Ustawa obniżająca wiek emerytalny

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ustawa obniżająca wiek emerytalny"

Transkrypt

1 Ustawa obniżająca wiek emerytalny

2 2 Ustawa obniżająca wiek emerytalny ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa zmieniająca) Dziennik Ustaw z dnia 5 stycznia 2017r. poz.38 data wejścia w życie: 1 października 2017 r.

3 4 Informacje, które mogą być istotne dla Klienta zainteresowanego przyznaniem emerytury ustawa zmieniająca przywraca powszechny wiek emerytalny, obowiązujący przed 1stycznia2013r.,tj.wiek60lat-dlakobieti65lat-dlamężczyzn, uzyskanie nowej emerytury w wieku obniżonym do 60/65 lat nie jest uzależnione od posiadania określonego stażu ubezpieczeniowego, obniżenie powszechnego wieku emerytalnego dotyczy nabycia prawa do: emerytury z FUS przyznawanej na wniosek (art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS, dalej ustawy emerytalnej), emerytury z FUS przyznawanej z urzędu(art. 24a ustawy emerytalnej), okresowej emerytury kapitałowej przyznawanej na wniosek (art. 12 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych), okresowej emerytury kapitałowej przyznawanej z urzędu (art. 13 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych)

4 5 Kto może przejść na emeryturę po ukończeniu wieku emerytalnego obniżonego do 60/65 lat? 1) osoby, które przed r. nie ukończyły ani obniżonego wieku emerytalnego (do 60/65 lat) ani podwyższonego wieku emerytalnego, a wiek obniżony do 60/65 lat ukończą po r. 2) osoby, które przed r. ukończyły wiek emerytalny obniżony do 60/65 lat, ale przed tym dniem nie ukończyły podwyższonego wieku emerytalnego, 3) osoby, które przed r. ukończyły zarówno wiek emerytalny obniżony do 60/65 lat, jak i podwyższony wiek emerytalny. o ile nie mają jeszcze przyznanej emerytury z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego. Osoby te mogą nabyć prawo do emerytury nie wcześniej niż z dniem wejścia w życie ustawy obniżającej wiek emerytalny pod warunkiem zgłoszenia wniosku o to świadczenie

5 6 Co ze środkami zgromadzonymi w OFE? w związku z obniżeniem wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn ZUS będzie zobowiązany do poinformowania otwartego funduszu emerytalnego o obowiązku przekazywania do ZUS, w ramach tzw. suwaka bezpieczeństwa, środków zgromadzonych na rachunku członka OFE w związku z osiągnięciem przez ubezpieczonego wieku niższego o 10 lat od obniżonego wieku emerytalnego(60/65 lat) przed dniem r. piątego dnia roboczego po r. OFE umorzy wszystkie jednostki rozrachunkowe pozostające na rachunku członka OFE, który wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn osiągnął przed r. - w terminie 2 dni roboczych od dnia umorzenia tych jednostek OFE przekaże do ZUS środki zgromadzone na rachunku członka OFE odpowiadające wartości umorzonych jednostek rozrachunkowych, wszystkie środki zgromadzone w OFE na rachunkach osób, które obniżony wiek emerytalny osiągną przed r. zostaną zewidencjonowane na subkontach tych osób w celu ich wykorzystania dla ustalenia emerytury z FUS, a w przypadku kobiet również okresowej emerytury kapitałowej.

6 7 Klient zainteresowany przyznaniem emerytury Ustalanie wartości średniego dalszego trwania życia - dla jakiego wieku? Zasada: Wartość średniego dalszego trwania życia ustala się dla wieku osiągniętego przez wnioskodawcę: na dzień złożenia wniosku o emeryturę, jeżeli wniosek złożono w miesiącach następujących po miesiącu, w którym został osiągnięty wiek emerytalny, na dzień osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli wniosek został złożony w miesiącu osiągnięcia tego wieku lub przed miesiącem, w którym został osiągnięty wiek emerytalny.

7 8 Klient zainteresowany przyznaniem emerytury Ustalanie wartości średniego dalszego trwania życia - dla jakiego wieku? W przypadku osób, które wiek 60 lat - kobieta lub 65 lat - mężczyzna ukończą przed dniem wejścia w życie ustawy obniżającej wiek emerytalny (tj. przed 1 października 2017r.) i wniosek o ustalenie prawa do emerytury z tytułu osiągnięcia tego wieku zgłoszą przed tym dniem, średnie dalsze trwanie życia przyjęte do obliczenia ich emerytury zostanie ustalone według wartości odpowiedniej dla ukończonych lat i miesięcy życia na dzień 1 października 2017 r. W przypadku zgłoszenia przez ww. osoby wniosku o emeryturę w październiku 2017r. zostanie zastosowana ogólna zasada średnie dalsze trwanie życia zostanie ustalone dla wieku ukończonego na dzień zgłoszenia tego wniosku, co oznacza, że: - w razie zgłoszenia wniosku o emeryturę w październiku 2017r. przed ukończeniem kolejnego miesiąca życia (np. dla osoby urodzonej 15 września 1957r. przed 15 października 2017r.) zostanie przyjęte średnie dalsze trwanie życia dla niższego wieku(dla ww. osoby- 60 lat), - w razie zgłoszenia wniosku o emeryturę w październiku 2017r., ale po ukończeniu kolejnego miesiąca życia (np. dla osoby urodzonej 15 września 1957r. najwcześniej 15 października 2017r.), zostanie przyjęte średnie dalsze trwanie życia dla wyższego wieku (dla ww. osoby - 60 lati1miesiąca).

8 9 Klient zainteresowany przyznaniem emerytury Ustalanie wartości średniego dalszego trwania życia z jakiej tablicy? Od r.: Nadal obowiązuje zasada: Średnie dalsze trwanie życia ustala się według tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę (lub w dniu, od którego zostaje przyznana emerytura, jeżeli zgłoszenie wniosku nie jest wymagane albo w dniu zgłoszenia wniosku nie są jeszcze spełnione wszystkie warunki wymagane do przyznania emerytury). Modyfikacji ulega wyjątek od zasady: Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zamiast tablicy z dnia zgłoszenia wniosku o emeryturę stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny. Od r. będzie to tablica obowiązująca w dniu osiągnięcia wieku wynoszącego 60latdlakobieti65latdlamężczyzn

9 10 Klient zainteresowany przyznaniem emerytury Ustalanie wartości średniego dalszego trwania życia z jakiej tablicy? Osoby zgłaszające po 30 września 2017 r.wniosek o emeryturę z tytułu ukończenia obniżonego wieku emerytalnego, którenie ukończyły przed 1 października 2017 r. podwyższonego wieku emerytalnego mają prawo do wariantowego obliczenia emerytury poprzez zastosowanie średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według: tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę, lub tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągnięcia wieku 60 lat przez kobietę lub 65 lat przez mężczyznę, jeżeli jest to dla nich korzystniejsze

10 11 Klient zainteresowany przyznaniem emerytury Ustalanie wartości średniego dalszego trwania życia z jakiej tablicy? Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., które osiągnęły przed 1 października 2017 r. podwyższony wiek emerytalny mają prawo do wariantowego obliczenia emerytury poprzez zastosowanie średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według: tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę, lub tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągniecia podwyższonego wieku emerytalnego, lub tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny w zależności od tego, co jest to dla nich korzystniejsze Takiesamoprawomająmężczyźniurodzeniw1948r.,ztąróżnicą,żewichprzypadku,,wariantuje się tablicę z dnia zgłoszenia wniosku z tablicami obowiązującymi w następnym dniu po dniu osiągnięcia obniżonego oraz podwyższonego wieku emerytalnego.

11 12 Klient zainteresowany przyznaniem emerytury Pozostałe rozwiązania ustawy obniżającej wiek emerytalny istotne dla osoby ubiegającej się o emeryturę obniżenie do 20 lat minimalnego stażu składkowego i nieskładkowego wymaganego od kobiet do podwyższenia emerytury do kwoty najniższego świadczenia(nowelizacja art. 87 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), możliwość pobierania świadczenia bez względu na wysokość przychodu z działalności objętej obowiązkiem ubezpieczeń społecznych od miesiąca ukończenia przez emeryta wieku emerytalnego obniżonego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

12 13 Klient zainteresowany przyznaniem emerytury Prawo do okresowej emerytury kapitałowej od r. Prawo do okresowej emerytury kapitałowej przysługuje kobiecie, będącej członkiem OFE, która: osiągnęła wiek wynoszący co najmniej 60 lat, ma ustalone prawo do emerytury z FUS, kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąca, od którego zostanie przyznana emerytura jest równa lub wyższa od obowiązującej w tym dniu 20-krotności dodatku pielęgnacyjnego od1marca 2017 r. do28 lutego2018 r. kwota ta wynosi 4191,80 zł (209,59 zł x 20). Prawo do okresowej emerytury kapitałowej przysługuje do dnia poprzedzającego osiągnięcie wieku 65 lat (powszechnego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny).

13 14 Ustawa obniżająca wiek emerytalny zagadnienia merytoryczne Klient zainteresowany przyznaniem emeryturyczęściowej

14 15 Rozwiązania dotyczące zniesienia możliwości nabycia prawa do emerytury częściowej: usunięcie z systemu emerytalnego instytucji emerytury częściowej poprzez skreślenie art. 26b ustawy emerytalnej, osoby, które przed dniem r. spełnią warunki wymagane do nabycia prawa do emerytury częściowej, będą mogły uzyskać prawo do tego świadczenia, nawet jeśli z wnioskiem wystąpią po dniu r.; wysokość tej emerytury ustala się na zasadach obowiązujących w dniu r.

15 16 Ustawa obniżająca wiek emerytalny zagadnienia merytoryczne Nauczycielzainteresowany przyznaniemwcześniejszej emerytury

16 17 Nauczyciel zainteresowany przyznaniem wcześniejszej emerytury Uprawnienia emerytalne nauczycieli przed wejściem w życie i po wejściu w życie ustawy zmieniającej Zasada: Nauczyciele mogą, zarówno przed 1 października 2017 r., jak i po 30 września 2017 r., nabyć prawo do emerytury nauczycielskiej bez względu na wiek na podstawie art. 88 Karty Nauczyciela, na warunkach określonych w tym przepisie, o ile zgłoszą wniosek o emeryturę i rozwiążą stosunek pracy przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Szczególna regulacja: W okresie od 1 października 2017r. do 31 sierpnia 2018r. nauczyciele będą mogli nabyć prawo do emerytury bez względu na wiek na podstawie art. 88 ust.2a Karty Nauczyciela w związku z art. 21 ustawy zmieniającej.

17 18 Nauczyciel zainteresowany przyznaniem wcześniejszej emerytury Ustawa zmieniająca w art. 21 wydłuża możliwość przejścia na emeryturę nauczycielską bez względu na wiek z Karty Nauczyciela dla nauczycieli, którzy: spełnili warunki określone w art. 88 ust. 2a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela oraz przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającejnie osiągnęli podwyższonego wieku emerytalnego, ale osiągnęli wiek wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, albo wiek ten osiągną od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej do 31 sierpnia 2018 r. oraz rozwiążą do 31 sierpnia 2018 r. na swój wniosek stosunek pracy albo stosunek ten ulegnie rozwiązaniu lub wygaśnięciu w okolicznościach określonych w art. 20 ust. 1, 5ci7KartyNauczyciela oraz zgłosząwniosekoemeryturędo31sierpnia2018r.

18 19 Nauczyciel zainteresowany przyznaniem wcześniejszej emerytury Art. 21 ustawy zmieniającej - nauczyciele wygaszanych gimnazjów Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, nie ma przeszkód, aby uznać, że okoliczności dotyczące rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy określone w art. 225 ust. 1,6,7 i 10 oraz art. 226 ust. 1 ww. ustawy z dnia r. są w istocie tożsame z okolicznościami określonymi w art. 20ust.1,5ci7 KartyNauczyciela. Oznacza to, że prawo do emerytury nauczycielskiej na podstawie art. 88 ust. 2a ustawy Karta Nauczyciela w związku z art. 21 ustawy zmieniającej będą mogli nabyć również nauczyciele, których dalsze zatrudnienie w gimnazjum w roku szkolnym 2017/2018 lub 2018/2019 nie będzie możliwe ze względu na zmiany organizacyjne powodujące wygaszanie kształcenia w gimnazjum, tj. w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia ich stosunku pracy do r. w okolicznościach określonych w art. 225 ust. 1,6,7 i 10ww.ustawyzdnia r.,oile: spełnią pozostałe warunki wymagane do przyznania emerytury nauczycielskiej, zgłoszą wniosek o tę emeryturę do r.

19 20 Nauczyciel zainteresowany przyznaniem wcześniejszej emerytury Art. 21 ustawy zmieniającej - nauczyciele wygaszanych gimnazjów Art.225ust.7ustawyzdnia14grudnia2016r.Przepisywprowadzająceustawę-Prawo oświatowe: 7. Stosunek pracy nauczyciela przeniesionego w stan nieczynny wygasa: 1) z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym, 2) z dniem podjęcia zatrudnienia z innej szkole. Wygaśnięcie stosunku pracy w okolicznościach określonych w pkt 2 nie uprawnia do emerytury nauczycielskiej. Emerytura nauczycielska może być przyznana, wyłącznie takiemu nauczycielowi, który rozwiązał wszystkie stosunki pracy zasada ta obowiązuje również w przypadku przyznawania emerytury na podstawie art. 88 ust. 2a ustawy Karta Nauczyciela w związku z art. 21 ustawy zmieniającej.

20 21 Nauczyciel zainteresowany przyznaniem wcześniejszej emerytury Art. 21 ustawy zmieniającej prawo do emerytury nauczycielskiej a ukończenie podwyższonego wieku emerytalnego Nauczyciele, którzy obniżony wiek emerytalny ukończą przed 1 października 2017r. mogą nabyć prawo do emerytury na podstawie art. 88 ust.2a Karty Nauczyciela w zw. z art. 21 ustawy zmieniającej pod warunkiem nieukończenia przed tym dniem podwyższonego wieku emerytalnego obowiązującego do 30 września 2017r. Jeśli ww. nauczyciele wiek podwyższony ukończą po 30 września 2017r. a przed 1 września 2018r. mogą nabyć prawo do emerytury na podstawie wskazanych przepisów, jeśli spełnią pozostałe wymagane warunki.

21 22 Nauczyciel zainteresowany przyznaniem wcześniejszej emerytury Art. 21 ustawy zmieniającej - prawo do emerytury nauczycielskiej a prawo do emerytury powszechnej Emerytura na podstawie art. 88 ust.2a Karty Nauczyciela w zw. z art. 21 ustawy zmieniającej może być przyznana wyłącznie takim nauczycielom, którym nie przyznano emerytury z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego (obniżonego lub podwyższonego) na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej.

22 23 Nauczyciel zainteresowany przyznaniem wcześniejszej emerytury Uprawnienia emerytalne nauczycieli po 31 sierpnia 2018r. Art. 21 ustawy zmieniającej nie obejmuje swoją dyspozycją nauczycieli, którzy: powszechny wiek emerytalny (odpowiednio 60 albo 65 lat) osiągną po r. lub też wiek ten osiągną wprawdzie do r., ale z wnioskiem o przyznanie emerytury na podstawie Karty Nauczyciela wystąpią po r. Nauczyciele, którzy do r. nie ukończą obniżonego wieku emerytalnego (a więc nauczyciele, do których nie stosuje się art. 21 ustawy zmieniającej) mogą ubiegać się o emeryturę nauczycielską po spełnieniu warunków określonych w art. 88 Karty Nauczyciela i rozwiązaniu lub wygaśnięciu stosunku pracy w okolicznościach wym. w tym przepisie, o ile z wnioskiem o przyznanie emerytury wystąpią przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego 60/65 lat. Powyższe będzie dotyczyło również nauczycieli wygaszanych gimnazjów, w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia ich stosunku pracy w okolicznościach określonych w art. 225ust.1,6,7i10orazart.226ust.1ww.ustawyzdnia r.

23 24 Ustawa obniżająca wiek emerytalny zagadnienia merytoryczne Klientzainteresowany przyznaniemrenty ztytułuniezdolnościdopracy

24 25 Klient zainteresowany przyznaniem renty z tyt. niezdolności do pracy Zmiana w ustalaniu tzw. stażu hipotetycznego Ustawa zmieniająca, w związku z obniżeniem wieku emerytalnego do 60/65 lat wprowadza również zmianę zasad ustalania tzw. stażu hipotetycznego przy obliczaniu wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy. Od 1 października 2017r. staż hipotetyczny będzie ustalany poprzez pomnożenie po 0,7 % podstawy wymiaru renty za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby obniżony wiek emerytalny przewidziany dla kobiet, tj. 60 lat

25 26 Klient zainteresowany przyznaniem renty z tyt. niezdolności do pracy Zmiana dotycząca okresu na który orzekana jest niezdolność do pracy i przyznawana renta,,z ogólnego stanu zdrowia Ustawa zmieniająca, w związku z obniżeniem wieku emerytalnego do 60/65 lat wprowadza również zmianę okresu, na który orzekana jest niezdolność do pracy osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego. Jeżeli osobie tej na dzień przeprowadzenia tego badania będzie brakowało mniej niż5latdoosiągnięciaobniżonegowiekuemerytalnego(60lat kobietai65lat - mężczyzna), niezdolność do pracy zostanie orzeczona na okres do dnia osiągnięcia tego wieku. Do tego dnia zostanie przyznana renta z tytułu niezdolności do pracy,, z ogólnego stanu zdrowia.

26 27 Klient zainteresowany przyznaniem renty z tyt. niezdolności do pracy Zmiana dotycząca przyznania z urzędu emerytury osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy Osoby, które prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy uzyskają po 30 września 2017 r. i w dniu osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego będą pobierały tę rentę, od dnia ukończenia tego wieku zostaną,,przeniesione z urzędu na emeryturę. Jeżeli w dniu osiągnięcia tego wieku wypłata renty będzie wstrzymana emerytura zostanie przyznana z urzędu od miesiąca, od którego byłaby podjęta wypłata renty.

27 28 Ustawa obniżająca wiek emerytalny zagadnienia merytoryczne Klientzainteresowanyprzyznaniem: - emerytury pomostowej, - nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, - świadczenia przedemerytalnego

28 29 Klient zainteresowany przyznaniem emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego lub świadczenia przedemerytalnego Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego do 60/65 lat spowoduje, że: emerytura pomostowa, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne oraz świadczenie przedemerytalne będą przysługiwały nie dłużej niż do dnia poprzedzającego ukończenie wieku emerytalnego obniżonego do 60/65 lat Wyjątek! osoby, które spełniły wszystkie warunki do przyznania świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej i nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego przed 1 października 2017 r. i przed tym dniem ukończyły obniżony wiek emerytalny (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn), lecz wniosek o przyznanie jednego z tych świadczeń zgłoszą po dniu 30 września 2017 r. nabywają prawo do tego świadczenia nie dłużej niż do dnia poprzedzającego osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego

29 30 Ustawa obniżająca wiek emerytalny zagadnienia merytoryczne Klientzainteresowany przyznaniemrentyrodzinnej

30 31 Klient zainteresowany przyznaniem renty rodzinnej Prawo do obliczenia emerytury osoby zmarłej z zastosowaniem tablicy trwania życia z dnia osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego W razie zgonu po r. ubezpieczonego urodzonego po r., który nie osiągnął podwyższonego wieku emerytalnego przed r., przy rozpatrywaniu wniosku o rentę rodzinną po tym ubezpieczonym nastąpi wariantowe obliczenie emerytury osoby zmarłej, poprzez porównanie średniego dalszego trwania życia pomiędzy: tablicą trwania życia obowiązującą w dniu osiągnięcia obniżonego wieku emertytalnego, a tablicą trwania życia obowiązującą w dniu zgonu ubezpieczonego, w zależności od tego co będzie korzystniejsze dla wnioskodawcy.

31 32 Klient zainteresowany przyznaniem renty rodzinnej Prawo do wariantowanego obliczenia emerytury osoby zmarłej z zastosowaniem tablicy trwania życia z dnia osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego W razie zgonu po r. osoby urodzonej po r., która osiągnęła podwyższony wiek emerytalny przed r. i która przed tym dniem - nie miała ustalonego prawa do emerytury lub - miała ustalone prawo do emerytury, ale nie zgłosiła wniosku zastosowanie art. 26 ust. 6 ustawy emerytalnej (tj. o tzw. wariantowanie tablic) lub - miała ustalone prawo do emerytury z zastosowaniem art. 26 ust. 6 ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym przed r. przy rozpatrywaniu wniosku o rentę rodzinną po tej osobie (zmarłym ubezpieczonym/emerycie) nastąpi wariantowe obliczenie emerytury osoby zmarłej, poprzez porównanie średniego dalszego trwania życia pomiędzy: tablicą trwania życia obowiązującą w dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego tablicą trwania życia obowiązującą w dniu osiągnięcia obniżonego wieku emertytalnego tablicą trwania życia obowiązującą w dniu zgonuubezpieczonego (w przypadku ustalania renty rodzinnej po ubezpieczonym) lub w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę (w przypadku ustalania renty rodzinnej po zmarłym emerycie) w zależności od tego co jest korzystniejsze dla wnioskodawcy. Takie samo uprawnienie będzie przysługiwało osobie ubiegającej się o rentę rodzinną po mężczyźnie urodzonym w 1948r., który zmarł po r., z tą różnicą, że w tym przypadku,,wariantowanie obejmuje tablicę odpowiednio z dnia zgłoszenia wniosku /dnia zgonu z tablicami obowiązującymi w następnym dniu po dniu osiągnięcia obniżonego oraz podwyższonego wieku emerytalnego.

32 33 Klient zainteresowany przyznaniem renty rodzinnej Zachowanie możliwości przyznania renty rodzinnej nie tylko po osobie pobierającej w dniu śmierci emeryturę częściową, ale również po osobie spełniającej w tym dniu warunki do uzyskania tej emerytury Po 30 września 2017r. nadal będzie istniała możliwość ustalenia prawa do renty rodzinnej po osobie pobierającej w dniu śmierci emeryturę częściową (bez względu na to,czyzgonnastąpiłprzed1października2017r.czypo30września2017r.). Zachowano również możliwość ustalenia prawa do renty rodzinnej po osobie spełniającej w dniu śmierci warunki do uzyskania emerytury częściowej. Oznacza to, iż renta rodzinna przysługuje również po ubezpieczonym, który zmarł przed wejściem w życie ustawy zmieniającej, tj. przed 1 października 2017 r., jeżeli ubezpieczony ten spełniał w dniu śmierci warunki do emerytury częściowej. Bez znaczenia dla przyznania renty rodzinnej pozostaje natomiast okoliczność, czy członkowie rodziny tego ubezpieczonego spełnili warunki uprawniające ich do renty rodzinnej przed 1 października 2017 r., czy po 30 września 2017 r. i kiedy wystąpili z wnioskiem o przyznanie renty rodzinnej.

33 34 Ustawa obniżająca wiek emerytalny zagadnienia merytoryczne Klientuprawnionydoemerytury

34 35 Klient uprawniony do emerytury Możliwość przeliczenia emerytury przy uwzględnieniu tablicy trwania życia z dnia osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego Osoby urodzone po r., którym przed r. obliczono emeryturę według art.26 ustawy emerytalnej, a które: - do r. nie zgłosiły wniosku o zastosowanie art.26 ust. 6 ustawy emerytalnej lub - którym obliczono przed 1 października 2017r. emeryturę z zastosowaniem tego przepisu mają również prawo do wariantowego obliczenia emerytury z zastosowaniem średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według: tablicy trwania życia z dnia zgłoszenia wniosku o emeryturę, lub tablicy trwania życia z dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego lub tablicy trwania życia z dnia osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego (60/65 lat) w zależności od tego, który z wariantów będzie dla nich korzystniejszy. Takie samo uprawnienie przysługuje mężczyznom urodzonym w 1948r., z tą różnicą, że w ich przypadku,,wariantuje się tablicę z dnia zgłoszenia wniosku z tablicami obowiązującymi w dniu następnym po dniu osiągnięcia obniżonego oraz podwyższonego wieku emerytalnego. Wariantowego obliczenia dokonuje się na wniosek osoby uprawnionej.

35 36 Klient uprawniony do emerytury Podwyższenie z urzędu emerytury do kwoty najniższej emerytury Od 1 października 2017 r. nastąpi podwyższenie z urzędu do kwoty najniższej emerytury (wynoszącej od 1 marca 2017 r zł) emerytur pobieranych przez kobiety, które nie udowodniły okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego 21/22 lata a mają udowodniony staż wynoszący 20 lat

36 37 Klient uprawniony do emerytury Podjęcie wypłaty zmniejszonej emerytury w pełnej wysokości Osobie uprawnionej do emerytury wcześniejszej, która ukończyła wiek 60/65 lat przed 1 października 2017 r. i pobiera tę emeryturę w zmniejszonej wysokości - od 1 października 2017 r. zostanie z urzędu podjęta wypłata emerytury w pełnej wysokości. W przypadku osiągnięcia tego wieku po 30 września 2017r. wypłata emerytury zostanie podjęta od miesiąca ukończenia tego wieku. Podjęcie wypłaty zawieszonej emerytury W odniesieniu do osoby uprawnionej do emerytury wcześniejszej, która ukończyła wiek 60/65 lat przed 1 października 2017 r. ZUS podejmie czynności w celu podjęcia tej wypłaty od 1 października 2017r. bez wniosku osoby uprawnionej (tj. w szczególności dokona aktualizacji danych dot. sposobu przekazywania świadczenia np. na rachunek bankowy, dokona aktualizacji adresu do doręczania świadczenia za pośrednictwem poczty, odbierze od świadczeniobiorcy deklarację co do zasadności podjęcia wypłaty świadczenia lub dalszego jego zawieszenia ). Analogiczna zasada zostanie zastosowana w przypadku osiągnięcia ww. wieku po 30 września 2017r. w celu podjęcia wypłaty emerytury od miesiąca osiągnięcia tego wieku.

37 38 Ustawa obniżająca wiek emerytalny zagadnienia merytoryczne Klientuprawnionydookresowej emeryturykapitałowej

38 39 Klient uprawniony do okresowej emerytury kapitałowej Co dalej z okresowymi emeryturami przyznanymi przed r.? kobiety, które 1 października 2017 r. będą miały ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej zachowają prawo do tego świadczenia do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny, określonego dla danej osoby w art. 24 ust. 1b ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy zmieniającej (w zależności od kwartału i roku, w którym urodziła się kobieta), chyba że prawo do tej emerytury wygaśnie przed tym dniem, ww. kobiety po osiągnięciu wieku 65 lat, a najpóźniej do dnia poprzedzającego osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny, mogą zgłosić wniosek o przeliczenie emerytury z FUS na zasadach określonych w art. 26c ust. 2 ustawy emerytalnej, w nowym brzmieniu, o ile pobierały tę emeryturę do dnia zgłoszenia wniosku (lub miały zawieszoną emeryturę w związku z kontynuowaniem pracy zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy na podstawie art.103a ustawy emerytalnej)

39 40 Klient uprawniony do okresowej emerytury kapitałowej Co dalej z okresowymi emeryturami przyznanymi przed r.? Podstawę obliczenia emerytury z FUS, której wysokość będzie ustalana na wniosek osoby uprawnionej do okresowej emerytury kapitałowej będą stanowiły: składki na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowane na ostatni dzień miesiąca, poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje emerytura z FUS w nowej wysokości, zwaloryzowany kapitał początkowy, środki zewidencjonowane na subkoncie z uwzględnieniem ich waloryzacji Podstawa obliczenia emerytury z FUS zostanie podzielona przez średnie dalsze trwanie życia dla wieku osiągniętego w dniu zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, według tablicy trwania życia obowiązującej w tym dniu. Emerytura w przeliczonej wysokości będzie przysługiwała od miesiąca zgłoszenia wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia osiągnięcia wieku 65 lat.

40 41 Ustawa obniżająca wiek emerytalny zagadnienia merytoryczne Klientuprawniony doemeryturyczęściowej

41 42 Klient uprawniony do emerytury częściowej Co dalej z emeryturami częściowymi przyznanymi przed r.? Osoby, które w dniu r. będą miały ustalone decyzją organu rentowego prawo do emerytury częściowej, zachowają to prawo na obecnie obowiązujących zasadach do czasu zamiany emerytury częściowej na emeryturę przyznaną po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego. Zamiana na emeryturę powszechną następuje na wniosek osoby uprawnionej i po ustaniu stosunku pracy(w przypadku pracowników).

42 43 Ustawa obniżająca wiek emerytalny zagadnienia merytoryczne Klientuprawnionydo: - emerytury pomostowej, - nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, - świadczenia przedemerytalnego

43 44 Klient uprawniony do emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego lub świadczenia przedemerytalnego Zachowanie uprawnień do świadczeń Osoby, które w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej (1 października 2017r.) będą miały ustalone prawo do świadczenia przedemerytalnego (zasiłku przedemerytalnego), emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego zachowają uprawnienia do tych świadczeń do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, chyba, że prawo do tych świadczeń ustanie przed tym dniem. Osobytemogąpodniu30września2017r.,oilemająukończonywiek60latdlakobieti 65 lat dla mężczyzn, zgłosić wniosek o emeryturę na podstawie art.24 ustawy emerytalnej. Wówczas prawo do tych świadczeń ustanie wcześniej na zasadach określonych w przepisach odpowiedniej ustawy regulującej ww. świadczenia.

44 45 Ustawa obniżająca wiek emerytalny zagadnienia merytoryczne Klient uprawnionydorenty ztytułuniezdolnościdopracy

45 46 Klient uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy Zachowanie uprawnień do świadczeń Osoby mające w dniu 1 października 2017 r. ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia: 1) do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego(łącznie z tym dniem), 2) na okres przypadający po dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, 3) na trwałe, które nie ukończyły podwyższonego wieku emerytalnego przed 1 października 2017 r., zachowują prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy do dnia osiągnięcia tego wieku, o ile nie mają ustalonego prawa do emerytury oraz w tym dniu będą pobierali rentę. Tym rencistom z dniem osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, zostanie z urzędu przyznana emerytura na podstawie art. 24a ustawy emerytalnej Wyjątek 1: Jeżeli w dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego przez rencistę mającego ustalone prawo do renty na okres do tego dnia, prawo to będzie zawieszone, nie będzie podstaw do przyznania z urzędu emerytury. Wyjątek 2: Jeżeli w dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego przez rencistę mającego ustalone prawo do renty na okres przypadający po tym dniu lub na trwałe, prawo to będzie zawieszone, ustanie prawa do renty oraz przyznanie z urzędu emerytury nastąpi od miesiąca, od którego byłaby podjęta wypłata renty(jeżeli rencista zgłosi wniosek o podjęcie tej wypłaty), o ile wcześniej nie ustanie prawo do renty z innych przyczyn.

46 47 Klient uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy Zachowanie uprawnień do świadczeń Zasada zachowania uprawnień do renty do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego nie ma zastosowania do osób mających w dniu 1 października 2017 r. ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia na okres krótszy niż do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego. Wymienione osoby, o ile nie mają ustalonego prawa do emerytury, zachowują prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy jedynie do dnia: - osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn jeżeli osiągnęły ten wiek po 30 września 2017r., - 1 października 2017r. jeżeli ww. wiek osiągnęły przed dniem 1 października 2017r. oilebędą pobieraływtymdniurentęztytułuniezdolnościdopracy. Od tego dnia zostanie im przyznana z urzędu emerytura Wyjątek: Jeżeli odpowiednio w dniu osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego lub w dniu 1 października 2017 r. prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ww. osób będzie zawieszone, ustanie prawa do renty oraz przyznanie z urzędu emerytury nastąpi od miesiąca, od którego byłaby podjęta wypłata renty (jeżeli rencista zgłosi wniosek o podjęcie tej wypłaty), o ile wcześniej nie ustanie prawo do renty.

47 51 Ustawa obniżająca wiek emerytalny -zagadnienia merytoryczne ObowiązkiinformacyjneZUS

48 52 Obowiązki informacyjne ZUS Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma obowiązek poinformowania osób, które r. będą miały ustalone prawo do: świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz renty z tytułu niezdolności do pracy (przyznanej na okres do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego lub na okres przypadający po dniu osiągnięcia tego wieku albo na trwałe), a które nie mają ustalonego prawa do emerytury, o: o zachowaniu prawa do świadczenia do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, chyba żeprawodotychświadczeńustanieprzed tymdniemorazo obowiązujących od r. warunkach nabywania prawa do emerytury i możliwości zgłoszenia wniosku o emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i65latdlamężczyzn. okresowej emerytury kapitałowej o: zachowaniu prawa do tego świadczenia do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, chyba że prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygaśnie przed tym dniem oraz o: możliwości zgłoszenia po osiągnięciu wieku 65 lat, a przed dniem osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny wniosku o ponowne obliczenie emerytury z FUS oraz zasadach wygaśnięcia prawa do okresowej emerytury kapitałowej w przypadku zgłoszenia tego wniosku.

Omówienie regulacji wynikających z ustawy obniżającej wiek emerytalny

Omówienie regulacji wynikających z ustawy obniżającej wiek emerytalny Gdańsk, 2 października 2017 r. Omówienie regulacji wynikających z ustawy obniżającej wiek emerytalny Agnieszka Kurczewska-Stanisławowicz Naczelnik Wydziału Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku

Bardziej szczegółowo

KADRY i PŁACE. W SFERZE BUDŻETOWEJ nr 9. Reforma systemu emerytalnego... 2

KADRY i PŁACE. W SFERZE BUDŻETOWEJ nr 9. Reforma systemu emerytalnego... 2 20 września 2017 KADRY i PŁACE W SFERZE BUDŻETOWEJ nr 9 DODATEK do RACHUNKOWOŚCI BUDŻETOWEJ nr 18 (426) K o n k u r s KSIĘGOWY BUDŻETU 2017 www.rb.infor.pl Reforma systemu emerytalnego... 2 Realizacja

Bardziej szczegółowo

EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października

EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października Prawdziwa historia: Drodzy Czytelnicy, 39,90 brutto Napisz cok@wip.pl 22 518 28 28 www.fabrykawiedzy.com Wstęp Emerytury 2017 1 Emerytury 2017 z

Bardziej szczegółowo

EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października

EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października Prawdziwa historia: Drodzy Czytelnicy, 39,90 brutto Napisz cok@wip.pl 22 518 28 28 www.fabrykawiedzy.com Wstęp Emerytury 2017 1 Emerytury 2017 z

Bardziej szczegółowo

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 22.05.2009r Dz. U. Nr 997,poz. 800

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 22.05.2009r Dz. U. Nr 997,poz. 800 Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne Podstawa prawna: Ustawa z dnia 22.05.2009r Dz. U. Nr 997,poz. 800 Od 1 lipca 2009r.obowiązują przepisy ustawy z dnia 22 maja 2009r. o nauczycielskich świadczeniach

Bardziej szczegółowo

Jakie emerytury dla nauczycieli

Jakie emerytury dla nauczycieli Jakie emerytury dla nauczycieli Spis treści Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym... 3 Emerytura z tytułu wykonywania pracy w szczególnym charakterze... 4 Emerytura nauczycielska na podstawie Karty

Bardziej szczegółowo

EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października

EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października Prawdziwa historia: Drodzy Czytelnicy, 39,90 brutto Napisz cok@wip.pl 22 518 28 28 www.fabrykawiedzy.com Wstęp Emerytury 2017 1 Emerytury 2017 z

Bardziej szczegółowo

z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych

z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych Kancelaria Sejmu s. 1/6 Dz.U. 2009 Nr 97 poz. 800 U S T AWA z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych Opracowano na podstawie t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 128. Art. 1. Ustawa

Bardziej szczegółowo

Przeliczanie emerytur i rent od kwoty bazowej podwyższonej do 100% przeciętnego wynagrodzenia

Przeliczanie emerytur i rent od kwoty bazowej podwyższonej do 100% przeciętnego wynagrodzenia Przeliczanie emerytur i rent od kwoty bazowej podwyższonej do 100% przeciętnego wynagrodzenia Przepisami art. 194 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1)

USTAWA. z dnia r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Projekt 13 lutego 2012 r. USTAWA z dnia...2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r.

Bardziej szczegółowo

Wszystko, czego nie wiesz o emeryturach. Ekspert: Dariusz Noszczak, wicedyrektor, Departament Świadczeń Emerytalno-Rentowych, Centrala ZUS

Wszystko, czego nie wiesz o emeryturach. Ekspert: Dariusz Noszczak, wicedyrektor, Departament Świadczeń Emerytalno-Rentowych, Centrala ZUS Wszystko, czego nie wiesz o emeryturach Ekspert: Dariusz Noszczak, wicedyrektor, Departament Świadczeń Emerytalno-Rentowych, Centrala ZUS 2 Ustalanie wysokości emerytur ze starego systemu Ustalanie wysokości

Bardziej szczegółowo

Wcześniejsza emerytura dla 60-letnich mężczyzn i 55- letnich kobiet.

Wcześniejsza emerytura dla 60-letnich mężczyzn i 55- letnich kobiet. Wcześniejsza emerytura dla 60-letnich mężczyzn i 55- letnich kobiet. Pracownicy, którzy nie osiągnęli jeszcze pełnego wieku emerytalnego mogą przejść na wcześniejszą emeryturę kobieta po osiągnięciu 55

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 17 maja 2018 r. Poz. 926

Warszawa, dnia 17 maja 2018 r. Poz. 926 Warszawa, dnia 17 maja 2018 r. Poz. 926 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 13 kwietnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o emeryturach kapitałowych 1. Na

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 5 stycznia 2017 r. Poz. 38. z dnia 16 listopada 2016 r.

Warszawa, dnia 5 stycznia 2017 r. Poz. 38. z dnia 16 listopada 2016 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 5 stycznia 2017 r. Poz. 38 USTAWA z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. II. Warunki nabywania prawa do emerytury z FUS (emerytury z I filaru) i ustalanie jej wysokości

SPIS TREŚCI. II. Warunki nabywania prawa do emerytury z FUS (emerytury z I filaru) i ustalanie jej wysokości Zasady nabywania prawa do emerytury z I i II filaru przez ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., będących członkami otwartego funduszu emerytalnego oraz rent rodzinnych po tych ubezpieczonych

Bardziej szczegółowo

Kto może przejść na emeryturę po ukończeniu 60 lub 65 lat

Kto może przejść na emeryturę po ukończeniu 60 lub 65 lat 1 Bogdan Grzybowski Od 1 października br. zostanie obniżony wiek emerytalny. Co się zmienia? Od 1 października 2017 r. wiek emerytalny będzie wynosił 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Jest to emerytura

Bardziej szczegółowo

Dz.U Nr 228 poz z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych. Rozdział 1. Przepisy ogólne

Dz.U Nr 228 poz z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych. Rozdział 1. Przepisy ogólne Kancelaria Sejmu s. 1/14 Dz.U. 2008 Nr 228 poz. 1507 U S T AWA z dnia 21 listopada 2008 r. Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1097, z 2017 r. poz. 38. o emeryturach kapitałowych Rozdział

Bardziej szczegółowo

U S T A W A. z dnia. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1)

U S T A W A. z dnia. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Projekt z dnia U S T A W A o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach

Bardziej szczegółowo

Tekst ustawy przyjęty przez Senat bez poprawek USTAWA. z dnia 16 listopada 2016 r.

Tekst ustawy przyjęty przez Senat bez poprawek USTAWA. z dnia 16 listopada 2016 r. Tekst ustawy przyjęty przez Senat bez poprawek USTAWA z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie

Bardziej szczegółowo

Dz.U Nr 228 poz z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych. Rozdział 1. Przepisy ogólne

Dz.U Nr 228 poz z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych. Rozdział 1. Przepisy ogólne Kancelaria Sejmu s. 1/7 Dz.U. 2008 Nr 228 poz. 1507 U S T AWA z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych Opracowano na podstawie: t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 926 Rozdział 1 Przepisy ogólne Art.

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenie emerytalne. dr Ariel Przybyłowicz

Ubezpieczenie emerytalne. dr Ariel Przybyłowicz Ubezpieczenie emerytalne dr Ariel Przybyłowicz Ryzyko emerytalne Ochrona sytuacji ochrony zarobków z powodu zrealizowania prawa do zaprzestania działalności zarobkowej w związku z biologicznym (naturalnym)

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych

USTAWA. z dnia r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych Projekt USTAWA z dnia...2008 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. Ustawa określa: 1) warunki nabywania i utraty prawa do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych;

Bardziej szczegółowo

Emerytury w nowym systemie emerytalnym dotyczą osób urodzonych po 1 stycznia 1949 roku.

Emerytury w nowym systemie emerytalnym dotyczą osób urodzonych po 1 stycznia 1949 roku. Emerytury w nowym systemie emerytalnym dotyczą osób urodzonych po 1 stycznia 1949 roku. System emerytalny składa się z trzech filarów. Na podstawie podanych niżej kryteriów klasyfikacji nowy system emerytalny

Bardziej szczegółowo

Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zgromadzonych w OFE i zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS. Świadczeniobiorcy

Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zgromadzonych w OFE i zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS. Świadczeniobiorcy Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zgromadzonych w OFE i zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS Świadczeniobiorcy Warunki nabywania prawa do okresowej emerytury kapitałowej ze środków zgromadzonych

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY. uzyskane przez Zarząd. NSZZ PRC w temacie. emerytur - emerytur. pomostowych.

MATERIAŁY. uzyskane przez Zarząd. NSZZ PRC w temacie. emerytur - emerytur. pomostowych. Poznań, dnia 20-05-2013 r. MATERIAŁY uzyskane przez Zarząd NSZZ PRC w temacie emerytur - emerytur pomostowych. Pytania w sprawie emerytur pomostowych i wcześniejszych: 1. Pytanie czy takie warunki uprawniają

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 22 maja 2009 r.

USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. Kancelaria Sejmu s. 1/12 USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. Opracowano na podstawie: Dz. U. z 2009 o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) r. Nr 97, poz. 800, z 2011 r. Nr 75, poz. 398. Art. 1. Ustawa

Bardziej szczegółowo

Emerytury: } Część I: Finansowanie. } Część II: Świadczenia

Emerytury: } Część I: Finansowanie. } Część II: Świadczenia Część II świadczenia Emerytury: } Część I: Finansowanie } Część II: Świadczenia Filarowa konstrukcja ubezpieczeń społecznych model klasyczny : I filar - z budżetu państwa II filar ze składki pracodawców

Bardziej szczegółowo

USTAWA o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych Art. 1. Art. 2. Art. 3. Art. 4.

USTAWA o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych Art. 1. Art. 2. Art. 3. Art. 4. USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. z 23 czerwca 2009 r. Nr 97, poz. 800 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2012 r. poz. 637) Art. 1. Ustawa określa: 1) warunki

Bardziej szczegółowo

Dla kogo nowe emerytury

Dla kogo nowe emerytury Dla kogo nowe emerytury Nowa emerytura przysługuje wszystkim ubezpieczonym, urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy osiągnęli minimalny wiek emerytalny, wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co

Bardziej szczegółowo

Ustawa z 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. z 2009 r. nr 97, poz. 800)

Ustawa z 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. z 2009 r. nr 97, poz. 800) Ustawa z 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. z 2009 r. nr 97, poz. 800) Dz.U.09.97.800 [+] ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych

Bardziej szczegółowo

z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1)

z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Kancelaria Sejmu s. 1/24 U S T AWA Opracowano na podstawie: Dz. U. z 2017 r. poz. 38, 1452. z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz

Bardziej szczegółowo

Tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu. USTAWA z dnia 24 kwietnia 2009 r.

Tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu. USTAWA z dnia 24 kwietnia 2009 r. Tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu USTAWA z dnia 24 kwietnia 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych Ustawa określa: Art. 1. 1) warunki nabywania i utraty

Bardziej szczegółowo

Emerytury. po zmianach BIBLIOTEKA

Emerytury. po zmianach BIBLIOTEKA BIBLIOTEKA Emerytury po zmianach 2014 Zasady przechodzenia na emeryturę dokumentacja, rodzaje świadczeń Ustalanie wysokości emerytury Nowe zasady wypłat świadczeń ze środków zgromadzonych w OFE Wypłata

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 22 maja 2009 r.

USTAWA. z dnia 22 maja 2009 r. Kancelaria Sejmu s. 1/16 USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) Opracowano na podstawie: Dz. U. z 2009 r. Nr 97, poz. 800, z 2011 r. Nr 75, poz. 398, z 2012 r.

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 1 lipca 2005 r.

USTAWA z dnia 1 lipca 2005 r. Kancelaria Sejmu s. 1/1 USTAWA z dnia 1 lipca 2005 r. Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1412. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy

Bardziej szczegółowo

mogą nabyć prawo do emerytury po ukończeniu wieku letniego (w przypadku kobiety) lub 25 letniego (w przypadku mężczyzny) okresu składkowego i

mogą nabyć prawo do emerytury po ukończeniu wieku letniego (w przypadku kobiety) lub 25 letniego (w przypadku mężczyzny) okresu składkowego i Świadczenia emerytalno-rentowe rentowe podlegające koordynacji unijnej w stosunkach polsko-greckich ki Zakład Ubezpieczeń ń Społecznych ł maj 2013 Polskie świadczenia emerytalno-rentowe rentowe objęte

Bardziej szczegółowo

dochody budżetu państwa). Osoby urodzone po 1948 r. z chwilą osiągnięcia tego wieku uzyskują prawo do emerytury ustalanej w myśl zreformowanych

dochody budżetu państwa). Osoby urodzone po 1948 r. z chwilą osiągnięcia tego wieku uzyskują prawo do emerytury ustalanej w myśl zreformowanych Przeliczanie emerytur Każdy emeryt ma prawo do przeliczenia swojego świadczenia. Musi spełnić jednak określone warunki. O sytuacjach, w których ZUS obliczy nową wysokość emerytury, mówi Eliza Skowrońska

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) (Dz. U. z dnia 23 czerwca 2009 r.)

USTAWA. z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) (Dz. U. z dnia 23 czerwca 2009 r.) Dz.U.2009.97.800 2011-05-01 zm. Dz.U.2011.75.398 art. 20 2013-01-01 zm. Dz.U.2012.637 art. 14 USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) (Dz. U. z dnia 23 czerwca

Bardziej szczegółowo

WYTYCZNE W SPRAWIE REALIZACJI PRZEPISÓW USTAWY Z DNIA 5 MARCA 2015 R. O ZMIANIE USTAWY O EMERYTURACH I RENTACH Z FUNDUSZU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

WYTYCZNE W SPRAWIE REALIZACJI PRZEPISÓW USTAWY Z DNIA 5 MARCA 2015 R. O ZMIANIE USTAWY O EMERYTURACH I RENTACH Z FUNDUSZU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH WYTYCZNE W SPRAWIE REALIZACJI PRZEPISÓW USTAWY Z DNIA 5 MARCA 2015 R. O ZMIANIE USTAWY O EMERYTURACH I RENTACH Z FUNDUSZU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Do art. 26 ust. 5 i 6 ustawy emerytalnej Do ustawy emerytalnej

Bardziej szczegółowo

Jakie emerytury dla nauczycieli

Jakie emerytury dla nauczycieli Jakie emerytury dla nauczycieli Spis treści Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym... 3 Emerytura z tytułu wykonywania pracy w szczególnym charakterze... 4 Emerytura nauczycielska na podstawie Karty

Bardziej szczegółowo

Dla kogo wcześniejsza emerytura. po 2008 roku. e-poradnik. egazety Prawnej. 188 stron komentarzy, porad i przepisów

Dla kogo wcześniejsza emerytura. po 2008 roku. e-poradnik. egazety Prawnej. 188 stron komentarzy, porad i przepisów e-poradnik egazety Prawnej Dla kogo wcześniejsza emerytura po 2008 roku 188 stron komentarzy, porad i przepisów Czy wniosek o wcześniejszą emeryturę pracowniczą może być złożony po 2008 roku Kto może starać

Bardziej szczegółowo

Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. dr I. A. Wieleba Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. mogą nabyć prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym,

Bardziej szczegółowo

Waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2008 r.

Waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2008 r. Waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2008 r. Od 1 marca 2008 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje podwyższenia świadczeń emerytalno-rentowych w ramach ich waloryzacji. Waloryzacji

Bardziej szczegółowo

Prawo pracy. Praca zbiorowa. emerytury. Obowiązki pracodawcy od 1 października 2017 r. REKOMENDUJE Serwis PP. Prawno-Pracowniczy

Prawo pracy. Praca zbiorowa. emerytury. Obowiązki pracodawcy od 1 października 2017 r. REKOMENDUJE Serwis PP. Prawno-Pracowniczy Prawo pracy Praca zbiorowa nowe emerytury Obowiązki pracodawcy od 1 października 2017 r. REKOMENDUJE Serwis PP Prawno-Pracowniczy Praca zbiorowa nowe emerytury Obowiązki pracodawcy od 1 października 2017

Bardziej szczegółowo

Wysokość emerytury w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 września 2009 r. (tzw. emerytura po emeryturze).

Wysokość emerytury w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 września 2009 r. (tzw. emerytura po emeryturze). Wysokość emerytury w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 września 2009 r. (tzw. emerytura po emeryturze). W dniu 10 września 2009 r. Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów podjął uchwałę, w której przesądził,

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1)

USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) Kancelaria Sejmu s. 1/1 USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2009 r. Nr 97, poz. 800. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) Art. 1. Ustawa określa: 1) warunki nabywania

Bardziej szczegółowo

Wysokość emerytur dla nauczycieli urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

Wysokość emerytur dla nauczycieli urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Wysokość emerytur dla nauczycieli urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Spis treści Wysokość emerytury nauczycielskiej według dotychczasowych zasad............................................................

Bardziej szczegółowo

EMP. INFORMACJA do wniosku o emeryturę. Co załatwisz tym wnioskiem. Która placówka ZUS rozpatruje Twój wniosek. Jak wycofać wniosek

EMP. INFORMACJA do wniosku o emeryturę. Co załatwisz tym wnioskiem. Która placówka ZUS rozpatruje Twój wniosek. Jak wycofać wniosek INFORMACJA do wniosku o emeryturę Co załatwisz tym wnioskiem 1. Gdy złożysz ten wniosek: rozpatrzymy Twoje uprawnienia do emerytury z ZUS (w tym do okresowej emerytury kapitałowej 1 ) i wydamy decyzję

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 16 stycznia 2018 r. Poz. 128

Warszawa, dnia 16 stycznia 2018 r. Poz. 128 Warszawa, dnia 16 stycznia 2018 r. Poz. 128 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 8 grudnia 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o nauczycielskich świadczeniach

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 6 czerwca 2012 r. Poz. 637

Warszawa, dnia 6 czerwca 2012 r. Poz. 637 Warszawa, dnia 6 czerwca 2012 r. Poz. 637 USTAWA z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia

Bardziej szczegółowo

Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne

Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne Od dnia 1 lipca 2009 r. obowiązują przepisy ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. Nr 97, poz. 800), zwanej dalej

Bardziej szczegółowo

Symbole emerytury wcześniejszej

Symbole emerytury wcześniejszej Podstawa prawna: ustawa o emeryturach i rentach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity z 2009r., Dz. U. Nr 153, poz. 1227, ze zm.) Ustawa z 11.5.2012r. o zmianie ustawy o emeryturach

Bardziej szczegółowo

EMP. INFORMACJA do wniosku o emeryturę. Co załatwisz tym wnioskiem. Która placówka ZUS rozpatruje Twój wniosek. Jak wycofać wniosek

EMP. INFORMACJA do wniosku o emeryturę. Co załatwisz tym wnioskiem. Która placówka ZUS rozpatruje Twój wniosek. Jak wycofać wniosek INFORMACJA do wniosku o emeryturę Co załatwisz tym wnioskiem 1. Gdy złożysz ten wniosek: rozpatrzymy Twoje uprawnienia do emerytury z ZUS (w tym do okresowej emerytury kapitałowej 1 ) i wydamy decyzję

Bardziej szczegółowo

Sekretariat Prezydium KK

Sekretariat Prezydium KK Sekretariat Prezydium KK Od: Jolanta Mordasiewicz [Jolanta.Mordasiewicz@mpips.gov.pl] Wysłano: 14 lutego 2012 15:11 Do: przewodn@solidarnosc.org.pl; guz@opzz.org.pl; Biuro@fzz.org.pl Temat: projekt dot.

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1)

USTAWA. z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Dz.U.2012.637 z dnia 2012.06.06 USTAWA z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia 17 grudnia

Bardziej szczegółowo

Zasady przeliczania świadczeń emerytalno-rentowych

Zasady przeliczania świadczeń emerytalno-rentowych Zasady przeliczania świadczeń emerytalno-rentowych Prezentowany materiał adresowany jest do osób, które mają już ustalone prawo do emerytury lub renty i szukają możliwości ich podwyższenia. Dla ułatwienia

Bardziej szczegółowo

Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne

Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne Od dnia 1 lipca 2009 r. obowiązują przepisy ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. Nr 97, poz.800), zwanej dalej

Bardziej szczegółowo

www.zus.pl ZUS wyjaśnia

www.zus.pl ZUS wyjaśnia Waloryzacja świadczeń emerytalno rentowych od dnia 1 marca 2009 r. W marcu 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadza waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych. Waloryzacja dokonywana jest z

Bardziej szczegółowo

o poselskim projekcie ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (druk nr 1462)

o poselskim projekcie ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (druk nr 1462) Druk nr 1793 SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI Kadencja S P R A W O Z D A N I E KOMISJI EDUKACJI, NAUKI I MŁODZIEŻY ORAZ KOMISJI POLITYKI SPOŁECZNEJ I RODZINY o poselskim projekcie ustawy o nauczycielskich

Bardziej szczegółowo

Część III świadczenia

Część III świadczenia Część III świadczenia Emerytury: } Część III: Świadczenia Emerytury w systemie zdefiniowanego świadczenia. (stary system) Warunki co do zasady : wiek i staż Emerytury w systemie zdefiniowanego świadczenia.

Bardziej szczegółowo

o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych.

o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII KADENCJA Warszawa, dnia 27 kwietnia 2009 r. Druk nr 550 MARSZAŁEK SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Pan Bogdan BORUSEWICZ MARSZAŁEK SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Zgodnie

Bardziej szczegółowo

Renty z tytułu niezdolności do pracy

Renty z tytułu niezdolności do pracy I Renty z tytułu niezdolności do pracy Wiadomości ogólne Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki: został uznany za niezdolnego

Bardziej szczegółowo

Spełnienie warunków do wcześniejszej emerytury pracowniczej do końca 2008 r. gwarancją przyznania świadczenia

Spełnienie warunków do wcześniejszej emerytury pracowniczej do końca 2008 r. gwarancją przyznania świadczenia Spełnienie warunków do wcześniejszej emerytury pracowniczej do końca 2008 r. gwarancją przyznania świadczenia Komu przysługuje wcześniejsza emerytura pracownicza Wcześniejsza emerytura pracownicza przysługuje

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE KOMISJI POLITYKI SPOŁECZNEJ I RODZINY

SPRAWOZDANIE KOMISJI POLITYKI SPOŁECZNEJ I RODZINY SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IV kadencja Druk nr 4139 SPRAWOZDANIE KOMISJI POLITYKI SPOŁECZNEJ I RODZINY o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Bardziej szczegółowo

Zgodnie z zapisem art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS emerytury pomostowe zostaną ustanowione dla

Zgodnie z zapisem art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS emerytury pomostowe zostaną ustanowione dla EMERYTURY POMOSTOWE Zgodnie z zapisem art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS emerytury pomostowe zostaną ustanowione dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31

Bardziej szczegółowo

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii EMERYTURY Z FUS

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii EMERYTURY Z FUS EMERYTURY Z FUS CO TO JEST EMERYTURA? Art. 67 ust. 1. Konstytucji RP. Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu

Bardziej szczegółowo

SYSTEM EMERYTALNY W POLSCE

SYSTEM EMERYTALNY W POLSCE SYSTEM EMERYTALNY W POLSCE 1 stycznia 1999 roku weszła w życie reforma systemu emerytalnego. Od tego momentu w Polsce funkcjonują równolegle dwa systemy emerytalne: stary system emerytalny dla osób urodzonych

Bardziej szczegółowo

Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zapisanych na subkoncie w ZUS

Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zapisanych na subkoncie w ZUS Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zapisanych na subkoncie w ZUS Spis treści Czym jest okresowa emerytura kapitałowa... 3 Kiedy możesz uzyskać okresową emeryturę kapitałową... 3 Jak ustalamy wysokość

Bardziej szczegółowo

2. Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r.,poz.1440 ze zm.);

2. Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r.,poz.1440 ze zm.); Październik 2015r. Podstawy prawne: 1. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela ( Dz. U. z 2014 r.,poz.191 ze zm.); 2. Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń

Bardziej szczegółowo

Materiał porównawczy do ustawy z dnia 17 października 2008 r.

Materiał porównawczy do ustawy z dnia 17 października 2008 r. BIURO LEGISLACYJNE/ Materiał porównawczy Materiał porównawczy do ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych

Bardziej szczegółowo

Wybrane zagadnienia związane ze świadczeniami emerytalno-rentowymi w świetle przepisów unijnych

Wybrane zagadnienia związane ze świadczeniami emerytalno-rentowymi w świetle przepisów unijnych Wybrane zagadnienia związane ze świadczeniami emerytalno-rentowymi w świetle przepisów unijnych Kolonia, 18.09.2014 r. Podstawy prawne dotyczące zabezpieczenia społecznego w stosunkach polsko-niemieckich

Bardziej szczegółowo

System emerytalny w Polsce

System emerytalny w Polsce Warszawa, marzec 2017 r. System emerytalny w Polsce Dariusz Noszczak System emerytalny to część systemu ubezpieczeń społecznych System ubezpieczeń społecznych System emerytalny System ubezpieczeń społecznych

Bardziej szczegółowo

ZUS W. Ubezpieczenia społeczne i świadczenia przysługujące w związku z opłacaniem składek. Leszno r.

ZUS W. Ubezpieczenia społeczne i świadczenia przysługujące w związku z opłacaniem składek. Leszno r. Leszno 24.01.2017r. ZUS W Ubezpieczenia społeczne i świadczenia przysługujące w związku z opłacaniem składek. Kamila Kubica Naczelnik SER 1 Ewa Klejewska Naczelnik SER 4 Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Bardziej szczegółowo

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii RENTY Z FUS

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii RENTY Z FUS RENTY Z FUS CHRONIONE RYZYKA Niezdolność do pracy (częściowa lub całkowita) Niezdolność do samodzielnej egzystencji Utrata żywiciela ŚWIADCZENIA Renta z tytułu niezdolności do pracy (stała lub okresowa)

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 22 maja 2009 r.

USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. Kancelaria Sejmu s. 1/12 USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) Opracowano na podstawie: Dz. U. z 2009 r. Nr 97, poz. 800, z 2011 r. Nr 75, poz. 398, z 2012 r.

Bardziej szczegółowo

Informacja dla osób urodzonych w latach 1949-1953

Informacja dla osób urodzonych w latach 1949-1953 Informacja dla osób urodzonych w latach 1949-1953 (wybrane artykuły z ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych) Art. 24. 1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu

Bardziej szczegółowo

POSTĘPOWANIE W SPRAWIE PRZYZNANIA ŚWIADCZEŃ EMERYTALNO-RENTOWYCH PRZEZ ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

POSTĘPOWANIE W SPRAWIE PRZYZNANIA ŚWIADCZEŃ EMERYTALNO-RENTOWYCH PRZEZ ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH SZWECJA 2018 r. UMEA I SZTOKHOLM POSTĘPOWANIE W SPRAWIE PRZYZNANIA ŚWIADCZEŃ EMERYTALNO-RENTOWYCH PRZEZ ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW PRAWA KRAJOWEGO I MIĘDZYNARODOWEGO Jolanta

Bardziej szczegółowo

tj. Dz.U poz Dz.U Nr 228 poz. 1507

tj. Dz.U poz Dz.U Nr 228 poz. 1507 Kancelaria Sejmu s. 1/18 tj. Dz.U. 2014 poz. 1097 Dz.U. 2008 Nr 228 poz. 1507 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 4 czerwca 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy

Bardziej szczegółowo

18 najważniejszych zmian w Karcie Nauczyciela

18 najważniejszych zmian w Karcie Nauczyciela 18 najważniejszych zmian w Karcie Nauczyciela Legenda KN Karta Nauczyciela PW Przepisy wprowadzające na podstawie Ustawy z dnia 14 grudnia 2016r. wprowadzającej Prawo oświatowe (Dz. U. 2017 poz. 60) ZMIANY

Bardziej szczegółowo

U z a s a d n i e n i e

U z a s a d n i e n i e U z a s a d n i e n i e Projekt nowelizacji ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, Nr 64, poz. 593, Nr 99, poz. 1001,

Bardziej szczegółowo

Waloryzacja świadczeń od 1 marca 2006 r.

Waloryzacja świadczeń od 1 marca 2006 r. Waloryzacja świadczeń od 1 marca 2006 r. Od 1 marca 2006 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podwyższy w ramach waloryzacji wypłacane emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinne, a także

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych. Stan prawny na 01.03.2012r. (Dz.U.2008.228.1507 ze zm.)

USTAWA. z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych. Stan prawny na 01.03.2012r. (Dz.U.2008.228.1507 ze zm.) USTAWA z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych. Stan prawny na 01.03.2012r. (Dz.U.2008.228.1507 ze zm.) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. Ustawa określa: 1) rodzaje świadczeń pieniężnych

Bardziej szczegółowo

Ustalanie prawa do emerytury w każdym z państw członkowskich UE; w tym również w Anglii

Ustalanie prawa do emerytury w każdym z państw członkowskich UE; w tym również w Anglii Ustalanie prawa do emerytury w każdym z państw członkowskich UE; w tym również w Anglii Jeżeli osoby zainteresowane pracowały za granicą w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru

Bardziej szczegółowo

Świadczenia dla nauczycieli

Świadczenia dla nauczycieli Świadczenia dla nauczycieli Nauczyciele mają kilka możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę. Mogą skorzystać z przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub z Karty

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 21 listopada 2008 r.

USTAWA z dnia 21 listopada 2008 r. Opracowano na podstawie: Dz.U.2008.228.1507 PRZEPISY AKTUALNE (na dzień 01.02.2009 r.) USTAWA z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (tekst ujednolicony Stan prawny na 1 lutego 2009 r.)

Bardziej szczegółowo

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH RENTA RODZINNA Warunki nabywania prawa do renty rodzinnej oraz jej wysokość określa ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Bardziej szczegółowo

MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ

MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Warszawa, dnia 10 września 2015 r. DUS-0700.245.2015.AS dot. K7INT34097 Pani Małgorzata Kidawa-Błońska Marszałek Sejmu RP Szanowna Pani Marszałek, W odpowiedzi na przekazaną

Bardziej szczegółowo

Informacja o wysokości emerytur i rent rolniczych przyznawanych od dnia 1 marca 2018 r.

Informacja o wysokości emerytur i rent rolniczych przyznawanych od dnia 1 marca 2018 r. Informacja o wysokości emerytur i rent rolniczych przyznawanych od dnia 1 marca 2018 r. Zgodnie z komunikatem Prezesa KRUS z dnia 13 lutego 2018 r. w sprawie kwoty emerytury podstawowej (M.P. z 2018 r.

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenie rentowe. Podstawa prawna - ustawa z r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz ze zm.

Ubezpieczenie rentowe. Podstawa prawna - ustawa z r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz ze zm. Ubezpieczenie rentowe Podstawa prawna - ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm.) Przedmiot ochrony a) tzw. bardziej trwała niezdolność do pracy z tzw.

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA. Protokolant Ewa Wolna

UCHWAŁA. Protokolant Ewa Wolna Sygn. akt II UZP 4/13 UCHWAŁA Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 4 lipca 2013 r. SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Roman Kuczyński SSN Jolanta Strusińska-Żukowska Protokolant Ewa Wolna w

Bardziej szczegółowo

Informacja o wysokości emerytur i rent rolniczych przyznawanych od dnia 1 marca 2018 r.

Informacja o wysokości emerytur i rent rolniczych przyznawanych od dnia 1 marca 2018 r. Informacja o wysokości emerytur i rent rolniczych przyznawanych od dnia 1 marca 2018 r. Zgodnie z komunikatem Prezesa KRUS z dnia 13 lutego 2018 r. w sprawie kwoty emerytury podstawowej (M.P. z 2018 r.

Bardziej szczegółowo

Ustawa o emeryturach i rentach SPIS TREŚCI

Ustawa o emeryturach i rentach SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI ł. Wstęp 7 2. Kogo obejmuje ustawa? 12 3. Zakres świadczeń przewidzianych ustawą 16 4. Podstawa wymiaru świadczeń 16 5. Okresy uwzględniane do uprawnień emerytalno-rentowych... 25 5.1. Uwagi

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia... 2010 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. oraz niektórych innych ustaw 1)

USTAWA z dnia... 2010 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. oraz niektórych innych ustaw 1) USTAWA z dnia... 2010 r. Projekt 3.09.2010 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach

Bardziej szczegółowo

Świadczenia emerytalno-rentowe podlegające koordynacji na podstawie umowy o zabezpieczeniu społecznym między Polską i USA Dni Poradnictwa ZUS w USA

Świadczenia emerytalno-rentowe podlegające koordynacji na podstawie umowy o zabezpieczeniu społecznym między Polską i USA Dni Poradnictwa ZUS w USA USA, listopad 2017 r. Świadczenia emerytalno-rentowe podlegające koordynacji na podstawie umowy o zabezpieczeniu społecznym między Polską i USA Dni Poradnictwa ZUS w USA Polskie świadczenia emerytalno-rentowe

Bardziej szczegółowo

Jedenaście sposobów na wyższą emeryturę obliczoną według starych zasad

Jedenaście sposobów na wyższą emeryturę obliczoną według starych zasad Jedenaście sposobów na wyższą emeryturę obliczoną według starych zasad To nie żadna tajemnica. Każdy emeryt, którego świadczenie obliczono na starych zasadach (z uwzględnieniem zarobków, stażu ubezpieczeniowego

Bardziej szczegółowo

Wiek emerytalny od 1 października 2017 r. Sprawdź, co się zmieni i jakie masz uprawnienia

Wiek emerytalny od 1 października 2017 r. Sprawdź, co się zmieni i jakie masz uprawnienia Wiek emerytalny od 1 października 2017 r. Sprawdź, co się zmieni i jakie masz uprawnienia Od 1 października 2017 r. powszechny wiek emerytalny będzie wynosił: t 60 lat dla kobiet, t 65 lat dla mężczyzn.

Bardziej szczegółowo

-22- Zabezpieczenie społeczne. Emerytura pomostowa

-22- Zabezpieczenie społeczne. Emerytura pomostowa -22- Zabezpieczenie społeczne Maria Janiszewska-Wyszyńska Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Emerytura pomostowa Ustawa o emeryturach pomostowych' dotyczy wyłącznie osób urodzonych po 31 grudnia

Bardziej szczegółowo

Zasady przechodzenia nauczycieli na emeryturę na podstawie art. 88 ustawy Karta Nauczyciela po 2007 roku

Zasady przechodzenia nauczycieli na emeryturę na podstawie art. 88 ustawy Karta Nauczyciela po 2007 roku Zasady przechodzenia nauczycieli na emeryturę na podstawie art. 88 ustawy Karta Nauczyciela po 2007 roku I. W sierpniu i wrześniu 2007 r. miała miejsce dwukrotna nowelizacja ustawy Karta Nauczyciela: ustawą

Bardziej szczegółowo

Nowa emerytura z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Nowa emerytura z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Nowa emerytura z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Spis treści Czym jest nowa emerytura z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych... 3 Czy możesz dostać nową emeryturę z FUS... 3 Jaki jest powszechny wiek emerytalny...

Bardziej szczegółowo