Aspects of the Rise of Economic Individualism A Criticism of Max Weber and his School H. M. ROBERTSON PREZENTACJA: PIOTR KOCISZEWSKI
Kilka słów o autorze Hector Menteith Robertson (1905-1984) - Urodzony w Leeds - Absolwent Leeds University - Doktorat w Cambridge w 1929 r. - Członek Political Economy Club prowadzonego przez Keynesa - W roku 1930 przyjął posadę wykładowcy Historii Ekonomii na Uniwersytecie w Kapsztadzie - W 1933 powstał tekst krytykujący Maxa Webera i jego dzieło
Kontekst historyczny Wielki kryzys gospodarczy przełomu lat 20 i 30 XX w. Popularyzacja keynesizmu, a w tym interwencjonizmu państwa w gospodarkę
Krytyka teorii Maxa Webera Teoria popularna ze względu na propagandę religijną Brak poparcia w faktach historycznych Protestantyzm mógł się przyczynić do rozwoju kapitalizmu ale nie jest jego źródłem
Krytyka teorii Maxa Webera cd. Zamierzam zarabiać pieniądze, póki to możliwe Jakub Fugger A wealthy man addicted to his pleasure and his profits, finds Religion to be a traffic so entangled, and of so many piddling accounts that of all mysteries he cannot skill to keep a stock going upon that trade. John Milton
Krytyka teorii Maxa Webera cd. Weber uważał, że: Duch kapitalizmu jest tworem reformacji przed reformacją nie było kapitalizmu Robertson udowadnia, że nie jest to prawdą
Czasy przed-reformacyjne Średniowiecze
Średniowiecze to także:
Handel średniowieczny Miasta śródziemnomorskie (Wenecja, Genewa, Piza, Florencja) Kraje nadbałtyckie (np. handel rybny) Powstały szlaki targowe pomiędzy tymi ośrodkami (np. Frankfurt, Strassburg, Norymberga) Zasiedlenie tych miast kupcami (potencjalni kapitaliści)
Handel średniowieczny Handel średniowieczny uważano za nieistotny (mały obrót pieniężny w porównaniu z czasami ówczesnymi) Podobnie można by było sądzić, że w średniowieczu mało wiedziano o życiu miejskim, gdyż miasta były o wiele mniejsze niż ówcześnie.
Fakty historyczne 1273 Eksport z Anglii do Francji wełny o wartości (1 mln ówcześnie, przedsiębiorstwo Scottiego z Piacenzy miało 6,25-6,4% udziału w tym eksporcie) 1254 Kilku mieszkańców Arras spłaciło okup hrabiego Guiness (20 tys. liwrów) 1339 Trzech kupców pożyczyło Edwardowi III 54 tys. floryn (około 28 tys. ) 1429 Giovanni Medici zostawił swym synom majątek wartości 179 tys. floryn z czego 140 tys. (70 tys. ) było kapitałem używanym do handlu Pomimo religijnego potępiania gromadzenia dóbr materialnych kupcy powiększali swoje zasoby kapitału
Organizacje zajmujące się handlem Peruzzi 16 gałęzi, 140 oddziałów na terenie Europy Acciajouli w roku 1341 41 agentów zajmujących się handlem i transakcjami finansowymi Czy można je traktować jako kapitalistyczne? Tak, ale kapitalistyczne inaczej niż obecnie Kapitalista handlowiec Różne etapy produkcji Kupcy kontrolowali siłę roboczą poprzez środki finansowe
Wyprawy krzyżowe - krucjaty Powstawały organizacje przedsiębiorstwa wykorzystujące krucjaty do celów zarobkowych np. Maona (Genewa rok 1347) reprezentująca interesy grupy mieszczan chcących przejąć skolonizowaną wyspę Chios, posiadającą znaczące złoża ałunu
Zarządzanie ryzykiem Godryk z Finchale Handel na rynkach o różnych poziomach cen. Powiększał swoje zasoby pieniężne tylko na zasadach kupna, sprzedaży oraz re-inwestycji zysków
Spekulacja Bill of Exchange Zasady dotyczące realizacji weksli
Kościół katolicki Zakony Cystersów jako banki hipoteczne Pobieranie podatków przez organizacje finansowe
Rozwój księgowości Włochy XIV w. zasada podwójnego księgowania Szkoły uczące jak dobrze zarządzać kapitałem
Podsumowanie Aby dobrze wykonywać swój zawód nie potrzebne jest powołane ( calling ) Kapitalizm zaczął rozwijać się w średniowieczu mimo niesprzyjających warunków Duch kapitalizmu nie jest wynikiem reformacji, ale jest ukryty w ludzkiej naturze Nie etyka Protestancka miała wpływ na kapitalizm, lecz odwrotnie W czasach obecnych kapitalizm najpopularniejszym systemem gospodarczym, pomimo różnic kulturowych i religijnych
Krytyka krytyki Talcott Parsons (1902-1979) Amerykański socjolog Wykładowca na Harvardzie (1927-1973) Autor - H.M. Robertson on Max Weber and His School Spór na dwóch płaszczyznach
Dziękuję za uwagę!