SKRYPT DLA UCZNIÓW DO LABORATORIUM MAGAZYNOWEGO

SKRYPT DLA UCZNIÓW DO LABORATORIUM MAGAZYNOWEGO

Opracowanie, wydruk oraz wysyłka publikacji współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Przekazujemy Państwu skrypt w wersji testowej. Skrypt powstał w ramach projektu Wirtualne laboratoria - sukces innowacji (numer projektu: WND-POKL.03.03.04-00-010/10), realizowanego przez Wyższą Szkołę Logistyki (Beneficjent / Lider Partnerstwa) oraz firmę L-Systems (Partner). Wydanie wersji testowej posłuży do opracowania finalnej wersji skryptu zawierającego wszystkie uwagi nauczycieli i uczniów testujących innowacyjny produkt opracowywany w ramach projektu. strona www projektu: www.laboratoria.wsl.com.pl projekt numer: WND-POKL.03.03.04-00-010/10 umowa o dofinansowanie projektu numer: WND-POKL.03.03.04-00-010/10-00 PUBLIKACJA BEZPŁATNA

Aleksander Niemczyk, Marta Cudziło, Karolina Kolińska, Paweł Fajfer, Adam Koliński, Robert Pawlak, Jakub Sobótka SKRYPT DLA UCZNIÓW DO LABORATORIUM MAGAZYNOWEGO POZNAŃ 2011

Wydawca: Wyższa Szkoła Logistyki Ul. E. Estkowskiego 6 61-755 Poznań www.wsl.com.pl www.laboratoria.wsl.com.pl ISBN: 978-83-62285-06-8 Copyright by Wyższa Szkoła Logistyki Poznań 2011 wyd. I wersja testowa Wszelkie prawa zastrzeżone. Beneficjent projektu, Wyższa Szkoła Logistyki, zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie projektu zobowiązał się do zawarcia z IP (Ministerstwo Edukacji Narodowej) odrębnych umów przeniesienia autorskich praw majątkowych do utworów wytworzonych w ramach projektu. Opracowanie, wydruk oraz wysyłka publikacji współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Redakcja: Karolina Kolińska Korekta: Karolina Zielińska Skład i łamanie: Karolina Zielińska Projekt okładki: Bartosz Osmola Druk i oprawa: Zakład Poligraficzny GRAFIKA Tadeusz Magdziak, 61-062 Poznań, ul. Leszka 2

Spis treści I. Funkcjonalność systemu iscala... 9 1. Systemy informatyczne klasy ERP... 9 2. Korzyści wynikające z wdrożenia systemu klasy ERP... 10 II. Podstawowe pojęcia, analiza i prognozowanie popytu, struktura zapasu... 25 3. Definicja zapasu... 25 4. Klasyfikacje asortymentu... 28 5. Profil popytu... 32 6. Rozkłady teoretyczne w zarządzaniu zapasami... 35 7. Prognozowanie popytu... 37 III. Poziom obsługi klienta w zarządzaniu zapasami... 51 8. Poziom obsługi klienta... 51 IV. Zapas zabezpieczający. Systemy zamawiania oparte na poziomie informacyjnym i na przeglądzie okresowym... 78 9. Zapas zabezpieczający... 78 10. Koszty utrzymania zapasu... 81 V. System zamawiania oparty na poziomie informacyjnym... 85 11. Zasady funkcjonowania systemu zamawiania opartego na poziomie informacyjnym... 85 12. System zamawiania oparty na przeglądzie okresowym... 89 12.1. Zasady funkcjonowania systemu zamawiania opartego na przeglądzie okresowym... 89 12.2. Zapas zabezpieczający w systemie opartym na przeglądzie okresowym... 91 VI. Optymalizacja zapasu cyklicznego... 143

13. Czy pamiętasz co to jest zapas cykliczny?... 143 14. Wzór Wilsona... 145 15. Elementy kosztowe optymalizacji zapasu cyklicznego... 147 VII. Wariantowe systemy zamawiania... 174 16. Wariantowe systemy odnawiania zapasów... 174 16.1. System MIN-MAX... 175 16.2. System okresowy z określonym poziomem informacyjnym i stałymi wielkościami dostaw... 177 16.3. System okresowy z określonym poziomem informacyjnym i maksymalnym oraz zmiennymi wielkościami dostaw... 177 16.4. System jeden za jeden... 178 16.5. Parametry opisujące wybrane systemy odnawiania zapasów... 179 17. Zarządzanie zapasem w rozproszonej strukturze dystrybucyjnej... 181 17.1. Zapas rozproszony wprowadzenie... 181 17.2. Wyznaczanie lokalizacji magazynów metoda środka ciężkości... 181 17.3. Punkt rozdzielający... 183 17.4. Zapas zabezpieczający w przypadku rozproszenia zapasu... 186 17.5. Efekt byczego bicza... 190 17.6. Proces realizacji zamówień Klienta z wykorzystaniem systemu ERP 192 VIII. Zarządzanie zapasami grup asortymentów... 207 18. Grupowanie zamówień... 207 19. Koszty utrzymania zapasu grup asortymentów... 207 20. Minimalizacja kosztu uzupełniania i utrzymania zapasu grup asortymentów... 212 IX. Nowoczesne strategie gospodarki zapasami... 219 21. Just in Time... 219

21.1. Geneza pojęcia Just in Time... 219 21.2. Istota Just in Time... 219 21.3. Czynniki warunkujące sprawne funkcjonowanie Just in Time... 221 21.4. Ograniczenia dla prawidłowego funkcjonowania sytemu Just in Time..... 224 21.5. Potencjalne korzyści wynikające z wdrożenia systemu JiT... 225 21.6. Analiza zasadności utrzymywania zapasów w aspekcie założeń koncepcji JiT... 227 21.7. Harmonogramowanie produkcji jako element oddziaływania koncepcji JiT... 229 22. ECR... 237 22.1. Istota oraz główne założenia strategii ECR... 238 22.2. Korzyści wynikające z zastosowania strategii ECR... 241 23. Wybrane strategie w ramach ECR... 246 23.1. Quick Response... 246 23.1.1. Istota oraz założenia metody QR... 247 23.1.2. Etapy wdrażania strategii szybkiej reakcji... 251 23.1.3. Korzyści z zastosowania metody Quick Response... 253 23.1.4. Przesłanki uzasadniające racjonalność stosowania systemu QR w odniesieniu do obecnie funkcjonujących łańcuchów dostaw.... 254 24. Cykl wytwarzania... 256 24.1. Definicje związanie z cyklem wytwarzania... 256 24.2. Rodzaje cykli wytwarzania... 256 24.3. Długotrwałość cyklu wytwarzania... 259 X. Standardy GS1... 299 25. Czym są standardy?... 299

25.1. Kody kreskowe... 302 25.2. Standardowe numery identyfikacyjne GS1... 304 25.3. Jak zakodować numery identyfikacyjne GS1?... 305 25.4. Numeracja GTIN i kryteria jej zmiany... 312 XI. Podział funkcjonalno organizacyjny magazynu i zagospodarowanie przestrzeni składowej magazynu... 321 26. Definicje związane z magazynowaniem... 321 27. Sposoby ułożenia i piętrzenia jednostek ładunkowych... 328 XII. Procesy magazynowe przyjmowanie i wydawanie, składowanie, kompletowanie towarów... 348 28. Przyjmowanie... 348 29. Wydawanie... 350 30. Składowanie... 350 31. Kompletacja... 351 XIII. Wydajność i koszty magazynowania... 406 32. Analiza wydajności magazynów... 406 33. Analiza kosztów magazynowania... 408

I. Funkcjonalność systemu iscala 1. Systemy informatyczne klasy ERP Informatyka znajduje zastosowanie we wszystkich strefach działalności przedsiębiorstwa. System informatyczny, którego zadaniem będzie nadzorowanie procesów, powinien być zintegrowany. Oznacza to, że raz wprowadzona do systemu informacja jest w nim zachowana i przetwarzana według potrzeb, a dostęp do niej mają wszyscy ci, którzy mają do tego uprawnienie. Pozwala to na zmniejszenie wielokrotnego wprowadzania i przepisywania danych, co przekłada się na efektywniejszy obieg informacji i zmniejszenie ilości błędów. Przykładem zintegrowanego systemu informatycznego może być system klasy ERP (Enterprise Resource Planning). ERP jest systemem obejmującym całość procesów produkcji i dystrybucji, który integruje różne obszary działania przedsiębiorstwa, usprawnia przepływ krytycznych dla jego funkcjonowania informacji i pozwala błyskawicznie odpowiadać na zmiany popytu 1. Wśród wielu zadań systemów ERP charakterystycznym ich elementem jest generowanie wszechstronnych analiz finansowych na potrzeby naczelnego 2 kierownictwa. Właściwie użyty system informatyczny jest potężnym i sprawnym narzędziem zarówno do wspierania codziennej działalności, zarządzania operatywnego, jak i strategicznego. Kierownictwo otrzymuje zagregowane informacje dotyczące różnych perspektyw czasowych. W krótkookresowym horyzoncie czasowym informacje dotyczyć będą zagrożeń bezpośrednich, takich jak zagrożenie płynności finansowej, groźba niedotrzymania terminów dostaw dla klientów, czy istotnych zakłóceń w toku produkcji. W horyzoncie średnioterminowym informacje dotyczyć będą prognoz i poziomu zamówień, zmian trendów rynku, poziomu współpracy 1 J. Majewski, Informatyka dla logistyki, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2002, s.58 2 M. Ciesielski (red.), Instrumenty zarządzania łańcuchami dostaw, PWE, Warszawa 2009, s. 288 9 S trona

z klientami czy pozycji finansowej firmy. Długoterminowy horyzont to informacje do opracowania lub aktualizacji związane z wizją i strategią przedsiębiorstwa. 2. Korzyści wynikające z wdrożenia systemu klasy ERP System informatyczny jest narzędziem wspierającym codzienną działalność przedsiębiorstwa, a także jest potężnym i sprawnym narzędziem do wspierania zarządzania operatywnego. W typowym przypadku kierownictwo otrzymuje zagregowane informacje dotyczące różnych perspektyw czasowych: krótkoterminowej: zagrożeń bezpośrednich (np. zagrożeń płynności finansowej, gróźb przekroczenia terminów dostaw do klientów, zakłóceń w toku produkcji itp.), średnioterminowej: prognoz i poziomu zamówień, zmiany trendów na rynku, pozycji finansowej, poziomu współpracy z klientami itp., długoterminowej: dane do opracowania (bądź aktualizacji) wizji i strategii przedsiębiorstwa. Dobrze wdrożony system informatyczny przynosi wymierne korzyści ekonomiczne. Dotyczą one między innymi: zmniejszenia poziomu zapasów (dzięki lepszemu planowaniu, oprócz redukcji poziomu zapasów zmniejszeniu ulegają również koszty związane utrzymaniem zapasów), precyzyjnego planowania i wytwarzania oraz zakupu tych materiałów i surowców, które są w danym momencie potrzebne (pozwala to skrócić cykl dostaw od momentu przyjęcia zamówienia do jego realizacji, a to umożliwia zmniejszenie poziomu robót w toku i skrócić długość cyklu dostaw do klienta), zmniejszenia kosztów materiałowych (łączenie zamówień w grupy lub dostarczanie aktualnych informacji przydatnych w trakcie negocjacji z dostawcą), płynnego przepływu produkcji z niewielką ilością braków i przestojów, co jest możliwe dzięki sprawnemu planowaniu (dzięki temu zmniejszają się koszty robocizny bezpośredniej i pośredniej, skraca się czas realizacji wytwarzania, zyskuje na tym jakość produkcji i świadczonych klientom usług), szybkiego reagowania na zmiany w zamówieniach czy problemach z dostawami. Możliwa jest zmiana priorytetów dostaw, zawiadamianie 10 S trona

klientów o zmianach dostaw, a także elastyczne reagowanie na potrzeby klientów poprzez korekty w harmonogramie produkcyjnym, nadzoru nad należnościami (system ERP polepsza nadzór przepływu pieniężnych, ściągania należności, obsługi kredytów itp.). Kilka słów o systemie iscala System iscala to kompletny, zintegrowany system wspierający zarządzanie w średnich firmach produkcyjnych, handlowych i usługowych. iscala zawiera pakiet funkcjonalności, który odpowiada potrzebom nawet bardzo rozbudowanych przedsiębiorstw. Zarządzanie finansami, produkcja, zarządzanie serwisem, logistyka, zarządzanie łańcuchem dostaw (SCM), analizy i raporty, zarządzanie umowami, zarządzanie projektami, zarządzanie relacjami z klientem (CRM), kadry i płace to nazwy poszczególnych modułów systemu iscala, za którymi kryje się potężna funkcjonalność, która rozwijana jest od 30 lat tak, aby tworzyła bezkompromisową odpowiedź na potrzeby swoich klientów. Oprogramowanie iscala łączy w sobie funkcje charakterystyczne dla różnych krajów i różnorodność dostępnych języków z najlepszymi funkcjami obsługującymi globalne modele biznesowe uwzględniające wiele firm lub wiele zakładów, które wymagają współpracy z klientami, dostawcami, firmami siostrzanymi i innymi partnerami w celu osiągnięcia operacyjnej i biznesowej doskonałości. Dzięki specjalnym, gotowym do użycia funkcjom, oprogramowanie iscala pomaga przedsiębiorstwom uzyskać przewagę konkurencyjną w takich branżach, jak przemysł chemiczny i farmaceutyczny, przemysł elektromaszynowy, projektowanie, elektronika, podzespoły samochodowe, pakowane artykuły konsumpcyjne oraz hotelarstwo. Dzięki rozproszonemu modelowi oprogramowania iscala, firmy mogą standaryzować procesy w poszczególnych jednostkach i oddziałach operacyjnych, jednocześnie pozostawiając tę samą lokalizację i język charakterystyczny dla każdego zakładu w każdym kraju. Jeśli mowa by była o przedsiębiorstwie mającym wiele oddziałów w różnych krajach, to w każdym z nich pracownicy korzystaliby z języka rodzimego, co ułatwiłoby im pracę. Bez względu na wybrany model, centrale korporacji mają lepszy wgląd w informacje i operacje oraz mogą wdrożyć wspólne procedury, strategie i narzędzia kontroli w skali globalnej. Funkcje integracji dostępne w oprogramowaniu iscala umożliwiają konfigurację procesów 11 S trona

biznesowych i łączność z zewnętrznym i wewnętrznym łańcuchem dostaw w celu zapewnienia przejrzystości i automatyzacji handlu. Dzięki temu można obniżyć koszty operacyjne, skrócić czas obrotu towarami i zapewnić dostęp do informacji na temat podaży i popytu, co pomaga w podejmowaniu trafnych decyzji biznesowych. Szeroki zakres funkcjonalności oprogramowania iscala, od zarządzania klientami, poprzez produkcję, do obsługi posprzedażowej, umożliwia szybkie wdrożenie i automatyzację procesów kluczowych dla branży w każdym zakątku świata. Na Rys. 1 przedstawiono funkcjonalność systemu iscala. Można ją podzielić na pewne moduły: zarządzanie finansami, zarządzanie środkami trwałymi, zarządzanie produkcją, zarządzanie logistyką, zarządzanie magazynem i kontrola jakości, zarządzanie umowami, zarządzanie relacjami z klientem, zarządzanie projektami, i inne. 1. Zarządzanie finansami Dla większości przedsiębiorstw, nadrzędną rolę w zarządzaniu działalnością gospodarczą, odgrywa obsługa procesów finansowych, takich jak: generowanie zamówienia, wystawienie faktury, wypłata wynagrodzeń pracownikom, kreowanie budżetu i odpowiednie wykorzystanie środków, współpraca z oddziałami i klientami z różnych krajów, raportowanie danych w walutach innych niż lokalna czy czynności związane z konsolidacją sprawozdań finansowych. System iscala, dzięki zintegrowaniu infrastruktury ksiąg finansowych, w skład których wchodzą: księga główna, księga sprzedaży, księga zakupów, zarządzanie środkami trwałymi 12 S trona

i fakturowanie bezpośrednie, daje pewność prawidłowego przechwytywania i zarządzania wielowymiarowymi transakcjami, tworzonymi automatycznie przez każdym z wielu procesów współpracujących z systemem. Niezależnie od sposobu inicjowania transakcji, można mieć pewność, że iscala przełoży zdarzenie gospodarcze na odpowiednie terminy księgowe. Procesy udostępniane przez system umożliwiają monitorowanie, kontrolę i uzgadnianie transakcji co skraca czas przepływu informacji do księgi głównej. Dzięki temu przedsiębiorstwo może funkcjonować w czasie rzeczywistym. Rys. 1 Funkcjonalność systemu iscala Źródło: Fajfer P., Pawlak R., Swoboda B., Procesowe zarządzanie w zintegrowanych systemach informatycznych na podstawie systemu iscala, Wyższa Szkoła Logistyki, Poznań 2009, s. 59 13 S trona

2. Zarządzanie środkami trwałymi Przedsiębiorstwa posiadające wiele środków trwałych powinny móc w prosty sposób zarządzać procesami gospodarczymi związanymi z zakupem, wykorzystaniem i likwidacją środków trwałych oraz tworzyć raporty z nimi związane i równocześnie śledzić skutki finansowe tych procesów. Osoby zarządzające środkami trwałymi muszą także zwracać uwagę na ryzyko związane z danym środkiem, w tym na jego lokalizację, osobę odpowiedzialną, ubezpieczenie oraz terminy konserwacji i serwisu, aby zapewnić jego optymalne działanie przez cały okres eksploatacji. 3. Zarządzanie produkcją Proces produkcyjny w systemie iscala służy do planowania, kontrolowania i realizacji działań produkcyjnych w oparciu o MRP II i zlecenia produkcyjne. System obsługuje większość powtarzalnych zadań związanych z produkcją i przerobem, począwszy od prostego montażu, aż do złożonych linii produkcyjnych z wieloma ośrodkami. Realizacja procesu możliwa jest dzięki połączeniu wielu funkcji, w tym struktury wyrobu (BoM) z wieloma poziomami i wariantami montażu oraz wieloma modelami kalkulacji kosztów - np. standardowym, czy rzeczywistym. Możliwa jest nawet symulacja kosztów w zależności od wybranej kolejności operacji, wariantów, stanowisk roboczych itp. 4. Zarządzanie logistyką Dla przedsiębiorstw, dostarczających towary lub świadczących usługi, duże znaczenie ma proces zapewniający dostawę towaru we właściwe miejsce i we właściwym czasie. Aby to osiągnąć większość z nich korzysta z oprogramowania logistycznego. Może być ono autonomiczne, zintegrowane z innym oprogramowaniem dostarczonym przez niezależnego producenta lub opracowane na miejscu w firmie. Może to być również w pełni zintegrowany system informatyczny (ERP). Często zdarza się jednak, że używane oprogramowanie nie umożliwia współużytkowania informacji z działem księgowości lub centralą firmy dla celów sprawozdawczych i kontrolnych. Ważną częścią operacji logistycznych jest zarządzanie zapasami, magazynami oraz lokalizacją i prawidłowym przechowywaniem towarów. Kierownik magazynu może zaoszczędzić mnóstwo czasu i uniknąć wielu błędów dzięki generowanym 14 S trona

automatycznie propozycjom lokalizacji partii towarów w magazynie. Pozwala to optymalnie wykorzystać powierzchnię magazynu oraz zapewnić prawidłowe warunki przechowywania wszystkich rodzajów towarów. Procesy zaopatrzenia mogą być bardziej lub mniej zautomatyzowane w zależności od tego, jak duże firma ma zapasy. W zależności od funkcji jaką pełni magazyn wykonywane przez system zadania związane z zarządzaniem zakupami muszą uwzględniać wszystkie czynności (od sporządzenia oferty zakupu na podstawie poziomu zapasów i kosztów materiałowych lub wysłania zapytania o cenę, poprzez odbiór towarów, aż po wystawienie faktury zakupu lub noty kredytowej w wypadku zwrotu dostawcy materiałów złej jakości). Moduł ten wykonuje wszystkie opisane zadania i oferuje dużo innych możliwości. Zapewnia pełną integrację nie tylko z częścią finansową, ale także z innymi opcjami, takimi jak zarządzanie serwisem, zarządzanie projektami, zarządzanie umowami czy zarządzanie produkcją. Dzięki płynnej integracji wszystkich czynności powtarzanie tych samych działań zostaje wyeliminowane i nie występują problemy ze zgodnością, które w rozwiązaniach niezintegrowanych są nieuniknione. 5. Kontrola jakości Moduł kontroli jakości jest oferowany jako zintegrowana opcja oprogramowania zarządzania logistyką. Umożliwia on działowi kontroli jakości sprawdzanie jakości produktów i surowców we wszystkich fazach działalności przedsiębiorstwa. Proces kontroli jest efektywny i bezpieczny. Obejmuje wszystkie etapy, od odbioru towarów dostarczanych przez dostawców lub wyprodukowanych na miejscu po magazynowanie. Gwarantuje, że klienci otrzymują tylko produkty spełniające surowe kryteria jakości, dzięki czemu wzrasta ich zadowolenie. 6. Zarządzanie umowami Kontrakty z klientami są często regulowane za pomocą umów zawierających konkretne uzgodnienia. W wypadku danego klienta w umowie mogą być zmienione typowe warunki transakcji, takie jak ceny, rabaty, wymagania czy zakres pomocy technicznej. Przestrzeganie tych zasad w transakcjach z poszczególnymi klientami jest dla przedsiębiorstwa bardzo ważne. Moduł 15 S trona

zarządzanie umowami umożliwia wyszukanie reguł w treści umów i wprowadzenie ich do programu, który następnie przy każdym opracowywaniu oferty podpowiada pracownikom odpowiednie dla danego klienta ceny i warunki. 7. Zarządzanie relacjami z klientem Moduł zarządzania relacjami z klientem (CRM) umożliwia zwiększenie skuteczności sprzedaży, zapewnienie doskonałej obsługi klienta i podejmowanie przemyślanych decyzji gospodarczych na podstawie posiadanych informacji. Dostępny z programu Microsoft Outlook oraz przez Internet, moduł ten jest przyjazny dla użytkownika i prosty w obsłudze. Można go także łatwo dostosować do indywidualnych potrzeb. Za pomocą tego modułu można zwiększyć sprzedaż poprzez skrócenie procesu podejmowania decyzji, czy też poprzez poprawienie wskaźników zamknięcia kontraktów. Jest to możliwe dzięki funkcjom takim jak: zarządzanie prospektami, zautomatyzowane procedury sprzedaży, tworzenie ofert oraz zarządzanie zamówieniami. Zastosowanie dwupoziomowego podejścia do zarządzania informacjami o potencjalnych klientach pozwala na poprawienie ich jakości, dzięki czemu pracownicy działu sprzedaży mogą otrzymywać wyselekcjonowane informacje o najlepiej rokujących kontraktach, które są w zasięgu firmy. 8. Zarządzanie projektami Zarządzanie projektami jest modułem w pełni zintegrowanym z innymi modułami systemu iscala, m.in. z modułami zarządzanie finansami oraz zarządzanie łańcuchem dostaw, stanowiąc optymalne rozwiązanie operacji związanych z dostarczaniem usług sprzedaży" oraz projektami wewnętrznymi. Użytkownicy tego modułu mogą osiągać wymierne korzyści wynikające z używania tego zintegrowanego środowiska służącego do zarządzania projektami: do 20% redukcja czasu rozwoju produktów, do 30% redukcja czasu przygotowania projektu, do 20% poprawa terminowości wykonania, do 50% redukcja kosztów organizacyjnych. 16 S trona

Posumowanie W dzisiejszych czasach bardzo istotna staje się nie tylko sama informacja, ale również kanał dostępu bądź też zestaw narzędzi, które wykorzystuje się do jej pozyskiwania i przetwarzania. Zdając sobie z tego sprawę, programiści systemu iscala dostosowali funkcjonalność systemu do realiów rynku. To właśnie łatwy i szybki dostęp do niezbędnych informacji decyduje o wartości posiadanego systemu. Funkcjonalność iscali umożliwia czerpanie z systemu kluczowych informacji biznesowych. W każdej chwili można uzyskać pełen obraz sytuacji finansowej i majątkowej firmy. iscala daje możliwość łatwego i natychmiastowego wygenerowania raportów dotyczących każdej sfery działalności firmy. Mając możliwość szybkiego zdobycia niezbędnych informacji, kierownictwo przedsiębiorstwa może wydajniej zarządzać firmą, wpływając na zwiększenie sprzedaży, rentowności i tym samym na zwiększenie osiąganych zysków. Logowanie do systemu Po uruchomieniu systemu pojawia się okno logowania do iscala. Okno to nie pojawi się jeśli logowanie do systemu iscala jest zintegrowane z logowaniem do domeny, wówczas użytkownik automatycznie zostanie zalogowany do systemu. Okno logowania można wywołać także poprzez wybranie opcji Logowanie w menu Plik. 17 S trona

W celu zalogowania się do systemu należy podać Nazwę użytkownika oraz Hasło. Po zweryfikowaniu poprawności logowania i praw dostępu wyświetlone zostanie okno wyboru Kompanii 3 i Roku finansowego 4. Użytkownik będzie miał możliwość zalogowania się tylko do takiej kompanii i roku finansowego do jakich ma prawa dostępu, pozostałe nie będą widoczne w opcji wyboru. Po wciśnięciu przycisku Zaawansowane mogą, w zależności od praw dostępu, pojawić się następujące opcje: uruchom nową sesję, logowanie wyłączne, tryb modyfikacji, data systemowa. 3 Kompania to jedna firma w systemie iscala. 4 Rok finansowy jest w systemie iscala odzwierciedleniem roku finansowego przedsiębiorstwa. 18 S trona

Uruchamianie nowej sesji możliwe jest jeśli w systemie aktywowana jest funkcjonalność wielosesyjności. Pozwala ona na uruchomienie jednemu użytkownikowi kilku sesji systemu. Maksymalna liczba sesji zdefiniowana jest w parametrach instalacji. Logowanie wyłączne blokuje możliwość logowania się do system dla innych użytkowników. Jest ono stosowane w celu przeprowadzenia prac serwisowych np. usuwania historii zamówień sprzedaży, usuwania historii zamówień zakupu, rekonstrukcji magazynu. W przypadku posiadania licencji obejmującej środowisko programistyczne oraz zdefiniowania odpowiednich praw dostępu, można zalogować się do systemu w trybie modyfikacji. W trybie tym możliwe jest modyfikowanie systemu oraz dopisywanie nowych jego funkcji. Podczas logowania można zmienić datę systemową 5, dzięki czemu wszystkie transakcje, jakie będą wprowadzane do systemu podczas pracy z daną sesją, będą w systemie widoczne, jako przeprowadzone w zmienionej dacie systemowej. Podczas zajęć wielokrotnie będzie zmieniana data systemowa w celu symulacji zdarzeń biznesowych. Wylogowanie W celu wylogowania z systemu należy wcisnąć klawisz ESC z poziomu głównego menu lub wybrać Wylogowanie w menu Plik. System nie pozwoli na wylogowanie zanim nie zostaną zamknięte wszystkie okna funkcjonalne. 5 Jest to domyślna data dla wszystkich transakcji wprowadzanych do systemu, data systemowa może być inna niż data bieżąca. 19 S trona

Podstawowe zasady korzystania z menu W celu wybrania pożądanej funkcjonalności należy dwukrotnie kliknąć na wybranej opcji w drzewie menu systemu. Zmiany danych zapisywane są w momencie wyjścia z aktualizowanego pola poprzez wciśnięcie klawisza ENTER, TAB lub PageDown. Niektóre zdarzenia, jak drukowanie dokumentów, konwersje czy aktualizacje zewnętrzne startują dopiero w momencie wpisania parametru w ostatnie pole. W celu wyjścia z danej funkcjonalności należy wcisnąć ESC, czasami (linie zamówień sprzedaży, linie zamówień zakupu) wyjście za pomocą tego klawisza powoduje zapis wprowadzonych danych. W systemie są także okna modalne tzn. takie, które blokują dostęp do innych funkcjonalności do momentu wprowadzenia w okno modalne wymaganych danych. Niektóre okna modalne blokują wywołanie tego samego okna w innej sesji np. uruchamianie kalkulatora MRP. Pasek stanu znajdujący się na dole okna systemu podzielony jest na dwa wiersze. W pierwszym wierszu wyświetlona jest informacja o użytkowniku, kompani, roku finansowym oraz dacie systemowej. W drugim wierszu wyświetlana jest informacja o aktywnym programie 6 i kodzie ekranu 7. W celu uruchomienia systemu pomocy należy wcisnąć klawisz F1. Przechodząc przez kolejne pola formularza wyświetlana jest podręczna pomoc użytkownika. 6 Każda funkcjonalność systemu jest programem posiadającym swój kod. 7 Każdy ekran systemu posiada swój kod. Znając ten kod można w konsoli administracyjnej zmieniać opisy pól ekranu. 20 S trona

Ćwiczenie 1 Proszę wykonać następujące czynności: 1. Połączyć się z Wirtualnymi Laboratoriami Logistyczno Spedycyjnymi i Magazynowymi. 2. Zalogować się do systemu iscala wpisując użytkownika i hasło podane przez nauczyciela 3. Uruchomić następujące funkcje systemu: a. Zamówienia Sprzedaży Wprowadzanie zamów./zapytania Wprowadzanie/ korekta zamówienia b. Księga sprzedaży Zapytania Zapytania - plik klienta i księgi c. Kontrola zapasów Artykuły/zapytania Zapytania plik artykułów d. Zamówienia zakupu Wydruk dokumentów Wydruk zamówień zakupu 4. Uruchomić funkcję wprowadzania zamówień sprzedaży według poniższej ścieżki: a. Zamówienia zakupu Wprowadzanie zamów./zapytania Wprowadzanie/korekta zamówień zakupu Następnie w oknie pomocy użytkownika sprawdzić co oznacza typ 0 i typ 1 zamówienia zakupu. Instrukcja dostosowania interfejsu iscala W celu dodania przycisków na pasku narzędziowym należy wybrać w menu pozycję Opcje. 21 S trona

Po wyświetleniu okna opcji, należy wybrać zakładkę dodawania pasków narzędziowych, a następnie należy dodać nowy pasek poprzez wciśnięcie przycisku Dodaj i wpisanie jego nazwy. W kolejnej zakładce Ustawienia paska zadań należy wybrać odpowiedni pasek narzędzi a następnie przypisać do niego wybrane funkcje. Przypisanie następuję poprzez wybranie w oknie Działania pożądanych funkcji, a następnie wciśnięcie przycisku Kopiuj. 22 S trona

W celu stworzenia nowych bloków menu należy przejść do zakładki Organizacja nawigacji, a następnie wcisnąć przycisk Dodaj i wpisać nazwę tzw. nawigacji. Dodawanie funkcji do utworzonych nawigacji odbywa się poprzez przeciągnięcie funkcji na nowo utworzoną nawigację. 23 S trona

Ćwiczenie 2 Wykonać następujące czynności 1. Dodać przyciski szybkiego dostępu dla następujących funkcji: a. Kontrola zapasów Artykuły/zapytania Wprowadzania/korekta artykułów magazynowych b. Kontrola zapasów Artykuły/zapytania Kopiowanie artykułów magazynowych c. Zamówienia zakupu Wprowadzanie zamów./zapytania Wprowadzanie/korekta zamówień zakupu d. Zamówienia Sprzedaży Wprowadzanie zamów./zapytania Wprowadzanie/ korekta zamówienia 2. Dodać nową nawigację o nazwie Sprzedaż i do niej następujące moduły: a. Zamówienie sprzedaży b. Kontrola zapasów Artykuły/zapytania c. Księga sprzedaży Zapytania 3. Usunąć utworzone przyciski 4. Usnąć utworzone paski narzędziowe 5. Usunąć utworzoną nawigację 24 S trona

II. Podstawowe pojęcia, analiza i prognozowanie popytu, struktura zapasu 3. Definicja zapasu Zapas można zdefiniować jako określoną ilość dóbr, która znajduje się w określonym przedsiębiorstwie logistycznym. Nie wykorzystywana na bieżąco, celem późniejszego przetworzenia lub też sprzedaży. Zapas ma określoną lokalizację, miejsce składowania, a ich wielkość może zostać wyrażona w miarach ilościowych oraz wartościowych. Specyfika rynku powoduje, iż powstaje luka czasowa w procesie zakupu. Klient zgłasza zapotrzebowanie a przedsiębiorstwo realizuje jego zamówienie. Różnica pomiędzy czasem zgłoszenia zamówienia a oczekiwanym czasem realizacji zamówienia stanowi właśnie swego rodzaju lukę czasową. Na rynku występują zarówno klienci (konsumenci), hurtownicy czy też producenci itp. Stanowią oni razem swego rodzaju łańcuch dostaw, w ramach którego realizują różne funkcje logistyczne. Każdy z nich musi zapewnić swoim odbiorcom odpowiedni poziom obsługi. Zagwarantowanie odpowiedniego poziomu powoduje utrzymanie we wszystkich ogniwach łańcuch dostaw zapasów. Powstaje pytanie co zrobić z zapasami aby były one optymalnie zarządzane. Jednym z pierwszych kroków mających na celu poprawę tej sytuacji jest wprowadzenie tzw. punktu rozdzielającego. Miejsce to w produkcji wyrobu rozgraniczające łańcuch dostaw. Umieszczenie punktu wiąże się z zlokalizowaniem miejsca, w którym w strumieniu dóbr tworzone są zapasy, a dalej tworzone są zamówienia. To właśnie w tym miejscu mamy do czynienia z wahaniami i losowością popytu i tu powinno znaleźć się miejsce, gdzie znajdować się będą główne zapasy zabezpieczające całego łańcuch. Punkt ten może być ulokowany w różnych ogniwach w łańcuchu dostaw 25 S trona

a zapas tam utrzymywany może mieć różną postać. Oto pięć podstawowych położeń 8 ( Rys. 2): Rys. 2 Główne położenia punktu rozdziału Źródło: opracowanie własne na podstawie: Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i magazynowania Biblioteka Logistyka, Poznań, 2008, s. 17 1. Punkt w którym utrzymywany jest zapas wyrobów/towarów. Punkt nr 1 oznacza ich lokalizację blisko klientów, np. poprzez rozmieszczenie zapasu w sieci magazynów regionalnych. Daje to możliwość szybkiej reakcji na zamówienie klientów i realizowanie ich z zapasu, a więc gwarantuje wysoki poziom obsługi. Jednocześnie wymaga to wysokiego poziomu zapasu zabezpieczającego. Pamiętać też trzeba o infrastrukturze magazynowej takiego rozwiązania. To wszystko pociąga za sobą wysokie koszty. 2. Punkt rozdziału jako centralny punkt składowania wyrobów/towarów. Tu - w odróżnieniu od punktu nr 1 wyroby gotowe są skoncentrowane w jednym miejscu. Zazwyczaj jest to magazyn centralny producenta lub dystrybutora. Koszt utrzymania tak zlokalizowanych zapasów jest mniejszy 8 Krzyżaniak S., Cyplik P., Zapasy i magazynowania, Biblioteka Logistyka, Poznań, 2008, s. 17 26 S trona