Prawo pracy. Praca zbiorowa. emerytury. Obowiązki pracodawcy od 1 października 2017 r. REKOMENDUJE Serwis PP. Prawno-Pracowniczy

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Prawo pracy. Praca zbiorowa. emerytury. Obowiązki pracodawcy od 1 października 2017 r. REKOMENDUJE Serwis PP. Prawno-Pracowniczy"

Transkrypt

1 Prawo pracy Praca zbiorowa nowe emerytury Obowiązki pracodawcy od 1 października 2017 r. REKOMENDUJE Serwis PP Prawno-Pracowniczy

2 Praca zbiorowa nowe emerytury Obowiązki pracodawcy od 1 października 2017 r. REKOMENDUJE Serwis PP Prawno-Pracowniczy

3 Grupa INFOR PL Prezes Zarządu Ryszard Pieńkowski Dyrektor Centrum Wydawniczego Marzena Nikiel Poszczególne części książki przygotowały: Maria Gałecka części I, II, IV, V Jadwiga Sztabińska część III Zespół redakcyjny: Agata Pinzuł redaktor prowadzący Dorota Majcher sekretarz redakcji Monika Rodziewicz redaktor graficzny Grażyna Legucka korekta Publikację polecają eksperci Copyright by INFOR PL S.A. Warszawa 2017 INFOR PL S.A Warszawa, ul. Okopowa 58/72 Biuro Opiekunów Klienta Warszawa, ul. Okopowa 58/72 tel , bok@infor.pl Infolinia: Księgarnia internetowa: Druk: MCP Publikacja jest chroniona przepisami prawa autorskiego. Wykonywanie kserokopii bądź powielanie inną metodą oraz rozpowszechnianie bez zgody Wydawcy w całości lub części jest zabronione i podlega odpowiedzialności karnej. ISBN

4 Spis treści Wstęp... 4 I. Najważniejsze zmiany w powszechnym systemie emerytalnym Powrót do poprzedniego wieku emerytalnego Kobiety wcześniej przeliczą emeryturę ze środkami z OFE Koniec emerytury częściowej Inne zmiany korzystne dla uprawnionych... 8 II. obniżenie wieku emerytalnego dla pracowników sfery budżetowej Emerytura dla nauczycieli Prawo do świadczenia kompensacyjnego Sędziowie i prokuratorzy wcześniej w stan spoczynku Prawo do emerytury po ukończeniu wieku Gwarancje w przepisach przejściowych III. Ochrona przedemerytalna po zmianach Zakres działania Pojęcie wieku emerytalnego Wypowiedzenie zmieniające Zmiana zasad ochrony przedemerytalnej od 1 października 2017 r Okoliczności wyłączające zakaz wypowiadania umowy IV. obowiązki płatnika składek w związku z przejściem ubezpieczonego na świadczenie emerytalne lub rentowe Dokumenty potwierdzające staż ubezpieczeniowy Potwierdzenie pracy w szczególnych warunkach Potwierdzenie pracy,,szczególnej wymienionej w starych wykazach Potwierdzenie pracy,,szczególnej wymienionej w nowych wykazach Dokumenty potwierdzające wysokość wynagrodzeń Wypełnienie zaświadczenia ZUS Rp Sporządzenie wniosku o przyznanie świadczenia Przekazanie dokumentacji do ZUS V. obowiązki ubezpieczeniowe związane z zatrudnieniem emeryta lub rencisty Zatrudnienie emeryta lub rencisty na podstawie stosunku pracy Obowiązek opłacania składek na FEP za emerytów i rencistów

5 3. Zatrudnienie emeryta lub rencisty na podstawie umowy zlecenia Zatrudnienie emeryta lub rencisty jednocześnie w ramach stosunku pracy oraz umowy zlecenia Zatrudnienie emeryta w ramach umowy o dzieło Wykonywanie przez emeryta lub rencistę działalności pozarolniczej Pozarolnicza działalność emeryta lub rencisty zasady ogólne Działalność gospodarcza osoby uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy Obowiązek zgłoszenia emeryta lub rencisty do ubezpieczeń Rozliczanie składek Ograniczenia w dorabianiu emerytów i rencistów Przekazanie do ZUS informacji o zatrudnieniu emeryta lub rencisty Informacja o przychodzie z oskładkowanej działalności Obowiązki wobec emeryta, który ukończył powszechny wiek emerytalny Brak obowiązku informowania w przypadku kontynuujących zatrudnienie Nieoskładkowany przychód zwalnia z przekazania informacji do ZUS Nie zawsze trzeba informować o przychodzie rencisty Zaświadczenie płatnika składek Oświadczenie osoby prowadzącej działalność pozarolniczą Rozliczenie przychodu świadczeniobiorcy w stosunku rocznym lub miesięcznym Skutki rozliczenia przychodu Dobrowolna wpłata na FUS lub na FEP VI. Wzory wypełnionych formularzy emerytalnych Wniosek o emeryturę EMP Informacja o okresach składkowych i nieskładkowych ZUS Rp Zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ZUS Rp Wycofanie wniosku w sprawie polskiej albo zagranicznej emerytury

6 Zmiany w emeryturach od 1 października 2017 r. obowiązki pracodawcy Wstęp Od 1 października 2017 r. zacznie obowiązywać nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W wyniku wejścia w życie tej zmiany obniżony zostanie wiek emerytalny przewidziany dla osób objętych powszechnym systemem ubezpieczeniowym, w tym również dla pracowników sfery budżetowej (m.in. nauczycieli, pracowników służby zdrowia, urzędników). Powszechny wiek emerytalny dla tych osób będzie wynosił ponownie (tak jak to miało miejsce przed 1 stycznia 2013 r.) 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Natomiast nauczyciele do końca sierpnia 2018 r. będą mieli wybór między ubieganiem się o emeryturę powszechną (obowiązującą od 1 października 2017 r.) a obowiązującą obecnie wcześniejszą emeryturą z Karty Nauczyciela. Zmiany od 1 października 2017 r. obejmą również sędziów sądów powszechnych, sędziów Sądu Najwyższego oraz prokuratorów. Obniżenie wieku emerytalnego spowodowało konieczność wprowadzenia zmiany zasad ustalania okresu ochrony przedemerytalnej na okres przejściowy. Ochrona przedemerytalna przysługuje osobie, której brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia jej uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku (art. 39 Kodeksu pracy). Regulacja ta zakazuje pracodawcy wypowiedzenia umowy o pracę (bez względu na jej rodzaj), gdy spełnione są oba te warunki. W okresie przejściowym w niektórych przypadkach zakaz wypowiadania umowy o pracę będzie obowiązywał do osiągnięcia wieku emerytalnego wynikającego z przepisów ustawy emerytalnej w dotychczasowym brzmieniu (czyli wieku podwyższonego). Płatnicy składek zatrudniający osoby zamierzające przejść na emeryturę lub rentę mają określone obowiązki wobec ZUS. Przejście ubezpieczonego na emeryturę, rentę lub inne świadczenie wiąże się z uzyskaniem pomocy płatnika składek w przygotowaniu wniosku o świadczenie oraz dokumentacji niezbędnej do jego przyznania, a także sporządzeniem zaświadczeń potwierdzających staż i uzyskiwane zarobki. Ta grupa obowiązków nabierze szczególnego znaczenia w najbliższych miesiącach. W związku z obniżeniem wieku emerytalnego od 1 października 2017r. warunki do przyznania emerytury spełni dodatkowa duża grupa osób (według szacunków ponad 300 tys.). To osoby, które w myśl obecnych regulacji nie mogłyby jeszcze uzyskać tego świadczenia. Będzie wiązało się to również z dodatkowym obciążeniem płatników składek zatrudniających takie osoby. Płatnicy ci już w miesiącach poprzedzających wejście w życie ustawy obniżającej wiek emerytalny będą musieli pomóc ubezpieczonym przy ubieganiu się o emeryturę. 5

7 6 I. najważniejsze zmiany w powszechnym systemie emerytalnym Od 1 października 2017 r. wiek emerytalny będzie wynosił 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Najważniejsze zmiany wprowadzone do ustawy emerytalnej polegają na obniżeniu stażu wymaganego od kobiet do uzyskania najniższej emerytury, a także na wydłużeniu możliwości otrzymania emerytury nauczycielskiej. Niekorzystną zmianą jest likwidacja prawa do skorzystania z emerytury częściowej. 1. Powrót do poprzedniego wieku emerytalnego Najważniejszą regulacją zawartą w nowelizacji ustawy emerytalnej jest obniżenie wieku emerytalnego. Wiek ten jest podwyższany sukcesywnie od 1 stycznia 2013 r. dla kobiet urodzonych po 31 grudnia 1952 r. oraz dla mężczyzn urodzonych po 31 grudnia 1947 r. według zasady, że dla urodzonych w każdym kolejnym kwartale jest on wyższy o 1 miesiąc. Przykładowo dla osób, które kończyły powszechny wiek emerytalny w IV kwartale 2016 r., wiek ten wynosił 61 lat dla kobiet (urodzonych w IV kwartale 1955 r.) oraz 66 lat dla mężczyzn (urodzonych w IV kwartale 1950 r.). Docelowo powszechny wiek emerytalny miał wynosić 67 lat dla obu płci. Od 1 października 2017 r. powszechny wiek emerytalny zostanie obniżony do wieku, który obowiązywał przed 1 stycznia 2013 r., tj. do 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn. W takim wieku będą mogły przechodzić na emeryturę zarówno osoby, które nowy, obniżony wiek emerytalny ukończą po wejściu w życie nowych regulacji, jak i osoby, które obniżony wiek ukończyły (lub ukończą) przed 1 października 2017 r., a więc w okresie, gdy obowiązywał podwyższony wiek. Jeśli nie mają przyznanej emerytury z tytułu ukończenia podwyższonego wieku (w szczególności dlatego, że dotychczas go nie ukończyły), będą mogły uzyskać emeryturę z tytułu ukończenia wieku emerytalnego obniżonego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. ZUS przyzna im wtedy to świadczenie od miesiąca zgłoszenia wniosku, nie wcześniej niż od 1 października 2017 r. Od 1 października 2017 r. ZUS będzie również przyznawał emeryturę z urzędu tym osobom, które ukończyły wiek emerytalny i pobierają rentę z tytułu niezdolności do pracy. Zasada ta nie będzie jednak dotyczyła rencistów, którzy w dniu wejścia w życie nowelizacji (1 października 2017 r.) będą już mieli ustalone prawo do okresowej renty z tytułu niezdolności do pracy (nie mając prawa do emerytury). Osoby te zachowają uprawnienia do tego świadczenia do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego obowiązującego obecnie w zależności od roku i kwartału, w którym się urodzili, chyba że przed tym dniem utracą prawo do renty, np. w związku z ustaniem niezdolności do pracy lub zgłoszeniem wniosku o emeryturę. Taki wniosek mogą zgłosić po osiągnięciu obniżonego wieku emerytalnego, aż do końca

8 miesiąca, w którym ukończą podwyższony wiek emerytalny, obowiązujący przed 1 października 2017 r. Przykład Irena P. urodziła się w styczniu 1957 r. Podwyższony wiek emerytalny wynoszący dla kobiet urodzonych w I kwartale 1957 r. 61 lat i 5 miesięcy ukończyłaby w czerwcu 2018 r. W związku z wejściem w życie ustawy obniżającej wiek emerytalny dla wszystkich kobiet do 60 lat, będzie mogła ubiegać się o emeryturę już w październiku 2017 r. Wymagany wiek ukończy bowiem w styczniu 2017 r. Jeśli z wnioskiem o emeryturę wystąpi w październiku 2017 r., ZUS przyzna jej świadczenie od dnia wejścia w życie ustawy obniżającej wiek emerytalny. Jeśli zaś wniosek zgłosi później, przyznanie nastąpi od miesiąca zgłoszenia tego wniosku. Przykład Roman B. urodził się 20 grudnia 1952 r. Od 1 sierpnia 2013 r. jest uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy przyznanej do dnia ukończenia podwyższonego wieku emerytalnego, który dla mężczyzn urodzonych w IV kwartale 1952 r. wynosi 66 lat i 8 miesięcy, tj. do 20 sierpnia 2018 r. W związku z wejściem w życie ustawy obniżającej wiek emerytalny nie straci prawa do renty po ukończeniu 65 lat w grudniu 2017 r. Wraz z osiągnięciem tego wieku będzie mógł natomiast zgłosić wniosek o emeryturę. 2. Kobiety wcześniej przeliczą emeryturę ze środkami z OFE Kobiety, które przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego, po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego, razem z emeryturą z I filaru, mogą nabyć prawo do okresowej emerytury kapitałowej (z II filaru) na okres do ukończenia powszechnego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny urodzonego w tym samym roku i kwartale. Świadczenie to przysługuje im wówczas, gdy kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS równa jest co najmniej 20-krotności dodatku pielęgnacyjnego. W związku z obniżeniem wieku emerytalnego, od 1 października 2017 r. kobiety będą nabywały prawo do okresowej emerytury kapitałowej już po ukończeniu 60 lat. Nowo przyznane świadczenie będzie im przysługiwało do ukończenia obniżonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzn (65 lat). Wejście w życie ustawy obniżającej wiek emerytalny nie skróci okresu uprawnień do okresowej emerytury kapitałowej tym kobietom, które prawo do tego świadczenia 7

9 uzyskały lub uzyskają w czasie obowiązywania podwyższonego wieku emerytalnego (przewidzianego dla mężczyzny urodzonego w tym samym roku i kwartale). Kobiety zachowają prawo do emerytury do czasu ukończenia wieku, chyba że wcześniej prawo to wygaśnie z innych powodów (np. w wyniku wyczerpania środków na subkoncie). Wtedy środki pozostające jeszcze na subkoncie zasilą emeryturę z I filaru, która zostanie na nowo obliczona z uwzględnieniem aktualnej kwoty składek emerytalnych oraz nowej wartości średniego dalszego trwania życia (ustalonej dla wieku męskiego ). Ustawa obniżająca wiek emerytalny przewiduje jednak dla tych kobiet możliwość wcześniejszego przeliczenia emerytury z FUS (z tzw. I filaru). Przykład Anna K., urodzona 15 grudnia 1955 r., w dniu 15 grudnia 2016 r. ukończyła obecnie obowiązujący podwyższo ny wiek emerytalny, wynoszący dla kobiet urodzonych w IV kwartale 1955 r. 61 lat. Po ukończeniu tego wieku przyznano jej prawo do emerytury z FUS oraz do okresowej emerytury kapitałowej. Pomimo wejścia w życie ustawy obniżającej powszechny wiek emerytalny od 1 października 2017 r. prawo do emerytury z II filaru będzie jej przysługiwało do czasu ukończenia podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzn urodzonych w IV kwartale 1955 r., wynoszącego 67 lat (tj. do 14 grudnia 2022 r.). Niezależnie jednak od tego, po ukończeniu 65 lat (15 grudnia 2020 r.), a przed ukończeniem 67 lat, będzie mogła ubiegać się o przeliczenie emerytury z FUS z uwzględnieniem środków zgromadzonych na subkoncie oraz nowych składek emerytalnych zewidencjonowanych na koncie po przyznaniu emerytury, a także przy zastosowaniu średniego dalszego trwania życia właściwego dla jej aktualnego wieku. Od dnia dokonania tego przeliczenia utraci prawo do okresowej emerytury kapitałowej Koniec emerytury częściowej Ustawa obniżająca wiek emerytalny przewiduje likwidację emerytury częściowej przysługującej osobom z długim stażem ubezpieczeniowym, które ukończyły 62 lata (kobieta) i 65 lat (mężczyzna), a nie osiągnęły jeszcze podwyższonego wieku emerytalnego. W praktyce świadczenie to mogą obecnie uzyskać mężczyźni po ukończeniu wieku 65 lat. W związku z tym, że ustawa z 16 listopada 2016 r. obniży dla nich powszechny wiek emerytalny właśnie do 65 lat, ustawodawca uznał za zbędne utrzymywanie w systemie emerytalnym świadczenia z takim samym warunkiem wieku. Nowe przepisy gwarantują uzyskanie emerytury częściowej przez tych mężczyzn, którzy warunki do jej przyznania spełnią przed wejściem w życie ustawy, nawet jeśli

10 wniosek o to świadczenie zgłoszą później. Uprawnienia zachowają też oczywiście ci, którym już przyznano emeryturę częściową (lub uzyskają to świadczenie przed wejściem w życie omawianej nowelizacji). Będą oni mogli pobierać emeryturę częściową aż do czasu przejścia na pełną emeryturę. 4. Inne zmiany korzystne dla uprawnionych Ustawa przywracająca wiek emerytalny (obowiązujący przed 1 stycznia 2013 r.) wprowadzi również wiele innych rozwiązań związanych z obniżeniem powszechnego wieku emerytalnego. Należy do nich zaliczyć przede wszystkim: zagwarantowanie uprawnień do emerytur pomostowych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych oraz zasiłków i świadczeń przedemerytalnych do czasu ukończenia obecnie obowiązującego podwyższonego wieku emerytalnego, przedłużenie do 31 sierpnia 2018 r. możliwości ubiegania się o emeryturę nauczycielską przysługującą bez względu na wiek na podstawie Karty Nauczyciela, przywrócenie dla wszystkich kobiet wymogu posiadania co najmniej 20-letniego okresu składkowego i nieskładkowego (zamiast obecnie obowiązującego odpowiednio podwyższonego wieku), skrócenie okresu opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne przez wójta, burmistrza i prezydenta miasta za kobiety pobierające świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekunów, zagwarantowanie ochrony przedemerytalnej do czasu ukończenia odpowiednio podwyższonego wieku emerytalnego. II. obniżenie wieku emerytalnego dla pracowników sfery budżetowej Przypomnijmy, że powszechny wiek emerytalny obejmuje wszystkie grupy zawodowe pozostające w systemie ubezpieczeń społecznych, w tym również pracowników sfery budżetowej. Wiek ten jest podwyższany sukcesywnie od 1 stycznia 2013 r. dla kobiet urodzonych po 31 grudnia 1952 r. oraz mężczyzn urodzonych po 31 grudnia 1947 r. według zasady, że dla urodzonych w każdym kolejnym kwartale jest on wyższy o 1 miesiąc. Docelowo wiek ten miał wynosi 67 lat dla wszystkich zarówno kobiet, jak i mężczyzn. W związku z wejściem w życie nowelizacji z 16 listopada 2016 r. od 1 października 2017 r. powszechny wiek emerytalny będzie wynosił ponownie 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn. Na zmianach skorzystają nie tylko te osoby, które obniżony wiek emerytalny ukończą po wejściu w życie nowych regulacji. Zgodnie z przepisami przejściowymi zawartymi w nowelizacji z 16 listopada 2016 r. możliwość wcześniej- 9

Omówienie regulacji wynikających z ustawy obniżającej wiek emerytalny

Omówienie regulacji wynikających z ustawy obniżającej wiek emerytalny Gdańsk, 2 października 2017 r. Omówienie regulacji wynikających z ustawy obniżającej wiek emerytalny Agnieszka Kurczewska-Stanisławowicz Naczelnik Wydziału Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku

Bardziej szczegółowo

EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października

EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października Prawdziwa historia: Drodzy Czytelnicy, 39,90 brutto Napisz cok@wip.pl 22 518 28 28 www.fabrykawiedzy.com Wstęp Emerytury 2017 1 Emerytury 2017 z

Bardziej szczegółowo

Ustawa obniżająca wiek emerytalny

Ustawa obniżająca wiek emerytalny Ustawa obniżająca wiek emerytalny 2 Ustawa obniżająca wiek emerytalny ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych

Bardziej szczegółowo

Emerytury. po zmianach BIBLIOTEKA

Emerytury. po zmianach BIBLIOTEKA BIBLIOTEKA Emerytury po zmianach 2014 Zasady przechodzenia na emeryturę dokumentacja, rodzaje świadczeń Ustalanie wysokości emerytury Nowe zasady wypłat świadczeń ze środków zgromadzonych w OFE Wypłata

Bardziej szczegółowo

EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października

EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października Prawdziwa historia: Drodzy Czytelnicy, 39,90 brutto Napisz cok@wip.pl 22 518 28 28 www.fabrykawiedzy.com Wstęp Emerytury 2017 1 Emerytury 2017 z

Bardziej szczegółowo

Dla kogo wcześniejsza emerytura. po 2008 roku. e-poradnik. egazety Prawnej. 188 stron komentarzy, porad i przepisów

Dla kogo wcześniejsza emerytura. po 2008 roku. e-poradnik. egazety Prawnej. 188 stron komentarzy, porad i przepisów e-poradnik egazety Prawnej Dla kogo wcześniejsza emerytura po 2008 roku 188 stron komentarzy, porad i przepisów Czy wniosek o wcześniejszą emeryturę pracowniczą może być złożony po 2008 roku Kto może starać

Bardziej szczegółowo

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń Andrzej Okułowicz, Joanna Goliniewska, Joanna Stolarska Zbiegi tytułów do ubezpieczeń po zmianach w oskładkowaniu umów zlecenia Jak ustalać obowiązek ubezpieczeń za zleceniobiorcę przy zbiegu tytułów Jak

Bardziej szczegółowo

KADRY i PŁACE. W SFERZE BUDŻETOWEJ nr 9. Reforma systemu emerytalnego... 2

KADRY i PŁACE. W SFERZE BUDŻETOWEJ nr 9. Reforma systemu emerytalnego... 2 20 września 2017 KADRY i PŁACE W SFERZE BUDŻETOWEJ nr 9 DODATEK do RACHUNKOWOŚCI BUDŻETOWEJ nr 18 (426) K o n k u r s KSIĘGOWY BUDŻETU 2017 www.rb.infor.pl Reforma systemu emerytalnego... 2 Realizacja

Bardziej szczegółowo

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń Andrzej Okułowicz, Joanna Goliniewska, Joanna Stolarska Zbiegi tytułów do ubezpieczeń po zmianach w oskładkowaniu umów zlecenia Jak ustalać obowiązek ubezpieczeń za zleceniobiorcę przy zbiegu tytułów Jak

Bardziej szczegółowo

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń Andrzej Okułowicz, Joanna Goliniewska, Joanna Stolarska Zbiegi tytułów do ubezpieczeń po zmianach w oskładkowaniu umów zlecenia Jak ustalać obowiązek ubezpieczeń za zleceniobiorcę przy zbiegu tytułów Jak

Bardziej szczegółowo

EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października

EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października EMERYTURY 2017 z uwzględnieniem zmian od 1 października Prawdziwa historia: Drodzy Czytelnicy, 39,90 brutto Napisz cok@wip.pl 22 518 28 28 www.fabrykawiedzy.com Wstęp Emerytury 2017 1 Emerytury 2017 z

Bardziej szczegółowo

Emerytury w nowym systemie emerytalnym dotyczą osób urodzonych po 1 stycznia 1949 roku.

Emerytury w nowym systemie emerytalnym dotyczą osób urodzonych po 1 stycznia 1949 roku. Emerytury w nowym systemie emerytalnym dotyczą osób urodzonych po 1 stycznia 1949 roku. System emerytalny składa się z trzech filarów. Na podstawie podanych niżej kryteriów klasyfikacji nowy system emerytalny

Bardziej szczegółowo

Zatrudnianie i zwalnianie pracowników praktyczny poradnik

Zatrudnianie i zwalnianie pracowników praktyczny poradnik rekomenduje Serwis PP P r a w n o - P r a c o w n i c z y PRACA ZBIOROWA Zatrudnianie i zwalnianie pracowników praktyczny poradnik PRACA ZBIOROWA Zatrudnianie i zwalnianie pracowników praktyczny poradnik

Bardziej szczegółowo

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 22.05.2009r Dz. U. Nr 997,poz. 800

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 22.05.2009r Dz. U. Nr 997,poz. 800 Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne Podstawa prawna: Ustawa z dnia 22.05.2009r Dz. U. Nr 997,poz. 800 Od 1 lipca 2009r.obowiązują przepisy ustawy z dnia 22 maja 2009r. o nauczycielskich świadczeniach

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1)

USTAWA. z dnia r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Projekt 13 lutego 2012 r. USTAWA z dnia...2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r.

Bardziej szczegółowo

Kto może przejść na emeryturę po ukończeniu 60 lub 65 lat

Kto może przejść na emeryturę po ukończeniu 60 lub 65 lat 1 Bogdan Grzybowski Od 1 października br. zostanie obniżony wiek emerytalny. Co się zmienia? Od 1 października 2017 r. wiek emerytalny będzie wynosił 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Jest to emerytura

Bardziej szczegółowo

E-ZWOLNIENIA I ZASIŁKI UWAGA! ZMIANY PRZEPISÓW

E-ZWOLNIENIA I ZASIŁKI UWAGA! ZMIANY PRZEPISÓW PRAWO PRACY I ZUS NR 4 INDEKS 403547 ISBN 9788374403757 CZERWIEC 2015 CENA 29,90 ZŁ (W TYM 5% VAT) UKAZUJE SIĘ OD 1995 ROKU UWAGA! ZMIANY PRZEPISÓW E-ZWOLNIENIA I ZASIŁKI Jak wydawać e-zwolnienia lekarskie

Bardziej szczegółowo

Tekst ustawy przyjęty przez Senat bez poprawek USTAWA. z dnia 16 listopada 2016 r.

Tekst ustawy przyjęty przez Senat bez poprawek USTAWA. z dnia 16 listopada 2016 r. Tekst ustawy przyjęty przez Senat bez poprawek USTAWA z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie

Bardziej szczegółowo

Przeliczanie emerytur i rent od kwoty bazowej podwyższonej do 100% przeciętnego wynagrodzenia

Przeliczanie emerytur i rent od kwoty bazowej podwyższonej do 100% przeciętnego wynagrodzenia Przeliczanie emerytur i rent od kwoty bazowej podwyższonej do 100% przeciętnego wynagrodzenia Przepisami art. 194 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Bardziej szczegółowo

EMP. INFORMACJA do wniosku o emeryturę. Co załatwisz tym wnioskiem. Która placówka ZUS rozpatruje Twój wniosek. Jak wycofać wniosek

EMP. INFORMACJA do wniosku o emeryturę. Co załatwisz tym wnioskiem. Która placówka ZUS rozpatruje Twój wniosek. Jak wycofać wniosek INFORMACJA do wniosku o emeryturę Co załatwisz tym wnioskiem 1. Gdy złożysz ten wniosek: rozpatrzymy Twoje uprawnienia do emerytury z ZUS (w tym do okresowej emerytury kapitałowej 1 ) i wydamy decyzję

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 5 stycznia 2017 r. Poz. 38. z dnia 16 listopada 2016 r.

Warszawa, dnia 5 stycznia 2017 r. Poz. 38. z dnia 16 listopada 2016 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 5 stycznia 2017 r. Poz. 38 USTAWA z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych

Bardziej szczegółowo

Wcześniejsza emerytura dla 60-letnich mężczyzn i 55- letnich kobiet.

Wcześniejsza emerytura dla 60-letnich mężczyzn i 55- letnich kobiet. Wcześniejsza emerytura dla 60-letnich mężczyzn i 55- letnich kobiet. Pracownicy, którzy nie osiągnęli jeszcze pełnego wieku emerytalnego mogą przejść na wcześniejszą emeryturę kobieta po osiągnięciu 55

Bardziej szczegółowo

dochody budżetu państwa). Osoby urodzone po 1948 r. z chwilą osiągnięcia tego wieku uzyskują prawo do emerytury ustalanej w myśl zreformowanych

dochody budżetu państwa). Osoby urodzone po 1948 r. z chwilą osiągnięcia tego wieku uzyskują prawo do emerytury ustalanej w myśl zreformowanych Przeliczanie emerytur Każdy emeryt ma prawo do przeliczenia swojego świadczenia. Musi spełnić jednak określone warunki. O sytuacjach, w których ZUS obliczy nową wysokość emerytury, mówi Eliza Skowrońska

Bardziej szczegółowo

Świadczenia dla nauczycieli

Świadczenia dla nauczycieli Świadczenia dla nauczycieli Nauczyciele mają kilka możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę. Mogą skorzystać z przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub z Karty

Bardziej szczegółowo

Spełnienie warunków do wcześniejszej emerytury pracowniczej do końca 2008 r. gwarancją przyznania świadczenia

Spełnienie warunków do wcześniejszej emerytury pracowniczej do końca 2008 r. gwarancją przyznania świadczenia Spełnienie warunków do wcześniejszej emerytury pracowniczej do końca 2008 r. gwarancją przyznania świadczenia Komu przysługuje wcześniejsza emerytura pracownicza Wcześniejsza emerytura pracownicza przysługuje

Bardziej szczegółowo

z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1)

z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Kancelaria Sejmu s. 1/24 U S T AWA Opracowano na podstawie: Dz. U. z 2017 r. poz. 38, 1452. z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz

Bardziej szczegółowo

Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. dr I. A. Wieleba Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. mogą nabyć prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym,

Bardziej szczegółowo

EMP. INFORMACJA do wniosku o emeryturę. Co załatwisz tym wnioskiem. Która placówka ZUS rozpatruje Twój wniosek. Jak wycofać wniosek

EMP. INFORMACJA do wniosku o emeryturę. Co załatwisz tym wnioskiem. Która placówka ZUS rozpatruje Twój wniosek. Jak wycofać wniosek INFORMACJA do wniosku o emeryturę Co załatwisz tym wnioskiem 1. Gdy złożysz ten wniosek: rozpatrzymy Twoje uprawnienia do emerytury z ZUS (w tym do okresowej emerytury kapitałowej 1 ) i wydamy decyzję

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenie emerytalne. dr Ariel Przybyłowicz

Ubezpieczenie emerytalne. dr Ariel Przybyłowicz Ubezpieczenie emerytalne dr Ariel Przybyłowicz Ryzyko emerytalne Ochrona sytuacji ochrony zarobków z powodu zrealizowania prawa do zaprzestania działalności zarobkowej w związku z biologicznym (naturalnym)

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY. uzyskane przez Zarząd. NSZZ PRC w temacie. emerytur - emerytur. pomostowych.

MATERIAŁY. uzyskane przez Zarząd. NSZZ PRC w temacie. emerytur - emerytur. pomostowych. Poznań, dnia 20-05-2013 r. MATERIAŁY uzyskane przez Zarząd NSZZ PRC w temacie emerytur - emerytur pomostowych. Pytania w sprawie emerytur pomostowych i wcześniejszych: 1. Pytanie czy takie warunki uprawniają

Bardziej szczegółowo

Jakie emerytury dla nauczycieli

Jakie emerytury dla nauczycieli Jakie emerytury dla nauczycieli Spis treści Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym... 3 Emerytura z tytułu wykonywania pracy w szczególnym charakterze... 4 Emerytura nauczycielska na podstawie Karty

Bardziej szczegółowo

Dla kogo nowe emerytury

Dla kogo nowe emerytury Dla kogo nowe emerytury Nowa emerytura przysługuje wszystkim ubezpieczonym, urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy osiągnęli minimalny wiek emerytalny, wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co

Bardziej szczegółowo

Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zgromadzonych w OFE i zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS. Świadczeniobiorcy

Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zgromadzonych w OFE i zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS. Świadczeniobiorcy Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zgromadzonych w OFE i zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS Świadczeniobiorcy Warunki nabywania prawa do okresowej emerytury kapitałowej ze środków zgromadzonych

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 6 czerwca 2012 r. Poz. 637

Warszawa, dnia 6 czerwca 2012 r. Poz. 637 Warszawa, dnia 6 czerwca 2012 r. Poz. 637 USTAWA z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 17 maja 2018 r. Poz. 926

Warszawa, dnia 17 maja 2018 r. Poz. 926 Warszawa, dnia 17 maja 2018 r. Poz. 926 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 13 kwietnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o emeryturach kapitałowych 1. Na

Bardziej szczegółowo

Wysokość emerytur dla nauczycieli urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

Wysokość emerytur dla nauczycieli urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Wysokość emerytur dla nauczycieli urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Spis treści Wysokość emerytury nauczycielskiej według dotychczasowych zasad............................................................

Bardziej szczegółowo

www.zus.pl ZUS wyjaśnia

www.zus.pl ZUS wyjaśnia Waloryzacja świadczeń emerytalno rentowych od dnia 1 marca 2009 r. W marcu 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadza waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych. Waloryzacja dokonywana jest z

Bardziej szczegółowo

Dz.U Nr 228 poz z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych. Rozdział 1. Przepisy ogólne

Dz.U Nr 228 poz z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych. Rozdział 1. Przepisy ogólne Kancelaria Sejmu s. 1/14 Dz.U. 2008 Nr 228 poz. 1507 U S T AWA z dnia 21 listopada 2008 r. Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1097, z 2017 r. poz. 38. o emeryturach kapitałowych Rozdział

Bardziej szczegółowo

EMERYTURY I RENTY 2015 Zmiany, dokumentacja, obowiązki pracodawcy

EMERYTURY I RENTY 2015 Zmiany, dokumentacja, obowiązki pracodawcy EMERYTURY I RENTY 2015 Zmiany, dokumentacja, obowiązki pracodawcy VADEMECUM PŁATNIKA Emerytury i renty 2015 Zmiany, dokumentacja, obowiązki pracodawcy Vademecum płatnika Publikacja Emerytury i renty 2015.

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. www.meritum-ubezpieczenia-spoleczne.abc.com.pl 5. 11 Słowo wstępne. 13 Wykaz skrótów. 17 Rozdział I. System ubezpieczeń społecznych

SPIS TREŚCI. www.meritum-ubezpieczenia-spoleczne.abc.com.pl 5. 11 Słowo wstępne. 13 Wykaz skrótów. 17 Rozdział I. System ubezpieczeń społecznych SPIS TREŚCI 11 Słowo wstępne 13 Wykaz skrótów 17 Rozdział I. System ubezpieczeń społecznych 22 1. Podstawowe pojęcia... 1 23 2. Zasady ogólne... 21 25 3. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym...

Bardziej szczegółowo

ZUS wyjaśnia. www.zus.pl www.zus.pl

ZUS wyjaśnia. www.zus.pl www.zus.pl OPŁACANIE SKŁADEK NA UBEZPIECZENIA EMERYTALNE I RENTOWE ZA OSOBY POBIERAJĄCE ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE W ZWIĄZKU Z NOWELIZACJĄ PRZEPISÓW OD DNIA 1 STYCZNIA 2013 R. Od dnia 1 stycznia 2013 r. w wyniku nowelizacji

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 1 lipca 2005 r.

USTAWA z dnia 1 lipca 2005 r. Kancelaria Sejmu s. 1/1 USTAWA z dnia 1 lipca 2005 r. Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1412. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy

Bardziej szczegółowo

Sekretariat Prezydium KK

Sekretariat Prezydium KK Sekretariat Prezydium KK Od: Jolanta Mordasiewicz [Jolanta.Mordasiewicz@mpips.gov.pl] Wysłano: 14 lutego 2012 15:11 Do: przewodn@solidarnosc.org.pl; guz@opzz.org.pl; Biuro@fzz.org.pl Temat: projekt dot.

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. II. Warunki nabywania prawa do emerytury z FUS (emerytury z I filaru) i ustalanie jej wysokości

SPIS TREŚCI. II. Warunki nabywania prawa do emerytury z FUS (emerytury z I filaru) i ustalanie jej wysokości Zasady nabywania prawa do emerytury z I i II filaru przez ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., będących członkami otwartego funduszu emerytalnego oraz rent rodzinnych po tych ubezpieczonych

Bardziej szczegółowo

Dz.U Nr 228 poz z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych. Rozdział 1. Przepisy ogólne

Dz.U Nr 228 poz z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych. Rozdział 1. Przepisy ogólne Kancelaria Sejmu s. 1/7 Dz.U. 2008 Nr 228 poz. 1507 U S T AWA z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych Opracowano na podstawie: t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 926 Rozdział 1 Przepisy ogólne Art.

Bardziej szczegółowo

Wszystko, czego nie wiesz o emeryturach. Ekspert: Dariusz Noszczak, wicedyrektor, Departament Świadczeń Emerytalno-Rentowych, Centrala ZUS

Wszystko, czego nie wiesz o emeryturach. Ekspert: Dariusz Noszczak, wicedyrektor, Departament Świadczeń Emerytalno-Rentowych, Centrala ZUS Wszystko, czego nie wiesz o emeryturach Ekspert: Dariusz Noszczak, wicedyrektor, Departament Świadczeń Emerytalno-Rentowych, Centrala ZUS 2 Ustalanie wysokości emerytur ze starego systemu Ustalanie wysokości

Bardziej szczegółowo

Wysokość emerytury w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 września 2009 r. (tzw. emerytura po emeryturze).

Wysokość emerytury w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 września 2009 r. (tzw. emerytura po emeryturze). Wysokość emerytury w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 września 2009 r. (tzw. emerytura po emeryturze). W dniu 10 września 2009 r. Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów podjął uchwałę, w której przesądził,

Bardziej szczegółowo

W 2017 r. emerytów i rencistów czekają korzystne zmiany

W 2017 r. emerytów i rencistów czekają korzystne zmiany W 2017 r. emerytów i rencistów czekają korzystne zmiany Wiek emerytalny ulega obniżeniu, za to świadczenia podwyższeniu W 2017 r. wchodzą w życie istotne zmiany w przepisach emerytalno-rentowych. Już od

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych

USTAWA. z dnia r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych Projekt USTAWA z dnia...2008 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. Ustawa określa: 1) warunki nabywania i utraty prawa do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych;

Bardziej szczegółowo

Zasady przeliczania świadczeń emerytalno-rentowych

Zasady przeliczania świadczeń emerytalno-rentowych Zasady przeliczania świadczeń emerytalno-rentowych Prezentowany materiał adresowany jest do osób, które mają już ustalone prawo do emerytury lub renty i szukają możliwości ich podwyższenia. Dla ułatwienia

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 22 maja 2009 r.

USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. Kancelaria Sejmu s. 1/12 USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. Opracowano na podstawie: Dz. U. z 2009 o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) r. Nr 97, poz. 800, z 2011 r. Nr 75, poz. 398. Art. 1. Ustawa

Bardziej szczegółowo

Oskładkowanie umów zlecenia po zmianach. Opodatkowanie przychodów z umowy zlecenia. Oskładkowanie kontraktów menedżerskich

Oskładkowanie umów zlecenia po zmianach. Opodatkowanie przychodów z umowy zlecenia. Oskładkowanie kontraktów menedżerskich PRAWO PRACY I ZUS NR 1 INDEKS 403547 ISBN 978-83-7440-346-7 GRUDZIEŃ 2014 CENA 29,90 ZŁ (W TYM 5% VAT) UKAZUJE SIĘ OD 1995 ROKU UWAGA! ZMIANY OD 1 stycznia 2015 NOWE UMOWY ZLECENIA i inne umowy cywilnoprawne

Bardziej szczegółowo

USTAWA o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych Art. 1. Art. 2. Art. 3. Art. 4.

USTAWA o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych Art. 1. Art. 2. Art. 3. Art. 4. USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. z 23 czerwca 2009 r. Nr 97, poz. 800 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2012 r. poz. 637) Art. 1. Ustawa określa: 1) warunki

Bardziej szczegółowo

Ustawa z 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. z 2009 r. nr 97, poz. 800)

Ustawa z 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. z 2009 r. nr 97, poz. 800) Ustawa z 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. z 2009 r. nr 97, poz. 800) Dz.U.09.97.800 [+] ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych

Bardziej szczegółowo

z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych

z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych Kancelaria Sejmu s. 1/6 Dz.U. 2009 Nr 97 poz. 800 U S T AWA z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych Opracowano na podstawie t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 128. Art. 1. Ustawa

Bardziej szczegółowo

Tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu. USTAWA z dnia 24 kwietnia 2009 r.

Tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu. USTAWA z dnia 24 kwietnia 2009 r. Tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu USTAWA z dnia 24 kwietnia 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych Ustawa określa: Art. 1. 1) warunki nabywania i utraty

Bardziej szczegółowo

MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ

MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Warszawa, dnia 10 września 2015 r. DUS-0700.245.2015.AS dot. K7INT34097 Pani Małgorzata Kidawa-Błońska Marszałek Sejmu RP Szanowna Pani Marszałek, W odpowiedzi na przekazaną

Bardziej szczegółowo

mogą nabyć prawo do emerytury po ukończeniu wieku letniego (w przypadku kobiety) lub 25 letniego (w przypadku mężczyzny) okresu składkowego i

mogą nabyć prawo do emerytury po ukończeniu wieku letniego (w przypadku kobiety) lub 25 letniego (w przypadku mężczyzny) okresu składkowego i Świadczenia emerytalno-rentowe rentowe podlegające koordynacji unijnej w stosunkach polsko-greckich ki Zakład Ubezpieczeń ń Społecznych ł maj 2013 Polskie świadczenia emerytalno-rentowe rentowe objęte

Bardziej szczegółowo

SYSTEM EMERYTALNY W POLSCE

SYSTEM EMERYTALNY W POLSCE SYSTEM EMERYTALNY W POLSCE 1 stycznia 1999 roku weszła w życie reforma systemu emerytalnego. Od tego momentu w Polsce funkcjonują równolegle dwa systemy emerytalne: stary system emerytalny dla osób urodzonych

Bardziej szczegółowo

Emerytury: } Część I: Finansowanie. } Część II: Świadczenia

Emerytury: } Część I: Finansowanie. } Część II: Świadczenia Część II świadczenia Emerytury: } Część I: Finansowanie } Część II: Świadczenia Filarowa konstrukcja ubezpieczeń społecznych model klasyczny : I filar - z budżetu państwa II filar ze składki pracodawców

Bardziej szczegółowo

Materiał porównawczy. do ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o świadczeniach przedemerytalnych

Materiał porównawczy. do ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o świadczeniach przedemerytalnych BIURO LEGISLACYJNE/ Materiał porównawczy Materiał porównawczy do ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o świadczeniach przedemerytalnych (druk nr 1056) USTAWA z dnia 30 kwietnia 2004 r. O ŚWIADCZENIACH

Bardziej szczegółowo

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii EMERYTURY Z FUS

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii EMERYTURY Z FUS EMERYTURY Z FUS CO TO JEST EMERYTURA? Art. 67 ust. 1. Konstytucji RP. Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 22 maja 2009 r.

USTAWA. z dnia 22 maja 2009 r. Kancelaria Sejmu s. 1/16 USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) Opracowano na podstawie: Dz. U. z 2009 r. Nr 97, poz. 800, z 2011 r. Nr 75, poz. 398, z 2012 r.

Bardziej szczegółowo

Wiek emerytalny od 1 października 2017 r. Sprawdź, co się zmieni i jakie masz uprawnienia

Wiek emerytalny od 1 października 2017 r. Sprawdź, co się zmieni i jakie masz uprawnienia Wiek emerytalny od 1 października 2017 r. Sprawdź, co się zmieni i jakie masz uprawnienia Od 1 października 2017 r. powszechny wiek emerytalny będzie wynosił: t 60 lat dla kobiet, t 65 lat dla mężczyzn.

Bardziej szczegółowo

Młodzi Przedsiębiorczy program nauczania Ekonomii w praktyce w szkole ponadgimnazjalnej O rozliczeniach z ZUS

Młodzi Przedsiębiorczy program nauczania Ekonomii w praktyce w szkole ponadgimnazjalnej O rozliczeniach z ZUS w praktyce w szkole ponadgimnazjalnej O rozliczeniach z ZUS ZUS zajmuje się przyznawaniem i wypłatą: emerytur i rent zasiłków chorobowych, macierzyńskich opiekuńczych, pogrzebowych świadczeń przedemerytalnych,

Bardziej szczegółowo

U S T A W A. z dnia. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1)

U S T A W A. z dnia. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Projekt z dnia U S T A W A o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1)

USTAWA. z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Dz.U.2012.637 z dnia 2012.06.06 USTAWA z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia 17 grudnia

Bardziej szczegółowo

Kapitał początkowy po zmianach od 23.09.2011r.

Kapitał początkowy po zmianach od 23.09.2011r. Kapitał początkowy po zmianach od 23.09.2011r. Co to jest kapitał początkowy Kapitał początkowy jest tzw. hipotetyczną emeryturą pomnożoną przez średnie dalsze trwania życia dla wieku 62 lat równe dla

Bardziej szczegółowo

Waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2008 r.

Waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2008 r. Waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2008 r. Od 1 marca 2008 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje podwyższenia świadczeń emerytalno-rentowych w ramach ich waloryzacji. Waloryzacji

Bardziej szczegółowo

Wcześniejsza emerytura dla 60-letnich mężczyzn urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r. (obowiązuje od 8 maja 2008 r.)

Wcześniejsza emerytura dla 60-letnich mężczyzn urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r. (obowiązuje od 8 maja 2008 r.) Wcześniejsza emerytura dla 60-letnich mężczyzn urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r. (obowiązuje od 8 maja 2008 r.) W wyroku z dnia 23 października 2007 r. sygn. akt P 10/07 Trybunał Konstytucyjny

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz innych ustaw. Art. 1.

USTAWA z dnia 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz innych ustaw. Art. 1. PROJEKT USTAWA z dnia 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz innych ustaw Art. 1. W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu

Bardziej szczegółowo

Renty z tytułu niezdolności do pracy

Renty z tytułu niezdolności do pracy I Renty z tytułu niezdolności do pracy Wiadomości ogólne Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki: został uznany za niezdolnego

Bardziej szczegółowo

POSTĘPOWANIE W SPRAWIE PRZYZNANIA ŚWIADCZEŃ EMERYTALNO-RENTOWYCH PRZEZ ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

POSTĘPOWANIE W SPRAWIE PRZYZNANIA ŚWIADCZEŃ EMERYTALNO-RENTOWYCH PRZEZ ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH SZWECJA 2018 r. UMEA I SZTOKHOLM POSTĘPOWANIE W SPRAWIE PRZYZNANIA ŚWIADCZEŃ EMERYTALNO-RENTOWYCH PRZEZ ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW PRAWA KRAJOWEGO I MIĘDZYNARODOWEGO Jolanta

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) (Dz. U. z dnia 23 czerwca 2009 r.)

USTAWA. z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) (Dz. U. z dnia 23 czerwca 2009 r.) Dz.U.2009.97.800 2011-05-01 zm. Dz.U.2011.75.398 art. 20 2013-01-01 zm. Dz.U.2012.637 art. 14 USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) (Dz. U. z dnia 23 czerwca

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1)

USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) Kancelaria Sejmu s. 1/1 USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2009 r. Nr 97, poz. 800. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych 1) Art. 1. Ustawa określa: 1) warunki nabywania

Bardziej szczegółowo

I n f o r m a c j a p r a w n a

I n f o r m a c j a p r a w n a Warszawa, 25.02.2010 r. I n f o r m a c j a p r a w n a Przedmiot informacji: Emerytury pomostowe i rekompensaty na gruncie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. nr 237 poz.1656),

Bardziej szczegółowo

Emeryt. aktywny zawodowo

Emeryt. aktywny zawodowo Emeryt aktywny zawodowo Emeryt aktywny zawodowo Redaktor Krystyna Trojanowska Wydawca Agnieszka Gorczyca Kierownik Grupy Wydawniczej Agnieszka Konopacka-Kuramochi Projekt graficzny okładki Patrycja Szczubełek

Bardziej szczegółowo

JAK ZAOSZCZĘDZIĆ NA SKŁADKACH

JAK ZAOSZCZĘDZIĆ NA SKŁADKACH PRAWO PRACY I ZUS NR 3 INDEKS 403547 ISBN 978-83-7440-723-6 marzec 2016 CENA 29,90 ZŁ (W TYM 5% VAT) UKAZUJE SIĘ OD 1995 ROKU JAK ZAOSZCZĘDZIĆ NA SKŁADKACH zus Za jakie osoby nie należy opłacać składek

Bardziej szczegółowo

Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zapisanych na subkoncie w ZUS

Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zapisanych na subkoncie w ZUS Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zapisanych na subkoncie w ZUS Spis treści Czym jest okresowa emerytura kapitałowa... 3 Kiedy możesz uzyskać okresową emeryturę kapitałową... 3 Jak ustalamy wysokość

Bardziej szczegółowo

Jakie emerytury dla nauczycieli

Jakie emerytury dla nauczycieli Jakie emerytury dla nauczycieli Spis treści Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym... 3 Emerytura z tytułu wykonywania pracy w szczególnym charakterze... 4 Emerytura nauczycielska na podstawie Karty

Bardziej szczegółowo

Program. Polexpert - informacje o szkoleniu. Kod szkolenia: Miejsce: Warszawa, Centrum miasta. Koszt szkolenia: zł.

Program. Polexpert - informacje o szkoleniu. Kod szkolenia: Miejsce: Warszawa, Centrum miasta. Koszt szkolenia: zł. Rozliczenia z ZUS-em - kompendium dla zaawansowanych.rozliczanie składek na ubezpieczenia społeczne oraz zasiłki macierzyńskie i chorobowe w 2014r. z uwzględnieniem proponowanych zmian Kod szkolenia: 430614

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 16 stycznia 2018 r. Poz. 128

Warszawa, dnia 16 stycznia 2018 r. Poz. 128 Warszawa, dnia 16 stycznia 2018 r. Poz. 128 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 8 grudnia 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o nauczycielskich świadczeniach

Bardziej szczegółowo

WNIOSEK O EMERYTURĘ. dd / mm / rrrr Pieczęć i podpis osoby upoważnionej przez płatnika składek

WNIOSEK O EMERYTURĘ. dd / mm / rrrr Pieczęć i podpis osoby upoważnionej przez płatnika składek WNIOSEK O EMERYTURĘ Data sporządzenia wniosku przez płatnika składek dd / mm / rrrr Pieczęć i podpis osoby upoważnionej przez płatnika składek Instrukcja wypełniania Wypełnij ten wniosek, jeżeli starasz

Bardziej szczegółowo

EMERYTURA WCZORAJ, DZIŚ I JUTRO

EMERYTURA WCZORAJ, DZIŚ I JUTRO EMERYTURA WCZORAJ, DZIŚ I JUTRO Aldona Ignatowska nabycie uprawnień emerytalnych wcześniejsza emerytura obliczanie wysokości tzw. starej i nowej emerytury emerytura mieszana emerytura z urzędu Obowiązująca

Bardziej szczegółowo

Renta rodzinna. Osoby uprawnione do otrzymania renty rodzinnej

Renta rodzinna. Osoby uprawnione do otrzymania renty rodzinnej Renta rodzinna Rentę rodzinną może otrzymać uprawniony członek rodziny po śmierci osoby, która miała prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy - lub po osobie ubezpieczonej, która spełniała

Bardziej szczegółowo

WNIOSEK O POLSKĄ EMERYTURĘ RENTĘ Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY *

WNIOSEK O POLSKĄ EMERYTURĘ RENTĘ Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY * UMOWA O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY RZECZĄPOSPOLITĄ POLSKĄ A STANAMI ZJEDNOCZONYMI AMERYKI PL/USA 4 miejsce do wypełnienia przez SSA WNIOSEK O POLSKĄ EMERYTURĘ RENTĘ Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY

Bardziej szczegółowo

System emerytalny w Polsce

System emerytalny w Polsce Warszawa, marzec 2017 r. System emerytalny w Polsce Dariusz Noszczak System emerytalny to część systemu ubezpieczeń społecznych System ubezpieczeń społecznych System emerytalny System ubezpieczeń społecznych

Bardziej szczegółowo

MARIA GAŁECKA. Jak prawidłowo wystawić dla ZUS zaświadczenie o przychodzie emeryta/rencisty za 2014 r.

MARIA GAŁECKA. Jak prawidłowo wystawić dla ZUS zaświadczenie o przychodzie emeryta/rencisty za 2014 r. MARIA GAŁECKA Jak prawidłowo wystawić dla ZUS zaświadczenie o przychodzie emeryta/rencisty za 2014 r. 2 SPIS TREŚCI Jak prawidłowo wystawić dla ZUS zaświadczenie o przychodzie emeryta/rencisty za 2014

Bardziej szczegółowo

Symbole emerytury wcześniejszej

Symbole emerytury wcześniejszej Podstawa prawna: ustawa o emeryturach i rentach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity z 2009r., Dz. U. Nr 153, poz. 1227, ze zm.) Ustawa z 11.5.2012r. o zmianie ustawy o emeryturach

Bardziej szczegółowo

ZASADY PRZYZNAWANIA PRAWA I WYPŁATY ŚWIADCZEŃ PRZEDEMERYTALNYCH

ZASADY PRZYZNAWANIA PRAWA I WYPŁATY ŚWIADCZEŃ PRZEDEMERYTALNYCH ZASADY PRZYZNAWANIA PRAWA I WYPŁATY ŚWIADCZEŃ PRZEDEMERYTALNYCH Warunki wspólne dla wszystkich świadczeń Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie,

Bardziej szczegółowo

o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2272).

o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2272). SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IV kadencja Druk nr 2692-A DODATKOWE SPRAWOZDANIE KOMISJI POLITYKI SPOŁECZNEJ I RODZINY o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń

Bardziej szczegółowo

6 kobieta 6 mężczyzna

6 kobieta 6 mężczyzna WNIOSEK O EMERYTURĘ przed wypełnieniem prosimy o zapoznanie się z Informacją zamieszczoną w końcowej części formularza........................................ Data sporządzenia wniosku Data wpływu wniosku

Bardziej szczegółowo

WNIOSEK O POLSKĄ EMERYTURĘ RENTĘ Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY

WNIOSEK O POLSKĄ EMERYTURĘ RENTĘ Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY UMOWA O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY RZECZĄPOSPOLITĄ POLSKĄ A REPUBLIKĄ KOREI KR-PL 5 WNIOSEK O POLSKĄ EMERYTURĘ RENTĘ Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY Formularz w pkt od 1 do 7 wypełnia wnioskodawca

Bardziej szczegółowo

Wyrok z dnia 11 września 2007 r. II UK 44/07

Wyrok z dnia 11 września 2007 r. II UK 44/07 Wyrok z dnia 11 września 2007 r. II UK 44/07 Warunkiem nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 29 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity

Bardziej szczegółowo

Zasady przechodzenia nauczycieli na emeryturę na podstawie art. 88 ustawy Karta Nauczyciela po 2007 roku

Zasady przechodzenia nauczycieli na emeryturę na podstawie art. 88 ustawy Karta Nauczyciela po 2007 roku Zasady przechodzenia nauczycieli na emeryturę na podstawie art. 88 ustawy Karta Nauczyciela po 2007 roku I. W sierpniu i wrześniu 2007 r. miała miejsce dwukrotna nowelizacja ustawy Karta Nauczyciela: ustawą

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE KOMISJI POLITYKI SPOŁECZNEJ I RODZINY

SPRAWOZDANIE KOMISJI POLITYKI SPOŁECZNEJ I RODZINY SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IV kadencja Druk nr 4139 SPRAWOZDANIE KOMISJI POLITYKI SPOŁECZNEJ I RODZINY o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Bardziej szczegółowo

Ustawa z dnia. 2018r. EMERYTURA BEZ PODATKU oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Ustawa z dnia. 2018r. EMERYTURA BEZ PODATKU oraz o zmianie niektórych innych ustaw Projekt Ustawa z dnia. 2018r. EMERYTURA BEZ PODATKU oraz o zmianie niektórych innych ustaw W poczuciu sprawiedliwości społecznej, mając na celu poprawę sytuacji finansowej emerytów i rencistów za konieczne

Bardziej szczegółowo

o poselskim projekcie ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (druk nr 1462)

o poselskim projekcie ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (druk nr 1462) Druk nr 1793 SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI Kadencja S P R A W O Z D A N I E KOMISJI EDUKACJI, NAUKI I MŁODZIEŻY ORAZ KOMISJI POLITYKI SPOŁECZNEJ I RODZINY o poselskim projekcie ustawy o nauczycielskich

Bardziej szczegółowo

Zgodnie z zapisem art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS emerytury pomostowe zostaną ustanowione dla

Zgodnie z zapisem art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS emerytury pomostowe zostaną ustanowione dla EMERYTURY POMOSTOWE Zgodnie z zapisem art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS emerytury pomostowe zostaną ustanowione dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31

Bardziej szczegółowo

Umowy terminowe. po zmianach. Uwaga! Rewolucyjne zmiany w 2016 r.

Umowy terminowe. po zmianach. Uwaga! Rewolucyjne zmiany w 2016 r. PRAWO PRACY I ZUS NR 5 INDEKS 403547 ISBN 978-83-7440-390-0 sierpień 2015 CENA 29,90 ZŁ (W TYM 5% VAT) UKAZUJE SIĘ OD 1995 ROKU Uwaga! Rewolucyjne zmiany w 2016 r. Umowy terminowe po zmianach Jak zawierać

Bardziej szczegółowo