Omówienie regulacji wynikających z ustawy obniżającej wiek emerytalny

Transkrypt

1 Gdańsk, 2 października 2017 r. Omówienie regulacji wynikających z ustawy obniżającej wiek emerytalny Agnieszka Kurczewska-Stanisławowicz Naczelnik Wydziału Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku

2 Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw Dziennik Ustaw z dnia 5 stycznia 2017 r. poz.38 weszła w życie 1 października 2017 r.

3 Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego Rozwiązania zawarte w ustawie zmieniającej obniżenie powszechnego wieku emerytalnego, skutki obniżenia powszechnego wieku emerytalnego dla innych świadczeń, przepisy przejściowe dla innych świadczeń związane z obniżeniem powszechnego wieku emerytalnego, zniesienie możliwości nabycia prawa do emerytury częściowej, obniżenie stażu składkowego i nieskładkowego wymaganego od kobiet do podwyższenia emerytury do kwoty najniższego świadczenia oraz związane z tym skrócenie okresu opłacania składek przez organy samorządu za osoby pobierające określone świadczenia opiekuńcze, wydłużenie okresu ubiegania się o emeryturę bez względu na wiek z Karty Nauczyciela, pozostałe rozwiązania.

4 Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego ustawa zmieniająca przywraca powszechny wiek emerytalny (do obowiązującego przed dniem 1 stycznia 2013 r., tj. wiek 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn), uzyskanie emerytury (dla osób urodzonych po r.) w wieku obniżonym do 60/65 lat nie jest uzależnione od posiadania określonego stażu ubezpieczeniowego, obniżenie powszechnego wieku emerytalnego dotyczy nabycia prawa do: emerytury z FUS przyznawanej na wniosek (art. 24 ustawy emerytalnej), emerytury z FUS przyznawanej z urzędu (art. 24a ustawy emerytalnej), okresowej emerytury kapitałowej przyznawanej na wniosek (art. 12 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r.), okresowej emerytury kapitałowej przyznawanej z urzędu (art. 13 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r.).

5 Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego Po ukończeniu wieku emerytalnego obniżonego do 60/65 lat na emeryturę z FUS mogą przejść: 1) osoby, które przed r. nie ukończyły ani obniżonego (do 60/65 lat) ani podwyższonego wieku emerytalnego, a wiek obniżony do 60/65 lat ukończą po r., tj.: kobiety ur. po r. oraz mężczyźni ur. po r. 2) osoby, które przed r. ukończyły wiek emerytalny obniżony do 60/65 lat, ale przed tym dniem nie ukończyły podwyższonego wieku emerytalnego, tj.: kobiety ur. po r. a przed r. oraz mężczyźni ur. po r. a przed r., 3) osoby, które przed r. ukończyły zarówno wiek emerytalny obniżony do 60/65 lat, jak i podwyższony wiek emerytalny, tj.: kobiety ur. do r. oraz mężczyźni ur. do r. o ile nie mają jeszcze przyznanej emerytury z tytułu ukończenia podwyższonego wieku emerytalnego. 5

6 Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego Zmiany związane z obniżeniem wieku emerytalnego do 60/65 lat w zakresie działania tzw. suwaka bezpieczeństwa mające wpływ na ustalenie emerytury Zgodnie z art. 100c ust.1 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych ZUS informuje otwarty fundusz o obowiązku przekazania środków zgromadzonych na rachunku członka OFE na fundusz emerytalny FUS w związku z osiągnięciem przez ubezpieczonego wieku niższego o 10 lat od wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ustawy emerytalnej. W związku z obniżeniem wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn ZUS jest zobowiązany do przekazania tej informacji w odniesieniu do osób, które wiek niższy o 10 lat od tego wieku osiągnęły przed dniem r. Obowiązek ten wynika z art. 23 ust.1 ustawy zmieniającej. Informację tę ZUS zobowiązany jest przekazać w terminie do 10 dnia kalendarzowego po wejściu w życie ustawy zmieniającej.

7 Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego r. W myśl zaś art. 23 ust.2 tej ustawy zmieniającej - piątego dnia roboczego po dniu r. OFE umorzy wszystkie jednostki rozrachunkowe pozostające na rachunku członka OFE, który wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn osiągnął przed dniem r. W terminie 2 dni roboczych od dnia umorzenia tych jednostek OFE przekaże na rachunek bankowy wskazany przez ZUS środki zgromadzone na rachunku członka OFE odpowiadające wartości umorzonych jednostek rozrachunkowych r. Wprowadzenie tej regulacji zapewnia zewidencjonowanie na subkoncie wszystkich środków osób, które obniżony wiek emerytalny 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn osiągnęły przed dniem r. w celu ich wykorzystania dla ustalenia emerytury.

8 Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego Art. 17 ustawy zmieniającej zawiera gwarancję ochrony praw nabytych wskazującą, że przepisy ustawy zmieniającej nie naruszają praw i obowiązków osób, które nabyły prawo do świadczeń określonych w przepisach zmienianych tą ustawą. Art. 18 ustawy zmieniającej Osoby, którym przed r. nie ustalono prawa do emerytury na warunkach obowiązujących przed tą datą, a które osiągnęły po r. wiek wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz spełniają pozostałe warunki wymagane do nabycia prawa do emerytury, będą mogły nabyć prawo do tego świadczenia nie wcześniej niż z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej pod warunkiem zgłoszenia wniosku o to świadczenie.

9 Średnie dalsze trwanie życia służące do obliczenia emerytury Ustalanie wartości średniego dalszego trwania życia Zgodnie z art. 26 ust.6 ustawy emerytalnej (w brzmieniu obowiązującym od r.) - jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

10 Średnie dalsze trwanie życia służące do obliczenia emerytury Ustalanie wartości średniego dalszego trwania życia Osoby zgłaszające po dniu 30 września 2017 r. wniosek o emeryturę, które nie ukończyły przed dniem 1 października 2017 r. podwyższonego wieku emerytalnego mają prawo do wariantowego obliczenia emerytury poprzez zastosowanie średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według: tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę, lub tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągnięcia wieku 60 lat przez kobietę lub 65 lat przez mężczyznę, jeżeli jest to dla nich korzystniejsze. 2 tablice

11 Średnie dalsze trwanie życia służące do obliczenia emerytury Przykład: Ubezpieczona ur. w dniu r. zgłasza wniosek o emeryturę r. Od dnia r. istnieje możliwość ustalenia prawa do emerytury dla osoby, która ukończyła wiek 60 lat przed dniem r. Ubezpieczona ta ma prawo do wariantowego obliczenia emerytury poprzez zastosowanie średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według: tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę, tj. w dniu 8 listopada 2017 r., lub tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągnięcia wieku 60 lat, tj. w dniu 27 stycznia 2017 r., jeżeli jest to dla niej korzystniejsze. 2 tablice

12 Średnie dalsze trwanie życia służące do obliczenia emerytury Osoby, którym przed dniem 1 października 2017 r. ustalono prawo do emerytury i obliczono to świadczenie zgodnie z art. 26 ust.6 ustawy emerytalnej, w brzmieniu ustalonym od 1 maja 2015 r., mają prawo do wariantowego obliczenia emerytury według tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, jeżeli jest to dla nich korzystniejsze. W świetle art.17 ustawy zmieniającej osoby, które nie wystąpiły przed dniem 1 października 2017r. o obliczenie emerytury z zastosowaniem art. 26 ust.6 ustawy emerytalnej, w brzmieniu ustalonym od 1 maja 2015 r, będą miały prawo do obliczenia emerytury z zastosowaniem średniego dalszego trwania życia z momentu przejścia na emeryturę według tablicy trwania życia obowiązującej: w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę, lub w dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, lub w dniu osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego, w zależności od tego co jest dla nich korzystniejsze. 3 tablice

13 Średnie dalsze trwanie życia służące do obliczenia emerytury W świetle art.17 ustawy zmieniającej osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., którym przed dniem 1 października 2017 r. obliczono emeryturę według art.26 ustawy emerytalnej, w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 kwietnia 2015 r., a które do dnia 30 września 2017 r. nie zgłosiły wniosku o zastosowanie art.26 ust. 6 ustawy emerytalnej, w brzmieniu obowiązującym od 1 maja 2015 r. również mają prawo do wariantowego obliczenia emerytury z zastosowaniem średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według: tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę, lub tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, jeżeli jest to dla nich korzystniejsze, lub tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągnięcia wieku 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę, o ile jest to dla nich korzystniejsze Wariantowego obliczenia dokonuje się na wniosek osoby uprawnionej. 3 tablice

14 Średnie dalsze trwanie życia służące do obliczenia emerytury Zgodnie z art.17 ustawy zmieniającej osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., które osiągnęły przed 1 października 2017 r. podwyższony wiek emerytalny i przed tym dniem nie występowały o ustalenie prawa do emerytury, a wniosek o przyznanie emerytury zgłoszą po raz pierwszy po dniu 30 września 2017 r. mają prawo do wariantowego obliczenia emerytury poprzez zastosowanie średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według: tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę, lub tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągniecia podwyższonego wieku emerytalnego, jeżeli jest to dla nich korzystniejsze, lub tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny, o ile jest to dla nich korzystniejsze. 3 tablice

15 Średnie dalsze trwanie życia służące do obliczenia emerytury Obniżenie wieku emerytalnego dla mężczyzn urodzonych w okresie od 1 stycznia 1948 r. do 31 grudnia 1948 r. oznacza, iż mężczyźni ubiegający się o emeryturę ustalaną na starych zasadach (określoną w art. 27 lub 28 ustawy emerytalnej) ukończyli już do 30 kwietnia 2014 r. zarówno wiek emerytalny podwyższony, jak też wiek emerytalny obniżony. Jeżeli jednak mężczyzna urodzony w 1948 r. nie wystąpił jeszcze o emeryturę na starych zasadach, mimo iż ma ukończony powszechny wiek emerytalny oraz udowodniony okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący co najmniej 25 lat, a wniosek o emeryturę zgłosi po 30 września 2017 r. i wystąpi o obliczenie tej emerytury na nowych zasadach - ma prawo do wariantowego obliczenia emerytury poprzez zastosowanie średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według: tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę, lub tablicy trwania życia obowiązującej w dniu następnym po dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, jeżeli jest to dla niego korzystniejsze, lub tablicy trwania życia obowiązującej w dniu następnym po dniu osiągnięcia wieku 65 lat, o ile jest to dla niego korzystniejsze. 3 tablice

16 mężczyźni urodzeni w 1948 r. kobiety urodzone po r. mężczyźni urodzeni po r. ŚDTŻ- średnie dalsze trwanie życia OWE- obniżony wiek emerytalny PWE- podwyższony wiek emerytalny w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę WARIANTOWANIE TABLIC ŚDTŻ OBOWIĄZUJĄCYCH w dniu osiągnięcia OWE - K-60, M-65 w dniu osiągnięcia PWE w dniu następnym po osiągnięciu OWE 65 lat w dniu następnym po osiągnięciu PWE wniosek o emeryturę po r. oraz przed r. nie został osiągnięty PWE x x wniosek o emeryturę po r. oraz przed r. został osiągnięty PWE x x x prawo do emerytury ustalone przed r. oraz przed r. nie został zgłoszony wniosek o obliczenie emerytury z zastosowaniem art.26 ust. 6 w brzmieniu ustalonym od r. lub x x x emerytura została obliczona zgodnie z art. 26 ust.6 w brzmieniu ustalonym od r. wniosek o emeryturę po r. jest prawo do zastosowania art. 55 ustawy emerytalnej x x x prawo do emerytury ustalone przed r. (art. 55) oraz do r. zwariantowno tablice ŚDTŻ z zastosowaniem art. 26 ust.6 w brzmieniu obowiązujacym od r. lub x x x do r. nie został zgłoszony wniosek o zastosowanie art. 26 ust.6 w brzmieniu obowiązujacym od r.

17 Okresowa emerytura kapitałowa - zmiany w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. Ustawa zmieniająca dokonała zmian w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych Prawo do okresowej emerytury kapitałowej przysługuje kobiecie, będącej członkiem OFE, która: osiągnęła wiek wynoszący co najmniej 60 lat (art. 8 pkt 1), ma ustalone prawo do emerytury z FUS, kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana emerytura jest równa lub wyższa od obowiązującej w tym dniu 20-krotności dodatku pielęgnacyjnego od 1 marca 2017 r. do 28 lutego 2018 r. kwota ta wynosi 4191,80 zł (209,59 zł x 20). Prawo do okresowej emerytury kapitałowej przysługuje do dnia poprzedzającego osiągnięcie wieku 65 lat (powszechnego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny) art. 7 ust. 2. Prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygasa z dniem poprzedzającym dzień, w którym członek OFE ukończył wiek 65 lat (art. 9 pkt 2).

18 Zmiany w ustawie emerytalnej związane ze zmianami dokonanymi w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. Prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygasa z dniem poprzedzającym dzień, w którym członek OFE ukończy wiek 65 lat (art.9 pkt 2). Z tymi zmianami skorelowane zostały zmiany w art.26c ustawy emerytalnej. W takim wypadku prawo do emerytury z FUS ulega z urzędu ponownemu obliczeniu od dnia osiągnięcia tego wieku na zasadach określonych w znowelizowanym art. 26c ustawy emerytalnej. Zgodnie z art.17a ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. środki zewidencjonowane na subkoncie zostaną uwzględnione przy ponownym obliczaniu wysokości emerytury z FUS.

19 Którym ubezpieczonym przysługuje prawo do okresowej emerytury kapitałowej do dnia poprzedzającego ukończenie wieku 65 lat? Prawo do okresowej emerytury kapitałowej przysługuje do dnia poprzedzającego dzień ukończenia wieku 65 lat kobiecie, będącej członkiem OFE, która zgłosi wniosek o emeryturę po dniu r., lecz przed dniem osiągnięcia wieku 65 lat oraz: - ukończyła wiek 60 lat po dniu r., albo - ukończyła wiek 60 lat przed r., a nie ukończyła przed tym dniem podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla kobiety, albo - przed dniem r. ukończyła podwyższony wiek emerytalny przewidziany dla kobiety i przed tym dniem nie wystąpiła z wnioskiem o emeryturę.

20 Emerytura z FUS dla członka OFE mającego wiek 65 lat w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę Zgodnie z art. 7 ust.2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. kobieta, będąca członkiem OFE, która mając 65 lat, zgłosi wniosek o emeryturę po dniu r. nie nabywa prawa do okresowej emerytury kapitałowej. Nabywa wyłącznie prawo do emerytury z FUS, a środki zewidencjonowane na subkoncie zgodnie z art.17a ust.1 tej ustawy zostaną uwzględnione przy ustalaniu wysokości emerytury z FUS zgodnie z art. 25 ustawy emerytalnej środki te będą uwzględnione w podstawie obliczenia tej emerytury. Analogicznie mężczyźnie, będącemu członkiem OFE, który mając 65 lat, wystąpi z wnioskiem o emeryturę po 30 września 2017 r. zostanie ustalone prawo do emerytury z FUS i przy obliczaniu jej wysokości zostaną uwzględnione środki zewidencjonowane na subkoncie. Mężczyźnie, będącemu członkiem OFE, pobierającemu w dniu ukończenia wieku 65 lat rentę z tytułu niezdolności do pracy zostanie przyznana z urzędu emerytura na podstawie art. 24a ustawy emerytalnej, a jeżeli nie będzie pobierał tej renty od miesiąca, od którego będzie podjęta jej wypłata. 20

21 Co dalej z okresowymi emeryturami przyznanymi przed 1 października 2017 r.? Obowiązywanie zasady wynikającej z art.17 ustawy zmieniającej oznacza m. in., że: osoby, które w dniu 1 października 2017 r. mają ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej zachowają prawo do tego świadczenia do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny, określonego dla danej osoby w art. 24 ust. 1b ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy zmieniającej (w zależności od kwartału i roku, w którym urodziła się kobieta), chyba że prawo do tej emerytury wygaśnie przed tym dniem. Kobiety te mogą jednak złożyć wniosek o ponowne obliczenie emerytury z FUS przed osiągnięciem podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny - odpowiednią regulację w tym zakresie zawiera art. 20 ustawy zmieniającej.

22 Przepisy przejściowe dotyczące okresowych emerytur kapitałowych, do których prawo ustalone zostało przed dniem 1 października 2017 r. Rozwiązania zawarte w art. 20 ustawy zmieniającej Po osiągnięciu wieku 65 lat kobiety, które pobierają okresową emeryturę kapitałową przyznaną na okres do dnia poprzedzającego osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny, najpóźniej do tego dnia mogą zgłosić wniosek o przeliczenie emerytury z FUS na zasadach określonych w art. 26c ust. 2 ustawy emerytalnej, w nowym brzmieniu, o ile pobierały tę emeryturę do dnia zgłoszenia wniosku. Wniosek taki będą mogły również zgłosić kobiety mające ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej, lecz nie pobierające tej emerytury wskutek zawieszenia prawa do emerytury w związku z kontynuowaniem w ramach stosunku pracy zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy (art.103a ustawy emerytalnej mający zastosowanie do okresowych emerytur kapitałowych) art. 20 ust. 5 ustawy zmieniającej.

23 Przepisy przejściowe dotyczące okresowych emerytur kapitałowych, do których prawo ustalone zostało przed dniem 1 października 2017 r. Podstawę obliczenia emerytury z FUS, której wysokość będzie ustalana na wniosek osoby uprawnionej do okresowej emerytury kapitałowej będą stanowiły: składki na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowane na ostatni dzień miesiąca, poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje emerytura z FUS w nowej wysokości, zwaloryzowany kapitał początkowy, środki zewidencjonowane na subkoncie z uwzględnieniem ich waloryzacji. Podstawa obliczenia emerytury z FUS zostanie podzielona przez średnie dalsze trwanie życia dla wieku osiągniętego w dniu zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, według tablicy trwania życia obowiązującej w tym dniu. Emerytura w przeliczonej wysokości będzie przysługiwała od miesiąca zgłoszenia wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia osiągnięcia wieku 65 lat.

24 Przepisy przejściowe dotyczące okresowych emerytur kapitałowych, do których prawo ustalone zostało przed dniem 1 października 2017 r. Ustalenie wysokości emerytury z FUS na wniosek zgłoszony w trybie art. 20 ustawy zmieniającej powoduje przeniesienie środków zewidencjonowanych na subkoncie na indywidualne konto emerytki (nastąpi wyzerowanie subkonta). W takim przypadku prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygaśnie w dniu poprzedzającym dzień, od którego ustalono wysokość okresowej emerytury kapitałowej w nowej wysokości. Emerytura z FUS po przeliczeniu nie może być niższa od kwoty odpowiadającej sumie emerytury z FUS i okresowej emerytury kapitałowej przysługującej w dniu poprzedzającym dzień, od którego ustalono nową wysokość emerytury z FUS.

25 Przepisy przejściowe dotyczące okresowych emerytur kapitałowych, do których prawo ustalone zostało przed dniem 1 października 2017 r. Przykład: Kobieta ur r. ma ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej od dnia r., tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku do dnia r. (do dnia poprzedzającego osiągnięcie wieku 67 lat). Kobieta ta będzie mogła zgłosić po dniu r. wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury z FUS (na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy zmieniającej). Wniosek taki może zgłosić najwcześniej w dniu osiągnięcia wieku 65 lat, tj. w dniu r. Najpóźniej taki wniosek może być zgłoszony w dniu r.

26 Przepisy przejściowe dotyczące okresowych emerytur kapitałowych, do których prawo ustalone zostało przed dniem 1 października 2017 r. Jeżeli kobieta nie zgłosi wniosku w trybie art. 20 ust.1 ustawy zmieniającej okresowa emerytura kapitałowa będzie przysługiwała do dnia poprzedzającego dzień, w którym kobieta - członek OFE ukończy podwyższony wiek emerytalny przewidziany dla mężczyzny. W takim przypadku prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygaśnie w dniu poprzedzającym dzień, w którym kobieta członek OFE ukończy podwyższony wiek emerytalny przewidziany dla mężczyzny (art.17 ustawy zmieniającej).

27 Podsumowanie EOK ustalona przed 1 października 2017 r. i prawo do tego świadczenia w dniu 1 października 2017 r. 1) gwarancja zachowania prawa do EOK do dnia poprzedzającego osiągnięcie wieku z art.24 ust.1b (art.17 ustawy zmieniającej), 2) ponowne obliczenie wysokości ENP lub ENPU z urzędu z dniem osiągnięcia wieku z art.24 ust.1b (art.26c ustawy emerytalnej, w brzmieniu obowiązującym w dniu 30 września 2017 r. - art. 20 ust. 4 ustawy zmieniającej), albo 3) ponowne obliczenie wysokości ENP lub ENPU na wniosek zgłoszony w okresie pomiędzy osiągnięciem wieku 65 lat a dniem poprzedzającym osiągnięcie wieku z art.24 ust.1b (art.20 ust. 4 ustawy zmieniającej). EOK ustalona na wniosek zgłoszony po 30 września 2017 r. do dnia poprzedzającego osiągnięcie wieku 65 lat - ponowne obliczenie wysokości ENP lub ENPU z urzędu z dniem osiągnięcia wieku 65 lat (art. 26c ustawy emerytalnej w nowym brzmieniu).

28 Skutki obniżenia wieku emerytalnego dla innych świadczeń niż emerytura Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego do 60/65 lat spowoduje m. in., że: renta z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia dla osoby, której brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego obniżonego do 60/65 lat, uprawnionej do renty nieprzerwanie przez ostatnich 5 lat, renta będzie przyznawana do ukończenia tego obniżonego wieku (zmiana art.13 ust.3a ustawy emerytalnej). Osobom tym zostanie przyznana emerytura z urzędu z dniem osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego, a jeżeli w dniu osiągnięcia tego wieku wypłata renty będzie wstrzymana od miesiąca, od którego byłaby podjęta wypłata renty. Przepisy ustawy zmieniającej nie zmieniły zasad przyznawania emerytury z urzędu określonych w art.24a ustawy emerytalnej.

29 Emerytura z urzędu dla rencistów mających ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przed dniem 1 października 2017 r. W świetle art.17 ustawy zmieniającej - osobom mającym w dniu 1 października 2017 r. ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia: 1) do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego (łącznie z tym dniem), 2) na okres przypadający po dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, 3) na trwałe o ile osoby te nie ukończyły podwyższonego wieku emerytalnego przed dniem 1 października 2017 r. zostanie z urzędu przyznana emerytura na podstawie art. 24a ustawy emerytalnej, z dniem osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, o ile w dniu osiągnięcia tego wieku będą pobierały rentę (a nie będą miały ustalonego prawa do emerytury). Jeżeli w dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego renta nie będzie wypłacana z powodu osiągania przychodów w wysokości przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia lub z innych przyczyn - na wniosek osoby uprawnionej lub pobierania innego świadczenia - emerytura z urzędu zostanie przyznana od miesiąca, od którego byłaby podjęta wypłata renty, o ile wcześniej nie ustanie prawo do renty z powodu upływu okresu, na jaki została przyznana.

30 Emerytura z urzędu dla rencistów mających ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przed dniem 1 października 2017 r. wiek 65 lat r. Przykład: Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z przyczyn ogólnych dla mężczyzny urodzonego w dniu r. zostało ustalone od dnia r. na okres do dnia r. Ubezpieczony ten podwyższony wiek emerytalny osiągnie w dniu r. Zgodnie z art.17 ustawy zmieniającej ubezpieczony ten zachowuje prawo do renty do dnia r. Jeżeli w dniu r. ubezpieczony ten będzie pobierał rentę zostanie mu przyznana z tym dniem z urzędu emerytura na podstawie art.24a ustawy emerytalnej i prawo do renty z tym dniem ustanie. Jeżeli w dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego renta nie będzie wypłacana z powodu osiągania przychodów w wysokości przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia lub z innych przyczyn - na wniosek osoby uprawnionej lub pobierania innego świadczenia - emerytura z urzędu zostanie przyznana od miesiąca, od którego byłaby podjęta wypłata renty, przy czym wniosek o podjęcie wypłaty renty powinien być zgłoszony najpóźniej w dniu r.

31 Skutki obniżenia wieku emerytalnego dla innych świadczeń niż emerytura Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego do 60/65 lat spowoduje m. in., że: emerytura pomostowa, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne oraz świadczenie przedemerytalne będą przysługiwały nie dłużej niż do dnia poprzedzającego ukończenie wieku emerytalnego obniżonego do 60/65 lat.

32 Przepisy przejściowe dla świadczeń związane z obniżeniem wieku Obowiązywanie zasady wynikającej z art. 17 ustawy zmieniającej oznacza również, iż: osoby, które w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej mają ustalone prawo do świadczenia przedemerytalnego (zasiłku przedemerytalnego), emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego zachowają uprawnienia do tych świadczeń do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, chyba że prawo do tych świadczeń ustanie przed tym dniem, osoby, które spełniły wszystkie warunki do świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej i nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego przed dniem 1 października 2017 r. i przed tym dniem ukończyły obniżony wiek emerytalny (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn), lecz wniosek o przyznanie jednego z tych świadczeń zgłoszą po dniu 30 września 2017 r. nabywają prawo do tego świadczenia do dnia poprzedzającego osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego.

33 Przepisy przejściowe dla świadczeń związane z obniżeniem wieku Osoby, które zachowują prawo do świadczenia przedemerytalnego (zasiłku przedemerytalnego), emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego mogą po dniu 30 września 2017 r., o ile mają ukończony wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, a przed osiągnięciem podwyższonego wieku emerytalnego zgłosić wniosek o emeryturę na podstawie art.24 ustawy emerytalnej. Wówczas prawo do tych świadczeń ustanie wcześniej na zasadach określonych w przepisach odpowiedniej ustawy.

34 Obowiązki informacyjne ZUS art. 19 ustawy zmieniającej Zakład Ubezpieczeń Społecznych miał obowiązek poinformowania osób, które r. miały ustalone prawo do: świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz renty z tytułu niezdolności do pracy (przyznanej na okres do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego lub na okres przypadający po dniu osiągnięcia tego wieku albo na trwałe), a które nie mają ustalonego prawa do emerytury, o: o zachowaniu prawa do świadczenia do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, chyba że prawo do tych świadczeń ustanie przed tym dniem oraz o obowiązujących od r. warunkach nabywania prawa do emerytury i możliwości zgłoszenia wniosku o emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn okresowej emerytury kapitałowej o zachowaniu prawa do tego świadczenia do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, chyba że prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygaśnie przed tym dniem oraz o: możliwości zgłoszenia po osiągnięciu wieku 65 lat, a przed dniem osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny wniosku o ponowne obliczenie emerytury z FUS oraz zasadach wygaśnięcia prawa do okresowej emerytury kapitałowej w przypadku zgłoszenia tego wniosku.

35 Zniesienie możliwości nabycia prawa do emerytury częściowej Rozwiązania dotyczące zniesienia możliwości nabycia prawa do emerytury częściowej: usunięcie z systemu emerytalnego instytucji emerytury częściowej poprzez skreślenie art. 26b ustawy emerytalnej, osoby, które w dniu r. mają ustalone decyzją organu rentowego prawo do emerytury częściowej, zachowają to prawo do czasu zamiany emerytury częściowej na emeryturę przyznaną po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego (art.22 ustawy zmieniającej), osoby, które przed dniem r. spełnią warunki wymagane do nabycia prawa do emerytury częściowej, będą mogły uzyskać prawo do tego świadczenia, nawet jeśli z wnioskiem wystąpią po dniu r. (zgodnie z art.17 ustawy zmieniającej); wysokość tej emerytury ustala się na zasadach obowiązujących w dniu r.

36 Zniesienie możliwości nabycia prawa do emerytury częściowej Rozwiązania dotyczące zniesienia możliwości nabycia prawa do emerytury częściowej Osoby pobierające emeryturę częściową w dniu r. oraz te, którym emerytura częściowa zostanie przyznana na wniosek zgłoszony po r., będą uprawnione do pobierania tej emerytury na dotychczasowych zasadach do czasu wystąpienia z wnioskiem o zamianę tej emerytury na emeryturę powszechną i po ustaniu stosunku pracy, jeżeli ubezpieczony jest pracownikiem. Oznacza to, iż emerytura ta będzie w dalszym ciągu wypłacana bez względu na wysokość uzyskiwanych przychodów i niezależnie od tego, czy osoba będąca pracownikiem rozwiązała stosunek pracy. Nie przewiduje się możliwości przyznawania emerytur częściowych na wnioski zgłoszone po r., jeżeli choćby jeden z warunków niezbędnych do przyznania emerytury częściowej został spełniony po dniu r.

37 Obniżenie stażu wymaganego do najniższej emerytury Rozwiązania związane z obniżeniem stażu składkowego i nieskładkowego wymaganego od kobiet do podwyższenia emerytury do kwoty najniższego świadczenia nowelizacja art. 87 ustawy emerytalnej, poprzez określenie - dla uzyskania emerytury w kwocie najniższej wymogu posiadania przez kobietę okresu składkowego i nieskładkowego, wynoszącego co najmniej 20 lat. Od 1 października 2017 r. nastąpi z urzędu podwyższenie do kwoty najniższej emerytury (wynoszącej od 1 marca 2017 r zł) emerytur pobieranych przez kobiety, które nie udowodniły stażu wynoszącego 21/22 lat, a mają udowodniony staż wynoszący 20 lat zmiana art. 6 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ustalenie obowiązku opłacania przez organ samorządu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za kobietę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna przez okres niezbędny do uzyskania przez nią okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego), wynoszącego co najmniej 20 lat.

38 Wydłużenie okresu ubiegania się o emeryturę z Karty Nauczyciela Ustawa zmieniająca w art. 21 wydłuża możliwość przejścia na emeryturę nauczycielską bez względu na wiek dla nauczycieli, którzy: spełnili warunki określone w art. 88 ust. 2a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela oraz przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej nie osiągnęli podwyższonego wieku emerytalnego, ale osiągnęli wiek wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, albo wiek ten osiągną od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej do 31 sierpnia 2018 r. oraz rozwiążą do 31 sierpnia 2018 r. na swój wniosek stosunek pracy albo stosunek ten ulegnie rozwiązaniu lub wygaśnięciu w okolicznościach określonych w art. 20 ust. 1, 5c i 7 Karty Nauczyciela oraz zgłoszą wniosek o emeryturę do 31 sierpnia 2018 r.

39 Pozostałe rozwiązania Ustawa zmieniająca, w związku z obniżeniem wieku emerytalnego do 60/65 lat wprowadza również m. in.: zmianę zasad ustalania tzw. stażu hipotetycznego przy obliczaniu wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy, możliwość pobierania świadczenia bez względu na wysokość przychodu z działalności objętej obowiązkiem ubezpieczeń społecznych od miesiąca ukończenia przez emeryta obniżonego wieku emerytalnego,

40 Pozostałe rozwiązania przy obliczaniu wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy staż hipotetyczny ustalany będzie dla kobiet i mężczyzn do wieku 60 lat, nowe rozwiązanie dla: - rent z tytułu niezdolności do pracy, do których prawo powstanie najwcześniej od 1 października 2017 r. bez względu na datę zgłoszenia wniosku o rentę, - dla rent rodzinnych po ubezpieczonym zmarłym po 30 września 2017 r. możliwość pobierania świadczenia bez względu na wysokość przychodu z działalności objętej obowiązkiem ubezpieczeń społecznych od miesiąca ukończenia przez emeryta obniżonego wieku emerytalnego jeżeli osoba uprawniona do emerytury wcześniejszej ukończyła wiek 60/65 lat przed 1 października 2017 r. i pobiera emeryturę w zmniejszonej wysokości od 1 października 2017 r. zostanie z urzędu podjęta wypłata emerytury w pełnej wysokości,

41 Pozostałe rozwiązania możliwość pobierania świadczenia w pełnej wysokości bez względu na wysokość przychodu z działalności objętej obowiązkiem ubezpieczeń społecznych od miesiąca ukończenia przez emeryta obniżonego wieku emerytalnego dotyczy także emeryta mającego zawieszone prawo do emerytury z powodu osiągania przychodu w wysokości 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia lub pobierania innego korzystniejszego świadczenia, które podlega zawieszeniu z powodu osiągania tego przychodu jeżeli przed dniem 1 października 2017 r. ukończył wiek 60/65 lat - wypłata ta nie zostanie jednak podjęta z automatu od dnia 1 października 2017 r., ale ZUS podejmie czynności w celu podjęcia tej wypłaty bez wniosku osoby uprawnionej,

42 57 Dziękuję za uwagę