Wymagania edukacyjne z fizyki i astronomii

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne z fizyki i astronomii Kinematyka wyjaśnia na wybranym przykładzie względność ruchu, dokonuje klasyfikacji ruchów ze względu na tor na ruchy prostoliniowe i krzywoliniowe, wyjaśnia pojęcie prędkości jako wielkości wektorowej, omawia ruch jednostajny prostoliniowy na wybranym przykładzie, określa typ zależności drogi i prędkości od czasu w ruchu jednostajnym prostoliniowym i jednostajnie zmiennym, oblicza wartość prędkości w ruchu jednostajnym prostoliniowym i jednostajnie zmiennym, oblicza drogę przebytą w ruchu jednostajnym prostoliniowym i jednostajnie zmiennym, zna i posługuje się przy opisie ruchu pojęciami: układ odniesienia, wektor położenia, wektor przemieszczenia, dodaje i odejmuje wektory o tym samym kierunku, wyjaśnia różnicę między pojęciami drogi i wektorem położenia w ruchu prostoliniowym i krzywoliniowym, wyjaśnia różnicę między prędkością średnią chwilową w ruchu niejednostajnym, oblicza przemieszczenie na podstawie podanych położeń ciała w określonym czasie, oblicza drogę w ruchu prostoliniowym na podstawie podanych położeń ciała w określonym czasie, oblicza prędkość średnia w ruchu prostoliniowym, gdy zwrot prędkości nie zmienia się, rozwiązuje proste zadania rachunkowe z ruchu jednostajnego prostoliniowego, oblicza prędkość względną dwóch ciał, gdy ich prędkości mają zwroty zgodne lub przeciwne a kierunki takie same, wyjaśnia pojęcie ruchu jednostajnie opóźnionego na wybranym przykładzie, definiuje przyspieszenie jako wielkość wektorową, oblicza dowolną wielkość z zależności V = vo+ a t, określa zwrot wektorów prędkości i przyspieszenia w ruchach jednostajnie zmiennych, oblicza drogę przebytą przez ciało poruszające się ruchem jednostajnie przyspieszonym, na podstawie wykresu zależności prędkości od czasu i drogi od czasu określa jakim ruchem poruszało się ciało, stosuje pojęcie prędkości liniowej w prostych zadaniach problemowych i rachunkowych, stosuje pojęcie prędkości kątowej w prostych zadaniach problemowych i rachunkowych, zna i stosuje w zadaniach zależności między okresem i częstotliwością, zna i stosuje w zadaniach zależność między prędkością liniową i kątową, zna pojęcie przyspieszenia dośrodkowego w ruchu po okręgu, stosuje zależności między wielkościami charakteryzującymi ruch po okręgu (prędkość liniowa i kątowa, okres, częstotliwość, przyspieszenie dośrodkowe) do rozwiązywania prostych zadań rachunkowych, dodaje i odejmuje wektory o różnych kierunkach, rozwiązuje zadania rachunkowe z ruchu jednostajnego prostoliniowego, oblicza prędkość względna ciał, gdy kierunki ich prędkości są różne, planuje prosty eksperyment sprawdzający, czy ciało porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym, określa zwrot wektorów prędkości, przyrostu prędkości i przyspieszenia w ruchach jednostajnie zmiennych, na podstawie wykresu zależności prędkości od czasu i drogi od czasu oblicza wielkości charakteryzujące ruch: droga, prędkość, przyspieszenie, stosuje geometryczna interpretację pola pod wykresem zależności prędkości od czasu dla obliczenia drogi w dowolnym ruchu, stosuje interpretację geometryczna pola pod wykresem zależności a(t) dla obliczenia przyrostu prędkości, rozwiązuje proste zadania rachunkowe z ruchu jednostajnie przyspieszonego, zna i stosuje pojęcie przyspieszenia w ruchu krzywoliniowym, określa kierunek przyspieszenia całkowitego w ruchu krzywoliniowym przyspieszonym i opóźnionym jako sumę wektorową przyspieszenia stycznego i dośrodkowego, stosuje zasadę rozkładania przyspieszenia całkowitego na przyspieszenie styczne i dośrodkowe w zadaniach rachunkowych dla obliczenia jednej z tych wielkości, stosuje pojęcie prędkości liniowej w zadaniach problemowych i rachunkowych, stosuje pojęcie prędkości kątowej w zadaniach problemowych i rachunkowych, stosuje zależności między wielkościami charakteryzującymi ruch po okręgu (prędkość liniowa i kątowa, okres, częstotliwość, przyspieszenie dośrodkowe) do rozwiązywania zadań rachunkowych,

2 rozwiązuje zadania rachunkowe z ruchu jednostajnego prostoliniowego posługując się równaniami ruchu, rozwiązuje zadania z ruchu jednostajnego prostoliniowego sposobem graficznym (przy pomocy wykresów), rozwiązuje złożone (zawierające kilka zależności między wielkościami fizycznymi) zadania rachunkowe z ruchu jednostajnie przyspieszonego, rozwiązuje zadania rachunkowe z ruchu jednostajnie przyspieszonego przy pomocy równań ruchu, stosuje pojęcie prędkości liniowej w złożonych zadaniach problemowych i rachunkowych, stosuje pojęcie prędkości kątowej w złożonych zadaniach problemowych i rachunkowych, stosuje zależności między wielkościami charakteryzującymi ruch po okręgu (prędkość liniowa i kątowa, okres, częstotliwość, przyspieszenie dośrodkowe) do rozwiązywania złożonych zadań rachunkowych, rozwiązuje zadania rachunkowe i problemy o podwyższonym stopniu trudności. Dynamika określa i przedstawia graficznie siły (i ich cechy) działające na ciało pozostające w spoczynku lub poruszające się ruchem jednostajnym prostoliniowym, stosuje zasadę bezwładności przy wyjaśnianiu zjawisk fizycznych, stosuje I zasadę dynamiki dla określania wartości sił działających na ciało, określa siły działające na ciało poruszające się ruchem jednostajnie przyspieszonym, definiuje jednostkę siły, oblicza przyspieszenie ciała, gdy w kierunku ruchu działa tylko jedna siła, wskazuje na przykładzie siły wynikające z III zasady dynamiki, wykazuje słuszność III zasady dynamiki na wybranym przykładzie, określa kierunek zwrot i wartość siły dośrodkowej w podanym przykładzie ruchu po okręgu, podaje przykłady oporów ruchu z życia codziennego, wyjaśnia przyczyny występowania tarcia w przyrodzie, wyjaśnia pojęcie tarcia statycznego i kinetycznego, wyznacza siłę tarcia na poziomej płaszczyźnie korzystając z I zasady dynamiki, oblicza pracę, gdy kierunek siły jest zgodny z kierunkiem przesunięcia, zna jednostki pracy i mocy podstawowe i pochodne, rozróżnia poszczególne rodzaje energii mechanicznej, opisuje ruch ciała przy swobodnym spadaniu, wyjaśnia pojęcie układu inercjalnego i podaje przykłady takiego układu, wyjaśnia pojęcie układu nieinercjalnego i podaje jego przykłady, określa kierunek, zwrot i oblicza wartość pędu poruszającego się ciała, określa warunki jakie muszą być spełnione, aby pęd ciała (układu ciał) nie zmieniał się, analizuje zasadę zachowania pędu dla zderzeń niesprężystych, stosuje zasadę zachowania pędu w prostych zadaniach rachunkowych i problemowych, oblicza przyspieszenie ciała, gdy na niego działa kilka sił składowych, rozwiązuje proste zadania rachunkowe z zastosowaniem II zasady dynamiki, wykorzystuje III zasadę dynamiki w prostych zadaniach problemowych i rachunkowych, zapisuje drugą zasadę dynamiki dla podanego przykładu ruchu po okręgu, rozwiązuje proste zadania rachunkowe i problemowe z dynamiki ruchu po okręgu, oblicza siłę tarcia korzystając z zależności siły tarcia od siły nacisku, przedstawia graficznie siły działające na ciało na równi pochyłej, wyjaśnia, jakie warunki muszą być spełnione, aby wykonana praca była: dodatnia, ujemna, równa zero, oblicza pracę i moc w prostych zadaniach rachunkowych, określa, jak zależy energia kinetyczna od masy ciała i prędkości, oblicza energię kinetyczną i potencjalną grawitacji i sprężystości ciała, wyjaśnia zasadę zachowania energii na wybranym przykładzie, stosuje zasadę zachowania energii do rozwiązywania zadań rachunkowych, opisuje ruch ciała przy swobodnym rzucie pionowym, rozwiązuje proste zadania ze swobodnego spadania i rzutu pionowego w dół, analizuje zasadę zachowania pędu w czasie zjawiska odrzutu, wykorzystuje zasadę zachowania pędu dla obliczania prędkości lub masy jednego z ciał, które biorą udział w odrzucie, rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem I zasady dynamiki,

3 wykorzystuje III zasadę dynamiki w zadaniach problemowych i rachunkowych, stosuje zasady dynamiki dla układu kilku poruszających się ciał (np.: klocków związanych nićmi), analizuje siły działające na ciało znajdujące się w windzie poruszającej z pewnym przyspieszeniem, rozwiązuje zadania rachunkowe i problemowe z dynamiki ruchu po okręgu, stosuje I zasadę dynamiki dla ciała na równi pochyłej, zapisuje II zasadę dynamiki dla ciała zsuwającego się po równi pochyłej bez tarcia, określa warunki jakie muszą być spełnione, aby ciało nie zsuwało się po równi pochyłej, rozwiązuje proste zadania rachunkowy z ruchu ciał po równi pochyłej, oblicz pracę, gdy wektor siły i wektor przesunięcia tworzą pewien kąt, uzasadnia wzór na energię kinetyczną i potencjalną poprzez obliczenie wykonanej pracy, uzasadnia wzór na energię potencjalną sprężystości poprzez obliczenie wykonanej przy rozciąganiu sprężyny, rozwiązuje zadania rachunkowe z pracy, mocy i energii, oblicza pracę jako pole pod wykresem F(r), stosuje zasadę zachowania energii do rozwiązywania zadań i rachunków, opisuje ruch ciała przy swobodnym spadaniu, rzucie pionowym, rzucie poziomym i ukośnym rozwiązuje zadania rachunkowe z rzutów stosuje zasadę zachowania pędu w złożonych zadaniach rachunkowych i problemowych, rozwiązuje złożone zadania rachunkowe z zastosowaniem II zasady dynamiki, wykorzystuje III zasadę dynamiki w zadaniach problemowych i rachunkowych, stosuje zasady dynamiki dla ciała znajdującego się w układzie poruszającym się z pewnym przyspieszeniem (np.: w windzie) z punktu widzenia obserwatora w układzie inercjalnym, stosuje zasady dynamiki dla ciała znajdującego się w układzie poruszającym, się z pewnym przyspieszeniem (np.: w windzie) z punktu widzenie obserwatora w układzie nieinercjalnym, zapisuje II zasadę dynamiki dla ciała zsuwającego się po równi pochyłej z tarciem, rozwiązuje złożone zadania rachunkowe z ruchu ciał po równi pochyłej, rozwiązuje zadania rachunkowe z pracy, mocy i energii, stosuje zasadę zachowania energii do rozwiązywania złożonych zadań rachunkowych, opisuje ruch ciała przy swobodnym spadaniu, rzucie pionowym, rzucie poziomym i ukośnym, rozwiązuje złożone zadania rachunkowe z rzutów, zastosować zasady dynamiki w wybranych realnych zjawiskach fizycznych (np. spadek ciała z uwzględnieniem zmiennej siły oporu), wyjaśnić rozbieżności teorii z doświadczeniem, uogólnić wyniki, wyszukiwać informacje dotyczące prowadzenia badań naukowych oraz ludzkiej kultury i cywilizacji, rozwiązywać zadania rachunkowe i problemy o podwyższonym stopniu trudności. Materia i ciepło omawia właściwości mechaniczne ciał stałych, cieczy i gazów, wyjaśnia znaczenie pojęcia gęstości i jej jednostki, wyjaśnia od czego zależy przyrost długości rozciąganej sprężyny, zna treść prawa Hooke'a i zapisuje go przy pomocy wzoru, wyjaśnia prawo Pascala dla cieczy na wybranym przykładzie, oblicza siłę parcia, mając dane powierzchnię i ciśnienie, określa, od jakich wielkości zależy ciśnienie hydrostatyczne, zna treść prawa Archimedesa, posługuje się skalą Celsjusza i Kelvina dla określenia temperatury, wyjaśnia pojecie energii wewnętrznej, wyjaśnia treść I zasady termodynamiki na wybrany przykładzie, oblicza ciepło pobrane lub oddane przy ogrzewaniu lub oziębianiu ciała, omawia budowę mikroskopową ciał stałych, cieczy gazów, wyjaśnia podstawowe właściwości ciał stałych cieczy i gazów na podstawie ich budowy mikroskopowej, wykorzystuje pojęcie gęstości. przy rozwiązywaniu zadań rachunkowych, wyjaśnia znaczenie pojęć: wydłużenia bezwzględnego i względnego, naprężenia wewnętrznego, stosuje prawo Hooke'a do rozwiązywania prostych zadań rachunkowych i problemowych,

4 określa warunki pływania ciał, rozwiązuje proste zadania rachunkowe z zastosowaniem praw Pascala, Archimedesa i zależności ciśnienia hydrostatycznego od wysokości słupa cieczy, omawia przemianę izotermiczną gazu, stosuje zależność pv = const. dla obliczenia ciśnienia lub objętości gazu, wyjaśnia pojęcie temperatury 0 K, wyjaśnia pojęcie ciepła właściwego i ciepła molowego, wyjaśnia pojęcie ciepła topnienia i parowania, wyznacza ciepło właściwe substancji metodą kalorymetryczną, stosuje bilans cieplny w prostych zadaniach rachunkowych, omawia przemianę izobaryczną i izochoryczną, stosuje równanie Clapeyrona do rozwiązywania prostych zadań rachunkowych i problemowych, omawia przemiany gazowe przy pomocy wykresów zależności p, V, T, omawia przemianę adiabatyczną, oblicza pracę gazu w przemianie izochorycznej, przedstawia graficznie pracę gazu w cyklu zamkniętym, wyjaśnia pojęcie sprawności rzeczywistego silnika cieplnego, oblicza sprawność dla silnika Carnota, rozwiązuje proste zadania rachunkowe z zastosowaniem sprawności, wykorzystuje pojęcie gęstości przy rozwiązywaniu zadań rachunkowych, wyjaśnia pojęcie modułu Younga, stosuje prawo Hooke'a do rozwiązywania zadań rachunkowych i problemowych, wykorzystuje "paradoks hydrostatyczny" przy rozwiązywaniu zadań problemowych, dowodzi słuszności prawa Archimedesa, określa warunek równowagi dla cieczy w naczyniach połączonych, rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem praw Pascala, Archimedesa i zależności ciśnienia hydrostatycznego od wysokości słupa cieczy, wyznacza gęstość ciała stałego na podstawie prawa Archimedesa, wyjaśnia działanie areometru, wyjaśnia działanie barometrów i manometrów, wyznacza ciepło topnienia substancji metodą kalorymetryczną, stosuje bilans cieplny w zadaniach rachunkowych, stosuje równanie stanu gazu do określenia zmian parametrów stanu gazu, stosuje równanie Clapeyrona do rozwiązywania zadań rachunkowych i problemowych, stosuje I zasadę termodynamiki przy omawianiu przemian gazowych, wyjaśnia różnice między ciepłem molowym w przemianie izochorycznej i ciepłem molowym w przemianie izobarycznej, rozwiązuje zadania problemowe z wykorzystaniem wykresów p, V, T, oblicza pracę gazu na podstawie wykresu p(v), oblicza, korzystając z interpretacji graficznej pracę gazu w cyklu zamkniętym rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem sprawności wyjaśnia treść drugiej zasady termodynamiki, stosuje prawo Hooke'a do rozwiązywania złożonych zadań rachunkowych i problemowych, rozwiązuje złożone zadania rachunkowe z zastosowaniem praw Pascala, Archimedesa i zależności ciśnienia hydrostatycznego od wysokości słupa cieczy, wyznacza gęstość cieczy na podstawie prawa Archimedesa, stosuje bilans cieplny w złożonych zadaniach rachunkowych, stosuje równanie Clapeyrona do rozwiązywania złożonych zadań rachunkowych i problemowych, wyjaśnia różnice między ciepłem molowym w przemianie izochorycznej i ciepłem molowym w przemianie izobarycznej, rozwiązuje zadania problemowe z wykorzystaniem wykresów p, V, T, oblicza pracę gazu na podstawie wykresu p(v) Rozwiązuje zadania rachunkowe i problemy o podwyższonym stopniu trudności Astronomia i grawitacja opisuje budowę Wszechświata według teorii Kopernika, wyjaśnia pojęcia jednostki astronomiczne i roku świetlnego,

5 zna I, II i III prawo Keplera, określa wartość, kierunek i zwrot siły. grawitacji działającej na dwie masy; posługując się wzorem wynikającym z prawa powszechnego ciążenia, wyjaśnia pojęcie pola grawitacyjnego, posługuje się definicją natężenia poła grawitacyjnego dla określenia wartości, kierunku i zwrotu tej wielkości fizycznej, przedstawia pole grawitacyjne przy pomocy linii sił pola grawitacyjnego, wyjaśnia pojęcie I prędkości kosmicznej, wyjaśnia pojęcie II prędkości kosmicznej, omawia budowę Układu Słonecznego, charakteryzuje różne ciała niebieskie należące do Układu Słonecznego, omawia zjawisko przesunięcia paralaktycznego, przedstawia sposoby pomiaru odległości astronomicznych, wyjaśnia znaczenie pojęć peryhelium i aphelium, rozwiązuje zadania rachunkowe przy pomocy III prawo Keplera, określa, w jaki sposób wartość siły grawitacji zależy od mas i odległości między ciałami, stosuje prawo powszechnego ciążenia do wyznaczenia masy planet, interpretuje zależność natężenia pola grawitacyjnego od odległości od ciała wytwarzającego pole w polu centralnym, rozwiązuje proste zadania rachunkowe i problemowe z zastosowaniem pojęcia natężenia pola grawitacyjnego dla pola centralnego, rozróżnia pojęcia siły grawitacji i ciężaru ciała, opisuje przykład eksperymentu pozwalającego wyznaczyć przyspieszenie ziemskie, określa, kiedy praca wykonana przez siłę grawitacyjną lub siłę zewnętrzną jest większa, kiedy mniejsza od zera, a kiedy równa zero, poprzez porównanie kierunków i zwrotów siły i przesunięcia, oblicza wartość pracy wykonanej w polu grawitacyjnym centralnym, określa związek między pracą wykonaną przez siłę zewnętrzną a zmianą energii potencjalnej grawitacji, określa związek między energią potencjalną ciała a potencjałem grawitacyjnym w pewnym punkcie pola, oblicza pracę w polu grawitacyjnym na podstawie znajomości potencjałów grawitacyjnych punktów między którymi przemieszczamy ciało, wyprowadza wzór na 1 prędkość kosmiczną oraz prędkość liniową satelity na orbicie o dowolnym promieniu, wyjaśnia znaczenie lotów kosmicznych dla człowieka, przedstawia poglądy starożytnych Greków na budowę Wszechświata, omawia układ geocentryczny Ptolemeusza, wyjaśnia znaczenie teorii Kopernika dla rozwoju nauki, posługuje się przy opisie ruchu planet I, II i III prawem Keplera, uzasadnia słuszność prawa powszechnego ciążenia przy pomocy faktów astronomicznych, rozróżnia pojęcia masy grawitacyjnej i bezwładnej, rozróżnia pojęcia natężenia pola grawitacyjnego i przyspieszenia grawitacyjnego, rozwiązuje zadania rachunkowe i problemowe z zastosowaniem pojęcia natężenia pola grawitacyjnego dla pola centralnego, oblicza natężenie pola grawitacyjnego wytworzonego przez dwie kule o masach m1 i m2, określa zależność natężenia pola grawitacyjnego od odległości od środka planety o stałej gęstości, dla odległości mniejszej od promienia tej planety i wyjaśnia przyczyny zależności przyspieszenia ziemskiego od szerokości geograficznej, rozróżnia pojęcia przyspieszenia grawitacyjnego i przyspieszenia ziemskiego, uzasadnia wzór na energię potencjalną grawitacji ciała umieszczonego w polu centralnym, interpretuje graficznie zależność energii potencjalnej od odległości dla ciała w kształcie kuli, interpretuje graficznie zależność potencjału grawitacyjnego od odległości dla ciała w kształcie kuli, oblicza potencjał grawitacyjny, gdy pole jest wytworzone przez kilka mas punktowych, wyprowadza wzór na drugą prędkość kosmiczną, oblicza energię kinetyczna satelity na orbicie kołowej, wyjaśnia pojęcie stanu przeciążenia i nieważkości, wyjaśnia pojęcie deferentu i epicyklu, opisuje eksperyment pozwalający wyznaczyć stałą grawitacji, posługuje się II prawem Keplera w zadaniach rachunkowych, interpretuje graficznie zależność energii potencjale j od odległości dla masy punktowej,

6 rozwiązuje złożone zadania rachunkowe i problemowe z zastosowaniem pojęcia natężenia pola grawitacyjnego dla pola centralnego, oblicza natężenie pole grawitacyjnego pochodzącego od kilku kul o pewnych masach, określa związek między wektorami siły grawitacji i ciężaru ciała dla różnych szerokości geograficznych, wyjaśnia, co to znaczy, że pole grawitacyjne jest polem zachowawczym, interpretuje graficznie zależność potencjału grawitacyjnego od odległości dla masy punktowej, oblicza energię całkowitą satelity na orbicie kołowej, oblicza pracę, jaki należy wykonać, aby umieścić satelitę na orbicie kołowej, oblicza nacisk ciała na podłoże w rakiecie, podczas stanu przeciążenia i niedociążenia, rozwiązuje zadania rachunkowe i problemy o podwyższonym stopniu trudności. Elektrostatyka wyjaśnia zjawisko elektryzowania ciał poprzez pocieranie, określa kierunek, zwrot i wartość siły wzajemnego oddziaływania dla ładunków umieszczonych na kulach, definiuje pojęcie natężenia pola elektrostatycznego, określa wartość, kierunek i zwrot natężenia pola elektrostatycznego dla ładunku punktowego dodatniego i ujemnego, przedstawia graficznie pole elektrostatyczne centralne i jednorodne, zna pojęcie energii potencjalnej ładunku w polu elektrostatycznym, określa znak energii potencjalnej ładunku, określa zmiany energii potencjalnej ładunku, gdy siła zewnętrzna wykonuje pracę przy przemieszczaniu tego ładunku, definiuje potencjał pola elektrostatycznego, określa związek między pracą siły zewnętrznej, a różnicą potencjału punktów, między którymi jest przemieszczony ładunek, wyjaśnia zasadę działania piorunochronu, opisuje budowę elektryczną przewodników i izolatorów, omawia budowę elektroskopu, definiuje pojęcie pojemności elektrycznej przewodnika, opisuje budowę kondensatora, oblicza pojemność zastępczą kondensatorów połączonych szeregowo, oblicza pojemność zastępczą kondensatorów połączonych równolegle, posługuje się prawem Coulomba dla określenia zależności elektrostatycznego oddziaływania od ładunków punktowych i odległości między nimi, określa wymiar stałej k i przenikalności elektrycznej próżni, oblicza wartość siły elektrostatycznego oddziaływania dwóch naładowanych kul, wyjaśnia zjawisko elektryzowania ciał przez indukcję, stosuje zasadę zachowania ładunku w prostych zadaniach problemowych definiuje pojęcie indukcji pole elektrostatycznego i strumienia indukcji pola elektrostatycznego, określa wymiar indukcji pola elektrostatycznego i wymiar strumienia indukcji pola elektrostatycznego, oblicza strumień indukcji pola elektrostatycznego, gdy wektor D jest prostopadły do powierzchni, posługuje się związkiem między wektorami Do i Eo, definiuje pojęcie gęstości powierzchniowej, oblicza pracę siły zewnętrznej i pracę sił pola w polu jednorodnym, określa znak pracy siły zewnętrznej i pracy pola elektrostatycznego porównując zwroty siły i przesunięcia, oblicza pracę w polu elektrostatycznym centralnym, oblicza energię potencjalną ładunku w polu elektrostatycznym centralnym, określa wymiar potencjału elektrostatycznego, określa kształt powierzchni ekwipotencjalnej dla ładunku umieszczonego na kuli, określa związek między natężeniem pola elektrostatycznego, a różnic potencjałów między dwoma punktami pola, rozwiązuje proste zadania rachunkowe z zastosowaniem wielkości fizycznych opisujących pole elektrostatyczne, rozwiązuje proste zadania rachunkowe na obliczanie pracy i energii w polu elektrostatycznym centralnym, wyjaśnia od czego zależy, a od czego nie zależy pojemność elektryczna ciała przewodzącego,

7 oblicza pojemność kondensatora płaskiego na podstawie wzoru C = Q/U, oblicza pojemność zastępczą kondensatorów przy połączeniach mieszanych, określa jednostkę pojemności elektrycznej i jej wymiar w jednostkach podstawowych układu SI, oblicza energię naładowanego kondensatora, gdy ma dane dwie wielkości z podanych: ładunek, napięcie i pojemność, określa, jak zmienia się pojemność kondensatora płaskiego, gdy wypełnimy go dielektrykiem, definiuje pojęcie stałej dielektrycznej, stosuje zasadę zachowania ładunku w zadaniach problemowych, stosuje zasadę superpozycji natężeń pól pochodzących od dwóch ładunków punktowych, wyjaśnia pojęcie dipolu elektrycznego, określa kierunek i zwrot wektora powierzchni, objaśnia prawo Gaussa na dowolnie wybranym przez siebie przykładzie, definiuje pojęcie gęstości objętościowej i liniowej, uzasadnia przy pomocy prawa Gaussa, że wewnątrz naładowanego przewodnika nie ma ładunków elektrycznych, określa kierunek i zwrot wektora E na powierzchni przewodnika, przedstawia na wykresie zależność natężenia i indukcji pola elektrostatycznego od odległości dla ładunku umieszczonego na przewodzącej kuli, uzasadnia fakt, że pole elektrostatyczne jest polem zachowawczym, uzasadnia wzór na energię potencjalna ładunku w polu elektrostatycznym centralnym, przedstawia na wykresie zależność energii potencjalnej od odległości między ładunkami punktowymi dla ładunków jednoimiennych i różnoimiennych, określa kierunek wektora E w stosunku do powierzchni ekwipotencjalnej, rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem wielkości fizycznych opisujących pole elektrostatyczne, rozwiązuje zadania rachunkowe na obliczanie pracy i energii w polu elektrostatycznym centralnym, omawia zachowanie się przewodnika w polu elektrostatycznym, opisuje przebieg doświadczenia Millikana, uzasadnia wzór na pojemność kondensatora płaskiego, interpretuje ładunek, jako pole figury pod krzywa zależności natężenia prądu od czasu ładowania kondensatora, uzasadnia wzory na pojemność zastępczy kondensatorów połączonych równolegle, uzasadnia wzory na pojemność zastępcza kondensatorów połączonych szeregowo, określa zmiany wielkości fizycznych, takich jak Q, E, U, C, D, e jeśli zmieniamy rozmiary kondensatora płaskiego, określa zmiany wielkości fizycznych, takich jak Q, E, U, C, D, gdy połączymy ze sobą kondensatory, wyjaśnia zachowanie się dielektryka wewnątrz kondensatora, oblicza pojemność kondensatora po częściowym wypełnieniu go dielektrykiem, stosuje zasadę superpozycji natężeń pól pochodzących od trzech ładunków punktowych, definiuje pojęcie momentu dipolowego, uzasadnia wzór na strumień indukcji pola elektrostatycznego w sytuacji, gdy wektor D jest skierowany pod pewnym kątem do wektora powierzchniowego S, stosuje prawo Gaussa dla obliczenia wartości wektora D lub E w duże odległości od ładunku punktowego, przedstawia na wykresie zależność natężenia i indukcji pola elektrostatycznego od odległości dla kuli naładowanej z jednakowa gęstością powierzchniową, rozwiązuje złożone zadania rachunkowe z zastosowaniem wielkości fizycznych opisujących pole elektrostatyczne, rozwiązuje złożone zadania rachunkowe na obliczanie pracy i energii w polu elektrostatycznym centralnym, uzasadnia stwierdzenie, że im mniejszy promień krzywizny przewodnik tym większa gęstość ładunku zgromadzonego w tym miejscu przewodnika, wyjaśnia znaczenia doświadczenia Millikana dla rozwoju fizyki, na podstawie prawa Gaussa oblicza wartość wektora D i E wewnątrz i na zewnątrz kondensatora, wyjaśnia różnicę między wektorami D i E wewnątrz kondensatora płaskiego z dielektrykiem, rozwiązuje zadania rachunkowe i problemy o podwyższonym stopniu trudności. Prąd stały

8 definiuje pojecie natężenia prądu oraz jednostki podstawowe i pochodne, stosuje I prawo Kirchhoffa dla wyznaczenia natężenia prądu w rozgałęzieniach, rozpoznaje typowe symbole używane na schematach obwodów elektrycznych, umieszcza prawidłowo amperomierz i woltomierz na schematach elektrycznych, określa zależność mocy prądu elektrycznego od napięcia i natężenia prądu, oblicza moc i pracę prądu elektrycznego korzystając z podstawowych wzorów definiujących, określa umowny kierunek przepływu prądu w obwodzie, definiuje pojęcie oporu elektrycznego i jego jednostki, określa, w jaki sposób zależy opór od rozmiarów przewodnika, oblicza opór zastępczy przy połączeniu równoległym odbiorników, oblicza opór zastępczy przy połączeniu szeregowym odbiorników, opisuje budowę ogniwa Leclanchego, opisuje budowę i działanie akumulatora, definiuje pojecie natężenia prądu i gęstości prądu oraz jednostki tych wielkości, projektuje proste obwody elektryczne, interpretuje napięcie między zaciskami danego odbiornikami energii elektrycznej jako różnicę potencjałów, oblicza moc i pracę prądu elektrycznego w prostych zadaniach rachunkowych, określa rzeczywisty kierunek ruchu elektronów w obwodzie elektrycznym, przedstawia przy pomocy wykresu zależność natężenia prądu od przyłożonego napięcia, planuje doświadczenie pozwalające sprawdzić słuszność prawa Ohma, wyjaśnia pojęcie oporu właściwego, oblicza opór przewodnika na podstawie zależności oporu od rozmiarów przewodnika, wyjaśnia zjawisko przepływu prądu przez metal, oblicza opór zastępczy przy połączeniu mieszanym odbiorników, określa związki między napięciami i natężenia przy połączeniu równoległym i przy połączeniu szeregowym odbiorników, stosuje prawo Ohma dla całego obwodu w celu obliczenia natężenia prądu, określa siłę elektromotoryczną i opór wewnętrzny ogniw połączonych szeregowo i równolegle, zapisuje prawo Ohma dla obwodu zawierającego ogniwa połączone szeregowo, zapisuje prawo Ohma dla obwodu zawierającego ogniwa połączone równolegle, omawia zjawisko elektrolizy CuSO4,, określa zależności masy wydzielonej w czasie elektrolizy od natężenia prądu i czasu trwania elektrolizy, oblicza masę substancji wydzielonej w czasie elektrolizy na podstawie I prawa elektrolizy Faradaya, określa wymiar równoważnika elektrochemicznego, oblicza równoważnik elektrochemiczny k, wyjaśnia pojęcie stałej Faradaya, oblicza moc i pracę prądu elektrycznego w zadaniach rachunkowych, planuje doświadczenie pozwalające wyznaczyć moc grzałki metodą kalorymetryczną, rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem zależności między mocą pracą i natężeniem prądu elektrycznego, omawia zależność oporu elektrycznego od temperatury dla przewodnika, omawia zależność oporu elektrycznego od temperatury dla półprzewodnika, rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem oporu właściwego, stosuje uproszczoną postać II prawa Kirchhoffa w zadaniach obliczeniowych, rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem połączeń szeregowych i równoległych odbiorników, wyjaśnia pojęcie siły elektromotorycznej ogniwa, rozwiązuje zadania rachunkowe z wykorzystaniem prawo Ohma dla całego obwodu, przedstawia zależność napięcia między biegunami ogniwa od natężenia prądu na wykresie, odczytuje z wykresu zależności U(I) silę elektromotoryczną ogniwa i prąd zwarcia, na podstawie zależności U(I) oblicza opór wewnętrzny ogniwa, zapisuje II prawo Kirchhoffa dla prostego obwodu szeregowego, zapisuje prawo Ohma dla obwodu zawierającego połączenie mieszane ogniw, opisuje zjawiska zachodzące w ogniwie Volty i prowadzące do powstania różnicy potencjałów, omawia zjawisko polaryzacji elektrod i rolę depolaryzatora, wyjaśnia, na czym polega przepływ prądu przez elektrolit, wyjaśnia, dlaczego masa substancji wydzielonej w czasie elektrolizy jest proporcjonalna do natężenia prądu, rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowanie I i II prawa elektrolizy Faradaya,

9 planuje doświadczenie pozwalające wyznaczyć ciepło właściwe cieczy przy pomocy spirali grzejnej i kalorymetru, rozwiązuje złożone zadania rachunkowe z zastosowaniem zależności między mocą, pracy i natężeniem prądu elektrycznego, interpretuje charakterystykę prądowo-napięciowa żarówki, rozwiązuje złożone zadania rachunkowe z zastosowaniem oporu właściwego, opisuje matematycznie przy pomocy takich pojęć, jak: prędkość dryfu elektronów, koncentracja przepływ prądu w metalu, posługuje się prawem Ohma w postaci lokalnej w zadaniach rachunkowych i problemowych, wyjaśnia różnice w dwóch sposobach włączania amperomierza i woltomierza do obwodu w celu wyznaczaniu oporu, rozwiązuje złożone zadania rachunkowe z zastosowaniem połączeń szeregowych i równoległych odbiorników, rozwiązuje złożone zadania rachunkowe z wykorzystaniem prawo Ohma dla całego obwodu, planuje doświadczenie dla sprawdzenia zależności napięcia między biegunach ogniwa od natężenia prądu, stosuje II prawo Kirchhoffa dla dowolnego obwodu, graficznie przedstawia wzrosty i spadki napięć w obwodzie szeregowym, interpretuje prawo Ohma dla obwodu całkowitego jako szczególny przypadek prawa Kirchhoffa, przedstawia graficznie zmiany potencjału wewnątrz ogniwa, z którego nie czerpiemy prądu, rozwiązuje złożone zadania rachunkowe z zastosowaniem I i II prawa elektrolizy Faradaya, rozwiązuje zadania rachunkowe i problemy o podwyższonym stopniu trudności. Magnetyzm wymienia sposoby badania pola magnetycznego, przedstawia graficznie pole magnetyczne magnesów trwałych przy pomocy linii pola magnetycznego, określa kierunek, zwrot i wartość siły działającej na cząstkę naładowaną w polu magnetycznym, określa kierunek, zwrot i wartość siły elektrodynamicznej działającą na przewodnik w polu magnetycznym, określa kształt linii pola magnetycznego wokół przewodnika prostoliniowy z prądem, określa kształt linii pola magnetycznego wytworzonego przez zwojnicę, określa bieguny magnetyczne zwojnicy, opisuje budowę silnika na prąd stały, omawia budowę i zasadę działania miernika elektrycznego, określa pojęcie wektora indukcji magnetycznej B, określa jednostkę indukcji magnetycznej, oblicza natężenie pola magnetycznego wokół prostoliniowego przewodnika z prądem, określa jednostkę natężenia pola magnetycznego, oblicza natężenie pola magnetycznego wewnątrz zwojnicy, definiuje jednostkę natężenia prądu, definiuje względną przenikalność magnetyczna danego materiału, wyjaśnia pojęcia: ferromagnetyk, paramagnetyk, diamagnetyk, wyjaśnia zachowanie się cząstki naładowanej w polu elektrycznym, wyjaśnia zachowanie się cząstki naładowanej w polu magnetycznym, oblicza promień okręgu, po którym porusza się cząstka naładowana w polu magnetycznym, posługuje się jednostką 1 ev w zadaniach rachunkowych, opisuje budowę lampy oscyloskopowej, podaje związek między wektorami B i H w próżn,i określa kierunek i zwrot siły wzajemnego oddziaływania dwóch prostoliniowych przewodników z prądem, omawia zjawisko histerezy magnetycznej, wyjaśnia pojęcia pozostałości magnetycznej i koercji, wyjaśnia różnice występujące przy magnesowaniu stali miękkiej i stali twardej w polu magnetycznym, oblicza przyspieszenie cząstki naładowanej, w polu elektrycznym, rozwiązuje zadania rachunkowe opisujące ruch cząstki naładowanej w polu elektrycznym, rozwiązuje zadania rachunkowe dla cząstki w polu magnetycznym, wyjaśnia treść prawa Gaussa dla pola magnetycznego,

10 wyprowadza wzór na siłę wzajemnego oddziaływania przewodników z prądem, wyjaśnia zasadę działania cyklotronu, wyjaśnia budowę spektroskopu masowego, rozwiązuje zadania rachunkowe opisujące ruch cząstki naładowanej w polu elektrycznym, rozwiązuje złożone zadania rachunkowe dla cząstki w polu magnetycznym, rozwiązuje zadania rachunkowe i problemy o podwyższonym stopniu trudności. Pole elektromagnetyczne określa sposoby wzbudzania prądu indukcyjnego, umie sformułować prawo Faradaya, wyjaśnia zasadę działania modelu prądnicy, rozróżnia pojęcie prąd stały, zmienny, przemienny, określa wielkości opisujące prąd zmienny (I,f,T,) i związki między nimi, określa budowę i działanie transformatora, omówić sposoby wzbudzania prądu indukcyjnego, określić kierunek prądu indukcyjnego dla różnych sposobów wzbudzania, wyjaśniać mechanizm zjawiska indukcji elektromagnetycznej-interpretować prawo indukcji Faradaya, stosować prawo indukcji w prostych zadaniach, zanalizować zjawisko samoindukcji jako szczególny przypadek wzbudzania padu indukcyjnego przez zmianę strumienia magnetycznego przy włączaniu i wyłączaniu źródła napięcia, omówić zasadę działania prądnicy prądu przemiennego, scharakteryzować prąd przemienny na podstawie wykresu zależności SEM= E(t), określić okres, częstotliwość, częstość kołową E, I, obliczać pracę i moc prądu przemiennego, rozróżniać wartości chwilowe, maksymalne, skuteczne dla prądu przemiennego, wyjaśniać zasadę działania transformatora, porównywać i obliczać napięcie i natężenie w uzwojeniach transformatora w zależności od liczby zwojów obwodów stosować regułę Lentza dla różnych sposobów wzbudzania prądu indukcyjnego, interpretować regułę Lentza jako konsekwencję zasady zachowania energii, obliczać SEM w szczególnych przypadkach, złożonych, scharakteryzować indukcyjność własną zwojnicy, obliczać SEM samoindukcji dla różnych parametrów obwodu, wykreślić przebieg zmienności siły elektromotorycznej i natężenia prądu przemiennego przy danych parametrach, obliczać wartości skuteczne dla gradów zmiennych prostokątnych, obliczać napięcie i natężenie w uzwojeniach transformatora przy uwzględnieniu sprawności transformatora, wyrazić energię pola magnetycznego jako funkcję indukcji magnetycznej pola, analizować zjawiska zachodzące w obwodach zawierających RL i RC, oraz RLC, obliczać zawadę, napięcia i natężenia w obwodach: RL, RC i RLC, analizować zjawiska towarzyszące zmianom pola magnetycznego (prądy indukcyjne, pola wirowe), zna II prawo Maxwella, potrafi analizować zjawiska magnetyczne występujące przy przepływie gradu I prawo Maxwella, uzasadnić, że SEM indukcji zależy od szybkości zmian strumienia magnetycznego, rozwiązywać zadania z zastosowaniem prawa indukcji Faradaya w sytuacjach złożonych, obliczać SEM samoindukcji dla różnych parametrów obwodu, scharakteryzować moc prądu przemiennego jako funkcję czasu, wyjaśniać przyczynę przesunięcia fazowego, wykazać na wykresie, te praca i moc zależy od przesunięcia fazowego (moc czynna, moc bierna, moc pozorna, prąd bezwatowy), analizować porównawczo energię pola magnetycznego i elektrycznego, rozwiązuje zadania rachunkowe i problemy o podwyższonym stopniu trudności.

11 Drgania elektroniczne i elektromagnetyczne zna symbole i jednostki następujących wielkości: okres, częstotliwość, amplituda, wychylenie, zna pojęcie drgania harmoniczne, wahadło matematyczne, rezonans, drgania tłumione oblicza te wielkości, określić wielkości charakteryzujące ruch drgający (okres, częstotliwość, amplituda) dla różnych ruchów, opisywać przemiany energii (jakościowo) w ruchu drgającym np. ciężarka zawieszonego na sprężynie, wahadła matematycznego, odróżniać ruchy harmoniczne proste, obliczać okres wahań wahadła matematycznego, określić wartość i zwrot prędkości, przyśpieszenia i siły w odniesieniu do wychylenia z położenia równowagi dla danej chwili, scharakteryzować drgania tłumione, opisać zjawisko rezonansu i warunek jego występowania, -analizować drgania elektryczne wykorzystując analogię do drgań mechanicznych, opisywać przemiany energii w obwodzie drgającym, przedstawiać na wykresie przebieg zmienności wychylenia, prędkości i przyśpieszenia jako funkcji czasu, obliczać wielkość energii kinetycznej, potencjalnej i całkowitej oscylatora harmonicznego, interpretować wykresy zależności energii od czasu i energii od wychylenia dla energii potencjalnej i całkowitej oscylatora harmonicznego, porównywać okresy wahań różnych wahadeł matematycznych:, wskazać różnice między drganiami wymuszonymi i swobodnymi, sporządzać wykresy zależności energii pola elektrycznego energii pola magnetycznego i energii całkowitej w obwodzie drgającym, analizować obwód prądu zmiennego jako układ, w którym zachodzi rezonans napięć porównać skutki działania stałej siły i siły proporcjonalnej do wychylenia, rozwiązywać zadania złożone wykorzystaniem równania ruchu oscylatora, obliczać współczynnik sprężystości sprężyn połączonych szeregowo i równolegle, obliczać okres wahań wahadła matematycznego w układach nieinercjalnych, analizować równanie oscylatora wymuszonego, obliczyć okres i częstotliwość drgań własnych obwodu, obliczać zawadę obwodu, w których zachodzi rezonans napięć (rezonans prądów), wyjaśniać zjawisko rezonansu obwodów LC, obliczać parametry obwodu drgającego, wyjaśnić zasadę działania generatora drgań niegasnących, składać drgania równoległe (prostopadłe) o jednakowych i różnych amplitudach, fazach i okresach, rozwiązuje zadania rachunkowe i problemy o podwyższonym stopniu trudności Fale mechaniczne i elektromagnetyczne zna i umie scharakteryzować jakościowo rozchodzenie się fal w ośrodkach sprężystych, zna podział fal, umie zademonstrować i określić zjawisko odbicia, załamania, dyfrakcji i interferencji fal, umie scharakteryzować pojęcie: ruch falowy, fale sinusoidalne, energia fali, powierzchnie falowe, czoło fali, promień fali, zna wzory, symbole i jednostki: okres fali, częstotliwość fali długość fali, natężenie fali, zna cechy dźwięku: wysokość, natężenie, barwa, wyjaśnić na czym polega rozchodzenie się fal w ośrodkach sprężystych, wskazać przykłady zjawisk świadczących o przenoszeniu energii przez falę, określić wielkości opisujące falę harmoniczną długość fali, częstotliwość, okres, posługiwać się pojęciami: powierzchnia falowa, czoło fali, promień fali do opisu ruchu falowego, rozróżniać fale poprzeczne i podłużne, klasyfikować fale akustyczne ze względu na częstotliwość,

12 wyjaśnić mechanizm rozchodzenia się fal dźwiękowych, analizować zależność prędkości dźwięku od rodzaju środowiska (jakościowo), scharakteryzować cechy dźwięków, opisywać zjawisko dyfrakcji fal na wodzie i fal dźwiękowych, analizować zjawisko interferencji fal spójnych rozchodzących się z dwóch źródeł, określać warunki wzmocnienia i wygaszenia interferencyjnego, wskazać przykłady odbicia i załamania fali, opisywać fale stojące, zastosować zasadę Huygensa do interpretacji zjawisk falowych, rozwiązywać prosie zadania z ruchu falowego, analizować doświadczenie Hertza, omówić właściwości fal elektromagnetycznych, wykazać, że fala elektromagnetyczna przenosi energię, usystematyzować rodzaje fal elektromagnetycznych ze względu na długość (częstotliwość, źródło fal), opisywać wychylenie z położenia równowagi w zależności od czasu i położenia, stosować zależność między długością fali a częstotliwości, zinterpretować zależność między kątem ugięcia i długością fali, zinterpretować prawo odbicia i prawo załamania fali, określić warunki powstawania fali stojącej, zanalizować cechy fali stojącej, wyjaśniać powstawanie zjawiska echa i pogłosu, analizować zjawisko Dopplera, obliczać wielkości charakterystyczne dla ruchu falowego, stosować teorię Maxwella do wyjaśniania powstawania i rozchodzenia się fal elektromagnetycznych, obliczyć długość fali elektromagnetycznych w zależności od parametrów obwodu, omówić właściwości i zastosowanie fal elektromagnetycznych o różnych długościach, zanalizować zjawisko rezonansu obwodów LC, obliczać parametry obwodu drgającego interpretować równanie fali, wyjaśniać zjawisko polaryzacji fal, wyjaśniać dopplerowską zmianę częstotliwości, zanalizować założenia teorii Maxwella, sformułować prawa Maxwella (jakościowo), przewidzieć właściwości fal elektromagnetycznych przez analogię do fal mechanicznych, opisywać jak długość fali wpływa na jej sposób rozchodzenia się, obliczać i porównywać wielkości charakteryzujące zjawiska falowe, rozwiązuje zadania rachunkowe i problemy o podwyższonym stopniu trudności Optyka podać prawo odbicia, określić kąt padania i odbicia na rysunkach, określić zwierciadło kuliste, dokonać zwierciadeł kulistych i soczewek, podać wzór na powiększenie i równanie zwierciadła i soczewek, kiedy zachodzi załamanie światła znać prawo załamania światła, zna zjawisko rozszczepienia światła, zna przyrządy optyczne: mikroskop, lupę, lornetkę, zna pojęcie interferencji i dyfrakcji, określić związek między długością i częstotliwością światła a jego barwą, wskazać warunki, w jakich możemy obserwować interferencję, opisywać i analizować zjawisko interferencji światła, wyjaśniać zjawisko dyfrakcji i interferencji: doświadczenie Younga, opisywać widmo dyfrakcyjne światła białego, wyjaśniać związek między kątem ugięcia i długością fali świetlnej, kreślić bieg promienia świetlnego podczas odbicia i załamania, analizować zjawisko odbicia światła, sklasyfikować zwierciadła i bieg promieni charakterystycznych promieni,

13 konstruować obrazy i określać ich cechy, scharakteryzować zjawisko załamania światła, zinterpretować prawo załamania światła, narysować i wyjaśnić bieg promieni w pryzmacie, określić od czego i jak zależy kąt odchylenia promienia świetlnego w pryzmacie, wyjaśnić na czym polega rozszczepienie światła białego w pryzmacie, klasyfikować soczewki jako układ dwóch pryzmatów szklanych, otoczonych ośrodkiem współczynniku no< n1 : złożonych podstawami (skupiające) lub wierzchołkami (rozpraszające), kreślić bieg charakterystycznych promieni w soczewce, konstruować obrazy otrzymywane w soczewkach skupiających i określać ich cechy, opisywać źródło światła, strumień, oświetlenie, stosować prawa promieniowania w opisie emisji światła przez różne ciała, określić warunki powstawania jasnych i ciemnych prążków interferencyjnych, obliczać długość fali z wykorzystaniem widma dyfrakcyjnego, wyjaśniać zjawisko polaryzacji przez odbicie, analizować równanie soczewki, uzasadniać, dlaczego następuje rozszczepienie światła białego w pryzmacie, stosować prawa odbicia i załamania do analizowania obrazów w przyrządach optycznych-porównywać natężenie źródeł światła, analizować wykresy przedstawiające zależność zdolności emisyjnej od długości fali dla różnych temperatur, stosować prawo Wiena do szacowania temperatury ciała, wykorzystywać prawo Stefana Boltzmana do rozwiązywania zadań, opisywać doświadczenie Michelsona Morleya, obliczać współczynnik załamania, rozwiązywać problemy związane z bez dyfrakcyjną interferencją światła, analizować ilościowe przedstawienie dyfrakcji na szczelinie, omówić zjawisko skręcenia płaszczyzny polaryzacji, obliczyć zdolność skupiającą soczewki otoczonej różnymi ośrodkami stosować prawa promieniowania do rozwiązywania problemów, rozwiązuje zadania rachunkowe i problemy o podwyższonym stopniu trudności. i układu soczewek, Dualizm korpuskularno-falowy definiuje zdolność absorpcyjną i emisyjną, ciało doskonale czarne, definiuje zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne, podaje związek między E i B, zna pojęcie stałej Plancka, podaje związek pomiędzy E i p fotonu, zna pojęcie kwantu energii, dualizm korpuskularno falowego scharakteryzować zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne, omówić prawo Einsteina- Millikana, określić założenia korpuskularnej teorii światła, wyjaśnić pojęcie kwantu promieniowania, zinterpretować prawa zjawiska fotoelektrycznego na gruncie kwantowej teorii światła, wyjaśnić na czym polega dualizm korpuskularno falowy światła, scharakteryzować rodzaje fal w widmie promieniowania elektromagnetycznego, wyjaśnić dualizm promieniowania elektromagnetycznego i wpływ częstotliwości właściwości falowe i korpuskularne promieniowania, omówić dlaczego nie można wyjaśnić zjawiska fotoelektrycznego w oparciu o falową naturę promieniowania, omówić zastosowanie zjawiska fotoelektrycznego, zastosować równanie Einsteina Millikana do wyznaczania prędkości fotoelektronów potencjału hamowania, obliczyć wielkość energii kwantu promieniowania w zależności od długości fali, określić związek między masą i energią,

14 obliczyć długość fal materii reprezentującą poruszającą się cząstkę, omówić wykorzystanie fal materii w mikroskopie elektronowym, pokazać falowy i kwantowy opis właściwości światła, obliczać energię kwantu i energię elektronu, wyjaśnić brak pojęcia toru cząstki w fizyce kwantowej jako skutek zasady nieoznaczoności, stosować równanie Einsteina-Millikana w rozwiązywaniu problemów, scharakteryzować (jakościowo) zjawisko Comptona, obliczyć ciśnienie światła całkowicie odbijanego i całkowicie pochłanianego, stosować zasadę nieoznaczoności Heisenberga do interpretacji zjawisk mikroświata, podkreślić, że zjawiska mikroświata są statystycznie określone, porównać fale mechaniczne i fale materii, rozwiązuje zadania rachunkowe i problemy o podwyższonym stopniu trudności Budowa atomu posługuje się pojęciami poziomu energii, liczba kwantowa, widmo energetyczne, stan podstawowy i stan wzbudzony elektronu, widmo liniowe pasmowe ciągłe i absorpcyjne, wymienia składniki atomu, streszcza postulaty Bohra, przedstawia graficznie poziomy energii dozwolonych atomu wodoru, wymienia liczby kwantowe, podaje cechy promieniowania X i praktyczne wykorzystanie, wie, że promieniowanie X jest składnikiem fal elektromagnetycznych, zastosować przykłady stanów, w których energia jest kwantowana, obliczać dozwolone poziomy energetyczne drgającej struny, analizować zjawiska zachodzące przy dostarczeniu odpowiedniej porcji energii dla układu będącego w określonym stanie podstawowym oraz warunki powrotu do stan podstawowego (odebranie tej porcji energii), omówić sposoby pobudzania atomów do świecenia, wykazać różnicę między widmem emisyjnym i absorpcyjnym atomowym, określać różnicę poziomów energetycznych, obliczać długość fali linii widmowych wodoru, wskazać fakty empiryczne uzasadniające, że: elektrony mają ładunek ujemny, wchodzą w skład wszystkich atomów i są nierozróżnialne, w atomie istnieje jądro i powłoki elektronowe, składniki atomu tworzą konfiguracje różniące się energią, opisywać atomy różnych pierwiastków na podstawie układu okresowego, scharakteryzować model atomu Bohra, określić liczby kwantowe jako parametry ruchu elektronu, opisać model falowy atomu, omówić właściwości i wykorzystanie promieni Roentgena, zanalizować naturę promieni rentgenowskich, wyjaśniać, dlaczego poziomy energii atomu tworzą zbiór dyskretny, obliczać długość fali świetlnej pojawiającej się podczas przejść, obliczać długość i częstotliwość linii oraz granicę serii, scharakteryzować liczby kwantowe jako parametry ruchu elektronu, wyjaśnić zakaz Pauliego, wyjaśnić sposób otrzymywania promieniowania hamowania, obliczać długość i częstotliwość promieni X, ustalić, że różne substancje mają różne, ale charakterystyczne dla siebie widmo promieniowania, omówić zasadę działania spektroskopu, określić związek między długością fali de Broglie a stabilnością orbit, Obliczać orbitalny i spinowy moment magnetyczny, analizować zależność na krótkofalowa granicę promieniowania rentgenowskiego, wyjaśnić mechanizm wytwarzania promieni charakterystycznych, opisać zastosowanie promieni rentgenowskich do badania kryształów,

15 posługiwać się modelem atomu i prawami mechaniki kwantowej do interpretacji zjawisk, rozwiązuje zadania rachunkowe i problemy o podwyższonym stopniu trudności Jądro atomowe i cząstki elementarne wymienia podstawowe własności jąder (skład jądra, masa, promień, ładunek), określa zjawisko promieniotwórczości naturalnej, zna pojęcie liczba atomowa i masowa, zna sposoby ochrony przed promieniowaniem, wymienia rodzaje promieniowania, szacować rozmiary jądra atomowego analizując doświadczenie Rutherforda, omówić budowę jądra atomowego o znanym A i Z, określać niedobór masy oraz energię wiązania, opisywać zjawisko promieniotwórczości naturalnej, charakteryzować właściwości promieniowania alfa, beta i gama, zapisać reakcje rozpadów promieniotwórczych, stosować prawo rozpadu w prostych zadaniach, wyjaśniać proces rozszczepienia jąder atomowych, omówić sposoby wykorzystania energii rozszczepienia jąder, przeprowadzić bilans energii podczas reakcji,, omówić na przykładach reakcje syntezy jąder atomowych, wyjaśnić na czym polega szkodliwość promieniowania jonizującego, omówić sposoby ochrony przed promieniowaniem posługiwać się pojęciem nukleon, nuklid do charakteryzowania jądra atomowego, wyjaśnić pojęcie izotopu, interpretować zależność E = mc2 w relacji niedobór masy- energia wiązania, określać cechy sił jądrowych, uzasadnić dlaczego oddziaływania między nukleonami są oddziaływaniami silnymi, analizować właściwą energię wiązania dla różnych pierwiastków, stosować regułę przesunięć dla przemian jądrowych, interpretować prawo rozpadu promieniotwórczego w sposób analityczny i graficzny, przeprowadzać bilans energii w reakcjach jądrowych, określać prawa zachowania spełnione w reakcjach jądrowych, podać przykłady reakcji, w których otrzymujemy jądro sztucznie promieniotwórcze, wyjaśnić działanie przyrządów do detekcji promieniowania jonizacyjnego, omówić przykłady zastosowania izotopów promieniotwórczych, omówić pozytywne i negatywne znaczenie energii jądrowej, scharakteryzować takie cząstki jak foton, elektron, pozyton, neutrino, proton, neutron, wskazać osiągnięcia i zagrożenia wynikające z rozwoju fizyki jądrowej, określać spin jądra i jego związek z liczbą nukleonów, omówić metodę spektrometrii masowej, wyjaśnić wpływ właściwej energii wiązania na stabilność jąder, omówić model kroplowy i powłokowy jądra, wyjaśnić reakcje przemiany proton- neutron i neutron- proton, obliczać masę próbek promieniotwórczych i liczbę atomów po określonym czasie, wyjaśniać zasadę działania reaktora atomowego, rozróżniać leptony, mezony, bariony, podać przykłady antycząstek i je charakteryzować, wyjaśniać zjawisko anihilacji i kreacji par, rozwiązywać problemy dotyczące jądra atomowego, rozwiązuje zadania rachunkowe i problemy o podwyższonym stopniu trudności, uzasadnia falową naturę elektronów i innych cząstek, wyprowadza zależności promienia, prędkości i energii elektronu w atomie wodoru od liczby kwantowej n, uzasadnia, jakie są granice stosowalności modelu Bohra.