WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN WARSZAWA Maciej Bałlowski

Transkrypt

1 WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN WARSZAWA 1998 Maciej Bałlowski

2 Spis treści WPROWADZENIE 11 I. PRYWATYZACJA JAKO ZJAWISKO EKONOMICZNE Pojęcie i typologia prywatyzacji Geneza prywatyzacji, doświadczenia światowe Pojęcie prywatyzacji, sektor prywatny w gospodarce Kwestia równoprawnego traktowania różnych sektorów własności Metody, techniki i ścieżki prywatyzacji Sprzedaż akcji poprzez publiczną ofertę Sprzedaż akcji inwestorowi prywatnemu Sprzedaż przedsiębiorstwa państwowego bądź jego mienia Wykup przedsiębiorstwa Dzierżawa i/lub kontrakty menedżerskie z opcją wykupu Przesłanki efektywnościowe i cele prywatyzacji Efektywność gospodarki prywatnej Efektywność produkcyjna i ałokacyjna, problem ryzyka Motywy, cele i formuły działań prywatyzacyjnych Cele i efekty polskiej prywatyzacji Koszty społeczne prywatyzacji Uwagi terminologiczne.< Przedsiębiorstwa państwowe i ich przekształcenia własnościowe Spółki leasingujące i spółki pracownicze 40 II. SYSTEM PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWYCH W POLSCE Państwo a działalność gospodarcza rys historyczny Przedsiębiorstwa państwowe w II Rzeczpospolitej 45

3 2.1. Zakres i funkcjonowanie sektora państwowego Komercjalizacja przedsiębiorstw państwowych Przedsiębiorstwa państwowe w latach Okres do 1956 r... : Zmiany funkcjonowania przedsiębiorstw państwowych po 1956 r Nadzór nad przedsiębiorstwami państwowymi Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych, jej znaczenie i skutki Uwagi ogólne Szczególne cechy ustawy Ważniejsze nowelizacje ustawy w ramach systemu realnego socjalizmu Zmiany podstaw prawnych funkcjonowania przedsiębiorstwach państwowych w ramach systemu rynkowego Funkcjonowanie przedsiębiorstw państwowych pod rządami ustawy z 1981 r Nadzór nad przedsiębiorstwami państwowymi Dane liczbowe Przedsiębiorstwa o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa Sytuacja przedsiębiorstw państwowych po reformie centrum gospodarczego Podsumowanie Komercjalizacja i funkcjonowanie skomercjalizowanych przedsiębiorstw państwowych Wprowadzenie Jednoosobowe spółki Skarbu Państwa 87 III. PODSTAWY PRAWNE PRYWATYZACJI ORAZ NADZÓR INSTYTU- CJONALNY NAD PRZEKSZTAŁCENIAMI WŁASNOŚCIOWYMI Ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych Uwagi wstępne Ścieżki prywatyzacji Prywatyzacja kapitałowa Sprzedaż przedsiębiorstwa Wniesienie mienia pp do spółki Leasing pracowniczy Ocena funkcjonowania ustawy prywatyzacyjnej Ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych Uwagi ogólne Komercjalizacja Komercjalizacja z konwersją wierzytelności Prywatyzacja pośrednia Prywatyzacja bezpośrednia 108

4 Sprzedaż przedsiębiorstwa Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki Oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania Inne możliwości przekształceń własnościowych przedsiębiorstw państwowych Ustawa o narodowych funduszach inwestycyjnych Prawo upadłościowe i ustawa o przedsiębiorstwach państwowych Przekształcenia przedsiębiorstw komunalnych Przedsiębiorstwa państwowe gospodarki rolnej Ustawa o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków Pozostałe możliwości przekształceń własnościowych przedsiębiorstw państwowych Instytucjonalne formy nadzoru państwa nad przebiegiem procesów prywatyzacji Administracja centralna Delegatury terenowe Ministerstwa Skarbu Państwa Administracja wojewódzka 127 IV. PRYWATYZACJA POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW RYS HISTO- RYCZNO-KRYTYCZNY Okres do roku Uwagi wstępne Początki koncepcji prywatyzacyjnych Zmiany w sferze realnej gospodarki spółki nomenklaturowe i skutki ustawy o działalności gospodarczej Problemy prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych w trakcie zmiany ustroju Od okrągłego stołu" do planu Balcerowicza Problematyka prywatyzacji w trakcie obrad okrągłego stołu" Plan grupy Beksiaka" i inne koncepcje reform własnościowych Kwestie prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych a plan Balcerowicza Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Przekształceń Własnościowych Najwcześniejsze koncepcje przekształceń własnościowych przedsiębiorstw państwowych Spory wokół kształtu ustawy prywatyzacyjnej Projekt zespołu K. Lisa Samorządowa koncepcja polskiej prywatyzacji Przedłożenie rządowe Praca Sejmu nad ustawą prywatyzacyjną Okres pionierski prywatyzacji lata Przekształcenia własnościowe przedsiębiorstw państwowych w pierwszym roku planu Balcerowicza 158

5 3.2 Ministerstwo Przekształceń Własnościowych Okres rządu Jana Krzysztofa Bieleckiego Uwagi ogólne Prywatyzacja sektorowa i prywatyzacja restrukturyzacyjna Problem państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej Instytucje związane z prywatyzacją Rada Przekształceń Własnościowych Instytucje i funkcjonowanie rynku kapitałowego Fundacja Centrum Prywatyzacji" Instytucje, które nie powstały Fundusz restrukturyzacji majątku państwowego Agencja mienia niechcianego i polikwidacyjnego Agencja prywatyzacyjna 176 V. PROBLEMY I PROGRAMY PRYWATYZACJI PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWYCH W LATACH Przebieg prywatyzacji w latach Okres rządu Jana Olszewskiego Okres rządu Hanny Suchockiej Problem podziału kompetencji nadzorczych i prywatyzacyjnych Problem złych długów" przedsiębiorstw państwowych Pakt o przedsiębiorstwie Geneza i przebieg prac nad Paktem o przedsiębiorstwie Cele i zawartość Paktu Uwagi końcowe Prywatyzacja w czasie rządów koalicji SLD-PSL Okres przed reformą centrum gospodarczego Prywatyzacja w ostatnim roku rządów koalicji SLD-PSL Ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji pierwsza wersja Ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji wersja ostateczna Uwagi końcowe Program narodowych funduszy inwestycyjnych Problem powszechnej prywatyzacji rys historyczny Powstanie i struktura narodowych funduszy inwestycyjnych Alokacja^spółek parterowych Dystrybucja świadectw udziałowych i ich debiut giełdowy Konsolidacja funduszy NFI na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych Wycena wartości NFI Podsumowanie Różne inicjatywy programowe Program SRP (Stabilizacja Restrukturyzacja Prywatyzacja)

6 5.2. Fundusze przemysłowe i regionalne Problem uwłaszczenia i referendum uwłaszczeniowe Zamierzenia prywatyzacyjne rządu koalicji AWS-UW 227 VI. PRZEBIEG I EFEKTY PROCESÓW PRZEKSZTAŁCEŃ WŁASNO- ŚCIOWYCH PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWYCH Dane liczbowe Wprowadzenie Podstawowe dane za lata Prywatyzacja pośrednia (kapitałowa) Prywatyzacja bezpośrednia Likwidacja przedsiębiorstw na podstawie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych Efekty budżetowe i zobowiązania inwestycyjne Uwagi ogólne Prywatyzacja kapitałowa Zobowiązania inwestycyjne i ich realizacja przy prywatyzacji kapitałowej Prywatyzacja bezpośrednia oraz likwidacja przedsiębiorstw Koszty prowadzenia procesów przekształceń własnościowych Mikroekonomiczne efekty prywatyzacji Uwagi wstępne Badania nad przebiegiem i efektami polskiej prywatyzacji IBnGR Badania Głównego Urzędu Statystycznego Badania delegatur MSP nad funkcjonowaniem spółek leasingujących Restrukturyzacyjne skutki prywatyzacji (produkcja, technika, logistyka) wyniki badań Społeczne aspekty prywatyzacji 271 VII. ZAKOŃCZENIE Uwagi ogólne Dylematy początków transformacji Zaniechania i błędy Porównania zagraniczne Co pozostało? 284 LITERATURA 288 Literatura podstawowa 288 Literatura uzupełniająca 293 INDEKS NAZWISK 296