OPIS PRZEDMIOTU / MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu / modułu w języku polskim Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka 2. Nazwa przedmiotu / modułu w języku angielskim Early Facilitating Development of Child 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki, Pracownia pedagogiki osób niepełnosprawnych 4. Kod przedmiotu / modułu 5. Rodzaj przedmiotu / modułu (obowiązkowy lub fakultatywny) Obowiązkowy 6. Kierunek studiów Pedagogika specjalna Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną 7. Poziom studiów (I lub II stopień) I stopień 8. Rok studiów II rok 9. Semestr (zimowy lub letni) semestr zimowy 10. Forma zajęć i liczba godzin 15 godzin wykładów, 30 godzin ćwiczeń 11. Imię, nazwisko, tytuł / stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia dr Małgorzata Skórczyńska, dr Barbara Winczura 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu / modułu oraz zrealizowanych przedmiotów Brak wymagań 13. Cele przedmiotu: C-1 Poznanie terminologii stosowanej w pedagogice małego dziecka C-2 Opanowanie podstawowej wiedzy na temat rozwoju małego dziecka oraz przyczyn i objawów wybranych zaburzeń rozwoju C-3 Zdobycie wiedzy w zakresie metod diagnozowania i wspomagania rozwoju małego dziecka stosowanych w pracy pedagoga
14. EK_01 EK_02 EK_03 EK_04 EK_05 EK_06 EK_07 EK_08 EK_09 Zakładane efekty kształcenia: zna podstawową terminologię używaną w pedagogice i pedagogice specjalnej, rozumie jej źródła i zastosowania w obrębie pokrewnych dyscyplin naukowych ma elementarną wiedzę o miejscu pedagogiki specjalnej w systemie nauk oraz o jej przedmiotowych i metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami naukowymi. ma podstawową wiedzę na temat rozwoju człowieka w cyklu życia w aspekcie biologicznym, psychologicznym, pedagogicznym oraz społecznym posiada podstawową wiedzę z zakresu profilaktyki społecznej i promocji zdrowia ukierunkowaną na zastosowanie praktyczne w działaniach na rzecz osób z niepełnosprawnością i niedostosowanych społecznie. ma podstawową, uporządkowaną wiedzę o systemach wsparcia osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, ich specyfice i procesach w nich zachodzących. ma podstawową wiedzę o uczestnikach działalności edukacyjnej, wychowawczej, opiekuńczej, kulturalnej, pomocowej i terapeutycznej. ma podstawową wiedzę o różnych środowiskach wychowawczych, ich specyfice i procesach w nich zachodzących, w szczególności tych, mających wpływ na funkcjonowanie psychospołeczne osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie. posiada elementarną wiedzę na temat etycznych i profesjonalnych aspektów roli zawodowej umożliwiającą opisywanie, rozumienie, interpretowanie i projektowanie własnej praktyki pedagogicznej ukierunkowaną na zastosowanie w działaniach na rzecz osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie. potrafi w sposób precyzyjny i spójny, z wykorzystaniem różnych ujęć teoretycznych, wypowiadać się w mowie i piśmie posiada umiejętność konstruowania rozbudowanych ustnych i pisemnych uzasadnień na tematy dotyczące różnych zagadnień pedagogicznych z wykorzystaniem różnych ujęć teoretycznych, Symbole kierunkowych efektów kształcenia: K_W01 K_W02 K_W04 K_W10 K_W13 K_W14 K_W19 K_W20 K_U03
EK_10 EK_11 EK_12 EK_13 EK_14 EK_15 korzystając zarówno z dorobku pedagogiki, pedagogiki specjalnej i pokrewnych dyscyplin naukowych. posiada umiejętności obserwowania, diagnozowania, wyjaśniania złożonych sytuacji edukacyjnych i wychowawczych w procesie kształcenia i wspierania osób o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań. ma rozwinięte umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej, potrafi używać języka specjalistycznego i porozumiewać się w sposób precyzyjny i spójny przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie pedagogiki specjalnej, jak i z odbiorcami spoza grona specjalistów potrafi animować prace nad rozwojem uczestników procesów edukacyjnych, rehabilitacyjnych, wychowawczych i resocjalizacyjnych oraz wspierać ich samodzielność w zdobywaniu wiedzy, a także inspirować do działań na rzecz uczenia się przez całe życie potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki specjalnej oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizowania i potrafi animować prace nad rozwojem własnym oraz rozwojem uczestników procesów edukacyjno-wychowawczych, rehabilitacyjnych, resocjalizacyjnych oraz wspierać ich samodzielność w zdobywaniu wiedzy, a także inspirować do działań na rzecz uczenia się przez całe życie potrafi zaprogramować, ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań związanych z różnymi sferami działalności rehabilitacyjnej, edukacyjnej, terapeutycznej i resocjalizacyjnej oraz przeprowadzić zaprojektowane zajęcia ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia interpretowania problemów rehabilitacyjnych, edukacyjnych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, pomocowych K_U05 K_U06 K_U07 K_U10 K_U13 K_K01 K_K02
EK_16 EK_17 EK_18 EK_19 ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań rehabilitacyjnych, edukacyjnych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych; jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych; wykazuje aktywność, podejmuje trud i odznacza się wytrwałością w realizacji indywidualnych i zespołowych działań profesjonalnych w zakresie pedagogiki specjalnej jest wrażliwy na problemy osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie, ich edukację i rozwój społeczny, gotowy do komunikowania się i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami niebędącymi specjalistami w danej dziedzinie uznaje autonomię i podmiotowość wychowanka/ucznia/podopiecznego w podejmowanych działaniach z zakresu pedagogiki specjalnej, docenia znaczenie procesów normalizacyjnych w środowisku osób z niepełnosprawnością odznacza się odpowiedzialnością za własne przygotowanie do pracy, podejmowane decyzje i prowadzone działania oraz ich skutki, czuje się odpowiedzialny wobec ludzi, dla których dobra stara się działać, wyraża taką postawę w środowisku specjalistów i pośrednio modeluje to podejście wśród innych. K_K03 K_K04 K_K09 15. Treści programowe: Podstawowe pojęcia: wczesna interwencja, wspomaganie rozwoju, dziecko ryzyka. Dwa modele podejścia do niepełnosprawności: medyczny i społeczny. Cele i zasady wczesnej interwencji. Teoretyczne podstawy wczesnej interwencji: perspektywa prewencyjna, ekologiczna teoria człowieka U.Bronfenbrennera, systemowe podejście do rodziny, indywidualizacja podejścia. Przywiązanie strategie (wzorce) przywiązania, fazy kształtowania się przywiązania. Model procesu diagnostycznego we wczesnej interwencji ( udział pedagoga). Zasady badania małego dziecka; podstawowe narzędzia diagnostyczne stosowane przez pedagoga. Znaczenie zabawy w rozwoju dziecka z niepełnosprawnością. Wybrane sposoby wspomagania rozwoju małego dziecka w rodzinie: sytuacyjne uczenie się, uczenie się przez pośrednictwo (MLE; Mediated Learning Experience), czas podłogowy (floor time) według S. Greenspana. Funkcjonowanie małego dziecka z dysfunkcją integracji sensorycznej i sposoby minimalizowania zaburzeń w warunkach domowych. Wybrane aspekty diagnozowania i terapii małego dziecka z autyzmem. Planowanie działań i dokumentowanie pracy przez pedagoga. 16. Zalecana literatura (podręczniki) B.B. Kaczmarek., Wspomaganie rozwoju dzieci z zespołem Downa teoria i praktyka,oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków, 2008 Pilecka J., Znaczenie wczesnej diagnozy zaburzeń rozwoju dziecka dla wyboru właściwej terapii (w:) Wspomaganie rozwoju dzieci ze złożonymi zespołami zaburzeń, Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci z Zaburzeniami Genetycznymi GEN, Wydawnictwo PTP, Poznań 2005 E. Pisula, Małe dziecko z autyzmem. Diagnoza i terapia, GWP, Gdańsk 2005. T. Serafin, Wybrane aspekty dotyczące możliwości prowadzenia działań wspierających rozwój małych dzieci zagrożonych niepełnosprawnością lub niepełnosprawnych oraz ich rodziny. Oficyna Wyd. Impuls, Kraków 2012
M. Skórczyńska, Współczesne tendencje we wczesnej interwencji u dzieci zagrożonych niepełnosprawnością lub niepełnosprawnych. Perspektywa edukacyjna, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006. Wiśniewska M., Wspomaganie rozwoju dziecka z niepełnosprawnością intelektualną. Poradnik dla rodziców i terapeutów, Oficyna Wydawnicza Impuls Kraków 2010 Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka, B. Cytowska, B. Winczura (red.), Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006. 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu / modułu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: kolokwium 18. Język wykładowy Polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Godziny zajęć (według planu studiów) z nauczycielem: - wykład - ćwiczenia Praca własna studenta: - przygotowanie do zajęć - czytanie wskazanej literatury - przygotowanie do egzaminu 15 10 20 Suma godzin 90 Liczba punktów ECTS 3 Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 15 30