EKONOMIA Wydawnictwo WAM Księża Jezuici Kraków 2012

Transkrypt

1 Leszek Jasiński EKONOMIA etyka i Wydawnictwo WAM Księża Jezuici Kraków 2012

2 Spis treści WSTĘP CZY CENY MOGĄ BYĆ SPRAWIEDLIWE? Problem ekonomiczny Problem etyczny CZY JEST MOŻLIWY SPRAWIEDLIWY HANDEL? W stronę przemyślanej konsumpcji Kawa po sprawiedliwej cenie W stronę handlu na zmienionych zasadach NA CZYM POLEGA WYZYSK? Wyzysk a rozwiązania ekonomiczne Tajemnice taniej odzieży JAK OCENIAĆ NIERÓWNOŚCI W POZIOMIE DOCHODÓW? Nierówności w wymiarze międzynarodowym Nierówności w wymiarze wewnątrzkrajowym Przyczyny występowania nierówności JAK WALCZYĆ Z UBÓSTWEM? Rozmiary współczesnego ubóstwa Standardowe działania ekonomiczne Działania niestandardowe JAK ROZUMIEĆ SPRAWIEDLIWOŚĆ W GOSPODARCE I SPOŁECZEŃSTWIE? Problem sprawiedliwości w tradycji europejskiej Sprawiedliwość i dobrobyt opis sformalizowany Sprawiedliwość w oczach ekonomistów CZY ZBROJENIA SŁUŻĄ ROZWOJOWI GOSPODARKI? Wojna, zbrojenia, moralność... 83

3 8 spis treści Zbroić się, czy się nie zbroić problem ekonomiczny Z historii zbrojeń na świecie CZY NA DŁUŻSZĄ METĘ GROZI ŚWIATU BRAK ŻYWNOŚCI? Maltuzjanizm i jego weryfikacja Niestabilny światowy rynek żywności Problem wyczerpywania się zasobów CZY NAUKI EKONOMICZNE POTRZEBUJĄ ETYKĘ? Teoria ekonomiczna a etyka Ewolucja związków między ekonomią i etyką Praktyka gospodarcza a etyka JAK W NAUKACH EKONOMICZNYCH ROZUMIE SIĘ PRAWDĘ? Alternatywne definicje prawdy Wybrane koncepcje nauki z drugiej połowy XX wieku Wpływ filozofii na ekonomię Przyczyny rozbieżności między ekonomią a filozofią nauki JAK W EKONOMII DOCHODZI SIĘ DO PRAWDY? Z metodologii ekonomii Pragmatyczny trójkąt niemożliwości Ograniczenia praktyczne CZY PAŃSTWO NARODOWE NALEŻY DO PRZESZŁOŚCI? Czas państw narodowych Czas państw otwartych granic CZY BĘDĄ NAS PRZEŚLADOWAĆ KRYZYSY GOSPODARCZE I BAŃKI SPEKULACYJNE? Periodyczność załamań Wielka depresja i wielka recesja Anatomia spekulacyjnej bańki JAKIE SĄ ODMIANY SYSTEMU RYNKOWEGO I ICH KONSEKWENCJE POZAEKONOMICZNE? Gospodarka rynkowa gospodarka nierynkowa Odmiany gospodarki rynkowej Konsekwencje pozaekonomiczne Polska specyfika

4 spis treści CZY SYSTEM RYNKOWY JEST SKAZANY NA UPADEK? Przyczyny długowieczności kapitalizmu Niektóre wyzwania jutra NA CZYM POLEGA TRZECIA DROGA W GOSPODARCE? Dyskusyjne przykłady Kryteria wyróżniania nowych dróg Uwagi o alternatywie chrześcijańskiej Specyfika społecznej gospodarki rynkowej W kręgu propozycji radykalnych i nieprecyzyjnych JAK MOŻNA ROZTRWONIĆ SWÓJ POTENCJAŁ ROZWOJOWY? Casus Argentyna Casus kraje surowcowe Casus grupy interesu Casus Polska? CZY DYKTATURA DOBRZE SŁUŻY GOSPODARCE? Galeria dyktatorów Galeria autokratów Galeria statystyczna Galeria problemów ogólnych Gospodarka pod rządami dyktatorów Warunek czy hamulec rozwoju? CZY NIERÓWNOWAGA W GOSPODARCE MA ZWIĄZEK Z ETYKĄ? Rodzaje nierównowagi Rozmiary nierównowagi JAK BARDZO RELIGIA WSPIERA ROZWÓJ GOSPODARCZY? Krąg stereotypów Niejednoznaczność statystyczna Kwestia interpretacji CZY SYSTEM RYNKOWY WYMAGA ETYKI PROTESTANCKIEJ? Wspieranie rozwoju Sprawności nie tylko moralne Obawy przed rozwojem Poglądy Maksa Webera i Wernera Sombarta

5 10 spis treści 22. CZY ZDROWA MORALNOŚĆ POMAGA W ROZWOJU GOSPODARCZYM? Przyczyny sukcesów, przyczyny porażek Warto o nich pamiętać CZYM JEST, A CZYM NIE JEST, KATOLICKA ETYKA SPOŁECZNA? Tematyka społeczna w Biblii Zasady i główne problemy etyki Solidarność i bezrobocie Uwagi o zasadzie pomocniczości JAK WYPACZA SIĘ SENS USTALEŃ NA GRUNCIE EKONOMII? Przedmiot zamieszania: gospodarka krajowa Przedmiot zamieszania: relacje międzynarodowe CZY JEST SZANSA, BYŚMY WSZYSCY BYLI SZCZĘŚLIWI?