Warsztat nr 1 Niewydolność serca analiza problemu
Przewlekła niewydolność serca (PNS) Przewlekła niewydolność serca jest to stan, w którym uszkodzone serce nie może zapewnić przepływu krwi odpowiedniego do zapotrzebowania tkankowego. Guidelines for the diagnosis and treatment of chronic Heart Failure : The task force for the diagnosis and treatment of CHF of the European Society of Cardiology, Eur Heart J 2005
prawokomorowa lewokomorowa obukomorowa ostra Niewydolność serca przewlekła prawokomorowa lewokomorowa obukomorowa
Niewydolność krążenia Za prawidłowy przepływ tkankowy odpowiadają trzy elementy : serce naczynia krew Uszkodzenie któregokolwiek z nich może skutkować niewydolnością krążenia.
Niewydolność krążenia Niewydolność serca Wstrząs septyczny Wstrząs neurogenny Inne Wstrząs anafilaktyczny Wstrząs hipowolemiczny
Rys historyczny : Hippokrates tak opisał stan kliniczny pewnej chorej w drugim trymestrze ciąży : w czwartym lub piątym miesiącu jej ciąży miała obrzęki nóg, obrzęki w dołach jej oczu i całe ciało jej było nabrzmiałe. Oprócz tego miała suchy kaszel, czasami orthopnoe i duszność. Czasami była tak bliska uduszenia się, że zmuszona była usiąść na łóżku i nie mogła się położyć a kiedy próbowała spać to spała na siedząco. (Epidemics VII)
Rys historyczny : William Withering (1741-1799) opisał i zastosował naparstnicę jako składnik wywaru używanego przez starą znachorkę z okolic Shropshire w Anglii do leczenia obrzęków (1783).
Niewydolność serca >1980 r. Podstawowe badania obrazowe : Rtg klatki piersiowej powiększenie sylwetki serca ze wskaźnikiem sercowo-płucnym >0.5 widoczne radiologiczne wykładniki zastoju krwi nad płucami : linie B Kerley a Poszerzenie naczyń wnękowych Płyn w jamach opłucnej Echokardiografia Powiększenie jam serca Zmniejszenie frakcji wyrzutowej (EF-ejection fraction) Przerost mięśnia serca Upośledzenie kurczliwości/fazy rozkurczowej mięśnia serca Uwidocznienie niedomykalności/zwężenia zastawek serca
Epidemiologia lewokomorowej PNS Liczba chorych z PNS wzrasta wraz z wiekiem : 0.5 % populacji w wieku 34-64 lat do 1 % powyżej 65 roku życia osiągając 10 % w przedziale 70 i więcej lat 500 tys. - 1.000 mln chorych z jawną PNS w Polsce!
KRYTERIA Klasyfikacja niewydolności serca Podział Niewydolności Serca HFrEF HFmrEF HFpEF 1 Symptomy±objawy Symptomy±objawy Symptomy±objawy 2 LVEF<40% LVEF 40-49% LVEF 50% - 3 1. Podwyższone stężenie peptydów natriuretycznych 2. Przynajmniej jedno dodatkowe kryterium: a) Istotna wada strukturalna serca (LVH i/lub LAE) b) Dysfunkcja rozkurczowa 1. Podwyższone stężenie peptydów natriuretycznych 2. Przynajmniej jedno dodatkowe kryterium: a) Istotna wada strukturalna serca (LVH i/lub LAE) b) Dysfunkcja rozkurczowa Wytyczne ESC 2016
KRYTERIA Podział HFrEF HFmrEF HFpEF 1 Symptomy±objaw Symptomy±objawy Symptomy±objawy 2 LVEF<40% LVEF 40-49% LVEF 50% 3-1. Podwyższone peptydów 2. Przynajmniej jedno dodatkowe a) Istotna wada serca (LVH i/lub b) Dysfunkcja 1. Podwyższone stężenie natriuretycznych 2. Przynajmniej jedno kryterium: a) Istotna wada strukturalna (LVH i/lub LAE) b) Dysfunkcja rozkurczowa W roku 1933 Sir Tomas Lewis w podręczniku chorób serca napisał, że istotą medycyny sercowo-naczyniowej jest rozpoznanie wczesnego etapu niewydolności serca.
Framingham Heart Study Początek obserwacji w 1971, koniec 1996 Włączono 8229 uczestników 40 roku życia bez rozpoznanej niewydolności serca, Lifetime risk w 40 rż. Mężczyźni - 21%, Kobiety - 20,3% Lifetime risk w 40 rż. w grupie pacjentów bez incydentów wieńcowych Mężczyźni - 11,4%, Kobiety -15,4%
Rotterdam Study 1989-1993 początek obserwacji, Włączono 7734 uczestników 55rż. bez rozpoznania niewydolności serca Standaryzowany kwestionariusz Szczegółowe badanie w ośrodku 2267 wykonanych echokardiografii Obserwacja zakończona wraz z rozpoznaniem NS, najpóźniej w styczniu 2000 roku Lifetime risk w 55 roku życia Mężczyźni- 33%, Kobiety- 28,5% Rozpoznanie na podstawie wytycznych ESC 2001
Rozpowszechnienie Rotterdam Study okres analiz 1997-1999, Włączono 5540 badanych 55rż Badanie przedmiotowe, podmiotowe Farmakoterapia charakterystyczna dla NS Badanie kurczliwości LK serca u 2267 uczestników Rozpowszechnienie - 3,9% Kryteria ESC 2001
EPICA- Portugalia Przeprowadzone w 1998 Włączono 5434 badanych >25rż., którzy zgłosili się do lekarza pierwszego kontaktu (365 ośrodków) Badanie przedmiotowe, podmiotowe Echokardiografia 2D Rozpowszechnienie - 4,4% Kryteria ESC 1995
Olmsted, Minesota Badanie przekrojowe - obserwacja w latach 1997-2000; włączono 2042 osoby 45rż (zgłaszalność 47%) Doppler echo Badanie przedmiotowe Badanie podmiotowe Rozpowszechnienie - 2,2% Rozpoznanie wg kryteriów Framingham
A. Puch - Walczak, T. Grodzicki, M. Rutkowski, P. Bandosz, B. Wyrzykowski, P. Hoffman, Z. Gaciong, B. Solnica, B. Wojtyniak, T. Zdrojewski
P. Nadrowski et al. Plasma level of N-terminal pro brain natriuretic peptide (NT-proBNP) in elderly population in Poland The PolSenior Study. Experimental Gerontology 48 (2013) 852 857
Wysokie koszty leczenia NS Niewydolność serca wiąże się z ogromnymi kosztami społecznymi, ze względu na długotrwały negatywny wpływ na zdrowie i jakość życia, niezdolność do pracy, duże obciążenie opiekunów i rodzin oraz złe rokowania długoterminowe W Polsce nie ma nowoczesnego, zintegrowanego systemu organizacji opieki nad chorymi z niewydolnością serca Leczenie chorego z niewydolnością serca nie kończy się w szpitalu
Niewydolność serca i hospitalizacje Pacjent z NS jest w Polsce hospitalizowany przeciętnie raz w roku. Połowa pacjentów trafia ponownie do szpitala przed upływem 6-ciu miesięcy. 25% pacjentów hospitalizowanych w Polsce z powodu NS trafia ponownie do szpitala 1 miesiąc po hospitalizacji.
Wnioski 1. NS stanowi globalny problem medyczny, społeczny i ekonomiczny, który będzie narastał z powodu starzenia społeczeństw oraz paradoksalnie postępów medycyny naprawczej. 2. Epidemiologia NS nie jest na świecie dobrze poznana, a interpretacja danych musi uwzględniać zastosowane kryteria rozpoznania NS. 3. W krajach rozwiniętych ryzyko rozwoju NS u osób w wieku 55 lat wynosi 29-35%, zaś w wieku 40 lat - 20%. Rozpowszechnienie NS wynosi ok. 2-3% w populacji osób dorosłych i rośnie powyżej 10% >70 r.ż.
Wnioski c.d. 4. Ostatnie badania wskazują na spadek zachorowań na NS z niską frakcją wyrzutową, natomiast nie ma poprawy w zakresie umieralności. 5. Dane epidemiologiczne wskazują na potrzebę poprawy postępowania diagnostycznego i terapeutycznego by uzyskać lepsze wyniki leczenia. 6. Do priorytetów należy zaliczyć ustalenie znaczenia bezobjawowej dysfunkcji lewej komory serca w naturalnej historii NS i roli prewencji w celu redukcji liczby chorych.