Podatek dochodowy a wybór formy prawnej działalności gospodarczej

Podobne dokumenty
Kryteria i procedura wyboru formy opodatkowania dochodów

MOŻLIWOŚCI OGRANICZANIA RYZYKA ZWIĄZANEGO Z WYBOREM FORMY PODATKU DOCHODOWEGO PRZEDSIĘBIORCY

ŹRÓDŁA PRZYCHODÓW A KONSTRUKCJA RACHUNKU WYNIKU PODATKOWEGO THE SOURCES OF REVENUE VS. THE CONSTRUCTION OF THE TAX RESULT ACCOUNT

Wpisany przez Wyprawka maturzysty sobota, 11 października :46 - Poprawiony sobota, 11 października :48

Wybór formy opodatkowania działalności gospodarczej

PIT r. Warsztaty dla PCSS

podatki dochodowego: 1. Zasady ogólne: podatek wg skali 2. Podatek liniowy 3. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych 4.

Rachunki decyzyjne a wybór optymalnej formy opodatkowania dochodu przedsiębiorców

KARTA INFORMACYJNA. Wybór formy opodatkowania przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych K-001/1. Kogo dotyczy:

Wybór formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

KOMUNIKAT NACZELNIKA URZĘDU SKARBOWEGO Informacja dla osoby rozpoczynającej działalność gospodarczą.

KOSZTY A POLITYKA WYKAZYWANIA DOCHODÓW COSTS VS. POLICY OF INCOME DISCLOSURE

WYBÓR FORMY OPODATKOWANIA PODATKIEM DOCHODOWYM OD OSÓB FIZYCZNYCH

Spółka transparentna"

Optymalizacja opodatkowania dochodu w małym przedsiębiorstwie

Formy opodatkowania działalności gospodarczej prowadzonej przez rolników

ROZDZIAŁ 10 WPŁYW WYBORU FORMY OPODATKOWANIA PODATKIEM DOCHODOWYM OD OSÓB FIZYCZNYCH NA OBCIĄŻENIA FISKALNE W MAŁYCH PRZEDSIĘBIORSTWACH

PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH (PIT)

ZARZĄDZANIE KOSZTAMI PODATKOWYMI W PRZEDSIĘBIORSTWIE

ZASADY OGÓLNE SKALA PODATKOWA

Podatek rolny a podatek dochodowy problemy opodatkowania polskiego rolnictwa. Prof. dr hab. Marian Podstawka dr inż. Joanna Pawłowska-Tyszko

Definicja przedsiębiorcy i działalności gospodarczej / Wg. USTAWA z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności

Opis szkolenia. Dane o szkoleniu. Program. BDO - informacje o szkoleniu

Dylematy rachunku wyniku podatkowego

WYBÓR FORMY OPODATKOWANIA PODATKIEM DOCHODOWYM OD OSÓB FIZYCZNYCH

1. RYCZAŁT OD PRZYCHODÓW EWIDENCJONOWANYCH

Podstawy księgowości i rachunkowości Kadry i płace. cz. I

Forma opodatkowania działalności gospodarczej jako instrument optymalizacji podatkowej

ULGA INTERNETOWA I FORMA OPODATKOWANIA

ROZDZIAŁ 2. Opodatkowanie działalności osób fizycznych w formie karty podatkowej

Podatek dochodowy od spółek :56:15

PLANOWANIE KOSZTÓW UZYSKANIA PRZYCHODÓW PLANNING OF THE TAX COSTS

prowadzenie działalności gospodarczej w formie SKA

KONSEKWENCJE PODATKOWE I PARAPODATKOWE A WYBÓR FORMY PRAWNEJ PRZEZ MŚP

Obciążenia fiskalne przedsiębiorstw Janina Ickiewicz

Bezpieczna i optymalna forma prowadzenia działalności gospodarczej

Podatki dochodowe w praktyce

VI. FORMY OPODATKOWANIA OKREŚLONE W USTAWIE O ZRYCZAŁTOWANYM PODATKU DOCHODOWYM OD NIEKTÓRYCH PRZYCHODÓW OSIĄGANYCH PRZEZ OSOBY FIZYCZNE

Rozdział 2. Opodatkowanie działalności osób fizycznych w formie karty podatkowej

Wyjaśnienie skrótów i miejsc publikacji dokumentów źródłowych

KOSZTY A EFEKTYWNOŚĆ OPODATKOWANIA WYNIKU FINANSOWEGO COSTS VS. EFFICIENCY OF TAX RESULT TAXATION

Zmiana formy prawnej działalności gospodarczej prowadzonej na podstawie wpisu do ewidencji. Optymalizacja podatkowa

Podatki dochodowe w praktyce

Badanie wielkości kapitału własnego w zależności od rodzaju prowadzonej działalności

Temat: System podatkowy

RACHUNEK KOSZTÓW PODATKOWYCH A SYSTEMATYCZNY RACHUNEK KOSZTÓW CALCULATION OF TAX COSTS AND SYSTEMATIC COST ACCOUNTING

Ogólne założenia podatku PIT i CIT

Wybór efektywnej formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych małych i średnich przedsiębiorców

Joanna Kołacz-Śmieja. Robert Kowal. Drukarnia KNOW-HOW

Świadomy Podatnik projekt Rady Podatkowej PKPP Lewiatan.

CZĘŚĆ PIERWSZA Obciążenia przedsiębiorstw z tytułu podatków...

Transport 1.4. Pojęcie kosztów Ujęcie w księdze przychodów i rozchodów wydatków poniesionych przed rozpoczęciem działalności Typowe ko

gospodarcza. Formy opodatkowania.

Roczna korekta VAT - zasady rozliczenia

WYBÓR FORMY OPODATKOWANIA W ZAKRESIE PODATKU DOCHODOWEGO OD OSÓB FIZYCZNYCH. 2. w formie ryczałtu ewidencjonowanego:

o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw[1]), [2])

Część I Spółka kapitałowa


Kluczowe problemy przy zakładaniu własnej firmy.

N.19. Podstawa prawna odpowiedzi

TRANSGRANICZNE OPODATKOWANIE DYWIDEND WRAZ Z PREZENTACJĄ SCHEMATÓW OPTYMALIZACYJNYCH. Maciej Grela

CIT Podatek dochodowy od osób prawnych. Kto jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych?

K-052/1Wybór formy opodatkowania przychodów / dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej

PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH

Działając jako jednoosobowa firma, jak również w innych formach nie posiadających tzw. osobowości prawnej, jesteśmy płatnikami

Ministerstwo Finansów ul. Świętokrzyska Warszawa. Opodatkowanie przychodów (dochodów) z kapitałów pieniężnych.

Jak nie płacić ZUSu w swojej firmie

OPODATKOWANIE PRZYCHODÓW (DOCHODÓW) Z KAPITAŁÓW PIENIĘŻNYCH

Informatyzacja przedsiębiorstw

Opodatkowanie dochodów z najmu, dzierżawy osiąganych poza działalnością gospodarczą

Opodatkowanie dochodów z najmu, dzierżawy osiąganych poza działalnością gospodarczą. Ministerstwo Finansów ul. Świętokrzyska Warszawa

FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS KONCEPCJA PRZEDMIOTU ZARZĄDZANIE PODATKAMI W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Planowanie podatkowe. Marcin Grześkowiak doradca podatkowy

Informacja podatkowa na 2017 r.

ABC przedsiębiorcy - zakładam własny biznes - czyli co, gdzie, kiedy?

SPIS TREŚCI. Wstęp 13

Podatki dochodowe (podstawowe informacje)

Departament Podatków Dochodowych INFORMACJA. dotycząca ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za 2013 rok. Liczba podatników.

Efektywne zarządzanie Salonem kosmetycznym

Lekcja 31., 32. Temat: Funkcjonowanie systemu podatkowego w Polsce Temat w podręczniku: Podatki

o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw[1]), [2])

Rozdział 1. Wybór formy prawnej dla prowadzenia działalności gospodarczej Henryk Nowicki

USTAWA. z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Rozdział 1 Przepisy ogólne

INFORMATOR DLA OSÓB ROZPOCZYNAJĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ

Projekt. U S T A W A z dnia. o zmianie ustawy o podatku tonażowym oraz niektórych innych ustaw 1)

Karta informacyjna K-052/2 obowiązuje od r.

Podatek dochodowy od osób prawnych (Körperschaftsteuer)

Ministerstwo Finansów ul. Świętokrzyska Warszawa. Opodatkowanie przychodów (dochodów) z kapitałów pieniężnych.

Podmioty niezgłaszające działalności gospodarczej, znikające, zaprzestające składania deklaracji lub zawieszające działalność gospodarczą

Wybór formy opodatkowania przychodów / dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej w podatku dochodowym od osób fizycznych

Obszary optymalizacji podatkowej przedsiębiorstw

Autorka wyjaśnia, jak należy ująć w tych księgach decyzje pokontrolne US dotyczące podatku dochodowego oraz podatku VAT w spółce z o.o.

ULGA UCZNIOWSKA PRAWO NABYTE

Determinanty wyboru opodatkowania dochodu osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą progresja a podatek liniowy

R O Z P O R ZĄDZENIE M I N I S T R A F I N A N S Ó W 1) z dnia 2018 r.

OPODATKOWANIE DOCHODÓW Z NAJMU, DZIERŻAWY

1. Przegląd form prowadzenia biznesu. 2. Różne aspekty podatkowych rozwiązań - wybierz właściwe dla siebie!

FORMY ORGANIZACYJNO-PRAWNE PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH W ASPEKCIE PODATKOWEGO ZARZĄDZANIA WYNIKIEM FINANSOWYM MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW

Opodatkowanie dochodów z najmu, dzierżawy osiąganych poza działalnością gospodarczą. Ministerstwo Finansów ul. Świętokrzyska Warszawa

Spis treści. Wykaz skrótów Wprowadzenie... 17

Transkrypt:

Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 4/2017 (88), cz. 1 DOI: 10.18276/frfu.2017.88/1-17 s. 181 189 Podatek dochodowy a wybór formy prawnej działalności gospodarczej Michał Poszwa * Streszczenie: Cel Celem artykułu jest analiza kryterium opodatkowania dochodów w procedurze wyboru formy prawnej działalności gospodarczej oraz analiza opłacalności stosowania spółki kapitałowej lub osobowej w kontekście opodatkowania wyniku finansowego. Metodologia badania W artykule zastosowano metodę analizy aktów prawnych i literatury przedmiotu, a także analizę porównawczą form podatku dochodowego. Wynik Efektem opracowania jest wskazanie znaczenia kryterium podatkowego w podejmowaniu decyzji o wyborze formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej oraz ustalenie względnych korzyści podatkowych z zastosowania spółki kapitałowej lub osobowej. Oryginalność/wartość W artykule określono, jaki jest charakter decyzji podatkowej związanej z wyborem formy prawnej działalności gospodarczej, a także przedstawiono zasady prowadzenia rachunku decyzyjnego i ustalania granicznej wysokości dochodu dla oceny opłacalności formy prawnej. Słowa kluczowe: spółka kapitałowa i osobowa, podatek dochodowy, optymalizacja podatkowa Wprowadzenie Jednostki prowadzące działalność gospodarczą (przedsiębiorstwa) różnią się, między innymi, pod względem skali, przedmiotu, a także formy prawnej. Zróżnicowanie dotyczy również obowiązków i praw w zakresie obciążeń publicznoprawnych. Obowiązki związane są z koniecznością określonego zachowania się (np. rozliczenia zaliczek i podatku), a prawa oznaczają możliwość wyboru sposobu postępowania (np. częstotliwości rozliczania zaliczek). W przepisach podatkowych można wyodrębnić zarówno takie, które stosuje się do wszystkich podatników (np. regulacje dotyczące kontroli skarbowej), jak i takie, które odnoszą się do określonych grup podatników (np. regulacje dotyczące wyłącznie osób fizycznych). Zróżnicowanie regulacji dotyczy w szczególności podatku dochodowego płaconego od zysków osiąganych przez przedsiębiorstwo. Do pewnego stopnia podatnik ma wpływ na wysokość podatku dochodowego. Wynika to z faktu możliwości zastosowania jednaj z kilku form podatku. Różnice między formami podatku dochodowego dotyczą wysokości stawek podatkowych, zakresu odliczeń od dochodu i od podatku oraz sposobu określenia podstawy obliczenia podatku (Poszwa, 2007, s. 28). * dr Michał Poszwa, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, e-mail: michal.poszwa@ue.wroc.pl.

182 Michał Poszwa W szczególności należy wyodrębnić dwie konstrukcje. Po pierwsze, podstawowym obciążeniem jest podatek dochodowy na zasadach ogólnych, którego istotą jest obliczanie podatku od dochodu ustalanego na podstawie ksiąg podatkowych. Po drugie, w określonych przypadkach, możliwe jest zastosowanie podatku ryczałtowego. W tym przypadku nie oblicza się dochodu, a podstawą obliczenia podatku jest przychód lub z góry określona kwota. Ponadto konstrukcja podatku na zasadach ogólnych i ryczałtu może być różna ze względu na wysokość i rodzaj stawek oraz zakres odliczeń. Uwzględniając formę prawną przedsiębiorstwa można wyodrębnić trzy grupy podatków dochodowych: podatki na zasadach ogólnych różne konstrukcje dla osób fizycznych i prawnych pod względem wysokości stawek i zakresu odliczeń, podatki ryczałtowe identyczne konstrukcje dla osób fizycznych i prawnych, podatki ryczałtowe mogą być zastosowane wyłącznie przez osoby fizyczne. Dla wyboru formy prawnej działalności gospodarczej znaczenie ma wiele czynników: niepodatkowe i podatkowe. Zróżnicowanie zasad opodatkowania dla osób fizycznych i prawnych powoduje, że występuje problem decyzyjny dotyczący wyboru formy podatku dochodowego. Konieczne jest przy tym nie tylko rozstrzygnięcie, który podatek jest korzystniejszy, ale również wskazanie znaczenia wysokości podatku przy wyborze formy prawnej przedsiębiorstwa. Czynnik podatkowy stanowi najczęściej uzupełniające kryterium w procedurze wyboru formy prawnej działalności. Decyzja podejmowana przez właścicieli dotyczy wyboru między spółką osobową a spółką kapitałową. Celem badań jest analiza kryterium podatkowego w prezentowanym procesie decyzyjnym oraz ustalenie rachunku opłacalności form podatku dochodowego. Istotne znaczenie ma zbadanie jakie znaczenie ma aspekt podatkowy w wyborze formy prawnej oraz określenie jak powinien przebiegać proces podejmowania właściwej decyzji. W opracowaniu zastosowano metodę analizy aktów prawnych, literatury i analizę porównawczą. 1. Identyfikacja problemu decyzyjnego W polskim systemie podatkowym mogą być stosowane różne formy podatku dochodowego o zysków z działalności gospodarczej: a) podatek dochodowy od osób prawnych (na zasadach ogólnych) na podstawie ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. 2016, poz. 1888); b) podatek dochodowy od osób fizycznych według formuły progresywnej lub liniowej (na zasadach ogólnych) na podstawie ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. 2016, poz. 2032); c) ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i karta podatkowa (ryczałty) na podstawie ustawy z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. 2016, poz. 2180);

Podatek dochodowy a wybór formy prawnej działalności gospodarczej 183 d) podatek tonażowy (ryczałtowy) na podstawie ustawy z dnia 24.08.2006 r. o podatku tonażowym (t.j. Dz.U. 2014, poz. 511, z późn. zm.); e) zryczałtowany podatek w zakresie budowy statku lub przebudowy statku (ryczałtowy) na podstawie ustawy z dnia 6.07.2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych (Dz.U., poz. 1206, z późn. zm.). Na podstawie analizy zakresu podmiotowego przepisów można wskazać trzy rodzaje sytuacji decyzyjnych (Poszwa, 2017, s. 156). Po pierwsze, wybór formy podatku dochodowego dotyczy osób fizycznych. Jest to wybór między różnymi formułami podatku dochodowego od osób fizycznych, między podatkami ryczałtowymi oraz między podatkiem na zasadach ogólnych a ryczałtami. Po drugie, wybór formy podatku dotyczy osób prawnych i polega na zastosowaniu podatku dochodowego od osób prawnych lub jednego z podatków ryczałtowych. Trzeci rodzaj decyzji to wybór między podatkiem dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych. Różnice między osobą fizyczną i prawną nie dotyczą podatku tonażowego oraz podatku w zakresie budowy statku lub przebudowy statku. Podatki te są identyczne dla analizowanych podmiotów. Problem decyzyjny dotyczy zatem sytuacji, w których będzie stosowany podatek na zasadach ogólnych. Podstawą optymalizacji formy podatku dochodowego są szczegółowe różnice między podatkiem dochodowym od osób fizycznych i prawnych. Po pierwsze różnice dotyczą stawek podatku od osób fizycznych (18% i 32% lub 19%) oraz podatku od osób prawnych (19% lub 15%). Po drugie różnice dotyczą zakresu odliczeń od dochodu i od podatku. Najszerszy zakres odliczeń występuje w podatku dochodowym od osób fizycznych według formuły progresywnej, a najwęższy w tym samym podatku według formuły proporcjonalnej. Odliczenia w podatku dochodowym od osób prawnych są szersze niż w podatku według formuły proporcjonalnej, ale węższe niż według formuły progresywnej. Wspólnym dla wszystkich form podatku są odliczane od dochodu straty lat ubiegłych. Dla oceny opłacalności form podatku dochodowego istotny jest fakt podwójnego opodatkowania zysków osiąganych przez spółkę kapitałową. Zysk spółki obciążony jest zarówno podatkiem dochodowym od osób prawnych (lub podatkiem ryczałtowym), jak i ryczałtowym podatkiem dochodowym od osób fizycznych w wysokości 19% od kwoty dywidendy. W przypadku spółek osobowych podmiotem podatku jest wspólnik (jednokrotne opodatkowanie), a w przypadku spółek kapitałowych podmiotem jest zarówno spółka jak i wspólnik (Litwińczuk, 2016, s. 31). Przy założeniu, że dochód podatkowy jest równy zyskowi brutto, efektywne obciążenie wynosi 34,39% (19% od dochodu i 19% od dywidendy) lub 31,15% (15% od dochodu i 19% od dywidendy). Efektywne obciążenie wyników z działalności opodatkowanej podatkiem tonażowym zależy od wysokości osiągniętego zysku. Przy stosowaniu podatku w zakresie budowy statków (obliczanego od przychodów) efektywne obciążenie zależy od realizowanej dochodowości sprzedaży. Przy coraz wyższej dochodowości relatywne obciążenie wyniku osiąganego w formie spółki osobowej jest coraz niższe względem spółki kapitałowej.

184 Michał Poszwa Biorąc pod uwagę wysokość stawek podatkowych oraz podwójne opodatkowanie dochodów spółek kapitałowych można z góry przyjąć wystąpienie wyższego obciążenia u osób prawnych. Uzasadnioną podstawą takiej tezy jest fakt, że dochód podatkowy ustalany jest w każdym przypadku według tych samych reguł. Zmniejszenie opłacalności opodatkowania w formie spółki osobowej wystąpi jednak wówczas, gdy uwzględni się obowiązkowe składki ubezpieczeniowe od jej wspólników. Wspólnicy spółek podejmujący decyzję o wyborze formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej powinni uwzględniać nie tylko aspekty podatkowe, ale również te niepodatkowe. Problemem jest zatem ustalenie znaczenia kryterium podatkowego wśród wielu kryteriów, na podstawie których wybierana jest spółka osobowa lub kapitałowa. Podatnicy dążą do obniżenia podatku dochodowego, jeżeli nie zakłóca to realizacji celów gospodarczych i przyczynia się do wzrostu efektywności. 2. Znaczenie kryterium podatkowego Ze względu na zróżnicowanie wysokości podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych, podwójne opodatkowanie zysków ze spółek kapitałowych oraz zróżnicowanie obciążeń z tytułu składek ubezpieczeniowych podatnicy powinni dokonać oceny ciężaru podatkowego. Ocena ta stanowi podstawę wyboru podatkowego. Wybór ten powinien uwzględniać indywidualne preferencje oraz sytuację podatników. Możliwe są tutaj skrajnie różne podejścia zakładające albo podporządkowanie decyzji celom podatkowym, albo ignorujące w ogóle kwestie podatkowe. Według pierwszego forma prawna działalności powinna być tak dobrana, aby obciążenie wspólników było jak najniższe. W tym przypadku decyzja o formie działalności jest podejmowana wyłącznie według kryterium podatkowego. Według drugiego podejścia wspólnicy wybierają formę prawną działalności kierując się kryteriami innymi niż podatkowe. Decyzje podejmowane w związku z optymalizacją podatkową mają dwojaki charakter. Część decyzji dotyczy wyłącznie kwestii podatkowych i ich przedmiotem są wyłącznie konsekwencji podatkowe. Są to tzw. decyzje autonomiczne. Na przykład wybór sposobu rozliczania straty podatkowej z lat ubiegłych. Innym rodzajem decyzji są tzw. podatkowe decyzje częściowe (Jamroży, Kudert, 2013, s. 28). W tym przypadku decyzja podatkowa powoduje dodatkowo konsekwencje niepodatkowe. W tym przypadku problemem pozostaje znaczenie skutków niepodatkowych dla podatnika, który dąży do uzyskania korzyści w zakresie opodatkowania (Wyciślok, 2013, s. 107). Można w tym miejscu wskazać dwie sytuacje. Po pierwsze podatnik dąży do uzyskania korzyści podatkowych, a konsekwencje niepodatkowe traktowane są jako dodatkowe korzyści bądź jako koszty. Na przykład, utworzenie przez wspólników spółki kapitałowej prowadzącej działalność produkcyjną nowej spółki osobowej, która prowadzi działalność handlową może mieć na celu uzyskanie korzyści podatkowych. Po drugie, celem podatnika mogą być korzyści niepodatkowe, a podatek jest jednym z kryteriów uwzględnianych przy wyborze sposobu ich realizacji. Przykładowo,

Podatek dochodowy a wybór formy prawnej działalności gospodarczej 185 dążenie przez wspólników produkcyjnej spółki kapitałowej, do uzyskania korzyści poprzez rozwinięcie działalności handlowej może być zrealizowane przy uwzględnieniu kryterium podatkowego. Decyzję o wyborze formy prawnej działalności gospodarczej należy określić jako podatkową decyzję częściową. Wybierając formę spółki kapitałowej lub osobowej właściciel decyduje o formie opodatkowania dochodów i skali przyszłych obciążeń wyniku finansowego. Kryterium podatkowe jest w tym przypadku jednym z wielu uwzględnianych przez wspólników. Znaczenie kryterium podatkowego będzie zależało od preferencji podatnika oraz od skali obciążenia. Przy akceptowanej wysokości podatku kryterium podatkowe będzie miało charakter uzupełniający. W szczególności, gdy spółka kapitałowa będzie preferowaną ze względu na cele strategiczne formą działalności, kryterium podatkowe będzie miało relatywnie małe znaczenie, a potencjalnie wysoki podatek dochodowy będzie traktowany jako koszt, który musi zostać poniesiony. Decyzja o wyborze formy prawnej działalności gospodarczej oznacza w każdym przypadku określone skutki podatkowe. Wybór spółki kapitałowej lub osobowej oznacza relatywnie większe bądź mniejsze obciążenie wyniku finansowego. Na potrzeby analityczne konieczne jest określenie procedury wyboru spółki osobowej i kapitałowej według kryterium podatkowego, co jest równoznaczne z wyborem formy podatku dochodowego. 3. Procedura wyboru formy prawnej według kryterium podatku dochodowego Poniższa analiza dotyczy sytuacji wyboru formy prawnej (spółka osobowa zamiast spółki kapitałowej) wyłącznie według kryterium podatku dochodowego. Ustalenie opłacalności podatkowej pozwoli na rozważenie dodatkowych kryteriów (gdy kryterium podatkowe jest podstawowe) lub będzie podstawą dla uwzględnienia aspektu podatkowego jako uzupełnienia innych kryteriów traktowanych jako pierwszoplanowe. Korzyści podatkowe z zastosowania danej formy prawnej powinny być analizowane z punktu widzenia udziałowca spółki osobowej lub kapitałowej. Podstawowe znaczenie ma ustalenie zakresu wyboru dla danej sytuacji. Podstawowy wybór odbywa się między podatkiem dochodowym od osób fizycznych PIT (według formuły progresywnej lub liniowej) a podatkiem dochodowym od osób prawnych CIT (ustalanym według stawki 19% lub 15%) z uwzględnieniem podatku dochodowego od dywidendy w wysokości 19%. Przedsiębiorcy żeglugowi (zarówno osoby fizyczne i prawne) mogą płacić od wskazanej w przepisach działalności (świadczenie usług w żegludze międzynarodowej) podatek tonażowy w wysokości 19% od dochodu ustalonego ryczałtowo. Przedsiębiorcy okrętowi (zarówno osoby fizyczne jak i prawne) mogą płacić podatek ryczałtowy w wysokości 1% od przychodów jako podatek dochodowy w zakresie budowy lub przebudowy statku. Ze względu na podwójne opodatkowanie dochodów uzyskiwanych z osoby prawnej prowadzenie działalności w tej formie przez przedsiębiorcę żeglugowego i okrętowego jest podatkowo niekorzystne.

186 Michał Poszwa Potencjalny wybór dotyczy zatem opodatkowania na zasadach ogólnych. Ocena opłacalności spółki osobowej i kapitałowej powinna uwzględniać indywidualną sytuację wspólnika. Sytuacja ta determinowana jest zakresem dostępnych odliczeń (od dochodu i od podatku) oraz uzyskiwaniem dodatkowych dochodów poza tymi z działalności spółek. Im szerszy zakres odliczeń tym korzystniejszy PIT według formuły progresywnej. Osiąganie przez udziałowca dodatkowych dochodów opodatkowanych PIT według formuły progresywnej zmniejsza opłacalność tej formy opodatkowania. Istotną wielkością, która zmniejsza opłacalność spółki osobowej jest obciążenie wspólnika składkami ubezpieczeniowymi. Składki te podlegają odliczeniu w rachunku podatkowym, ale nie rekompensuje ono całkowicie ich kosztów. Brak składek od wspólników spółki kapitałowej (z wyjątkiem jednoosobowej spółki z o.o.) tworzy warunki dla jej opłacalności podatkowej. Należy tutaj zastrzec, że składki są tym elementem ciężaru podatkowego, który jest amortyzowany świadczeniami uzyskiwanymi przez przedsiębiorcę. W poniższej analizie składki są traktowane jako element fiskalny. Ocena opłacalności podatkowej spółki osobowej i kapitałowej dokonywana jest przede wszystkim według kryterium wysokości obciążenia wyniku finansowego. Dodatkowo należy uwzględnić inne kryteria, które odzwierciedlają zróżnicowanie ciężaru podatkowego. Zastosowanie PIT pozwala w pewnym zakresie na prowadzenie ewidencji uproszczonej co wiąże się z niższymi kosztami względem ksiąg rachunkowych. Przy odpowiednio niewielkiej skali działalności, ze względu na koszty ewidencji, korzystniejsze jest stosowanie spółki osobowej. Kolejnym kryterium istotnym podatkowo jest możliwość wpływania na wysokość opodatkowania. Większość instrumentów wpływu na przychody podatkowe i koszty uzyskania przychodów jest identyczna w PIT i CIT. Zastosowanie CIT pozwala jednak na wykorzystanie dodatkowych możliwości uzyskiwania korzyści podatkowych np. poprzez stosowanie mechanizmu niedostatecznej kapitalizacji (Dmoch, 2017, s. 428). Podstawową przesłanką podatkową przyjęcia spółki osobowej lub kapitałowej jest rachunek opłacalności. W rachunku tym kwantyfikuje się wielkości, które decydują o całkowitym obciążeniu zysków uzyskiwanych przez udziałowca spółki cywilnej i kapitałowej. 4. Porównanie obciążenia wspólnika spółki osobowej i kapitałowej Rachunek opłacalności może być prowadzony za pomocą jednej z dwóch metod. Pierwsza polega na prognozowaniu przychodów podatkowych, kosztów ich uzyskania i dochodu, a następnie ustalaniu przewidywanego obciążenia podatkowego. Druga metoda polega na ustaleniu granicznego dochodu, przy którym obciążenie wspólnika niezależnie od formy prawnej jest identyczne. Rachunek prowadzi się dla określonych założeń odzwierciedlających indywidualną sytuację podatnika oraz zapewniających porównywalność obciążenia dla osoby fizycznej i prawnej. W rachunku dochodu granicznego zakłada się, że dochód ustalany jest w ten sam sposób niezależnie od formy prawnej działalności. Dochód graniczny oznacza kwotę, powyżej której korzystniejsze jest stosowanie spółki osobowej. Przedstawione

Podatek dochodowy a wybór formy prawnej działalności gospodarczej 187 poniżej rachunki dotyczą sytuacji, gdy wynik działalności jest dzielony na udziałowców i nie podlega zatrzymaniu w spółce. Podstawowa formuła rachunku dochodu granicznego uwzględnia założenie, że dochód podatkowy równy jest zyskowi brutto. Założenie to może być modyfikowane poprzez przyjęcie, że dochód stanowi określoną część (np. 90%) lub wielokrotność (np. 110%) zysku brutto. W podstawowej formule nie uwzględnia się również odliczeń podatkowych innych niż składki ubezpieczeniowe. Ustalając dochód graniczny należy zestawić obciążenie wspólnika spółki osobowej i obciążenie wspólnika spółki kapitałowej. Obciążenie wspólnika spółki osobowej składa się z PIT oraz składek ubezpieczeniowych. Natomiast obciążenie wspólnika spółki kapitałowej składa się z CIT oraz podatku od dywidendy. Formułę na ustalenie dochodu granicznego można przedstawić następująco: PIT (formuła progresywna lub liniowa) + składki = CIT + podatek od dywidendy Zestawienie kwot dochodu granicznego przypadającego na wspólnika w zależności od formy podatku dochodowego od osób fizycznych i stawki podatku dochodowego od osób prawnych dla składek od przedsiębiorcy w wysokości obowiązującej w 2017 r. (ubezpieczenia społeczne 812,61 zł/m-c, ubezpieczenie zdrowotne do zapłaty 297,28 zł/m-c). Przy obliczeniach pominięto składki na Fundusz Pracy. Tabela 1 Dochód graniczny roczny Forma PIT Stawka CIT (%) PIT progresywny (18%) PIT progresywny (18%) Dochód graniczny (zł/rok) 19 48 400 15 60 400 PIT liniowy (19%) 19 54 500 PIT liniowy (19%) 15 63 800 Źródło: opracowanie własne. Z przedstawionych wyników wynika, że przy uzyskaniu dochodu rocznego przypadającego na wspólnika poniżej kwoty 48 400 zł (54 500 zł) korzystniejsza podatkowo będzie spółka kapitałowa. Jeżeli możliwe jest zastosowanie obniżonej stawki CIT w wysokości 15%, to spółka kapitałowa opłaca się do kwoty dochodu 60 400 zł (63 800 zł). Przedstawione w tabeli 1 kwoty dochodu granicznego dotyczą podatnika, który nie stosuje żadnych dodatkowych odliczeń oraz nie uzyskuje dochodów poza działalnością gospodarczą. Zastosowanie dodatkowych odliczeń w szczególności od PIT według formuły progresywnej spowoduje zmniejszenie wartości dochodu granicznego. Jeżeli wspólnik będzie uzyskiwał dochody poza działalnością gospodarczą to wartość dochodu granicznego wzrośnie.

188 Michał Poszwa Z przedstawionych analiz wynika, że przy relatywnie niskim dochodzie korzystniejsze podatkowo jest zastosowanie spółki kapitałowej. Jeżeli dochód przypadający na udziałowca będzie wyższy od wielkości granicznej to korzystniejsza podatkowo będzie spółka osobowa. Uwagi końcowe Różnice w opodatkowaniu dochodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej w formie osoby fizycznej bądź prawnej powodują konieczność uwzględnienia kryterium podatkowego w procedurze wyboru właściwej formy prawnej przedsiębiorstwa. Istotnym problemem jest rozstrzygnięcie jakie znaczenie mają aspekty podatkowe w podejmowaniu decyzji. Z porównania nominalnych stawek podatkowych wynika, że korzystniejsze podatkowo jest prowadzenie działalności w formie spółki osobowej. Zatem stosowanie w praktyce spółki kapitałowej nie wynika z dążenia do uzyskania korzyści podatkowych. Kryterium podatkowe nie odgrywa w tych przypadkach decydującego znaczenia. Wydatki związane z podwyższonym obciążeniem są traktowane jako niezbędny koszt towarzyszący innym korzyściom ze spółki kapitałowej. Korzyści te są istotne w szczególności przy prowadzeniu działalności na większą skalę. Dla większości przedsiębiorstw korzystniejsze jest opodatkowanie właściwe dla osoby fizycznej jako formy prowadzenia działalności gospodarczej. Z przedstawionych obliczeń wynika, że osoba prawna, paradoksalnie, może się opłacać podatkowo przy relatywnie niewielkiej skali działalności. Istotnym problemem badawczym pozostaje analiza znaczenia kryterium podatkowego w rzeczywistych decyzjach podejmowanych przez przedsiębiorców. W przyszłości zasadne będzie zbadanie jakie znaczenie dla stosowania spółki kapitałowej miało obniżenie od 2107 roku stawki podatku dochodowego od osób prawnych. Na poziomie regulacyjnym problematyczne pozostaje na ile racjonalne jest zróżnicowanie zasad opodatkowania osób fizycznych i prawnych. Literatura Dmoch, W. (2017). Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck. Jamroży, M., Kudert, S. (2013). Optymalizacja opodatkowania dochodów przedsiębiorców. Warszawa: Wolters Kluwer. Karczyński, Ł. (2011). Opodatkowanie przekształceń spółek. Warszawa: Wolters Kluwer. Litwińczuk, H. (red.) (2016). Opodatkowanie spółek. Warszawa: Wolters Kluwer. Łukaszewicz-Obierska, A., Ziobrowski, J., Jędruszek, O. (2013). Zarządzanie ryzykiem podatkowym. Warszawa: Wolters Kluwer. Mazur, Ł. (red.) (2012). Optymalizacja podatkowa. Warszawa: Wolters Kluwer. Poszwa, M. (2017). Kryteria i procedura wyboru formy opodatkowania dochodów. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 1 (85), 153 161.

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Podatek dochodowy a wybór formy prawnej działalności gospodarczej 189 Poszwa, M. (2016). Ustalanie wyniku podatkowego. W: E. Nowak (red.), Rachunkowość. Zasady i metody (s. 136 162). Warszawa: PWE. Poszwa, M. (2007). Zarządzanie podatkami w małej i średniej firmie. Warszawa: C.H. Beck. Sobiech, A. (2016). Opodatkowanie spółek osobowych. Warszawa: C.H. Beck. Wyciślok, J. (2013). Optymalizacja podatkowa. Legalne zmniejszanie obciążeń podatkowych. Warszawa: C.H. Beck. Income Tax and Choice of Legal Form of Business Abstract: Purpose The purpose of this article is to analyze the criterion of income taxation in the procedure of choosing the legal form of business activity and to analyze the profitability of applying a capital or personal company in the context of the taxation of financial result. Design/methodology/approach The article uses the method of analysis of legal acts and literature. Findings The effect of the study is to indicate the significance of the tax criterion in deciding on the choice of legal form of business activity and the determination of relative tax benefits from the use of a capital or personal company criteria which reflect the quality characteristics and the expected amount of tax. Originality/value The article defines the nature of the tax decision related to the choice of legal form of business activity, and also presents principles of keeping a decision account and determining the limit of income for the assessment of the profitability of a legal form Keywords: capital and personal company; income tax; tax optimization Cytowanie Poszwa, M. (2017). Podatek dochodowy a wybór formy prawnej działalności gospodarczej. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 4 (88/1), 181 189. DOI: 10.18276/frfu.2017.88/1-17.