Ochrona przedemerytalna Zakaz dyskryminacji po obniżeniu wieku w zatrudnieniu przydatna emerytalnego strategia, orzecznictwo kogo i w jakim sądów zakresie pracy obejmie? 1
Bardzo długaprzedemerytalna umowa terminowa zawarta jeszcze przed 22 lutego 2016 r. co może pracodawca Ochrona po obniżeniu wieku emerytalnego kogo i w jakim... Prawo pracy dla specjalistów WYJĄTKOWE EBOOKI ZA DARMO DLA CIEBIE Pracujesz w kadrach, płacach? Interesuje Cię prawo pracy i wynagrodzenia pracowników? Pobierz darmowe ebooki. CZAS PRACY Ruchomy czas pracy obliczyć ZakazJak dyskryminacji wynagrodzenie w zatrudnieniu w miesiącu, w którym Rada pracowników i inna nieobecność powoływanie i zasady funkcjonowania przydatna strategia, wystąpiła choroba orzecznictwo sądów pracy Ruchomy Zakaz dyskryminacji pracy wczas zatrudnieniu przydatna strategia, orzecznictwo sądów pracy cena: 24,90 zł OR 1 Jeśli: j esteś specjalistą ds. personalnych, ds. płac, zarządzasz działem kadr, płac, chcesz wiedzieć, co dzieje się w prawie pracy i płacach i jakie są skutki zmian w praktyce, chcesz znać interpretacje bieżących problemów poprzez stanowiska urzędów oraz orzeczenia. KLIKNIJ i pobierz bezpłatne e-poradniki! 2
Kierownik grupy wydawniczej: Agnieszka Konopacka-Kuramochi Wydawca: Agnieszka Gorczyca Redaktor: Szymon Sokolik ISBN 978-83-269-6005-5 Copyright by Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2017 Skład i łamanie: Triograf Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul Łotewska 9a, 03-918 Warszawa tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10 Niniejszy e-book chroniony jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Zaproponowane w niniejszym poradniku wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w poradniku wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. 3
Ochrona przedemerytalna po obniżeniu wieku emerytalnego kogo i w jakim... Ochrona przedemerytalna po obniżeniu wieku emerytalnego kogo i w jakim zakresie obejmie? Monika Frączek trener na szkoleniach, były główny specjalista w Departamencie Prawa Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej DORADCA KADROWEGO Katarzyna Pietruszyńska radca prawny, specjalista z zakresu prawa pracy Część pracowników skorzysta z ochrony przedemerytalnej także po osiągnięciu obniżonego wieku emerytalnego. Jeśli bowiem ochrona przedemerytalna pracownika rozpocznie się jeszcze przed 1 październikiem 2017 r., obejmie 4 lata liczone od dotychczasowego wyższego wieku przedemerytalnego. Jeśli zaś pracownik uzyska dotychczasowy wiek emerytalny po tej dacie 4-letni okres ochronny będzie liczony właśnie od 1 października 2017 r. Z tego tekstu dowiesz się m.in.: ``Czy obniżenie wieku emerytalnego skraca okres ochronny... 7 ``Kiedy zaczyna się okres ochronny w przypadku prawa do wcześniejszej emerytury... 9 ``Czy emerytura pomostowa wpływa na okres ochronny... 10 ``Czy można zwolnić z powodu osiągnięcia wieku emerytalnego... 11 ``Czy okres wypowiedzenia może upłynąć już w czasie ochronnym... 13 ``Czy można zwolnić osobę w wieku przedemerytalnym na podstawie tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych... 13 ``W jakich przypadkach można wręczyć wypowiedzenie zmieniające... 14 ``Czy renta uchyla ochronę... 15 4
Pracodawca nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę, jeśli: z brakuje mu nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego i z okres zatrudnienia (staż pracy) umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Ten ostatni warunek dotyczy tylko osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r., ponieważ w przypadku osób młodszych nie ma wymogu posiadania odpowiedniego okresu składkowego i nieskładkowego aby przejść na emeryturę, wystarczy samo osiągnięcie wieku emerytalnego. Kodeks pracy nie definiuje pojęcia wiek emerytalny. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego przyjmuje się, że chodzi tu o wiek emerytalny, o którym mowa w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 887). Zatem ochrona dotyczy okresu 4 lat przed osiągnięciem tzw. powszechnego wieku emerytalnego, czyli tego, który do końca 2012 roku rozpoczynał się w wieku: z 60 lat w przypadku kobiet, z 65 lat w przypadku mężczyzn, natomiast od 2013 roku był stopniowo wydłużany i docelowo miał wynieść 67 lat zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn. Zdaniem Sądu Najwyższego: Przez określony w art. 39 k.p. wiek emerytalny należy rozumieć wiek określony w przepisach emerytalnych, umożliwiający nabycie uprawnień emerytalnych z mocy prawa. Ochroną przed wypowiedzeniem objęty jest więc pracownik, który z chwilą osiągnięcia wieku odpowiedniego dla swojego rodzaju zatrudnienia będzie miał na mocy obowiązujących przepisów możliwość uzyskania prawa do emerytury. Wyrok SN z 30 września 2014 r., II PK 283/13, LEX nr 1551338 Zdaniem Sądu Najwyższego: Za wiek emerytalny w rozumieniu art. 39 k.p. uważa się tzw. powszechny wiek emerytalny oraz wiek uprawniający do przejścia na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym, który dla określonych kategorii pracowników jest normalnym ustawowym wiekiem emerytalnym. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 6 grudnia 2012 r., III APa 28/12, LEX nr 1239913 5
Ochrona przedemerytalna po obniżeniu wieku emerytalnego kogo i w jakim... Obniżenie wieku emerytalnego nie skraca okresu ochronnego Znowelizowane przepisy ustawy o emeryturach i rentach, które wejdą w życie 1 października 2017 r., przewidują powrót do poprzedniego, niższego wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn. Zgodnie z przepisami przejściowymi pracownicy, którzy: z w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej są objęci ochroną przedemerytalną (z art. 39 Kodeksu pracy) lub z osoby, które byłyby objęte taką ochroną, jeżeli w tym dniu pozostawaliby w stosunku pracy, od dnia wejścia w życie ustawy korzystają z ochrony przedemerytalnej do osiągnięcia wieku emerytalnego wynikającego z przepisów dotychczasowych (art. 28 ustawy z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw). przykład Rozpoczęcie wieku ochronnego przed wejściem w życie nowelizacji co z ochroną? Pracownica urodziła się w grudniu 1958 roku. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami jej wiek emerytalny wynosił 62 lata. Wiek przedemerytalny 58 lat osiągnęła w grudniu 2016 roku, a więc przed wejściem w życie nowych przepisów. Ochroną przedemerytalną będzie objęta do grudnia 2020 roku (a więc do ukończenia 62, a nie 60 lat). Ta zasada będzie dotyczyła także sytuacji, gdy na dzień wejścia w życie nowych przepisów dana osoba nie będzie zatrudniona. 6 przykład Zatrudnienie osoby przedemerytalnej po wejściu w życie nowych przepisów Pracownica urodziła się w grudniu 1958 roku Zgodnie z dotychczasowymi przepisami jej wiek emerytalny wynosił 62 lata. Wiek przedemerytalny 58 lat osiągnęła w grudniu 2016 roku. czyli przed wejściem
w życie nowych przepisów. Pracownica ta ma umowę na czas określony, która zakończy się 31 sierpnia 2017 r. również przed wejściem w życie nowych zasad. Załóżmy, że osoba ta podejmie nowe zatrudnienie od 1 stycznia 2019 r. (czyli już po jej 60 tych urodzinach). Nowy pracodawca powinien pamiętać, że pracownica ta będzie chroniona przed wypowiedzeniem do grudnia 2020 roku. Natomiast pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej nie są objęci ochroną przedemerytalną z art. 39 Kodeksu pracy i osiągną wiek emerytalny wynoszący: z dla kobiet 60 lat i z dla mężczyzn 65 lat przed upływem 4 lat od dnia wejścia w życie ustawy, będą chronieni przez okres 4. lat licząc od dnia wejścia w życie nowelizacji. Także wówczas, gdy upływ tego okresu przypadnie po osiągnięciu wieku 60 lat przez kobiety i wieku 65 lat przez mężczyzn (art. 29 ustawy nowelizującej). przykład Rozpoczęcie wieku ochronnego po wejściu w życie nowelizacji co z ochroną? Pracownica urodziła się we wrześniu 1959 roku. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami wiek emerytalny osiągnęłaby w wieku 62 lat i 3 miesięcy, czyli w grudniu 2021 roku. Natomiast jej ochrona przedemerytalna zaczęłaby się dopiero w grudniu 2017 roku, a więc po wejściu w życie nowych przepisów. Jednocześnie pracownica skończy 60 lat we wrześniu 2019 roku (a więc przed upływem 4 lat od wejścia w życie nowelizacji). Jej ochrona przedemerytalna obejmie więc okres 4 lat licząc od 1 października 2017 r. czyli będzie podlegała ochronie do 30 września 2021 r. Na tych samych zasadach ochronie podlegają osoby, które w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej nie są pracownikami i które 7
Ochrona przedemerytalna po obniżeniu wieku emerytalnego kogo i w jakim... osiągną wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 60 lat i dla mężczyzn 65 lat przed upływem 4 lat od dnia wejścia w życie nowych przepisów (art. 30 ustawy nowelizującej). Z kolei osoby nieobjęte przepisami przejściowymi, tj.: z kobiety, które ukończą 60 lat i z mężczyźni, którzy ukończą 65 lat od 1 października 2021 r. (czyli po upływie 4 lat liczonych od 1 października 2017 r.) mają 4-letni okres ochronny, liczony już normalnie jako 4 lata wstecz od obniżonego wieku emerytalnego. przykład Rozpoczęcie wieku ochronnego po upływie 4 lat od wejścia w życie nowelizacji co z ochroną? Pracownik osiągnie 65 lat w grudniu 2025 roku. Jego ochronę przedemerytalną oblicza się już normalnie jako 4 lata wstecz, od osiągnięcia wieku emerytalnego. A zatem wiek ochronny rozpocznie się w grudniu 2021 roku, gdy pracownik ukończy 61 lat. Wcześniejsza emerytura zdania są podzielone Pracownik jest chroniony przed osiągnięciem wieku emerytalnego niezależnie od ewentualnych innych uprawnień, które w tym czasie uzyska. Zatem nawet pracownik, który jest uprawniony do wcześniejszej emerytury z osiągnięciem odpowiedniego wieku ale nie wieku emerytalnego jest chroniony dopiero w wieku przedemerytalnym. Tę zasadę stosuje się także wtedy, gdy w tym czasie pracownicy korzystają z wcześniejszej emerytury (tak uznało ministerstwo pracy w stanowisku nr DPR III 053-76432/09). Jednak niektórzy specjaliści przyjmują, że pracownik uprawniony do wcześniejszej emerytury nie korzysta z ochrony przed powszechnym wiekiem emerytalnym, ponieważ przepis art. 39 kp daje ochronę, w przypadku gdy okres zatrudnienia umożliwia pracownikowi uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Taki pracownik zaś ma już uprawnienia emerytalne. Takie stanowisko potwierdza uchwała SN z 11 czerwca 1991 r., I PZP 19/91, OSNCP 1992/1/14. 8
Zdaniem Sądu Najwyższego: Funkcja ochronna i stabilizacyjna art. 39 k.p. polega na tym, iż jego zastosowanie ma doprowadzić do sytuacji, w której objęty zawartą w nim regulacją pracownik będzie mógł bez przeszkód uzyskać uprawnienia emerytalne, bez potrzeby poszukiwania zatrudnienia u innego pracodawcy, gdy kontynuowanie zatrudnienia u aktualnego pracodawcy pozwoli mu na osiągnięcie wieku emerytalnego i uzyskanie uprawnień emerytalnych z mocy samego prawa, po ziszczeniu się warunków określonych w przepisach emerytalnych. Ochrona ta nie przysługuje natomiast w przypadku: z gdy składnikiem nabycia prawa do emerytury jest wniosek ubezpieczonego, jak to ma miejsce np. przy przejściu na wcześniejszą emeryturę lub, z gdy prawo do emerytury nie jest związane z osiągnięciem określonego wieku, ale wyłącznie z wypracowaniem stażu ubezpieczeniowego uprawniającego do emerytury. Użyte w art. 39 k.p. pojęcie wieku emerytalnego należy utożsamiać nie tylko z powszechnym wiekiem emerytalnym określonym w przepisach ustawy emerytalnej, ale także z obniżonym wiekiem emerytalnym przewidzianym w przepisach emerytalnych dla niektórych grup ubezpieczonych (który jest dla nich normalnym ustawowym wiekiem emerytalnym). Wyrok SN z 30 września 2014 r., II PK 283/13, LEX nr 1551338 Emerytura pomostowa nie wpływa na okres ochronny Zmiana przepisów skracających wiek emerytalny nie wpłynie na cel ani zasady nabywania prawa do emerytur pomostowych. Warto zatem wiedzieć, że wiek uprawniający pracownika do emerytury pomostowej nie jest wiekiem emerytalnym w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. A zatem pracownicy uprawnieni do emerytury pomostowej, w okresie 4 lat przed nabyciem prawa do niej, nie są objęci ochroną przedemerytalną. Natomiast niezależnie od pobierania wcześniejszej emerytury są chronieni przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. 9
Ochrona przedemerytalna po obniżeniu wieku emerytalnego kogo i w jakim... Zdaniem Sądu Najwyższego: Prawa do emerytury pomostowej, mimo jej nazwy i powstania prawa do tego świadczenia z mocy prawa, po spełnieniu warunków zawartych w ustawie o emeryturach pomostowych, nie można w każdym przypadku utożsamiać z prawem do emerytury, o którym mowa w art. 39 k.p., gdyż świadczenie to jest bardziej zbliżone do świadczeń socjalnych z szeroko pojętego zabezpieczenia społecznego, niż do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, uregulowanych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, a ponadto jest finansowane z odrębnego Funduszu Emerytur Pomostowych. Nie ma ponadto charakteru stałego, ale przysługuje tylko do nabycia uprawnień do stałych świadczeń emerytalnych lub osiągnięcia odpowiedniego wieku. Wyrok SN z 7 grudnia 2012 r., II PK 123/12, OSNP 2013/19-20/226 Nie wolno wypowiedzieć umowy z powodu osiągnięcia wieku emerytalnego Jeśli pracownik osiągnął wiek emerytalny, nie podlega już ochronie przedemerytalnej z art. 39 kp. Nie można jednak uzasadniać zwolnienia takiego pracownika, podając za przyczynę wypowiedzenia nabycie uprawnień emerytalnych lub uzyskanie wieku emerytalnego, gdyż zawsze będzie to dyskryminacja (zob.: uchwała składu 7 Sędziów SN z 21 stycznia 2009 r., II PZP 13/08, OSNAPiUS 2009/19-20/248). Pracownik zatrudniony na czas nieokreślony po osiągnięciu wieku emerytalnego traci ochronę przedemerytalną, ale nadal trzeba uważać przy jego zwalnianiu. Przede wszystkim zanim zapadnie decyzja o wypowiedzeniu umowy, pracodawca powinien uświadomić sobie, czy jest do tego przyczyna obiektywna, niezwiązana ani z jego wiekiem, ani z jego uprawnieniami emerytalnymi. Przyczyna taka może leżeć: z po stronie tego pracownika, gdy np. zaczął gorzej pracować, gdyż czuje się zmęczony, utracił sprawność fizyczną lub psychofizyczną do wykonywanej pracy (np. dostarcza negatywne wyniki badań kontrolnych) itp., 10 z po stronie pracodawcy, np. w sytuacji, gdy trzeba zmniejszyć zatrudnienie, można wytypować do zwolnienia w pierwszej kolejności osoby, które mają zapewnione środki utrzymania, a więc te, które osiągnęły wiek emerytalny i nabyły prawo do emerytury lub renty (wyrok SN
z 4 listopada 2004 r., I PK 7/04 OSNP 2005/12/171). Przyczyną zwolnienia może być wtedy np.: likwidacja jednostki, konieczność zmniejszenia zatrudnienia w dziale spowodowana brakiem zamówień itp., ale nie osiągnięcie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury. Natomiast wiek emerytalny stanowi jedynie kryterium doboru do zwolnień. przykład Wiek emerytalny nie jako przyczyna wypowiedzenia, lecz jako kryterium doboru do zwolnień Pracodawca musi z powodów ekonomicznych (mniej zamówień) zlikwidować jedno z kilku równorzędnych stanowisk konsultantów sprzedażowych. Spośród kilku osób zdecydował się zwolnić Jana K., gdyż on jako jedyny osiągnął już wiek emerytalny i ma inne źródło utrzymania (emeryturę). W takim przypadku przyczyną wypowiedzenia podawaną w piśmie rozwiązującym jest likwidacja stanowiska. Jednocześnie pracodawca wskazuje jednak w tym piśmie, dlaczego spośród kilku pracowników zajmujących dane stanowisko zdecydował się rozwiązać umowę z Janem K. (wiek emerytalny i dodatkowe źródło utrzymania). Zdaniem Sądu Najwyższego: Dokonując wyboru pracownika do zwolnienia (w związku z koniecznością zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn niedotyczących pracowników) spośród innych pracowników wykonujących podobną pracę w ramach tej samej grupy pracowników, pracodawca ma obowiązek kierować się obiektywnymi, uzasadnionymi i usprawiedliwionymi społecznie względami, a wytypowanie do zwolnienia pracownika, który po rozwiązaniu stosunku pracy ma zapewnione środki utrzymania w postaci świadczeń emerytalnych, stanowi akceptowane społecznie kryterium wyboru pracownika do zwolnienia, ponieważ nie pozbawia go środków utrzymania, których byłby pozbawiony pracownik nieposiadający uprawnień emerytalnych. Wyrok SN z 19 stycznia 2016 r., I PK 72/15, LEX nr 2005653 11
Ochrona przedemerytalna po obniżeniu wieku emerytalnego kogo i w jakim... Jakich przypadków nie obejmie ochrona przedemerytalna? Wypowiedzenie można wręczyć pracownikowi do momentu osiągnięcia okresu ochronnego. Jest dopuszczalne nawet w przededniu rozpoczęcia takiego okresu. W ocenie SN można wypowiedzieć umowę przed okresem ochronnym, nawet gdyby okres wypowiedzenia zakończył się już w trakcie okresu ochronnego. Zakaz wypowiedzenia umowy o pracę z art. 39 kp nie obowiązuje przed osiągnięciem wieku przedemerytalnego, chociażby wiek ten pracownik przekroczył w okresie wypowiedzenia (wyrok SN z 7 kwietnia 1999 r., I PKN 643/98, OSNAPiUS 2000/11 poz. 418). Nie można natomiast wręczyć wypowiedzenia jeszcze w okresie ochronnym w taki sposób, aby okres wypowiedzenia zakończył się już po okresie ochronnym. Jeśli zaś umowa terminowa kończy się z upływem okresu, na jaki została zawarta i jej koniec przypada w przedemerytalnym okresie ochronnym, nie przedłuża się automatycznie. Pracodawca może, ale nie musi jej przedłużać. Również w przypadku gdy wraca zastępowany pracownik, umowa na zastępstwo zawarta z osobą, która jest w wieku przedemerytalnym, się kończy. Ochrona przedemerytalna nie chroni też przez zwolnieniem bez wypowiedzenia: z z powodu długotrwałej choroby (z art. 53 kp) lub z dyscyplinarnym np. z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (z art. 52 kp). Zdaniem Sądu Najwyższego: Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 1 pkt 1 k.p.) również w okresie ochronnym przewidzianym w art. 39 k.p. Wyrok SN z 20 grudnia 2013 r., II PK 99/13, OSNP 2015/3/33) Ustawa o zwolnieniach grupowych nie uchyla ochrony Pracownicy w wieku przedemerytalnym nie mogą otrzymać definitywnego wypowiedzenia poza przypadkiem upadłości lub likwidacji 12
pracodawcy (czyli nie z powodu likwidacji np. jednego z kilku sklepów pracodawcy). A zatem nawet tzw. ustawa o zwolnieniach grupowych nie uchyla ich ochrony w tym zakresie. Umożliwia natomiast w niektórych przypadkach wręczenie wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy lub płacy (patrz: kolejny rozdział). W niektórych przypadkach można wręczyć wypowiedzenie zmieniające Wiek przedemerytalny chroni także przed wypowiedzeniem warunków pracy lub płacy (zmieniającym). Jednak w tym przypadku ochrona jest słabsza. Mianowicie: z każdy pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy lub płacy osobie w wieku przedemerytalnym, jeśli wypowiedzenie to jest konieczne ze względu na: 1) wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących wszystkich pracowników albo tej grupy pracowników (np. całego działu, wszystkich kierowców), do której pracownik należy, lub 2) stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do dotychczasowej pracy albo 3) niezawinioną utratę uprawnień niezbędnych do jej wykonywania. Te 3 przypadki wynikają wprost z art. 43 Kodeksu pracy i dotyczą wszystkich pracodawców; w tych sytuacjach przepisy nie przewidują obowiązku wyrównania pracownikowi wynagrodzenia do końca okresu ochronnego. z pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników może wypowiedzieć pracownikowi w wieku przedemerytalnym warunki pracy lub płacy z przyczyn niedotyczących pracownika (np. z powodu likwidacji stanowiska) na podstawie tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych; w tym wypadku jeśli po zmianie pracownik miałby zarabiać mniej niż dotychczas, wówczas aż do końca ochrony przedemerytalnej musi otrzymać odpowiedni dodatek wyrównawczy (w przypadku zwolnień indywidualnych dodatek przysługuje przez okres do 6 miesięcy). Jeśli pracownik nie przyjmie nowych warunków, umowa o pracę rozwiąże się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli jednak jest pewne ryzyko, że w sytuacji gdyby w razie sporu sąd pracy uznał, że pracodawca (bez żadnego dodatkowego powodu) zaproponował specjalnie bardzo niekorzystne warunki tylko po to, aby pracownik je od- 13
Ochrona przedemerytalna po obniżeniu wieku emerytalnego kogo i w jakim... rzucił i umowa się rozwiązała, może to uznać za próbę obejścia zakazu zwalniania pracownika chronionego. Renta uchyla ochronę W przypadku gdy pracownik uzyskał prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, pracodawca może bez względu na wiek pracownika wręczyć mu wypowiedzenie. W ocenie Sądu Najwyższego pracodawca nie może rozwiązać umowy z pracownikiem, który podlega ochronie przedemerytalnej, nawet jeżeli ten ma stwierdzoną trwałą niezdolność do pracy. Taką ochronę może znieść dopiero decyzja ZUS przyznająca prawo do renty (wyrok SN z 18 stycznia 2012 r., II PK 149/11). Ochrona przedemerytalna ograniczenie w związku z tzw. ustawą o zwolnieniach grupowych* Wypowiedzenie umowy lub wypowiedzenie zmieniające: z przyczyn leżących po stronie pracownika oraz z dowolnych przyczyn w zakładzie, który zatrudnia do 19 osób Gdy zakład zatrudnia co najmniej 20 osób: Wypowiedzenie umowy z przyczyn niedotyczących pracownika Wypowiedzenie zmieniające z przyczyn niedotyczących pracownika Niedopuszczalne (art. 39 Kodeksu pracy) Niedopuszczalne (art. 5 ust. 5 pkt 1 ustawy i art. 10 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 5 pkt 1 ustawy*) Możliwe w przypadku zwolnień grupowych lub indywidualnych (art. 5 ust. 5 pkt 1, art. 10 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 5 pkt 1 ustawy*) * chodzi o ustawę z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1474), zwaną potocznie ustawą o zwolnieniach grupowych. 14
Podstawa prawna: z art. 39, art. 40, art. 43 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1666), z art. 1, art. 5, art. 10 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1474), z art. 24, art. 27 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 887). 15
Ochrona przedemerytalna po obniżeniu wieku emerytalnego kogo i w jakim... 16
1BC0264 ISBN 978-83-269-6005-5 17