ZESPÓŁ SZKÓŁ PUBLICZNYCH W KRÓLIKU POLSKIM Działania profilaktyczno edukacyjne dla dzieci przedszkolnych BEZPIECZNE DZIECIŃSTWO Opracowała: mgr Maria Łoś
Wstęp W Polsce odnotowuje się wysoką liczbę wypadków, urazów i zatruć dzieci w domach, w najbliższym otoczeniu miejsca zamieszkania i w szkołach lub w drodze do niej. Wypadki, a nie choroby są główną przyczyną zgonów dzieci w wieku 0 18 lat. Statystyki lekarskie odnotowują każdego roku prawie 1 milion wypadków dzieci. To właśnie najmłodsi, na skutek kontaktu z niebezpiecznymi przedmiotami, substancjami, zwierzętami, ulegają poparzeniom, skaleczeniom, potłuczeniom, złamaniom, przygnieceniem, zatruciom (szczególnie często lekarstwami), upadkom, pogryzieniom, zadławieniom. Wypadkom zawsze towarzyszą ból, łzy, strach. O codziennych wypadkach niewiele się mówi. Są anonimowe, ale jak wszystkie inne dramatyczne. Dlatego należy postarać się aby nasze otoczenie stało się bardziej przyjazne, co w znacznym stopniu przyczyni się do zmniejszenia ciężaru i ilości wypadków wśród dzieci. W podstawie programowej wychowania przedszkolnego znajdują się zapisy dotyczące właściwego rozwoju fizycznego i społecznego oraz zalecenie odpowiedniej profilaktyki w zakresie umiejętności oceny zachowań służących lub zagrażających zdrowiu. Proponowane przeze mnie działania edukacyjne zawierają cele i treści dydaktyczne służące tworzeniu bezpiecznego środowiska życia oraz kształtowaniu odpowiedniej postawy wobec sytuacji, w których powstały lub mogą powstać zagrożenia. 2
Cele dydaktyczne działań Cele główne: 1. Dostarczenie dzieciom informacji o niebezpieczeństwach urazów i zatruć oraz o ich przyczynach. 2. Poznanie przez dzieci konsekwencji działań ryzykownych, czyli takich, które często są przyczynami wypadów. 3. Podniesienie poziomu ostrożności i wyobraźni o konsekwencjach działań i przebywania w pobliżu potencjalnie niebezpiecznych przedmiotów, substancji i zwierząt. Cele szczegółowe: Dziecko: wie, że gdy będzie nieostrożne może nabawić się różnych urazów; zna okoliczności, w których można doznać urazu; potrafi nazwać odczucia związane z powstaniem urazu: strach, ból cierpienie; wie, że nieostrożność, bałagan i nadmierna ciekawość mogą prowadzić do urazów; wie, które przedmioty i sytuacje mogą zagrażać wypadkiem lub urazem; potrafi posługiwać się lub unikać przedmiotów niebezpiecznych; wie, że o zaistniałym wypadku powinno powiadomić rodziców lub osobę dorosłą; wie, że bałagan bywa często przyczyną wypadków; wie, że nie powinno samodzielnie zażywać lekarstw; wie, że zabawa z gniazdkiem elektrycznym jest bardzo niebezpieczna; 3
wie, że niektóre rośliny mogą wywołać zatrucie; wie, że nie należy spożywać nieznanych owoców, a każdy owoc przed jedzeniem należy umyć; potrafi bezpiecznie poruszać się po drodze; zna konsekwencje spadających z dachu sopli i śniegu; zna skutki zabaw zapałkami lub innym źródłem ognia; zna sposób prawidłowego reagowania na atak psa; wie, że nie wolno zbliżać się do nieznajomych psów ani ich prowokować. 4
Proponowana tematyka zajęć 1. Co może się nam przytrafić, gdy jesteśmy nieostrożni? 2. Bałagan przyczyną wypadków. 3. Jak się wystrzegać wypadków? 4. Postępowanie w sytuacji zagrożenia i po wypadku wezwanie pomocy. 5. Bezpieczny dom. 6. Niebezpieczne lekarstwa. 7. Właściwe postępowanie z lekarstwami. 8. Żeby kózka nie skakała potłuczenia, zwichnięcia, złamania. 9. Prąd elektryczny, to nie zabawka. Wykorzystanie wiersza J. Tuwima Pstryk. 10. Groźne rośliny. 11. Szkodliwe pokarmy. 12. Bezpieczna droga do przedszkola. 13. Zapobieganie pożarom. 14. Wieś i gospodarstwo rolne maszyny rolnicze, zwierzęta domowe i hodowlane. 5
Realizacja Przedstawiony zestaw propozycji tematycznych dostosowany jest do warunków, w jakich będą one realizowane do miejsca, czasu, posiadanych przez placówkę środków dydaktycznych. Realizacja polegać będzie na uczeniu okolicznościowym i prewencji zagrożeń, informowaniu dzieci o konsekwencjach podejmowanych działań i ewentualnych zagrożeniach powstałych w wyniku tych czynności. Kształtowaniu właściwych postaw u dzieci służyć będą przykłady oraz wzory prawidłowych zachowań. 6
Przykłady wybranych metod i technik pracy z dziećmi podczas realizacji działań edukacyjnych. W pracy z dziećmi zastosowane będą elementy proponowanych metod twórczych: burza mózgów; analiza wartości; burza pytań; metoda skojarzeniowa; zastosowanie myślenia intuicyjnego w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych; metody dramowe, gry teatralne, pantomimy, inscenizacje; zabawy fabularyzowane; zabawy dydaktyczne; ćwiczenia symulacyjne; ćwiczenia praktyczne; Wykorzystane będą także opowiadania, pogadanki, rozmowy itp. 7
Ewaluacja Do ewaluacji posłuży: obserwacja zachowań dzieci w sytuacjach, w których powstały lub mogą powstać zagrożenia; krytyczna samoocena działań własnych służących lub zagrażających zdrowiu; wyższy poziom ostrożności i wyobraźni o konsekwencjach działań będących przyczynami wypadków; malejąca liczba wypadków z udziałem dzieci; 8
Literatura: 1. J. Marek Zapobieganie wypadkom, przewodnik metodyczny do programu Podaruj Dzieciom Słońce 2003 dla przedszkoli. 2. Cz. Cyrański, M. Kwaśniewska Program wychowania przedszkolnego Moje przedszkole. 9