jądrowych, 5.uzasadnić dlaczego oddziaływania między nukleonami są oddziaływaniami silnymi,
16 6.analizować właściwą energię wiązania dla róŝnych pierwiastków, 7.stosować regułę przesunięć dla przemian jądrowych, 8.interpretować prawo rozpadu promieniotwórczego w sposób analityczny i graficzny, 9.przeprowadzać bilans energii w reakcjach jądrowych, 10.określać prawa zachowania spełnione w reakcjach jądrowych, 11.podać przykłady reakcji, w których otrzymujemy jądro sztucznie promieniotwórcze, 12.wyjaśnić działanie przyrządów do detekcji promieniowania jonizacyjnego, 13.omówić przykłady zastosowania izotopów promieniotwórczych, 14.omówić pozytywne i negatywne znaczenie energii jądrowej, 15.scharakteryzować takie cząstki jak foton, elektron, pozyton, neutrino, proton, neutron, 16.wskazać osiągnięcia i zagroŝenia wynikające z rozwoju fizyki jądrowej, Wymagania na ocenę dobrą. Uczeń potrafi: 1.określać spin jądra i jego związek z liczbą nukleonów, 2.omówić metodę spektrometrii masowej, 3.wyjaśnić wpływ właściwej energii wiązania na stabilność jąder, 4.omówić model kroplowy i powłokowy jądra, 5.wyjaśnić reakcje przemiany proton- neutron i neutron- proton, 6.obliczać masę próbek promieniotwórczych i liczbę atomów po określonym czasie, 7.wyjaśniać zasadę działania reaktora atomowego, 8.rozróŜniać leptony, mezony, bariony, 9.podać przykłady antycząstek i je charakteryzować, 10.wyjaśniać zjawisko anihilacji i kreacji par, 11.rozwiązywać problemy dotyczące jądra atomowego,