Komputerowy system dokumentowania opieki farmaceutycznej* INSTRUKCJA OBSŁUGI - wersja internetowa Komputerowy system dokumentowania opieki farmaceutycznej to aplikacja służąca do prowadzenia i dokumentowania procesu opieki. Każdy użytkowników otrzymuje indywidualny login i hasło, które umożliwiają zakładanie karty pacjenta i edytowanie zebranych danych. Student prowadzący opiekę może rejestrować w bazie kolejne wizyty pacjenta w aptece, dopisywać stosowane przez pacjenta leki, zbierać informacje o stylu życia pacjenta, opisywać wykryte problemy lekowe i opracowany plan opieki farmaceutycznej. Stroną główną jest strona z ogłoszeniami (zakładka Ogłoszenia ). Są tu umieszczane bieżące informacje i komunikaty dotyczące funkcjonowania bazy. Aktualnie dostępne są następujące zakładki: 1. Ogłoszenia; 2. Lista pacjentów; 3. Wizyty pacjenta; 4. Leki pacjenta; 5. Choroby; 6. Dolegliwości; 7. Styl życia; 8.Materiały edukacyjne; 9. Plan opieki; 10. Edukacja pacjenta; 11. Problemy lekowe; 12. Parametry kliniczne; 13. Ankiety; 14. Usługi zdrowotne. *Program powstał dzięki wsparciu Departamentu Nauki i Szkolnictwa Ministerstwa Zdrowia oraz Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego. 1
Informacje ogólne W każdej zakładce istnieją pola, których uzupełnienie jest konieczne do zapisania danych; zaznaczone są na czerwono. Dane zostaną zapisane tylko wtedy, jeśli zostaną wypełnione te pola. Wybór pacjenta Przed rozpoczęciem pracy dokonujemy wyboru pacjenta, którego dane zamierzamy uzupełnić. Wtedy w poszczególnych zakładkach widoczne są jedynie dane dotyczące tego wybranego pacjenta. W każdej chwili można przejść do wyboru innego pacjenta. Jeśli farmaceuta nie wybierze pacjenta globalnie, dla wszystkich zakładek, zawsze pierwszym etapem przy uzupełnianiu poszczególnych zakładek będzie wybór pacjenta. 2
Czynności w poszczególnych zakładkach 2. Lista pacjentów Zakładka ta systematyzuje dane pacjentów określonego farmaceuty i pozwala na zebranie danych demograficznych. Po wybraniu tej zakładki widoczna jest lista pacjentów wpisanych przez farmaceutę do bazy danych. Nie są widoczne dane pacjentów wpisanych przez inne osoby (nawet z tej samej apteki, jeśli opiekę prowadzi kilku farmaceutów z jednej apteki). W zakładce gromadzone są następujące dane: imię i nazwisko pacjenta, rok urodzenia, wykształcenie, płeć, wzrost, telefon, adres, alergeny, rodzaj pracy, wykonywany zawód. Pola zawarte w tej zakładce mogą być edytowane w przypadku zmian (np. zmiana telefonu lub adresu pacjenta czy wykrycie kolejnego alergenu). 3. Wizyty pacjenta. Zakładka służy sporządzaniu listy wizyt, co pozwoli określić ich częstotliwość oraz charakter. Po wejściu do tej zakładki widoczne są wszystkie wizyty pacjentów dopisane przez farmaceutę. Wyświetlana jest data wizyty i data następnej planowanej wizyty. Dokumentując określoną wizytę należy wpisać jej datę, komentarz do wizyty oraz datę kolejnej planowanej wizyty. 3
4. Leki pacjenta Zakładka umożliwia gromadzenie informacji dotyczących farmakoterapii pacjenta. W zakładce tej wpisuje się leki stosowane przez pacjenta i rodzaj ich zakupu (Rp, RpP, OTC, recepta narkotyczna, recepta farmaceu - tyczna), ilość zakupionych jednostek (np. 60 tabletek), dawkowanie w schemacie: liczba dawek/dzień (np. 1 tabl/1 dzień, 3 tabl/1 dzień, 1 tabl/2 dni) i datę rozpoczęcia kuracji; na podstawie wpisanych danych obliczana jest data zakończenia leczenia. Można też wpisać komentarz do zakupu (np. że pacjent zrezygnował z zakupu jednego opakowania lub wydano zamiennik). W celu wyboru leku utworzono dwie bazy leków. Bazą podstawową jest podręczna baza leków, utworzona z leków już stosowanych przez tego lub innych pacjentów wszystkich farmaceutów korzystających z określonej instalacji aplikacji i dostępna jest dla wszystkich użytkowników tej instalacji. 4
Jeśli w bazie podręcznej nie ma leku, który jest stosowany przez pacjenta, należy wyszukać go w bazie BAZYL (zawierającej wszystkie zarejestrowane leki, suplementy diety i wyroby medyczne) i dodać go do listy podręcznej. Zaletą tego rozwiązania jest ograniczenie rozmiarów bazy, z której dopisywany preparat stosowany przez pacjenta; przy kolejnej wizycie, w przypadku kontynuacji terapii tym preparatem, farmaceuta wybiera go z mniejszej listy leków, co przyspiesza działanie aplikacji. 5. Choroby W zakładce tej wpisywane są choroby (ostre i przewlekłe) dotyczące danego pacjenta. Choroby (opracowane na podstawie klasyfikacji ICD10) podzielone są na 19 podgrup. Można dodać datę postawienia diagnozy, charakter schorzenia i kod ICD. 5
6. Dolegliwości Zakładka umożliwia dokumentowanie pojawiających się u pacjenta dolegliwości i działań, jakie podejmował farmaceuta w celu usunięcia objawów. Dolegliwości podzielone są na 13 kategorii, do każdej kategorii przypisane są konkretne dolegliwości. Farmaceuta może dopisać datę pojawienia się dolegliwości u pacjenta i datę jej zgłoszenia farmaceucie przez pacjenta. Można określić nasilenie dolegliwości (na podstawie opinii pacjenta), w przypadku kaszlu rodzaj i częstotliwość występowania, w przypadku bólu jego rodzaj. Można wpisać przyczynę wystąpienia dolegliwości według pacjenta i według farmaceuty oraz określić, czy dolegliwość została usunięta. Dolegliwości, które ustąpiły, zostały oznaczone jako usunięte, ale pozostają na liście wpisanych dolegliwości. Po zapisaniu dolegliwości, jeśli nie została oznaczona jako usunięta, farmaceuta dodaje działania przez siebie podjęte w kierunku usunięcia dolegliwości. Może to być zalecenie leku OTC (dopisany lek jest też widoczny w zakładce 'Leki pacjenta'), zalecenie konsultacji z lekarzem lub inne działanie (pole do edycji). 6
7. Styl życia W zakładce tej gromadzone są dane dotyczące: aktywności zawodowej i czasu na nią przeznaczanego, wykonywanego zawodu, czasu przeznaczanego na aktywność domową; sportu: uprawianego regularnie i dodatkowo z określeniem częstości i czasu przeznaczanego jednorazowo na aktywność fizyczną; częstotliwości palenia papierosów, ile razy próbowano rzucić palenie, kiedy rzucono palenie, w jakim wieku pacjent zaczął palić; spożywanego alkoholu i innych używek; diety: ilość posiłków w ciągu dnia, godziny pierwszego i ostatniego posiłku, najczęściej opuszczany posiłek, częstotliwość nocnego jedzenia; stresu: jak często i w jakich sytuacjach się pojawia. 7
8. Materiały edukacyjne Zakładka ta daje możliwość zapisywania materiałów, które farmaceuta wykorzystuje w prowadzeniu opieki. Dla każdego dodawanego przez siebie pliku farmaceuta określa stopień udostępnienia: dla siebie (plik jest wtedy widoczny tylko dla tego farmaceuty), dla farmaceutów z jego apteki (plik jest widoczny dla wszystkich farmaceutów danej apteki; przypisywanie farmaceuty do apteki odbywa się na poziomie administratora) lub dla wszystkich farmaceutów korzystających z danej instalacji aplikacji. Pliki dodane przez farmaceutę mogą być przez niego usunięte, natomiast w przypadku materiałów udostępnionych przez innego użytkownika (np. innego farmaceutę) możliwe jest jedynie pobranie pliku. 9. Plan opieki Zakładka umożliwia tworzenie indywidualnych planów opieki mających doprowadzić do osiągnięcia zdefiniowanego przez farmaceutę celu terapeutycznego w określonym terminie oraz dokumentowanie działań podjętych przez farmaceutę, prowadzących zrealizowania tego planu. do Na liście wpisanych planów opieki widoczne są informacje, 8
jaki jest cel terapeutyczny związany z danym planem, czego plan dotyczy, kiedy został osiągnięty (lub informacja, że nie został osiągnięty) oraz data, do kiedy farmaceuta planuje, że cel zostanie osiągnięty. Do każdego planu opieki można przypisać działania podjęte przez farmaceutę oraz obejrzeć listę działań już podjętych w sprawie danego planu opieki. Dodając nowy plan opieki należy określić, czy jest on związany ze zmianą parametrów klinicznych lub nieklinicznych, stylem życia, chorobą czy problemem lekowym (pole wyboru spośród problemów lekowych wcześniej zdefiniowanych w zakładce 'Problemy lekowe'). Farmaceuta zaznacza, w jaki sposób dowiedział się o domenie, która wymaga poprawy i dla której przygotował plan opieki farmaceutycznej oraz wybiera, czy cel terapeutyczny został osiągnięty. 10. Edukacja pacjenta W zakładce tej farmaceuta dokumentuje, jakie informacje przekazał pacjentowi. Tematy edukacji pacjenta podzielone zostały na 4 podgrupy: dotyczące choroby, leków, stylu życia i monitorowania stanu zdrowia, a następnie na odpowiednio uporządkowane tematy szczegółowe. Każdemu planowi edukacyjnemu farmaceuta musi przypisać datę, do której planuje go zrealizować. Można również zaznaczyć, jakie materiały spośród wcześniej dodanych w zakładce 'Materiały' zostały w danym temacie wykorzystane. Dla każdego planu edukacyjnego należy określić, czy został zrealizowany w określonym przez farmaceutę terminie. Jeśli został zrealizowany, na liście zostaje on odpowiednio zaznaczony. Jeśli nie został zrealizowany, istnieje możliwość automatycznego 9
przepisania tego tematu z nową datą planowanej realizacji. 11. Problemy lekowe Zakładka ta umożliwia dokumentowanie wykrytego problemu lekowego. Problem lekowy można dopisać za pomocą formularza lub wykorzystując algorytm, który ułatwia zidentyfikowanie problemu lekowego. Dodając nowy problem lekowy, należy określić datę wykrycia, lek, z którym problem jest związany spośród tych leków, które zostały wcześniej wpisane w zakładce 'Leki pacjenta', rodzaj problemu według klasyfikacji PCNE, przyczynę problemu, jakie było działanie farmaceuty i jaki jest wynik tego działania. Można również wpisać dodatkowe informacje o problemie, o sposobie jego rozwiązania oraz określić, czy problem jest potencjalny, czy rzeczywisty. Na liście wpisanych problemów lekowych w inny sposób wyróżniane są te problemy, które zostały rozwiązane. 10
12. Parametry kliniczne Zakładka ta służy dokumentowaniu wyników badań. Dodając nowe wyniki należy podać datę badania, a następnie wybrać, czy interesuje nas pełny zestaw parametrów, parametry oceniane w nadciśnieniu tętniczym czy parametry oceniane w cukrzycy. Parametry dotyczą poziomu we krwi: elementów morfotycznych, glukozy, związków azotowych, enzymów wątrobowych, elektrolitów, związków tłuszczowych, bilirubiny. Każdy zestaw wpisanych wyników można edytować lub utworzyć na ich podstawie raport. Raport jest to graficzne przedstawienie wyników w porównaniu do norm, z podaniem też wartości liczbowych. 11
W części dotyczącej nadciśnienia i cukrzycy jest możliwość zapisania wyników pomiarów w formie dziennika. 13. Ankiety wpisywanie wyników nowej ankiety (dotyczącej jakości życia: SF-36v.2 i EQ-5D, wiedzy pacjenta na temat cukrzycy lub nadciśnienia, palenia papierosów: Fagerstroma i Schneider); lista dotychczasowych wyników ankiet. Zakładka umożliwia zapisywa-nie wyników ankiet wypełnianych przez pacjenta. Parametry oceniane za pomocą tych ankiet mogą być wykorzystane jako wskaźnik skuteczności prowadzonej opieki farmaceutycznej a także umożliwiają zidentyfikowanie aspektów, na które należy zwrócić pacjentowi uwagę i których poprawa może przyczynić się do 12
poprawy stanu zdrowia pacjenta. ZARZĄDZANIE OPIEKĄ FARMACEUTYCZNĄ W ankietach, dla których istnieją wytyczne obliczania wyników, przeliczanie takie zostało wdrożone do aplikacji. 14. Usługi zdrowotne możliwość odnotowania hospitalizacji, wizyt pacjenta u lekarza i konieczności pozostania w domu z powodu stanu zdrowia (np. urlop, zwolnienie itp.); lista wpisanych usług zdrowotnych. Kraków, sierpień 2009 13