0
Politechnika Częstochowska Wydział Zarządzania Henryk Kromołowski PROBLEMATYKA BEZPIECZEŃSTWA ZDROWOTNEGO LUDNOŚCI W POLSCE W LATACH 1918-2017 W ŚWIETLE WYBRANYCH REFORM W SYSTEMACH OCHRONY ZDROWIA Monografia Wydawnictwo Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej Częstochowa 2017 1
Recenzenci: prof. zw. dr hab. Marian Cieślarczyk prof. zw. dr hab. inż. Andrzej Kozera Korekta językowa Lucyna Żyła Redakcja techniczna Małgorzata Nowak Projekt okładki Małgorzata Nowak ISBN 978-83-65179-92-0 Copyright by Wydawnictwo Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej Częstochowa 2017 Wydawnictwo Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej 42-200 Częstochowa, al. Armii Krajowej 36 B tel. 34 325 04 80, dystrybucja 34 325 08 67 e-mail: wyd.wz@zim.pcz.pl 2
Spis treści Wprowadzenie... 7 1. Medycyna i jej rozwój na przestrzeni wieków w kontekście problematyki bezpieczeństwa zdrowotnego... 17 1.1. Medycyna w czasach przedhistorycznych i starożytnych... 17 1.2. Okres średniowiecza... 19 1.3. Epoka Renesansu... 20 1.4. Okres Baroku i Oświecenia... 20 1.5. Medycyna w wieku XIX... 22 1.6. Rozwój medycyny w wieku XX... 24 1.7. Wiek XXI rozwój współczesnej medycyny... 44 2. Bezpieczeństwo zdrowotne ludności w ujęciu teoretycznym i praktycznym. Choroby cywilizacyjne i społeczne... 50 2.1. Zdrowie, jego definicje, wymiary, teoretyczne ujęcia... 50 2.1.1. Czynniki determinujące zdrowie człowieka. Modele zdrowia... 58 2.2. Sposoby i zakresy rozumienia terminu bezpieczeństwo... 61 2.2.1. Wymiary i sfery bezpieczeństwa... 64 2.3. Teoretyczno-metodologiczne problemy rozważań dotyczących rozumienia pojęcia bezpieczeństwo zdrowotne... 71 2.3.1. Determinanty bezpieczeństwa zdrowotnego ludności. Mandala zdrowia... 76 2.3.2. Bezpieczeństwo zdrowotne ludności a choroby cywilizacyjne i społeczne... 81 2.3.3. Bezpieczeństwo zdrowotne a koordynowana opieka zdrowotna... 84 2.3.4. System Państwowe Ratownictwo Medyczne a bezpieczeństwo zdrowotne ludności... 87 3. Systemowe spojrzenie na problematykę ochrony zdrowia... 90 3.1. Znaczenie terminu system społeczny... 90 3.1.1. Poznawcze i praktyczne aspekty systemowej analizy... 94 3.2. Pojęcie systemu zdrowotnego... 95 3.2.1. Cele i funkcje systemu ochrony zdrowia... 96 3.2.2. Efektywność systemu zdrowotnego... 98 3
3.2.3. Sfery i zasady funkcjonowania systemu ochrony zdrowia... 100 3.3. Sposoby finansowania systemów opieki zdrowotnej... 101 3.4. Budżetowanie jako metoda zarządzania placówkami ochrony zdrowia... 104 4. Modele usług w ochronie zdrowia... 107 4.1. Model Bismarckowski... 107 4.2. Model budżetowy Beveridge a... 108 4.3. Model rezydualny... 109 4.4. Model Siemaszki... 110 4.5. Modele opieki zdrowotnej w państwach EOG... 111 5. System ochrony zdrowia w Polsce od 1918 roku do czasu zakończenia transformacji ustrojowej państwa.. 114 5.1. Opieka zdrowotna w latach 1918-1945... 114 5.2. System ochrony zdrowia w okresie 1945-1989... 117 5.3. System ochrony zdrowia po roku 1989... 120 5.4. Ustawa z 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opieki zdrowotnej... 123 5.5. Rejestr Usług Medycznych. Cele operacyjne... 124 5.6. Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Powstanie SP ZOZ... 126 5.7. Powstanie Kas Chorych... 129 5.7.1. Wady funkcjonowania Kas Chorych... 130 5.8. Program Narodowej Ochrony Zdrowia na lata 2002-2003... 137 5.8.1. Utworzenie Narodowego Funduszu Zdrowia... 142 5.9. Ustawa 203 i jej skutki dla zakładów opieki zdrowotnej... 147 6. Propozycje naprawy polskiej ochrony zdrowia. Kolejne scenariusze... 149 6.1. Propozycje Ministerstwa Zdrowia w zakresie tworzenia Regionalnych Programów Restrukturyzacyjnych. Rok 2000... 149 6.1.1. Założenia Regionalnych Programów Restrukturyzacyjnych... 149 6.2. Projekty Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy... 155 6.2.1. Projekt z października 2005 roku... 155 6.2.2. Opis projektu ustawy... 156 4
6.2.3. Propozycje naprawy polskiej ochrony zdrowia z lipca 2007 roku.. 164 6.3. Rzecznik Praw Obywatelskich. Propozycje reform... 165 6.4. Konfederacja Pracodawców Polskich. Propozycje naprawy ochrony zdrowia... 166 6.5. Zielona Księga finansowania ochrony zdrowia w Polsce. Raport... 169 6.6. Ustawa o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej... 173 6.7. Projekt ministra zdrowia Zbigniewa Religi. Sieć szpitali... 175 6.8. Propozycje rozwiązań według Prawa i Sprawiedliwości... 176 6.9. Proponowane ustawy przez Platformę Obywatelską... 179 6.10. Program naprawy ochrony zdrowia proponowany przez Lewicę i Demokratów... 186 7. Bezpieczeństwo zdrowotne ludności a stan systemu ochrony zdrowia w Polsce. Rekomendacje zmian... 191 7.1. System ochrony zdrowia w Polsce na tle państw Unii Europejskiej. Wskaźniki zadowolenia... 191 7.2. Poziom wydatków na opiekę zdrowotną w Polsce oraz w państwach OECD... 203 7.3. Rola samorządów w systemie ochrony zdrowia. Udział jednostek samorządu terytorialnego w przekształceniach własnościowych... 217 7.3.1. Przekształcenia własnościowe w sektorze ochrony zdrowia podjęte decyzją jednostek samorządu terytorialnego na przestrzeni lat 1999-2010... 218 7.3.2. Samorządowy model ochrony zdrowia... 222 7.4. Komercjalizacja i prywatyzacja samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Wady i zalety... 224 7.5. Narodowe Programy Zdrowia... 233 7.5.1. Narodowy Program Zdrowia 2006-2015... 234 7.5.2. Narodowy Program Zdrowia 2016-2020... 236 7.6. Propozycje naprawy polskiego systemu ochrony zdrowia. Rekomendacje zmian... 242 Zakończenie... 252 Spis tabel... 257 5
Spis wykresów... 258 Literatura... 258 Akty prawne... 271 Źródła elektroniczne... 273 Materiały źródłowe... 273 6