ANALIZA WYNIKÓW SPRAWDZIANU I DZIAŁANIA NAPRAWCZE KLASA VI SPRAWDZIAN 2003
WYNIKI INDYWIDUALNE Wyniki sprawdzianu uzyskane przez poszczególnych uczniów klasy szóstej szkoła otrzymała w postaci zbiorczego zestawienia oraz indywidualnych zaświadczeń od OKE w Gdańsku. Na podstawie tych materiałów powstało niniejsze opracowanie, które obejmuje analizę, interpretację i wnioski do dalszej pracy. 1. Zakres treści sprawdzianu i średnie wyniki krajowe. Obszar umiejętności Sprawdzane umiejętności Czytanie odczytywanie tekstu popularnonaukowego, odczytywanie tekstu literackiego Pisanie redagowanie listu, formułowanie odpowiedzi na zadane pytanie, przedstawianie na diagramie danych zawartych w tabeli Rozumowanie rozpoznawanie prostokąta przedstawionego w danej skali, argumentowanie, umieszczanie dat w przedziałach czasowych, porównywanie czasu trwania zdarzeń, ustalenie sposobu rozwiązywania zadania dotyczącego obliczeń pieniężnych Korzystanie z informacji Wykorzystywanie wiedzy w praktyce porządkowanie alfabetyczne wyrazów, dokonywanie wyboru programu z oferty mediów rozwiązywanie problemów praktycznych z wykorzystaniem obliczeń dotyczących: czasu, pieniędzy, procentów z danej wielkości, własności figur geometrycznych, stosowanie zasad zdrowego stylu życia, użytkowanie urządzeń technicznych zgodnie z instrukcją obsługi Liczba punktów możliwych do uzyskania Średni wynik w kraju 10 7,90 (79%) 12 8,91 (74%) 8 5,44 (68%) 2 1,74 (87%) 8 4,67 (58%) Za cały test 40 28,6 (71,5%) 2
2. Analiza wyników Poniższa tabela przedstawia wyniki indywidualne dla uczniów klasy VI. l. p. Uczeń Czytanie Pisanie Rozumowanie Korzystanie z informacji wykorzystywanie wiedzy w praktyce 1.... 6 5 3 1 2 17 2.... 8 9 7 2 5 31 3.... 4 6 2 1 3 16 4.... 7 7 5 2 4 25 5.... 8 7 4 2 1 22 6.... 9 9 4 2 2 26 7.... 3 5 3 2 3 16 8.... 9 9 7 2 7 34 9.... 9 10 5 2 6 32 10.... 2 5 1 1 3 12 1.... 7 7 7 2 5 28 12.... 10 9 4 1 5 29 13.... 9 8 4 2 3 26 14.... 4 6 0 1 2 13 15.... 6 4 1 2 1 14 W celu dokonania szczegółowej analizy wyników poszczególnych uczniów należy porównać wyniki za określone obszary umiejętności: - z liczbą punktów możliwą do uzyskania w danym obszarze (pozwoli to oszacować, na ile uczeń spełnił wymagania egzaminacyjne), - ze średnim wynikiem krajowym w danym obszarze (pozwoli to określić, na ile wynik danego ucznia różni się od wyniku przeciętnego szóstoklasisty). Dla analizowanych wyników klasy szóstej (15 uczniów) można stwierdzić, że wynik powyżej średniej krajowej uzyskało: w zakresie czytania - 7 uczniów, w zakresie pisania 5 uczniów, w zakresie rozumowania 3 uczniów, w zakresie korzystania z informacji 10 uczniów, w zakresie wykorzystywania wiedzy w praktyce 5 uczniów. Pożyteczne jest również odniesienie wyników poszczególnych uczniów do skali staninowej, z którego wynika, że: 3 uczniów osiągnęło wynik najniższy (przedział punktowy 1-14), 3 uczniów osiągnęło wynik bardzo niski (15-18 pkt), 1 uczeń osiągnął wynik niski (19-22 pkt), suma 3
3 uczniów osiągnęło wynik niżej średni (23-26 pkt), 2 uczniów osiągnęło wynik średni (27-30 pkt), 2 uczniów osiągnęło wynik wyżej średni (31-33 pkt), 1 uczeń osiągnął wynik wysoki (34-35 pkt). Należy stwierdzić, że wyniki uzyskane przez poszczególnych uczniów na sprawdzianie są w bardzo dużym stopniu zbieżne z wynikami osiąganymi przez nich w szkole (oceny klasyfikacyjne z przedmiotów nauczania, spełnianie wymagań edukacyjnych). 3. Interpretacja wyników i komunikowanie wyników uczniom. Wynik ucznia i komentarz do niego jest informacją o charakterze oceny. Należy więc odpowiednio je zakomunikować uczniowi, najlepiej w czasie indywidualnej rozmowy (wychowawca uczeń). Bardzo istotne jest określenie, czy wynik ucznia należy uznać za jego niepowodzenie, osiągnięcie przeciętne, duże czy też sukces. Przy określaniu powyższego należy wziąć pod uwagę warunki, w jakich przebiegało uczenie się i nauczanie danego ucznia. Niezbędne jest uwzględnienie następujących czynników: indywidualne (uczniowskie) inteligencja, uzdolnienia kierunkowe, stan zdrowia, motywacje, zainteresowania, absencja na zajęciach, czas przeznaczony na pracę domową; środowiskowe status społeczno-ekonomiczny rodziny ucznia, wykształcenie rodziców, warunki do odrabiania pracy domowej, stosunek rodziców do nauki, współpraca rodziców ze szkołą, środowisko rówieśnicze; pedagogiczne (szkolne) program szkoły, liczba uczniów w klasie, baza materialna szkoły, rozkład zajęć szkolnych, organizacja lekcji, wykształcenie i doświadczenie nauczycieli, poziom przygotowania się nauczycieli do zajęć, absencja nauczycieli na zajęciach (zastępstwa), współpraca między nauczycielami, metody nauczania i sprawdzania osiągnięć, stosunek nauczycieli do uczniów, podręczniki i programy nauczania, zajęcia pozalekcyjne. Przeprowadzenie analizy polega na oszacowaniu, czy warunki, w jakich przebiegało kształcenie ucznia, mogły mieć wyraźnie ujemny, neutralny czy też dodatni wpływ na osiągnięcia ucznia. WYNIKI KLASY 4
Analiza i interpretacja wyników uzyskanych przez klasę (jako oddział) daje możliwość wnioskowania o efektywności szkolnego systemu kształcenia. 1. Analiza wyników klasy. Poniższa tabela zawiera wskaźniki łatwości zadań zadań. Numer zadania Wskaźnik łatwości zadania dla całej populacji (wg raportu OKE w Gdańsku) Wskaźnik łatwości zadania dla klasy 1. 0,88 0,80 2. 0,68 0,67 3. 0,86 0,80 4. 0,94 0,80 5. 0,75 0,27 6. 0,86 0,67 7. 0,38 0,27 8. 0,48 0,33 9. 0,81 0,67 10. 0,82 0,80 11. 0,68 0,53 12. 0,74 0,67 13. 0,41 0,27 14. 0,90 0,87 15. 0,68 0,53 16. 0,87 1,00 17. 0,62 0,40 18. 0,57 0,27 19. 0,81 0,53 20. 0,61 0,47 21. 0,87 0,83 22. 0,66 0,49 23. 0,26 0,13 24. 0,66 0,62 25. 0,54 0,33 Współczynnik łatwości może mieć wartość w przedziale od 0 do 1. Prawie wszystkie wyniki (oprócz zadania 16.) analizowanej klasy są niższe od średniej wszystkich uczniów objętych badaniem. Uczniowie klasy szóstej najgorzej poradzili sobie z następującymi umiejętnościami: - analizowanie wyników obliczeń procentowych i ocenianie ich poprawności (zad. 23); 5
- rozpoznawanie prostokąta przedstawionego w danej skali (zad. 5); - wyjaśnianie na podstawie instrukcji zasady użytkowania telewizora (zad. 7); - odróżnianie języka potocznego od języka poetyckiego (zad. 13); - obliczanie długości przedziału czasowego przy podanej jego części (zad. 18). Do umiejętności najlepiej opanowanych należą: - wybieranie programu telewizyjnego przy kierowaniu się wskazanym kryterium (zad. 16); - rozpoznawanie intencji osoby mówiącej w wierszu (zad. 14); - przedstawianie za pomocą diagramu danych zapisanych w tabeli (zad. 21). Kolejna tabela przedstawia wyniki klasy osiągnięte za umiejętności opisane w poszczególnych kategoriach standardów i ich porównanie ze średnimi wynikami w skali całego kraju. Obszar umiejętności Wynik średni klasy Procent wyniku osiągniętego przez uczniów w kraju Czytanie 6,73 85% Pisanie 7,07 79% Rozumowanie 3,80 70% Korzystanie z informacji 1,67 96% Wykorzystywanie wiedzy w praktyce 3,47 74% Cały sprawdzian 22,73 79% Z powyższego zestawienia wynika, że we wszystkich obszarach umiejętności średnie wyniki klasy są niższe od wyników krajowych, a najgorzej wypada porównanie rezultatów w zakresie rozumowania i wykorzystywania wiedzy w praktyce. w pozostałych obszarach wyniki uczniów tej klasy można uznać za zadowalające (biorąc pod uwagę czynniki, które miały wpływ na wyniki). 2. Kontekstowa interpretacja wyników klasy. Wyniki sprawdzianu są tylko jednym ze wskaźników osiągnięć uczniów. Należy pamiętać, że wyniki te, choć są obiektywne, to jednak ustępują ocenom szkolnym pod względem zakresu informacji. Sprawdzian trwa tylko 60 minut, a nauczyciel obserwuje i ocenia ucznia w cią- 6
gu całego okresu nauki z pełnego zakresu treści przewidzianych programem kształcenia. Konieczne jest zatem wzięcie pod uwagę czynników kontekstowych, które miały wpływ na wyniki sprawdzianu (podane niżej stwierdzenia dotyczą klasy jako całości i nie mogą być odnoszone do poszczególnych uczniów). Inteligencja uczniów klasy poniżej przeciętnej (5 uczniów posiadało opinie poradni psychologiczno-pedagogicznej o dostosowaniu wymagań). Aspiracje uczniów przeciętne. Motywacja do nauki poniżej przeciętnej. Czas przeznaczony na prace domową przeciętny. Wykształcenie rodziców poniżej przeciętnej (większość z wykształceniem podstawowym i zasadniczym). Status społeczno-ekonomiczny rodziców poniżej przeciętnej (bezrobocie, tereny po byłych PGR-ach, wszelkie dochody rodzin przeznaczane są wyłącznie na zapewnienie podstawowych potrzeb, utrudniony dostęp do pozaszkolnych źródeł informacji brak w domach książek, czasopism, komputera). Warunki pracy domowej przeciętne. Współpraca rodziców ze szkołą poniżej przeciętnej (zainteresowanie rodziców wzrastało jedynie wtedy, gdy ich dziecko zaczynało mieć poważne problemy edukacyjne). Brak zajęć dydaktyczno-wyrównawczych na II etapie kształcenia (klasy IV-VI). Niska frekwencja niektórych uczniów na zajęciach szkolnych. Analiza wpływu czynników indywidualnych, środowiskowych i pedagogicznych powinna prowadzić do podnoszenia jakości pracy szkoły i została uwzględniona w planie pracy szkoły na rok szkolny 2003/2004. DZIAŁANIA NAPRAWCZE, WYNIKAJĄCE Z ANA- LIZY RAPORTU SPRAWDZIANU KLASY SZÓSTEJ W 2003 R. 7
1. Przeprowadzić szkoleniowe posiedzenia Rady Pedagogicznej na temat umiejętności analizy raportu oraz tworzenia planów podnoszenia jakości pracy. 2. Przy realizacji planów nauczania z poszczególnych przedmiotów uwzględniać w pierwszej kolejności standardy wymagań egzaminacyjnych. 3. Stosować w większym stopniu formy sprawdzania wiedzy i umiejętności zbliżone do form sprawdzianu w klasie szóstej. 4. Szczególnie kształcić te umiejętności, których współczynnik łatwości dla klasy jest niższy niż 0,70. 5. Wprowadzić zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze w klasach IV- VI. 6. Na zajęciach pozalekcyjnych rozwijać umiejętności uczniów określone standardami egzaminacyjnymi. 7. Prowadzić pedagogizację rodziców mającą na celu uświadomienie im ich nadrzędnej roli w wychowaniu i edukacji dzieci. W powyższym opracowaniu wykorzystano: 1. Raport ze sprawdzianu przeprowadzonego w kwietniu 2003 roku w szóstych klasach szkół podstawowych na terenie województw kujawskopomorskiego i pomorskiego. 2. Prezentacje wyników sprawdzianu 2003 w szóstej klasie szkoły podstawowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Opracował: Jan Ogorzalek 8