NIERUCHOMOŒCI Zasada zwi¹zania praw do lokalu z cz³onkostwem w spó³dzielni mieszkaniowej
Polecamy nasze publikacje: Jacek Jaworski, Arkadiusz Prusaczyk, Adam Tu³odziecki, Marian Wolanin USTAWA O GOSPODARCE NIERUCHOMOŒCIAMI. KOMENTARZ Komentarze Becka Zygmunt Niewiadomski (red.) PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE. KOMENTARZ, wyd. 5 Komentarze Becka Zygmunt Niewiadomski (red.) PRAWO BUDOWLANE. KOMENTARZ, wyd. 3 Komentarze Becka Jacek Chaciñski OCHRONA PRAW LOKATORÓW. KOMENTARZ, wyd. 2 Krótkie Komentarze Becka Micha³ Horoszko, Dariusz Pêchorzewski GOSPODARKA NIERUCHOMOŒCIAMI. KOMENTARZ Krótkie Komentarze Becka Maciej Tertelis ZARZ DZANIE WARTOŒCI NIERUCHOMOŒCI MIESZKANIOWYCH Nieruchomoœci www.sklep.beck.pl
Zasada zwi¹zania praw do lokalu z cz³onkostwem w spó³dzielni mieszkaniowej Katarzyna Królikowska
Redakcja: Aleksandra Dró d Wydawnictwo C. H. Beck 2009 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Sk³ad i ³amanie: TiM-Print, Warszawa Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN 978-83-255-0795-4
Mojemu Mê owi i Córeczce
Spis treœci Spis Wykaz treœci skrótów... Literatura... XI XV Rozdzia³ 1. Cz³onkostwo w spó³dzielni mieszkaniowej... 1 1.1. Niemaj¹tkowy charakter stosunku cz³onkostwa w spó³dzielni... 1 1.2. Szczególne cechy cz³onkostwa w spó³dzielni mieszkaniowej... 8 1.3. Prawa i obowi¹zki cz³onków spó³dzielni mieszkaniowych wynikaj¹ce ze stosunku cz³onkostwa... 12 1.4. Droga dochodzenia roszczeñ ze stosunku cz³onkostwa... 18 1.5. Zasada otwartych drzwi w spó³dzielniach mieszkaniowych... 22 1.6. Zdolnoœæ do bycia cz³onkiem spó³dzielni mieszkaniowej... 29 1.7. Dobrowolnoœæ cz³onkostwa w spó³dzielni mieszkaniowej. Roszczenie o przyjêcie do spó³dzielni mieszkaniowej... 33 Rozdzia³ 2. Nabycie i utrata cz³onkostwa w spó³dzielni mieszkaniowej... 39 2.1. Powstanie stosunku cz³onkostwa... 39 2.1.1. Za³o yciele spó³dzielni... 39 2.1.2. Uzyskanie cz³onkostwa przez przyst¹pienie do spó³dzielni... 40 2.2. Ustanie stosunku cz³onkostwa... 46 2.2.1. Wypowiedzenie stosunku cz³onkostwa przez dotychczasowego cz³onka... 47 2.2.2. Œmieræ cz³onka lub ustanie osoby prawnej bêd¹cej cz³onkiem spó³dzielni... 47 2.2.3. Wykreœlenie cz³onka... 48 2.2.4. Wykluczenie cz³onka... 50 2.2.5. Ustanie spó³dzielni... 53 2.3. Przekszta³cenia podmiotowe po stronie spó³dzielni... 54
VIII Spis treœci Rozdzia³ 3. Charakter zasady zwi¹zania praw do lokalu w spó³dzielni mieszkaniowej... 58 3.1. Prawa zwi¹zane a stosunki pochodne wzglêdem cz³onkostwa... 58 3.2. Charakter zasady zwi¹zania praw w prawie rzeczowym... 60 3.3. Adekwatnoœæ koncepcji zwi¹zania praw w stosunkach spó³dzielczych... 66 Rozdzia³ 4. Obowi¹zywanie zasady zwi¹zania praw s³u ¹cych cz³onkom z cz³onkostwem w spó³dzielniach zaspokajaj¹cych potrzeby mieszkaniowe od pocz¹tków spó³dzielczoœci mieszkaniowej... 70 4.1. Pocz¹tki spó³dzielczoœci mieszkaniowej na ziemiach polskich... 70 4.2. Charakterystyka regulacji praw do lokali w budynkach spó³dzielczych w okresie miêdzywojennym.. 71 4.3. Charakterystyka praw do lokali do momentu wejœcia w ycie ustawy z 1961 r. o spó³dzielniach i ich zwi¹zkach 78 4.4. Kszta³t spó³dzielczoœci mieszkaniowej po wejœciu w ycie ustawy z 1961 r. o spó³dzielniach i ich zwi¹zkach... 80 Rozdzia³ 5. Zakres obowi¹zywania zasady zwi¹zania spó³dzielczego lokatorskiego prawa do lokalu z cz³onkostwem w spó³dzielni mieszkaniowej... 87 5.1. Ustanowienie prawa lokatorskiego na rzecz cz³onka spó³dzielni mieszkaniowej... 87 5.2. Jednopodmiotowoœæ (niepodzielnoœæ) przys³uguj¹cego prawa jako konsekwencja zwi¹zania z cz³onkostwem prawa lokatorskiego... 90 5.3. Wygaœniêcie spó³dzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na skutek ustania cz³onkostwa w spó³dzielni mieszkaniowej... 93 5.4. Konsekwencje niezbywalnoœci i niedziedzicznoœci spó³dzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego dla modelu jego przejœcia na kolejne osoby... 100 5.5. Zwi¹zanie ekspektatywy spó³dzielczego lokatorskiego prawa do lokalu z cz³onkostwem w spó³dzielni mieszkaniowej... 103 5.6. Roszczenie o przekszta³cenie spó³dzielczego prawa lokatorskiego w spó³dzielcze w³asnoœciowe prawo do lokalu.. 105 5.7. Roszczenie o przekszta³cenie prawa lokatorskiego w odrêbn¹ w³asnoœæ lokalu... 111 5.8. Ustawowe przekszta³cenie prawa lokatorskiego w prawo najmu... 115
Spis treœci IX Rozdzia³ 6. Koncepcja zwi¹zania spó³dzielczego w³asnoœciowego prawa do lokalu (mieszkalnego) z cz³onkostwem w spó³dzielni mieszkaniowej... 119 6.1. Ustanowienie prawa... 119 6.2. Zakres ingerencji spó³dzielni mieszkaniowej w sposób wykonywania prawa w³asnoœciowego... 123 6.3. Sankcja wygaœniêcia prawa ex lege w przypadku ustania cz³onkostwa w spó³dzielni... 125 6.4. Konsekwencje zasady zwi¹zania dla ustawowego uregulowania skutków œmierci osoby uprawnionej z tytu³u prawa w³asnoœciowego... 129 6.5. Uchylenie jednopodmiotowoœci spó³dzielczego w³asnoœciowego prawa do lokalu mieszkalnego... 138 6.6. Konsekwencje zasady zwi¹zania dla ustawowego uregulowania skutków ustania ma³ eñstwa... 142 6.7. Uzale nienie skutecznoœci przejœcia spó³dzielczego w³asnoœciowego prawa do lokalu w drodze czynnoœci prawnej od przyjêcia nabywcy w poczet cz³onków spó³dzielni... 145 6.8. Konsekwencje rozporz¹dzenia prawem a cz³onkostwo w spó³dzielni mieszkaniowej... 153 6.9. Zakres zwi¹zania z cz³onkostwem w spó³dzielni mieszkaniowej ekspektatywy spó³dzielczego w³asnoœciowego prawa do lokalu... 154 6.10. Zwi¹zanie z cz³onkostwem roszczenia o przekszta³cenie prawa w³asnoœciowego w odrêbn¹ w³asnoœæ lokalu... 159 6.11. Przekszta³cenie z mocy prawa spó³dzielczego w³asnoœciowego prawa do lokalu w odrêbn¹ w³asnoœæ... 166 Rozdzia³ 7. Zakres obowi¹zywania zasady zwi¹zania z cz³onkostwem w spó³dzielni mieszkaniowej spó³dzielczych w³asnoœciowych praw do lokali o innym przeznaczeniu... 169 7.1. Spó³dzielcze w³asnoœciowe prawo do lokalu u ytkowego... 169 7.2. Prawa do gara y i roszczenia zwi¹zane z ich przekszta³caniem w odrêbn¹ w³asnoœæ... 177 7.3. Prawa do miejsc postojowych w gara ach wielostanowiskowych... 183 Rozdzia³ 8. Zakres obowi¹zywania zasady zwi¹zania w przypadku prawa odrêbnej w³asnoœci lokalu w budynkach spó³dzielni mieszkaniowych... 190 8.1. Funkcjonowanie odrêbnej w³asnoœci lokalu w budynkach spó³dzielni mieszkaniowych do 24.4.2001 r. 190
X Spis treœci 8.2. Odrêbna w³asnoœæ lokalu w budynkach spó³dzielni mieszkaniowych po wejœciu w ycie ustawy z 2000 r. o spó³dzielniach mieszkaniowych... 196 8.3. Zwi¹zanie re imu zarz¹du nieruchomoœciami z cz³onkostwem w spó³dzielni mieszkaniowej po wyodrêbnieniu w³asnoœci lokalu w budynku spó³dzielni... 204 Rozdzia³ 9. Podsumowanie... 212 9.1. Obecny zakres obowi¹zywania zasady zwi¹zania praw do lokalu z cz³onkostwem w spó³dzielni mieszkaniowej... 212 9.2. Propozycja de lege ferenda uregulowania problematyki zwi¹zania praw do lokali z cz³onkostwem w spó³dzielni mieszkaniowej... 218 9.3. Konsekwencje obowi¹zywania koncepcji odwrócenia dotychczasowego modelu zwi¹zania... 221 9.4. Próba oceny propozycji odwrócenia dotychczasowej koncepcji zwi¹zania praw do lokalu z cz³onkostwem w spó³dzielni mieszkaniowej... 223 Indeks rzeczowy... 229
Wykaz skrótów Wykaz 1. ród³a skrótów prawa KC... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) Konstytucja PRL... Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22.7.1952 r. (t.j. Dz.U. z 1976 r. Nr 7, poz. 36 ze zm.) obecnie nie obowi¹zuje Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) KRO... ustawa z 25.2.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuñczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) PrSpó³dz... ustawa z 16.9.1982 r. Prawo spó³dzielcze (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) SpMieszkU... ustawa z 15.12.2000 r. o spó³dzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.) W³LokU... ustawa z 24.6.1994 r. o w³asnoœci lokali (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) 2. Organy i instytucje KRS... Krajowy Rejestr S¹dowy SN... S¹d Najwy szy SN (7)... S¹d Najwy szy w sk³adzie 7 sêdziów SA... S¹d Apelacyjny TK... Trybuna³ Konstytucyjny 3. Publikatory i czasopisma Dz.U.... Dziennik Ustaw Dz.Urz.... Dziennik Urzêdowy KPP... Kwartalnik Prawa Prywatnego M.P.... Monitor Polski MoP... Monitor Prawniczy NP... Nowe Prawo
XII Wykaz skrótów OSN... Zbiór Orzeczeñ S¹du Najwy szego Orzeczenia Izby Cywilnej (w latach 1933 1952), Orzecznictwo S¹du Najwy szego (w latach 1953 1961: Izby Cywilnej i Izby Karnej, w roku 1962: Izby Cywilnej, w latach 1963 1981: Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeñ Spo³ecznych, w latach 1982 1989: Izby Cywilnej i Administracyjnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeñ Spo³ecznych, w latach 1990 1994: Izby Cywilnej oraz Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeñ Spo³ecznych, od roku 1995: Izby Cywilnej) OSPiKA... patrz: OSP OSP... Orzecznictwo S¹dów Polskich (w latach 1957 1989: Orzecznictwo S¹dów Polskich i Komisji Arbitra- owych) OTK... Orzecznictwo Trybuna³u Konstytucyjnego Pal.... Palestra PiP... Pañstwo i Prawo PiZS... Praca i Zabezpieczenie Spo³eczne PL... Przegl¹d Legislacyjny PN... Przegl¹d Notarialny PPH... Przegl¹d Prawa Handlowego PPUW... Przegl¹d Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego PS... Przegl¹d S¹dowy PSIB... Przegl¹d Spó³dzielczego Instytutu Badawczego Pr. Sp.... Prawo Spó³ek PUG... Przegl¹d Ustawodawstwa Gospodarczego Rej.... Rejent RPEiS... Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny SC... Studia Cywilistyczne SKN... Spó³dzielczy Kwartalnik Naukowy SP... Studia Prawnicze Wok.... Wokanda 4. Inne art.... artyku³ itd.... i tak dalej itp.... i tym podobne m.in.... miêdzy innymi n.... nastêpny (-a, -e) niepubl.... niepublikowany (-a, -e) np.... na przyk³ad
Wykaz skrótów XIII Nr... numer poz.... pozycja red.... redakcja s.... strona t.j.... tekst jednolity tzw.... tak zwany (-a, -e) uchw.... uchwa³a UE... Unia Europejska w zw. z... w zwi¹zku z wg... wed³ug wyr.... wyrok z.... zeszyt zd.... zdanie ze zm.... ze zmian¹ (-ami)
Literatura Literatura M. Bednarek, Mienie. Komentarz do art. 44 55 3 Kodeksu cywilnego, Kraków 1997. M. Bednarek, Odrêbna w³asnoœæ lokali zagadnienia sporne, SP 1991, z. 1. M. Bednarek, Prawo do mieszkania w konstytucji i ustawodawstwie, Warszawa 2007. G. Bieniek, Odrêbna w³asnoœæ lokali w budynkach spó³dzielni mieszkaniowych po 31 lipca 2007 r. (cz. I), Rej. 2007, z. 11. G. Bieniek, Z problematyki stosowania ustawy o spó³dzielniach mieszkaniowych w praktyce notarialnej, Rej. 2003, z. 9. R. Bierzanek, Prawo spó³dzielcze w zarysie, Warszawa 1968. R. Bierzanek, Prawo spó³dzielcze w zarysie, wyd. 4, Warszawa 1989. B. B³a ejczak, Lokatorskie prawo do spó³dzielczego lokalu mieszkalnego, Poznañ 1979. K. Boczar, Spó³dzielczoœæ, Warszawa 1973. E. Boñczak-Kucharczyk, Spó³dzielnie mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2008. M. Bryx, Finansowanie inwestycji mieszkaniowych, Warszawa 2001. A. Burzak, Charakter prawny przekszta³cenia lokatorskiego prawa do lokalu, NP 1990, Nr 4 6. A. Ch³opecki, Z. Mrowiec, Wezwania do sprzeda y lub zamiany akcji w publicznym obrocie papierami wartoœciowymi, PPH 2000, Nr 1. W. Chrzanowski, Kszta³towanie siê praw cywilnych cz³onków spó³dzielni budownictwa mieszkaniowego, SKN 1971, Nr 1. W. Chrzanowski, Spó³dzielcze prawo lokalowe w œwietle perspektywicznego programu mieszkaniowego, PiP 1973, z. 5. W. Chrzanowski, Prawo do domu jednorodzinnego w spó³dzielniach budownictwa mieszkaniowego, Warszawa 1977. W. Chrzanowski, Zarys prawa korporacji. Czêœæ ogólna, Warszawa 1997. H. Cioch, H. Witczak, Zasada superficies solo cedit w prawie polskim, Rej. 1999, z. 5.
XVI Literatura S. Dmowski, Dziedziczenie spó³dzielczego w³asnoœciowego prawa do lokalu w œwietle wyroku Trybuna³u Konstytucyjnego, PS 1999, Nr 9. S. Dmowski, Dziedziczenie w³asnoœciowego prawa do lokalu, SKN 1987, Nr 2. A. Doliwa, Prawo mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2003. E. Drozd, Numerus clausus praw rzeczowych, w: Problemy kodyfikacji prawa cywilnego. Studia i rozprawy. Ksiêga pami¹tkowa ku czci Profesora Zbigniewa Radwañskiego, Poznañ 1990. E. Drozd, A. Oleszko, Hipoteka w praktyce, Poznañ Kluczbork 1995. T. Dybowski, Czêœci sk³adowe rzeczy, NP 1969, Nr 1. R. Dziczek, Spó³dzielnie mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2001. R. Dziczek, Spó³dzielnie mieszkaniowe. Komentarz, wyd. 4, Warszawa 2007. J. Dzier anowski, Ustawa o spó³dzielniach. Rozporz¹dzenie o w³asnoœci lokali, Warszawa 1938. L. Enneccerus, H. C. Nipperdey, Allgemeiner Teil des bürgerlichen Rechts, Tübingen 1959, t. 1, cz. 1. L. L. Fuller, Legal fictions, Stanford 1967. L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wyk³adu, wyd. 7, Warszawa 2003. M. Gersdorf, Prawne zagadnienia samorz¹dnoœci spó³dzielni w doktrynie i orzecznictwie, SKN 1974, Nr 1. M. Gersdorf, J. Ignatowicz, Prawo spó³dzielcze. Komentarz, Warszawa 1966. M. Gersdorf, J. Ignatowicz, Prawo spó³dzielcze. Komentarz, Warszawa 1985. O. von Gierke, Deutsches Privatrecht, t. 1, cz. 1, Leipzig 1895. E. Gniewek, Re im prawny gara y spó³dzielczych, Rej. 1996, z. 6. E. Gniewek, W³asnoœæ osobista lokali mieszkalnych w prawie polskim, Wroc³aw 1986. W. Goldman, Uwagi o spó³dzielczoœci mieszkaniowo-budowlanej, Pal. 1935, Nr 9. S. Grzybowski, Prawo spó³dzielcze w systemie porz¹dku prawnego, Warszawa 1976. S. Grzybowski, Problematyka cywilnoprawna instytucji stowarzyszeñ, SP 1973, z. 36. S. Grzybowski, WypowiedŸ normatywna oraz jej struktura formalna, Kraków 1961. S. Gurgul, Upad³oœæ spó³dzielni mieszkaniowej, MoP 2004, Nr 5.
Literatura XVII S. Gurgul, Zakoñczenie upad³oœci spó³dzielni mieszkaniowej, MoP 2006, Nr 19. J. Ignatowicz, Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 1972. J. Ignatowicz, Komentarz do ustawy o w³asnoœci lokali, Warszawa 1995. J. Ignatowicz, System ochrony praw cz³onków spó³dzielni, SKN 1987, Nr 2. J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo rzeczowe, Warszawa 2003. T. Janczyk, Spó³dzielczoœæ polska. Geneza, rozwój, perspektywy, Warszawa 1976. A. Jedliñski, Cz³onkostwo w spó³dzielczych kasach oszczêdnoœciowo- -kredytowych, Warszawa 2002. A. Jedliñski, Lokatorskie prawo do lokalu (nowe elementy konstrukcji prawnej), PS 2004, Nr 3. A. Jedliñski, Spó³dzielcze w³asnoœciowe prawo do lokalu wed³ug nowej regulacji prawnej, PS 2004, Nr 1. A. Jedliñski, W³asnoœciowe prawo do lokalu jako ograniczone prawo rzeczowe, PiP 1998, z. 4. A. Jedliñski, K. Pietrzykowski, Komentarz do ustawy o spó³dzielczych kasach oszczêdnoœciowo-kredytowych, Gdañsk 1998. M. Józefczyk, Pe³nomocnictwo do udzia³u w walnym zgromadzeniu spó³dzielni, Rej. 2005, z. 12. W. Kastner, P. Doralt, Ch. Nowotny, Grundriâ des österreichischen Gesellschaftsrechts, Wien 1990. A. Klein, Elementy zobowi¹zaniowego stosunku prawnego, Wroc³aw 1980. E. Koszel, Uchylenie zasady jednopodmiotowoœci spó³dzielczego w³asnoœciowego prawa do lokalu, Rej. 2002, z. 6. E. Koszel, Jednopodmiotowoœæ spó³dzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, Rej. 2004, z. 11. K. Królewiak-Ciechanowska, Skutki prawne podzia³u spó³dzielni, w: Spó³dzielczoœæ mieszkaniowa w Polsce stan obecny i perspektywy, Materia³y z I Ogólnopolskiego Forum Spó³dzielczoœci Mieszkaniowej, Krajowa Rada Spó³dzielcza, wyd. 2, Warszawa 2006. K. Krzekotowska, Prawo spó³dzielcze z komentarzem, Bielsko-Bia³a 2003. A. Kubas, Rozszerzona skutecznoœæ wierzytelnoœci, SC 1969, t. XIII XIV. A. Kunicki, Zakres skutecznoœci prawa pierwokupu, NP 1966, Nr 12. M. Kurman, W sprawie mieszkañ na w³asnoœæ, PN 1928. Z. Landau, Bank Gospodarstwa Krajowego, Warszawa 1998.
XVIII Literatura A. M¹czyñski, Dawne i nowe instytucje polskiego prawa mieszkaniowego, KPP 2002, z. 1. A. M¹czyñski, Pojêcie i charakter prawny przydzia³u lokalu spó³dzielczego, Rej. 1994, z. 3. A. M¹czyñski, Powstanie odrêbnej w³asnoœci lokali w budynku spó³dzielni mieszkaniowej, w: Obrót nieruchomoœciami w praktyce notarialnej, Kraków 1997. A. M¹czyñski, Prawa do lokali mieszkalnych w budynkach spó³dzielczych, w: Rozprawy z prawa prywatnego, prawa o notariacie i prawa europejskiego ofiarowane Panu Rejentowi Romualdowi Sztykowi, Kluczbork 2007. J. M. Mêdrzecka, A. Jedliñski, Odrêbna w³asnoœæ lokalu w spó³dzielni mieszkaniowej, Gdañsk 2003. T. Misiuk, Powództwo o uchylenie uchwa³ walnego zgromadzenia spó³dzielni, SKN 1987, Nr 2. T. Misiuk, S¹dowa ochrona praw cz³onków spó³dzielni, Warszawa 1979. Cz. Muraszko, Prawo w³asnoœci w spó³dzielniach mieszkaniowych i budowlanych, G³os S¹downictwa 1930. H.-H. Münkner (red.), Best Practice. Innovative Approaches to Co-operative Solutions of Housing Problems of the Poor, Marburg Consult für Selbsthilfeförderung, Marburg 2001. H.-H. Münkner, T. Kowalak, Annotiertes Genossenschaftsglossar, Marburg Consult für Selbsthilfeförderung, Marburg 2005. L. Myczkowski, Nieruchomoœci. Spó³dzielnie mieszkaniowe, wyd. 5, Warszawa 2002. L. Myczkowski, Prawa i obowi¹zki cz³onków spó³dzielni mieszkaniowych, Warszawa 1995. L. Myczkowski, Spó³dzielnie mieszkaniowe, wyd. 2, Warszawa 1997. J. Namitkiewicz, Zarys prawa handlowego, Warszawa 1934. M. Nazar, Ma³ eñska wspólnoœæ spó³dzielczych praw do lokali mieszkalnych, KPP 2003, z. 2. M. Nazar, Prawa do lokali wed³ug ustawy o spó³dzielniach mieszkaniowych, Rej. 2001, z. 6. M. Nazar, Spó³dzielcza forma zarz¹du nieruchomoœciami wspólnymi w³aœcicieli lokali, Rej. 2003, z. 10. Z. Nowakowski, Niektóre zagadnienia cywilnoprawne budownictwa mieszkaniowego ze œrodków w³asnych ludnoœci, PiP 1961, z. 8 9. A. Ohanowicz, Zobowi¹zania. Zarys wed³ug Kodeksu cywilnego. Czêœæ ogólna, Warszawa 1965.
Literatura XIX A. Oleszko, Nabycie w drodze czynnoœci prawnej spó³dzielczego prawa do lokalu u ytkowego przez wspólników spó³ki cywilnej (zagadnienia prawa materialnego oraz wieczystoksiêgowego), Rej. 1999, z. 10. J. J. Olivier, Legal fictions, Rotterdam 1975. K. Piasecki, Kodeks cywilny. Ksiêga pierwsza. Czêœæ ogólna. Komentarz, Kraków 2003. A. Piechowski, Miêdzynarodowe Zasady Spó³dzielcze w spó³dzielczoœci mieszkaniowej, w: Spó³dzielczoœæ mieszkaniowa w Polsce stan obecny i perspektywy, Materia³y z I Ogólnopolskiego Forum Spó³dzielczoœci Mieszkaniowej, Krajowa Rada Spó³dzielcza, wyd. 2, Warszawa 2006. M. Piekarski, Kontrola uchwa³ walnego zgromadzenia spó³dzielni, NP 1962, Nr 10. K. Pietrzykowski, Bezwzglêdnie niewa ne uchwa³y walnego zgromadzenia spó³dzielni (de lege lata i de lege ferenda), w: Prace z prawa prywatnego. Ksiêga pami¹tkowa ku czci Sêdziego Janusza Pietrzykowskiego, Warszawa 2000. K. Pietrzykowski, Nabywanie praw do lokali spó³dzielczych przez cudzoziemców w Polsce, Rej. 2001, z. 7 8. K. Pietrzykowski, Nowelizacja ustawy o spó³dzielniach mieszkaniowych, MoP 2003, Nr 12. K. Pietrzykowski, Powstanie i ustanie stosunku cz³onkostwa w spó³dzielni, Warszawa 1990. K. Pietrzykowski, Prawo spó³dzielcze. Komentarz do zmienionych przepisów, Warszawa 1995. K. Pietrzykowski, Projektowane zmiany w prawie spó³dzielczym, PL 1999, Nr 3. K. Pietrzykowski, Roszczenie o przyjêcie do spó³dzielni, SKN 1987, Nr 2. K. Pietrzykowski, Spó³dzielcze prawo do lokalu mieszkalnego de lege ferenda, w: Z zagadnieñ wspó³czesnego prawa cywilnego. Ksiêga pami¹tkowa ku czci Profesora Tomasza Dybowskiego, Studia Iuridica 1994. K. Pietrzykowski, Spó³dzielcze w³asnoœciowe prawo do lokalu mieszkalnego w okresie przemian ustrojowych, w: Iustitia civitatis fundamentum. Ksiêga pami¹tkowa ku czci Profesora Wies³awa Chrzanowskiego, H. Cioch, A. Dêbiñski, J. Chaciñski (red.), Lublin 2003. K. Pietrzykowski, Spó³dzielnia a spó³ka handlowa (I), PUG 1991, Nr 6. K. Pietrzykowski, Spó³dzielnie mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2001. K. Pietrzykowski, Spó³dzielnie mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2008.