MAPA AKUSTYCZNA DLA LINII KOLEJO- WYCH MIASTA OPOLA

Oceny oddziaływania Mapy akustyczne Badania i pomiary Projektowanie systemów GIS Pozyskiwanie danych przestrzennych EKOPROJEKT Jarosław Kowalczyk, 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43, NIP: 754 25 12 51 Egzemplarz cyfrowy MAPA AKUSTYCZNA DLA LINII KOLEJO- WYCH MIASTA OPOLA CZĘŚĆ TEKSTOWA Zamawiający: Urząd Miasta Opola Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Plac Wolności 7/8 Numer umowy RB/181/211 z dnia 31.1.211 r. Opracował mgr inż. Jarosław Kowalczyk OPOLE, grudzień 211

SPIS TREŚCI 1. Podstawa prawna sporządzania mapy akustycznej... 4 2. Zakres opracowania... 4 3. Terminologia... 5 4. Stosowane symbole i oznaczenia... 7 5. Mapa akustyczna dla potrzeb państwowego monitoringu środowiska, tworzenia i aktualizacji programow ochrony środowiska przed hałasem i informowania społeczeństwa o stanie zagrożenia hałasem... 8 5.1. Informacje wprowadzające... 8 5.1.1. Dane identyfikacyjne jednostki odpowiedzialnej za realizację mapy i podmiotu wykonującego mapę.... 8 5.1.2. Charakterystyka obszaru podlegającego ocenie... 8 5.1.3. Uwarunkowania akustyczne wynikające z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innych dokumentów prawa miejscowego, a także pozostałych dokumentów planistycznych w tym opracowań ekofizjograficznych... 13 5.1.4. Charakterystyka systemów danych przestrzennych i narzędzi do ich stosowania... 16 5.1.5. Podstawowe metody wykorzystane do opracowania mapy akustycznej... 17 5.1.6. Zestawienie wyników pomiarów wykonanych dla potrzeb mapy akustycznej lub wykonanych w innym celu, a wykorzystywanych w opracowaniu mapy akustycznej... 18 5.1.7. Synteza wprowadzenia... 2 5.2. Kalibracja modelu obliczeniowego i niepewność uzyskanych wyników obliczeń... 2 5.3. Informacje i analizy uprzednio wykonanych map akustycznych.... 21 EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 2

5.4. Informacje na temat uprzednio opracowanych i wdrożonych programów ochrony środowiska przed hałasem. Efekty wynikające z podejmowanych uprzednio działań w zakresie ochrony środowiska przed hałasem.... 21 5.5. Ocena wpływu na klimat akustyczny, aktualnych i przewidywanych w najbliższym czasie zamierzeń inwestycyjnych.... 21 5.5.1. Aktualne zamierzenia inwestycyjne... 21 5.5.2. Przewidywane zamierzenia inwestycyjne... 21 5.6. Wynikowe zestawienia tabelaryczne i wykresy... 22 5.6.1. Powierzchnie obszarów eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikami L DWN i L N... 23 5.7. Zestawienie tabelaryczne zawierające podsumowanie danych i informacji opracowanych w ramach mapy akustycznej dla potrzeb informowania społeczeństwa.... 24 5.8. Analiza trendów zmian stanu akustycznego środowiska.... 26 6. Koncepcja zarządzania hałasem środowiskowym... 26 6.1. Kierunki działań wynikające z przepisów szczególnych, jako podstawa koncepcji zarządzania hałasem środowiskowym... 26 6.2. Aktualizacja danych jako warunek obiektywnej oceny zagrożenia akustycznego i podstawa kompetentnego procesu decyzyjnego... 28 EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 3

1. PODSTAWA PRAWNA SPORZĄDZANIA MAPY AKUSTYCZNEJ Mapa akustyczna miasta Opole w zakresie hałasu kolejowego opracowana została w ramach umowy zawartej pomiędzy Urzędem Miasta Opole nr RB/181/211 z dnia 31.1.211 r. a firmą: EKOPROJEKT JAROSŁAW KOWALCZYK Podstawą prawną sporządzenia mapy akustycznej dla miasta Opole jest artykuł 118 ustawy Prawo Ochrony Środowiska, w którym stwierdza się iż "Na potrzeby oceny stanu akustycznego środowiska, o której mowa w art. 117 ust. 2, pkt 1 i ust. 3, starosta sporządza co 5 lat, mapy akustyczne [ ]". Zgodnie z artykułem 117 ust. 2, "oceny stanu akustycznego środowiska dokonuje się obowiązkowo dla 1). aglomeracji o liczbie mieszkańców powyżej 1 tysięcy mieszkańców [ ]". Ponadto w drodze rozporządzeń Minister Środowiska określił: sposoby ustalania wartości wskaźników hałasu L N, oraz L DWN, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 listopada 21 r. w sprawie sposobu ustalania wartości wskaźnika hałasu LDWN [Dz. U. z dnia 16 listopada 21 r.] dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku określone wskaźnikami L A- eqd, L AeqN, L N, oraz L DWN, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 27 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku [Dz. U. z dnia 5 lipca 27 r.] wymagania w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 28 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody [Dz. U. z dnia 21 listopada 28 r.] wymagania w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem [Dz. U. z 211 r. nr 14 poz. 842] szczegółowy zakres danych ujętych na mapach akustycznych oraz ich układu i sposobu prezentacji [Dz. U. z dnia z 12 października 27 r.] szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem [Dz. U. z dnia 29 października 22 r.] 2. ZAKRES OPRACOWANIA Zakres sporządzonego opracowania określony został wymaganiami zawartymi w: umowie nr RB/181/211 z dnia 31.1.211 r. w ustawie Prawo ochrony środowiska, oraz w rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu danych ujętych na mapach akustycznych, oraz ich układu i sposobu prezentacji. Zgodnie z artykułem 118 punkt 3, mapa akustyczna powinna składać się z części opisowej i części graficznej. Część opisowa mapy powinna zawierać w szczególności: EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 4

1. charakterystykę obszaru podlegającego ocenie 2. identyfikację i charakterystykę źródeł hałasu 3. uwarunkowania akustyczne wynikające z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 4. metody wykorzystane do dokonania oceny 5. zestawienie wyników badań 6. identyfikację terenów zagrożonych hałasem 7. liczbę ludności zagrożonej hałasem 8. analizę trendów zmian stanu akustycznego środowiska 9. wnioski dotyczące działań w zakresie ochrony środowiska przed hałasem Część graficzna mapy powinna zawierać: 1. mapę charakteryzującą hałas emitowany z poszczególnych źródeł 2. mapę stanu akustycznego środowiska, z zaznaczeniem terenów na których występuje przekroczenie 3. mapę terenów zagrożonych hałasem 4. mapę przedstawiającą przewidywane rezultaty wnioskowanych działań w zakresie ochrony środowiska przed hałasem Mapa akustyczna opracowana jest w oparciu o mapy wchodzące w skład państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, stanowi podstawowe źródło danych wykorzystywanych dla celów: 1. informowania społeczeństwa o zagrożeniach środowiska hałasem 2. opracowania danych dla państwowego monitoringu środowiska 3. tworzenia i aktualizacji programów ochrony środowiska przed hałasem Szczegółowy zakres danych jakie powinny być ujęte na mapach akustycznych oraz układ i sposób ich prezentacji określony jest w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie szczegółowego zakresu danych ujętych na mapach akustycznych oraz ich układu i sposobu prezentacji [Dz. U. z dnia z 12 października 27 r.]. 3. TERMINOLOGIA W niniejszym opracowaniu wykorzystywane są następujące terminy kluczowe dla właściwego zrozumienia treści opracowania: aglomeracja rozumie się przez to miasto lub kilka miast o wspólnych granicach administracyjnych, autostrada - rozumie się przez to także drogę ekspresową, jeżeli przepisy o autostradach płatnych mają zastosowanie do tej drogi, EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 5

eksploatacja instalacji lub urządzenia rozumie się przez to użytkowanie instalacji lub urządzenia oraz utrzymywanie ich w sprawności, emisja rozumie się przez to wprowadzane bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku działalności człowieka, do powietrza, wody, gleby lub ziemi: a) substancje, b) energie, takie jak ciepło, hałas, wibracje lub pola elektromagnetyczne; hałas rozumie się przez to dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 16 Hz, instalacja rozumie się przez to: a) stacjonarne urządzenie techniczne, b) zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu, c) budowle nie będące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisję, metodyka referencyjna rozumie się przez to określoną na podstawie ustawy metodę pomiarów lub badań, która może obejmować w szczególności sposób poboru próbek, sposób interpretacji uzyskanych danych, a także metodyki modelowania rozprzestrzeniania substancji oraz energii w środowisku, obszar cichy w aglomeracji rozumie się przez to obszar, na którym nie występują przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu wyrażonych wskaźnikiem hałasu L DWN, obszar cichy poza aglomeracją rozumie się przez to obszar, który nie jest narażony na oddziaływanie hałasu komunikacyjnego, przemysłowego lub pochodzącego z działalności rekreacyjno-wypoczynkowej, oddziaływaniu na środowisko rozumie się przez to również oddziaływanie na zdrowie decybel ludzi; logarytmiczna jednostka powszechnie stosowana w pomiarach dotyczących dźwięku. Decybel sam w sobie nie jest określeniem żadnej konkretnej wartości. Wartość wyrażona w decybelach mówi jedynie o proporcji pomiędzy dwoma wielkościami, w których jedna jest wartością odniesienia. Decybel stosowany jest do opisu wielkości, dla których stosunek wielkości najmniejszej do największej wyraża się w tysiącach. poziom dźwięku poziom ciśnienia akustycznego, wyrażony w decybelach. Wartością odniesienia jest próg słyszenia człowieka. Wartość poziomu dźwięku oblicza się z wzoru: 2 p L p = 1 log 1 2, p gdzie: p poziom ciśnienia akustycznego p poziom odniesienia ciśnienia akustycznego (2µPa), odpowiadający najmniejszemu bodźcowi jaki wytwarza wrażenie słuchowe. poziom równoważny jeden z podstawowych wskaźników do opisu klimatu akustycznego, opisujący w sposób jednoznaczny poziom dźwięku zmieniającego się w czasie trwania pomiaru. Stanowi on średnia energetyczną zmierzonych wartości poziomu dźwięku odniesioną do czasu trwania pomiaru. krzywa korekcyjna A jest to odwrócona krzywa jednakowej głośności dla dźwięków o różnej częstotliwości. Krzywa ta wprowadza wartości liczbowe poprawek dla poszczególnych częstotliwości dając po nałożeniu na rejestrowany dźwięk poziom dźwięku o wartości odpowiadającej wrażeniu słuchowemu. wskaźniki hałasu parametry hałasu określone poziomem dźwięku A wyrażonym w decybelach (db), w tym (zgodnie z artykułem 112a ustawy Prawo Ochrony Środowiska): EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 6

wskaźniki hałasu mające zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem, w szczególności do sporządzania map akustycznych oraz programów ochrony środowiska przed hałasem: o LDWN - długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia (rozumianej jako przedział czasu od godz. 6. do godz. 18.), pory wieczoru (rozumianej jako przedział czasu od godz. 18. do godz. 22.) oraz pory nocy (rozumianej jako przedział czasu od godz. 22. do godz. 6.), o LN - długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku (rozumianych jako przedział czasu od godz. 22. do godz. 6.), wskaźniki hałasu mające zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby: o LAeqD - równoważny poziom hałasu dla pory dnia (rozumianej jako przedział czasu od godz. 6. do godz. 22.), o LAeqN - równoważny poziom hałasu dla pory nocy (rozumianej jako przedział czasu od godz. 22. do godz. 6.). Poglądowe wyjaśnienie relacji pomiędzy skalą logarytmiczna a liniową Ucho ludzkie jest narządem reagującym na zmiany ciśnienia akustycznego, który charakteryzuje się bardzo dużą czułości (wrażliwością). Próg słyszenia ucha ludzkiego wynosi 2 µpa, natomiast próg bólu 63,2 Pa. Rozpiętość rozróżnianych przez człowiek zmian ciśnienia akustycznego wynosi więc 1:3 162 277. Posługiwanie się skalą liniową o tak dużej rozpiętości byłoby bardzo kłopotliwe. Rozwiązaniem jest zastosowanie skali logarytmicznej i posługiwanie się poziomami ciśnienia akustycznego (poziomami dźwięku) wyrażonymi w decybelach. Za wartość odniesienia przyjmuje się próg słyszenia (2µPa), który stanowi w skali logarytmicznej poziom db. Próg bólu stanowi natomiast poziom 13 db. Rozpiętość zmian przy stosowaniu skali logarytmicznej jest dużo mniejsza i wygodniejsza w zastosowaniach praktycznych. Skala logarytmiczna ma także pokrycie z subiektywnie odbieranym poziomem głośności. 4. STOSOWANE SYMBOLE I OZNACZENIA L DWN - L N - długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db) wyznaczony w ciągu wszystkich dób roku, z uwzględnieniem pory dnia (rozumianej jako przedział czasu od godziny 6. do godziny 18.), pory wieczoru (rozumianej jako przedział czasu od godziny 18. do 22.) oraz pory nocy (rozumianej jako przedział czasu od godziny 22. do godziny 6.). Sposób obliczania wskaźnika określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 listopada 21 r. w sprawie sposobu ustalania wartości wskaźnika hałasu L DWN (Dz. U. z dnia 16 listopada 21 r.) długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w db, wyznaczony w ciągu wszystkich pór w roku (rozumianych jako przedział czasu od godziny 22. do godziny 6.) EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 7

L W - L D - M - długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w db, wyznaczony w ciągu wszystkich pór w roku (rozumianych jako przedział czasu od godziny 18. do godziny 22.) długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w db, wyznaczony w ciągu wszystkich pór w roku (rozumianych jako przedział czasu od godziny 6. do godziny 22.) wskaźnik zagrożenia ludności określony Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 października 22 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem. [Dz. U. z dnia 29 października 22 r.] 5. MAPA AKUSTYCZNA DLA POTRZEB PAŃSTWOWEGO MONITORINGU ŚRODOWISKA, TWORZENIA I AKTUALIZACJI PROGRAMOW OCHRO- NY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM I INFORMOWANIA SPOŁECZEŃ- STWA O STANIE ZAGROŻENIA HAŁASEM 5.1. Informacje wprowadzające 5.1.1. Dane identyfikacyjne jednostki odpowiedzialnej za realizację mapy i podmiotu wykonującego mapę. Jednostką odpowiedzialną za realizację mapy akustycznej jest: Podmiot wykonujący mapę: PREZYDENT MIASTA OPOLA EKOPROJEKT JAROSŁAW KOWALCZYK 45-76 Opole ul. Wróblewskiego 43 www.ekoplan.biz 5.1.2. Charakterystyka obszaru podlegającego ocenie Ogólny opis terenu objętego mapą z podstawowymi danymi statystycznymi Niniejszą mapą akustyczną objęty jest obszar miasta Opola. Opole jest stolicą województwa opolskiego, położonego w południowo-zachodniej części Polski, sąsiadującego z województwami: dolnośląskim (od strony zachodniej), śląskim (od strony wschodniej) i na niewielkim odcinku łódzkim i wielkopolskim (od strony północnej). O strony południowej granicą województwa jest granica państwa z Czechami. Ze względu na lokalizację główne szlaki komunikacyjne przebiegają na kierunku wschód zachód, co ma także swoje odzwierciedlenie w układzie komunikacyjnym miasta, a w szczególności w przebiegu szlaków komunikacji kolejowej. Przez Opole przebiega między innymi linia kolejowa E3 należąca do III Paneuropejskiego Korytarza Transportowego łączącego Niemcy, Polskę i Ukrainę. Polski odcinek tej EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 8

linii o długości 677 km łączy najważniejsze centra i regiony ekonomiczne południowej Polski: Dolny Śląsk, Górny Śląsk, Małopolskę i Podkarpacie. Na terenie Opola w ciągu tej linii znajdują się linie o numerach 136 i 132. Linia 132 prowadzi ruch kolejowy na kierunku Bytom Wrocław Główny. Mapa akustyczna dla hałasu kolejowego opracowana została dla całego obszaru miasta, tzn. obejmuje wszystkie odcinki linii kolejowych zarówno w jego granicy jak i poza nią, które mają wpływ na poziom hałasu w mieście. Ze względu na ograniczony zasięg oddziaływania linii kolejowych przyjęto zasadę, iż ocena prowadzona będzie w pasie terenu przylegającym do linii kolejowej o łącznej szerokości 6m. W większej odległości hałas kolejowy może być słyszalny, jednakże nie ma istotniejszego wpływu na poziom hałasu w środowisku i nie powoduje przekroczeń poziomów dopuszczalnych. Odległość 3m jest odległością gwarantującą możliwość przeprowadzenia analizy zagrożenia hałasem zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 października 27 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych ujętych na mapach akustycznych oraz ich układu i sposobu prezentacji (Dz. U. z dnia 12 października 27 r.) Zgodnie z aktualnymi danymi na terenie miasta Opola zameldowanych jest 115268 mieszkańców, a w obszarze 6 metrowej strefy w sąsiedztwie linii kolejowych jest to około 24 osób. Rysunek 5-1 Zasięg przestrzenny terenów znajdujących się w sąsiedztwie linii kolejowych na terenie miasta Opola. Zgodnie z rocznikiem statystycznym ilość lokali mieszkalnych w roku 29 wynosiła 48452, co daje około 2,5 mieszkańca na lokal mieszkalny. Ilość lokali mieszkalnych jaka znajduje się w pasie analizowanego terenu o szerokości 6 metrów wynosiła około 1 tysię- EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 9

cy. Pozostałe lokale mieszkalne (około 38 tysięcy) znajdują się w strefie gdzie całkowicie wyklucza się oddziaływanie akustyczne linii kolejowych. Powierzchnia obszarów dla jakich określone są dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, zgodnie z wydzieleniami zawartymi w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, wynosi dla całego miasta około 175 hektarów. W obszarze 6-metrowego pasa terenu jest to powierzchnia wynosząca około 45 hektarów z czego największa powierzchnia przeznaczona jest pod tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (2a) [patrz: Rysunek 5-2]. Powierzchnia w m2 3 25 2 15 1 5 Kategoria ochrony 2a 2b 2d 3a 3b 3c 3d 4 Rysunek 5-2 Powierzchnia terenów o zróżnicowanym standardzie akustycznym w 6- metrowym pasie terenu w sąsiedztwie linii kolejowych na terenie miasta. Oznaczenie kategorii terenów zgodnie z RMŚ sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Identyfikacja i charakterystyka źródeł hałasu obejmująca opis i parametry funkcjonalne linii kolejowych. Na terenie miasta emisja hałasu kolejowego występuje z następujących linii kolejowych: Linia kolejowa 287, Opole Zachodnie Nysa (od km + (Opole Zachód) do km 2+3) Linia kolejowa 136, Kędzierzyn Koźle Opole Groszowice (od 31+ do stacji Opole Groszowice) Linia kolejowa 132, Bytom Wrocław Główny (od km 91+5 do km 13+9) Linia kolejowa 144, Tarnowskie Góry - Opole Główne(od km 68+5 do stacji Opole Główne) Linia kolejowa 31, Opole Namysłów (od stacji Opole Główne do km 8+5) Linia kolejowa 277, Opole Groszowice Wrocław Brochów (od Opole Groszowice - 13+7) Linia kolejowa 28, Opole Groszowice Opole Główne Towarowa cała linia Linia kolejowa 3, Opole Główne Opole Wschodnie cała linia Uwzględnione w opracowaniu mapy akustycznej źródła hałasu kolejowego, wraz z ich charakterystyką istotną z punktu widzenia emisji hałasu do środowiska, zestawiono w tabeli [patrz: Tabela 5-1]. EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 1

Fot. 5-1 Linia kolejowa nr 132 relacji Bytom Wrocław w kilometrze 91+6 przechodzi przez granicę administracyjną miasta Opola od strony południowo-wschodniej. Fot. 5-2 Linia kolejowa nr 136 prowadząca ruch relacji Opole Groszowice-Kędzierzyn Koźle stanowi jeden z najbardziej obciążonych ruchem odcinkiem kolejowym na terenie miasta. W km 34+6 linia wchodzi od strony południowej na teren miasta. EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 11

Fot. 5-3 Linia kolejowa nr 144 relacji Tarnowskie Góry Opole Główne przebiegająca w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej dzielnicy Grudzice od (południa) i Kolonia Gosławicka (od północy) Fot. 5-4 Linia kolejowa nr 277 relacji Opole Groszowice Wrocław Brochów na odcinku zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej dzielnicy Nowa Wieś Królewska(ul. Polna i Juliana Tuwima) EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 12

Fot. 5-5 Linia kolejowa nr 28 stanowiąca wewnątrzmiejskie połączenie stacji kolejowej Opole Groszowice z Stacją Opole Wschodnie. 5.1.3. Uwarunkowania akustyczne wynikające z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innych dokumentów prawa miejscowego, a także pozostałych dokumentów planistycznych w tym opracowań ekofizjograficznych Podstawowym aktem prawnym określającym dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku wyrażone wskaźnikami długookresowymi L DWN, L N jest rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 27 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku [Dz.U. 27 nr 12 poz. 826]. Jednakże, zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska art. 114 Przy sporządzaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, różnicując tereny o różnych funkcjach lub różnych zasadach zagospodarowania, wskazuje się, które z nich należą do poszczególnych rodzajów terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1. W związku z tym standardy akustyczne powinny być przypisywane do poszczególnych wydzieleń planistycznych w oparciu o zapisy w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, oraz rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku łącznie. Przegląd miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego pozwolił stwierdzić, iż w szeregu przypadków klasyfikacja o której mowa we wspomnianym artykule 114 Prawa ochrony środowiska nie jest realizowana, co w niektórych przypadkach powoduje trudność we właściwej klasyfikacji terenu wydzielonego planem do odpowiedniej grupy terenów chronionych przed hałasem. Przy sporządzaniu mapy akustycznej, a w szczególności przy opracowaniu mapy wrażliwości akustycznej wykorzystano rysunki miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z obszaru pokrywającego miasto tylko częściowo. EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 13

Tabela 5-1 Identyfikacja źródeł hałasu kolejowego. 132 136 287 Numer linii kolejowej relacja Początek Koniec Opole Zachodnie Nysa Kędzierzyn Koźle Opole Groszowice Bytom Wrocław Główny (Opole Zachód) km: +353 km: 2+3 Pasażerskie rocznie 5427,55 24316 Towarowe rocznie 1792,15 12764 Ogółem rocznie Prędkość maksymalna na odcinku dla pociągów pasażerskich Prędkość maksymalna na odcinku dla pociągów towarowych 7219,7 378 5 km/h 8 km/h 5 km/h 7 km/h rodzaje pociągów (IC, EX, towarowe, zespoły trakcyjne, szynobusy) Szynobusy Towarowe Średnia liczba wagonów w pociągu danej kategorii lub średnia długość składu pociągu 42[m] 3[m] Struktura ruchu (średnie dobowe zestawienie natężeń wszystkich rodzajów pociągów w porze dziennej, wieczornej i nocnej) dzienna - 13, wieczorna -2, nocna 1 dzienna - 4, nocna 1 Maksymalna i średnia prędkość dla wybranych grup pociągu [km/h] max - 5[km/h], śr. - 4[km/h] max - 5[km/h], śr. - 4[km/h] Średnia prędkość przejazdu pociągu podczas hamowania [km/h] Średni procentowy udział wagonów z hamulcami tarczowymi i klockowymi Liczba torów Rodzaj podkładów (drewniane, betonowe) Rodzaj nawierzchni (podsypkowa, bezpodsypkowa) Typ przytwierdzenia szyn do podkładów (klasyczne, sprężyste) Rodzaj toru (klasyczny, bezstykowy) 25[km/h] 1% tarczowe 1 betonowe podsypkowa klasyczne klasyczny 25[km/h] 1% klockowe 1 betonowe podsypkowa klasyczne klasyczny 1 betonowe podsypkowa klasyczne klasyczny IC - Dzienna - km: 31+ IC - Vmax=12 [km/h] 18[m], EX 68,1 w tym Dla EX, IC, betonowe podsypkowa klasyczne bezstykowy Vśr=66[km/h], EX - dla poc EX i - 2[m], 54 pas.i 14,1 zesp. Trakcyjnych i km: 34+ IC, EX, Vmax=16 [km/h] szynobusów towarowe - tow., Wieczorna - 19 szynobusów betonowe podsypkowa klasyczne bezstykowy Towarowe, Vśr=66[km/h], towarowe 1% hamulców km: 34+ km: 35+ 5[m], zespoły - Vmax=12 [km/h] tarczowych, dla betonowe podsypkowa klasyczne bezstykowy zespoły w tym 13 Vśr=4[km/h] 2 trakcyjne, Vśr=49[km/h], zespoły pozostałych trakcyjne - pas. i 6 tow. dla Towarowych drewniane/ Stacja Opole Groszowice szynobusy trakcyjne i szynobusy 1% hamulców 64[m], Nocna - 14,5 km: 35+ Vmax= 11 [km/h] klockowych podsypkowa klasyczne bezstykowy km: 37+511 szynobusy w tym 8 pas. Vśr=35[km/h] betonowe Vśr=56[km/h] - 42[m] i 6,5 tow. km: 91+5 km: 96+9 km: 96+9 km: 11+1 km: 11+1 km: 13+9 1555,2 46355, 36599 5212,2 5212,2 6252 2717,4 51567,2 42851 8 km/h 7/8 km/h 16 km/h 7 km/h 7 km/h 12 km/h Towarowe, zespoły trakcyjne, szynobusy IC, EX, Towarowe, zespoły trakcyjne, szynobusy IC, EX, Towarowe, zespoły trakcyjne, szynobusy towarowe - 5[m], zespoły trakcyjne - 64[m], szynobusy - 42[m] IC - 18[m], EX - 2[m], towarowe - 5[m], zespoły trakcyjne - 64[m], szynobusy - 42[m] IC - 18[m], EX - 2[m], towarowe - 5[m], zespoły trakcyjne - 64[m], szynobusy - 42[m] 56,76 Dzienna 41 w tym 36 pas. I 5 tow. Wieczorna 1 w tym 5 pas i 5 tow Nocna 6 w tym 2 pas. I 4 tow. Dzienna 9 w tym 86 pas. i 4 tow. Wieczorna 2 w tym 18 pas. I 2 tow. Nocna 31 w tym 23 pas i 8 tow. Dzienna - 8,3 wtym 6 pas. i 2,3 tow., Wieczorna - 21,1 w tym 17 pas. i 4,1 tow., Nocna - 16 w tym 8 pas. i 8 tow. towarowe - Vmax=7 [km/h] Vśr=49[km/h], zespoły trakcyjne i szynobusy Vmax= 8 [km/h] Vśr=56[km/h] IC - Vmax=8 [km/h] Vśr=66[km/h], EX - Vmax=8 [km/h] Vśr=66[km/h], towarowe - Vmax=7 [km/h] Vśr=49[km/h], zespoły trakcyjne i szynobusy Vmax= 8 [km/h] Vśr=56[km/h] IC - Vmax=12 [km/h] Vśr.=99[km/h], EX - Vmax=16 [km/h] Vśr.=142[km/h], towarowe -Vmax.= 8 [km/h] Vśr.=68[km/h] zespoły trakcyjne - Vmax.=1 [km/h] V śr.=69[km/h] Dla zesp. Trakcyjnych i szynobusów Vśr=4[km/h] dla Towarowych Vśr=35[km/h] Dla EX, IC, zesp. Trakcyjnych i szynobusów Vśr=4[km/h] dla Towarowych Vśr=35[km/h] Dla EX Vśr=78[km/h] dla IC Vśr=6[km/h] dla zesp. Trakcyjnych Vśr=42[km/h] dla Towarowych Vśr=35[km/h] dla poc EX i szynobusów 1% hamulców tarczowych, dla pozostałych 1% hamulców klockowych dla poc EX i szynobusów 1% hamulców tarczowych, dla pozostałych 1% hamulców klockowych dla poc EX 1% hamulców tarczowych, dla pozostałych 1% hamulców klockowych 2 drewniane podsypkowa klasyczne bezstykowy 2 drewniane podsypkowa klasyczne bezstykowy 2 betonowe podsypkowa sprężyste bezstykowy 144 Tarnowskie Góry - Opole Główne km: 68+5 km: 73,769 1129,15 2941,9 14151,5 7 km/h 7 km/h IC, Towarowe, zespoły trakcyjne, szynobusy IC - 18[m], towarowe - 5[m], zespoły trakcyjne - 64[m], szynobusy - 42[m] Dzienna 25 w tym 22 Pas. I 3 Tow, Wieczorna 7 w tym 4 Pas. I 3 Tow. Nocna 7 w tym 4 Pas. I 3 Tow. V max=7 [km/h] dla wszystkich kategorii pociągów Vśr=53[km/h] dla wszystkich kategorii pociągów Dla IC, zesp. Trakcyjnych i szynobusów Vśr=4[km/h] dla Towarowych Vśr=35[km/h] dla pocszynobusów 1% hamulców tarczowych, dla pozostałych 1% hamulców klockowych 1 betonowe podsypkowa klasyczne bezstykowy EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 14

km: 73,769 Stacja Opole Główne km: 75+924 6 km/h 6 km/h V max=6 [km/h] dla wszystkich kategorii pociągów Vśr=45[km/h] dla wszystkich kategorii pociągów Dla wszystkich kategorii Vśr=3[km/hi 1 drewniane podsypkowa klasyczne klasyczny 31 Opole Namysłów Stacja Opole Główne km:+57 km: 6+5 4252,25 18,25 427,5 6 km/h 4 km/h Towarowe, szynobusy towarowe - 4[m], szynobusy - 42[m] Dzienna 1 w tym 1 tow i,5 tow. Wieczorna 2 pas. V max=6 [km/h] dla pas i 4 [km/h] dla tow Vśr=45[km/h] dla pas. I 25 [km/h] dla tow Dla pas. Vśr=3[km/h dla tow. 15 [km/h]i Dla szynobusów 1% tarczowych dla tow 1% klockowych 1 drewniane podsypkowa klasyczne klasyczny Stacja Opole Groszowice km: - (1+261) km: 6+5 3 km/h 3 km/h V max=3 [km/h] dla wszystkichvśr=2[km/h] dla wszystkich Dla wszystkich kategorii Vśr=15[km/hi drewniane/ betonowe klasyczne klasyczny 277 Opole Groszowice Wrocław Brochów km: 6+5 km: 1+26 624,1 11559,55 12183,7 12 km/h 12 km/h Towarowe zespoły trakcyjne Towarowe 5 [m] zespoły trakcyjne 64 [m] Dzienna 26 w tym 24 tow i 2 pas. Wieczorna 3 tow nocna 5 tow V max=1 [km/h] dla pas. 8 [km/h] dla tow Vśr=8[km/h] dla pas i 6 [km/h] dla tow Dla pas. Vśr=5[km/h dla tow. 4 [km/h]i Dla wszystkich 1% klockowe 2 betonowe podsypkowa sprężyste bezstykowy km: 1+26 12+46 12+46 km: 13+7 6 km/h 6 /1 km/h 6 km/h V max=6 [km/h] dla wszystkich Vśr=45 [km/h] dla wszystkich Dla wszystkich Vśr=3[km/h drewniane/ betonowe klasyczne klasyczny 28 Opole Groszowice Opole Główne Towarowa początek linii (cała linia) km: -(+762) koniec linii (cała linia) km: 4,+482 3938,35 3938,35 6 km/h 6 km/h Towarowe Towarowe 5 [m] Dzienna 6 wieczorna 2 nocna 4 V max=6 [km/h] dla wszystkich Vśr=45 [km/h] dla wszystkich Dla wszystkich Vśr=3[km/h Dla wszystkich 1% klockowe 2 drewniane podsypkowa klasyczne klasyczny 3 Opole Główne Opole Wschodnie początek linii (cała linia) km: +45 km:1+43 km:1+43 km: 2+173 675,25 2748,45 3423,7 4 km/h 4 km/h 4 km/h 2 km/h Towarowe, zespoły trakcyjna Towarowe 4[m] zespoły trakcyjne 64 [m] Dzienna 6 tow i 2 pas. Wieczorna 1 tow Nocna 1 tow. V max=4 [km/h] dla wszystkich Vśr=25 [km/h] dla wszystkich Dla wszystkich Vśr=2[km/h Dla wszystkich 1% klockowe 1 drewniane podsypkowa klasyczne klasyczny km: 2+173 3+15 2 km/h 2 km/h V max=2 [km/h] dla wszystkich Vśr=15 [km/h] dla wszystkich Dla wszystkich Vśr=1[km/h 3+15 koniec linii (cała linia) km: 4+96 2 km/h 2 km/h EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 15

Tereny, które nie są objęte ustaleniami obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, posiadają określoną politykę przestrzenną w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Opola. Studium nie jest dokumentem prawa miejscowego wobec czego nie stanowi podstawy do wydawania decyzji administracyjnych. Wskazuje jednak potencjalne funkcje dla terenów nie objętych ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Przy określaniu dopuszczalnych poziomów hałasu zewnętrznego na terenach nie posiadających miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, brano pod uwagę zarówno istniejące użytkowania terenu, jak też kierunki określone w Studium (..). 5.1.4. Charakterystyka systemów danych przestrzennych i narzędzi do ich stosowania W poniższej tabeli [patrz: Tabela 5-2] zestawiono źródła danych / systemy gromadzenia wykorzystanych w niniejszym opracowaniu. Podstawowe dane wykorzystane w niniejszym opracowaniu udostępnione zostały przez Urząd Miasta Opola w postaci geobazy Arc- GIS, a część danych zgromadzona została w ramach niniejszego opracowania. Tabela 5-2 Nazwa systemu / władający Baza danych osi linii kolejowych na terenie miasta. Urząd Miasta Opole Urząd Miasta Opole NMT Urząd Miasta Opole NMZ Urząd Miasta Opole Tereny zielone Urząd Miasta Opole Obszary wód powierzchniowych Urząd Miasta Opole Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Urząd Miasta Opole Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Urząd Miasta Opole Adresowa baza danych Urząd Miasta Opole Baza danych liczby mieszkańców Urząd Miasta Opole Dane przestrzenne wykorzystane w opracowaniu, ich jakość oraz źródło pochodzenia. Oprogramowanie, formaty plików Skala, dokładność w metrach Procent powierzchni analizowanego obszaru Shapefile brak danych 1% 211 Shapefile brak danych 1% 211 Shapefile brak danych 1% 211 Shapefile brak danych 1% 211 Shapefile brak danych 1% 211 Shapefile brak danych 3% 211 Shapefile brak danych 1% 211 Shapefile nie dotyczy 1% 211 XML nie dotyczy 1% 211 Data ostatniej aktualizacji EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 16

5.1.5. Podstawowe metody wykorzystane do opracowania mapy akustycznej Nazwy zastosowanych metod referencyjnych, oraz szczegółowe charakterystyki zastosowanych metod innych niż referencyjne Wymagane metody oceny hałasu w środowisku, które mają zastosowanie przy opracowaniu map akustycznych wymieniono w Dyrektywie 22/49/WE. Do chwili wprowadzenia wspólnych, jednolitych metod europejskich można stosować zmodyfikowane metodyki krajowe, bądź też w przypadku hałasu kolejowego wykorzystać holenderską krajową metodę obliczania poziomów dźwięku pochodzących od pojazdów szynowych, opublikowaną w "Reken-en Meetvoorschrift Mailverkeerslawaai'96 Ministerie Volkshuisvesting. Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, 2 listopad 1996". Realizując niniejsze opracowanie wykorzystano metodę SRM II (holenderską). Oprogramowanie używane do wykonania obliczeń akustycznych Do przeprowadzenia obliczeń rozkładu poziomu hałasu w środowisku wykorzystano program do map akustycznych CadnA. Licencja dla Urzędu Miasta Opola. Sposób wyznaczenia wskaźników długookresowych Mapa akustyczna oparta jest o wskaźniki określone przepisami: L N, oraz L DWN. Poziom L DWN zdefiniowany jest następującym wzorem, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 listopada 21 r. w sprawie sposobu ustalania wartości wskaźnika hałasu L DWN (Dz. U. z dnia 16 listopada 21 r.): gdzie: L DWN 12,1* L 4,1*( 5) 8 D LW,1*( LN = 1 * log 1 + 1 + 1 24 24 24 + + 1) L DWN - oznacza długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia (rozumianej jako przedział czasu od godz. 6 do godz. 18 ), pory wieczoru (rozumianej jako przedział czasu od godz. 18 do godz. 22 ) oraz pory nocy (rozumianej jako przedział czasu od godz. 22 do godz. 6 ), L D - oznacza długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich pór dnia w roku (rozumianych jako przedział czasu od godz. 6 do godz. 18 ), L W - oznacza długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich pór wieczoru w roku (rozumianych jako przedział czasu od godz. 18 do godz. 22 ), L N - oznacza długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku (rozumianych jako przedział czasu od godz. 22 do godz. 6 ), Należy zauważyć, iż wymieniony wyżej wskaźnik hałasu L N w decybelach stanowi zarówno jeden z parametrów obliczenia poziomu L DWN, jak również jest drugim wskaźnikiem w oparciu o które opracowuje się mapę akustyczną. Wskaźniki L DWN jak i L N wyznaczone zostały w niniejszym opracowaniu, wyłącznie metodami obliczeniowymi. EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 17

Parametry wejściowe są określone wartościami poziomów mocy akustycznej źródła hałasu, a poziomy te wyznaczane są odrębnie dla pory dziennej, wieczornej, oraz nocnej. Wyznaczanie wartości wskaźnika długookresowego odbywało się na następujących zasadach: Definicja długotrwałego średniego poziomu dźwięku L Aeq, LT zawarta w normie PN- ISO 1996-2:1999, dana jest wzorem: gdzie: L Aeq, LT N 1 = 1 * log 1 N i= 1,1*( L ) Aeq, T i N - liczba próbek dla przedziału czasu odniesienia (L Aeq,T ) i - równoważny poziom dźwięku A dla i-tej próbki, db W celu przeprowadzenia obliczeń poziomów długookresowych zgromadzone zostały informacje dotyczące charakterystycznych okresów aktywności źródeł hałasu. Na ich podstawie wyznaczono wartości składowe, równoważnych poziomów dźwięku w punkcie obserwacji: LAeq,i,j,T (gdzie i - oznacza numer okresu charakterystycznego, j- oznacza porę doby). Oszacowanie warunków sprzyjających rozprzestrzenianiu się dźwięku Zgodnie ze wskazówkami Komisji Europejskiej przyjmuje się następujące założenia dotyczące procentu czasu w jakim występują warunki sprzyjające rozprzestrzenianiu się fali akustycznej: 5 % dla pory dziennej 75% dla pory wieczornej 1% dla pory nocnej Ponadto w obliczeniach propagacji dźwięku powinno się przyjmować następujące parametry warunków meteorologicznych: średnia wilgotność względna na poziomie 8% średnie roczne ciśnienie atmosferyczne - 115hPa Określenie parametrów i charakterystycznych okresów aktywności źródeł hałasu kolejowego Intensywność ruch kolejowego w znacznie mniejszym stopniu uzależniony jest od czynników zewnętrznych w przeciwieństwie do ruchu drogowego. Pociągi, w szczególności składy pasażerskie, poruszają się z dużą regularnością w związku z czym precyzyjniej można określić czynniki wpływające na średni poziom hałasu w okresie roku. Przy sporządzaniu mapy akustycznej do określenia poziomów średniorocznych wykorzystano bazę danych o ruchu pociągów przekazaną przez Polskie Koleje Państwowe. Do obliczenia wartości L DEN i L N wykorzystano informacje o średniorocznym ruchu składów kolejowych o określonym typie zawartą w wspomnianej bazie danych, oraz wyniki pomiarów przeprowadzonych przez Urząd Miasta Opola przy liniach kolejowych w granicach miasta w 211 roku. 5.1.6. Zestawienie wyników pomiarów wykonanych dla potrzeb mapy akustycznej lub wykonanych w innym celu, a wykorzystywanych w opracowaniu mapy akustycznej Przy realizacji niniejszego opracowania wykorzystano pomiary poziomu hałasu kolejowego przeprowadzonego łącznie w 8 punktach pomiarowych na terenie miasta. Lokalizacje EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 18

punktów pomiarowych przedstawia rysunek [patrz: Rysunek 5-3]. W tabeli [patrz: Tabela 5-3] zestawione są otrzymane wyniki pomiarów. Rysunek 5-3 Lokalizacja punktów pomiarowych poziomu hałasu kolejowego. Tabela 5-3 Zestawienie punktów pomiarowych poziomu hałasu na terenie miasta Opola. Punkt Zmierzony poziom dźwięku Układ współrzędnych 2, strefa 6 L D, W L N X[m] Y[m] K1 38,9 4,4 649485 5615821 K2 61,7 59,9 649553 5615371 K3 63,8 63,1 6494155 561441 K4 52, 5,7 6492493 5613876 K5 67,3 64,3 649584 5612732 K6 59,3 57,9 6497241 5612585 K7 62,1 56,5 6497723 56994 K8 65,5 59,6 6498785 569479 Tabela 5-4 Zestawienie wyników pomiaru poziomu ekspozycyjnego Wartość SEL w db Punkt pomiarowy Pociąg Pociąg dalekobieżnrownowy Pociąg towa- Autobus szy- lokalny K1 67,4-76, - K2 86, - 96,7 - K3 82,9 9,3 94,5 8,1 K4 76, 78,7 81,8 71,4 K5 94,9 93,3 92,6 8,6 EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 19

K6 82, - 96,4 - K7 91,7 9,7 73,4 77,6 K8 97,8 92,8 92,7-5.1.7. Synteza wprowadzenia Mapa akustyczna hałasu kolejowego dla miasta Opola opracowana została zgodnie z wymaganiami artykułu 118 ustawy Prawo Ochrony Środowiska, w którym stwierdza się iż "Na potrzeby oceny stanu akustycznego środowiska [..] starosta sporządza co 5 lat, mapy akustyczne [ ]". Oceny stanu akustycznego środowiska dokonuje się obowiązkowo dla aglomeracji o liczbie mieszkańców powyżej 1 tysięcy ludzi. Część opisowa mapy zawiera charakterystykę obszaru podlegającego ocenie, identyfikuje i charakteryzuje źródła hałasu, uwarunkowania akustyczne wynikające z przepisów prawa, metody wykorzystane do dokonania oceny, wyniki badań terenowych. Ponadto zidentyfikowano tereny i ludność zagrożoną hałasem. Ze względu na brak informacji, które można by wykorzystać na potrzeby mapy akustycznej, dotyczących stanu klimatu akustycznego środowiska w przeszłości nie prowadzono szerszej analizy trędów zmian stanu akustycznego środowiska. Ponadto w dokumentacji opracowano mapę charakteryzującą hałas emitowany z poszczególnych źródeł, mapę stanu akustycznego środowiska, z zaznaczeniem terenów na których występuje przekroczenie, oraz mapę terenów zagrożonych hałasem, a w szczególności mapę budynków wraz z klasyfikacją istotności tego zagrożenia. 5.2. Kalibracja modelu obliczeniowego i niepewność uzyskanych wyników obliczeń Mapa akustyczna hałasu kolejowego dla miasta Opola opracowana została metodą obliczeniową, w oparciu o metodykę holenderską. Ze względu na znaczne różnice pomiędzy taborem kolejowym użytkowanym w Polsce i Holandii bezpośrednie zastosowanie metody obliczeniowej w pełnym zakresie jaki ona obejmuje nie jest możliwe. Upewnienie się, że opracowana mapa akustyczna odzwierciedla faktyczny stan klimatu akustycznego polega na przeprowadzeniu pomiarów poziomu hałasu w wybranych punktach na terenie miasta, oraz porównaniu uzyskanych wyników obliczeń z wynikami badań terenowych. Należy także zaznaczyć, iż wyniki badań są wykorzystywane także na etapie kalibracji modelu obliczeniowego. W poniższej tabeli zamieszczono różnice pomiędzy zmierzonymi i obliczonymi poziomami hałasu w punktach pomiarowych K1-K8.Uzyskane niskie wartości błędów powinny zagwarantować dużą dokładność opracowanej mapy, przynajmniej na tych liniach kolejowych, dla których przeprowadzone badania były reprezentatywne. Tabela 5-5 Punkt pomiarowy i obliczeniowy poziomu hałasu kolejowego Różnica pomiędzy poziomami pomierzonymi i obliczonymi po przeprowadzeniu kalibracji modelu obliczeniowego. Poziom hałasu w db LD LW LN K1-1,1-1,1 2,4 K2,2 K3,8,8,1 K4 -,3 K5 K6,9,9 1,5 EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 2

Punkt pomiarowy i obliczeniowy poziomu hałasu kolejowego Poziom hałasu w db LD LW LN K7 K8 5.3. Informacje i analizy uprzednio wykonanych map akustycznych. Niniejsze opracowanie jest pierwszym opracowaniem tego typu realizowanym dla miasta Opola i obejmującym jego cały obszar. Dotychczas Urząd Miasta posiadał mapę akustyczną tylko dla wybranych ulic (hałasu drogowego), nie były realizowane natomiast opracowania z zakresu map akustycznych kolejowych. 5.4. Informacje na temat uprzednio opracowanych i wdrożonych programów ochrony środowiska przed hałasem. Efekty wynikające z podejmowanych uprzednio działań w zakresie ochrony środowiska przed hałasem. Miasto Opole nie opracowywało dotychczas programów ochrony środowiska przed hałasem. 5.5. Ocena wpływu na klimat akustyczny, aktualnych i przewidywanych w najbliższym czasie zamierzeń inwestycyjnych. 5.5.1. Aktualne zamierzenia inwestycyjne Obecnie na terenie miasta Opola PKP - PLK prowadzą inwestycje polegającą na modernizacji fragmentu linii kolejowej oznaczonej numerem 277, tj. linii relacji Opole Groszowice Wrocław Brochów. Modernizacja prowadzona jest na odcinku od stacji Opole Wschód w stronę Wrocławia. W ramach przedsięwzięcia, poza tym iż zrealizowano zupełnie nową nawierzchnię w technologii bezstykowej ze sprężystymi mocowaniami szyn, zainstalowano także trzy ekrany akustyczne chroniące zabudowę mieszkaniową jednorodzinną i wielorodzinną znajdującą się przy ulicach Tatrzańskiej, Podsudeckiej, Narcyzów, Janusza Kusocińskiego, oraz na terenie dzielnicy Zakrzów: Chorzowską, Leśnicką i Tarnogórską. Badania hałasu przeprowadzone na terenie zabudowy jednorodzinnej przy ul. Astrów wykazały iż poziom hałasu obniżył się zarówno w okresie nocy jak i dnia do wartości poniżej 4dB(A). 5.5.2. Przewidywane zamierzenia inwestycyjne Zgodnie z informacją uzyskaną od przedstawicieli PKP PLK, na terenie miasta Opola planowana jest dalsza modernizacja linii kolejowych, w szczególności linii kolejowej E3. Na obecnym bardzo wczesnym etapie nie można jednakże mówić o szczegółowych rozwiązaniach jakie zostaną przyjęte. Nie ma także możliwości przeprowadzenia szczegółowej ilościowej oceny ich skuteczności. Niewątpliwie planowanie działania inwestycyjne wpłyną pozytywnie na stan klimatu akustycznego miasta, ponieważ wiązać się będą na pewno z modernizacją podtorzy, zastosowaniem nowych technologii montażu szyn do podtorza, itp. Biorąc pod uwagę duże zapóźnienia PKP w modernizacji linii kolejowych, wszelkie działania modernizacyjne będą miały EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 21

pozytywny skutek dla ochrony przed hałasem, pod warunkiem że nie będą wiązać się z wzrostem ilości przejeżdżających składów kolejowych. Należy także podkreślić, iż modernizacja linii kolejowych wiąże się najczęściej z procedurą oceny oddziaływania na środowisku i opracowaniem raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, co powinno być gwarantem przyjęcia rozwiązań które zapewnią dotrzymanie standardów jakości środowiska w zakresie hałasu. 5.6. Wynikowe zestawienia tabelaryczne i wykresy W niniejszym rozdziale zawarto zestawienia tabelaryczne i wykresy prezentujące skalę oddziaływania akustycznego źródeł hałasu kolejowego w porze nocnej (L N ), oraz dzienno-wieczorno-nocnej (L DWN ). Każdej tabeli odpowiada prezentacja graficzna w postaci wykresu. Tabela 5-6 Przedziały wartości w db Szacunkowa liczba lokali mieszkalnych oraz osób zamieszkujących te lokale, narażonych na hałas pochodzący od ruchu kolejowego, oceniany wskaźnikiem LDWN Liczba osób narażonych Odsetek osób narażonych w ogólnej liczbie ludności 55-6 3524 3,% 1355 6-65 184 1,6% 77 65-7 553,5% 212 7-75 84,1% 32 >75 % Liczba lokali narażonych 4 35 Szacunkowa liczba mieszkańców 3 25 2 15 1 5 Mieszkańcy Lokale 55-6 6-65 65-7 7-75 >75 Wykres 1 Szacunkowa liczba lokali mieszkalnych oraz osób zamieszkujących te lokale, narażonych na hałas pochodzący od ruchu kolejowego, oceniany wskaźnikiem LDWN EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 22

Tabela 5-7 Przedziały wartości w db Szacunkowa liczba lokali mieszkalnych oraz osób zamieszkujących te lokale, narażonych na hałas pochodzący od ruchu kolejowego, oceniany wskaźnikiem LN Liczba osób narażonych Odsetek osób narażonych w ogólnej liczbie ludności, % 5-55 3769 3,3% 145 55-6 923,8% 355 6-65 251,2 92 65-7 54,% 21 >7 % Liczba lokali narażonych 4 Szacunkowa liczba mieszkańców 35 3 25 2 15 1 5 Mieszkańcy Lokale 55-6 6-65 65-7 7-75 >75 Wykres 2 Szacunkowa liczba lokali mieszkalnych oraz osób zamieszkujących te lokale, narażonych na hałas pochodzący od ruchu kolejowego (linie kolejowe i tramwaje), oceniany wskaźnikiem LN 5.6.1. Powierzchnie obszarów eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikami L DWN i L N Przedstawione w niniejszym rozdziale zestawienia zawierają wielkości powierzchni w kilometrach kwadratowych eksponowane na hałas kolejowy. Obliczenia tych powierzchni dotyczą zarówno terenów dla których określone są dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, jak i pozostałych terenów (np. terenów nieużytków). Tabela 5-8 Powierzchnie obszarów eksponowanych na hałas kolejowy oceniany wskaźnikami L DWN i L N w kilometrach kwadratowych Poziom hałasu Kolej L DWN km 2 L N km 2 5-55 4,572 2,587 55-6 3,237 1,713 6-65 2,26 1,33 65-7 1,376,598 7-75,766,141 75-8,36,1 EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 23

Poziom hałasu A w db 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1,5 KOLEJ_LDWN KOLEJ_LN 5-6 55-6 6-65 65-7 7-75 75-8 Wykres 3 Powierzchnie obszarów eksponowanych na hałas kolejowy oceniany wskaźnikami L DWN i L N w kilometrach kwadratowych. 5.7. Zestawienie tabelaryczne zawierające podsumowanie danych i informacji opracowanych w ramach mapy akustycznej dla potrzeb informowania społeczeństwa. Niniejszy rozdział zawiera tabelaryczne zestawienie ostatecznych wyników analiz przestrzennych rozkładu poziomów hałasu charakteryzowanych wskaźnikami L DWN oraz L N. Wartości podane w tabelach odnoszą się wyłącznie do obszarów na których występują przekroczenia poziomów dopuszczalnych hałasu. Do każdej z tabel opracowano wykres prezentujący uzyskane wyniki w formie graficznej. Tabela 5-9 Podsumowanie wyników analiz rozkładu wskaźnika L DWN dla hałasu kolejowego Nazwa aglomeracji: Opole Hałas kolejowy Wskaźnik (LDWN w db) Stan warunków akustycznych środowiska niedobry zły bardzo zły < 5dB(A) > 5-1 db(a) > 1-15dB(A) > 15-2dB(A) > 2 db(a) Powierzchnia terenów zagrożonych [km 2 ],38,12 Liczba lokali,8,167,127,1 mieszkalnych [tys.] Liczba zagrożonych 2,81,434,331,25 mieszk. [tys.] Liczba budynków szkolnych i przedszkolnych Liczba budynków służby zdrowia, opieki społecznej i socjalej EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 24

2,5 2 2,81 1,5 1,8,5,434,167,38,331,127,12,25,1 do 5 db(a) > 5-1 db(a) > 1-15dB(A) > 15-2dB(A) > 2 db(a) Powierzchnia terenów zagrożonych w km kw. Liczba zagrożonych mieszkańców [tys.] Liczba budynków służby zdrowia Liczba lokali mieszkalnych [tys.] Liczba budynków szkolnych i przedszkolnych Tabela 5-1 Podsumowanie wyników analiz rozkładu wskaźnika L N dla hałasu kolejowego Nazwa aglomeracji: Opole Hałas kolejowy Wskaźnik (LN w db) Stan warunków akustycznych środowiska niedobry zły bardzo zły < 5dB(A) > 5-1 db(a) > 1-15dB(A) > 15-2dB(A) > 2 db(a) Powierzchnia terenów zagrożonych [km 2 ],245,74,28,6 Liczba lokali 1,313,323,48,12 mieszkalnych [tys.] Liczba zagrożonych 3,415,841,125,31,1 mieszkańców [tys.] Liczba budynków 1 szkolnych i przedszkolnych Liczba budynków służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 25

3,5 3 3,415 2,5 2 1,5 1,5,245 1,313 1,841,323,74,125,48,28,31,12,6,1 do 5 db(a) > 5-1 db(a) > 1-15dB(A) > 15-2dB(A) > 2 db(a) Powierzchnia terenów zagrożonych w km kw. Liczba zagrożonych mieszkańców [tys.] Liczba budynków służby zdrowia Liczba lokali mieszkalnych [tys.] Liczba budynków szkolnych i przedszkolnych 5.8. Analiza trendów zmian stanu akustycznego środowiska. Analizę trendów zmian zgodnie z punktem 7 załącznika nr 1 do rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu danych ujętych na mapach akustycznych oraz ich układu i sposobu prezentacji [Dziennik Ustaw z 27 r. Nr 187 poz. 134] opracowuje się jedynie w przypadku gdy do dyspozycji są materiały pozwalające na wykonanie takiej analizy, tj. informacje o stanach przeszłych warunków akustycznych środowiska. Niniejsze opracowanie jest pierwszym realizowanym w oparciu o wskaźniki L DWN i L N. Dotychczas opracowane dokumenty którymi dysponuje UM w Opolu nie dają dostatecznych podstaw do oceny trendów zmian klimatu akustycznego. 6. KONCEPCJA ZARZĄDZANIA HAŁASEM ŚRODOWISKOWYM 6.1. Kierunki działań wynikające z przepisów szczególnych, jako podstawa koncepcji zarządzania hałasem środowiskowym Zadania określone w załącznikach nr 1-3 do rozporządzenia Ministra środowiska z dnia 1 października 27 w sprawie szczegółowego zakresu danych ujętych w mapach akustycznych oraz ich układu i sposobu prezentacji [Dz. U. z dnia 12.1.27], na 187, poz. 134] wskazują na konieczność prowadzenia działań mających na celu zarządzanie hałasem środowiskowym tak, aby uzyskać efekty w postaci poprawy stanu klimatu akustycznego na terenach chronionych przed hałasem. Zgodnie z ustaleniami zawartymi w pkt 4, ppkt 2), 3) i 4) załącznika nr 1 Szczegółowy zakres danych ujętych na mapach akustycznych oraz ich układ i sposób prezentacji w celu ich wykorzystania do opracowania danych dla państwowego monitoringu środowiska wskazuje się następujące kierunki działań: EKOPROJEKT 45-76 Opole, ul. Wróblewskiego 43; tel./fax: (77) 456 65 16, tel. kom. 69 617 572 26