NATURA PRZEDSIĘBIORSTWA

Transkrypt

1 INSTYTUCJE GOSPODARKI RYNKOWEJ Jerzy Wilkin i Dominika Milczarek-Andrzejewska KONSPEKT WYKŁADU 11 Nowa teoria mikroekonomiczna Koncepcje przedsiębiorstwa i przedsiębiorczości NATURA PRZEDSIĘBIORSTWA Podstawowe pytania dotyczące natury przedsiębiorstwa: transakcja realizowana w ramach firmy a transakcja pomiędzy oddzielnymi firmami stopień integracji pionowej i poziomej granice przedsiębiorstwa wewnętrzna struktura organizacyjna współczesnych wielkich przedsiębiorstw 2 Neoklasyczna TEORIE FIRMY Podejście oparte na teorii agencji Podejście związane z kosztami transakcji Nowa teoria firmy 3 1

2 NEOKLASYCZNA TEORIA PRZEDSIĘBIORSTWA Założenia teorii neoklasycznej Cel przedsiębiorstwa Analiza działalności przedsiębiorstwa czarna skrzynka Prostota 4 KRYTYKA NEOKLASYCZNEJ TEORII PRZEDSIĘBIORSTWA Inne cele przedsiębiorstwa John Kenneth Galbraith The New Industrial State 1967 Wielkość przedsiębiorstwa Definicja przedsiębiorstwa Struktura organizacji Peter Drucker The Practise of Management PODEJŚCIE OPARTE NA TEORII AGENCJI Optymalny kontrakt pomiędzy zwierzchnikiem a agentem. Problem: kontrakt kształtujący bodźce w firmie a kontrakt pomiędzy oddzielnymi firmami Inne ujęcie - pozytywna teoria agencji 6 2

3 PODEJŚCIE ZWIĄZANE Z Ronald Coase: (The Nature of the Firm 1937); Armen Alchian i Harold Demsetz (Production, Information Costs and Economic Organization 1972); Benjamin Klein, Robert Crawford i Armen Alchian (Vertical Integration, Appropriable Rents and the Competitive Process 1978); Oliver Williamson (Market and Hierarchies 1975). 7 Ronald Coase: PODEJŚCIE ZWIĄZANE Z Kiedy transakcja ma miejsce w ramach firmy a kiedy na rynku? Rynek i przedsiębiorstwo są alternatywnymi formami alokacji zasobów Wybór form zależy od wysokości kosztów transakcji z nią związanych Ale też odmienne mechanizmy alokacji powodują powstawanie odmiennych kosztów transakcji 8 PODEJŚCIE ZWIĄZANE Z Armen Alchian i Harold Demsetz: Przedsiębiorstwo jako koalicja współpracujących ze sobą osób; Rola właściciela przedsiębiorstwa Stosunki wewnątrz przedsiębiorstwa a stosunki na rynku 9 3

4 PODEJŚCIE ZWIĄZANE Z Benjamin Klein, Robert Crawford i Armen Alchian oraz Oliver Williamson Przedsiębiorstwo (lub inna organizacja) jako podstawowy przykład kontraktu niepełnego; Koszty transakcji związane z przygotowaniem kontraktu; Dopełnianie i renegocjowanie kontraktu. 10 GRANICE PRZEDSIĘBIORSTWA Wyspecjalizowanie zasobów a przewaga przedsiębiorstwa nad rynkiem Ronald Coase: Przedsiębiorstwo jako sieć zintrenalizowanych kontraktów Sanford Grossman i Oliver Hart (The Costs and Benefits of Ownership 1986) Koncentracja własności zasobów wyspecjalizowanych Możliwości motywowania stron kontraktu 11 GRANICE PRZEDSIĘBIORSTWA Outsourcing Moda czy trwały element praktyki gospodarczej? Zjawisko nowe, czy z nową nazwą? Każdego zadania, czy tylko niektórych? Zawsze z korzyścią? E. Płusa Powierzanie podmiotom zewnętrznym zadań związanych z zarządzaniem kadrami a efektywność przedsiębiorstwa (2006) 12 4

5 KULTUROWE ŹRÓDŁA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI B. Berger Kultura przedsiębiorczości (1994) Przedsiębiorczość a wpływ czynników społecznych M. Weber, Etyka protestancka i duch kapitalizmu (1905) Etyka wczesnego kalwinizmu a życie gospodarcze F. Fukuyama (1995): Zaufanie jako podstawa etyki biznesu i efektywnego gospodarowania Przedsiębiorczy familizm, np. w Hongkongu, Chinach, Włoszech Korzyści skali i zaufanie 13 PODSUMOWANIE Zaakceptowanie przez część współczesnych ekonomistów ograniczeń ludzkiej racjonalności pobudziło rozwój teorii kosztów transakcji, praw własności, niekompletnych kontraktów, a te pozwoliły na rozwój nowej ekonomii firmy (Ząbkowicz 2005). 14 5