Szkolny konkurs chemiczny Grupa B Czas pracy 80 minut Piła 1 czerwca 2017 1
Zadanie 1. (0 3) Z konfiguracji elektronowej atomu (w stanie podstawowym) pierwiastka X wynika, że w tym atomie: elektrony rozmieszczone są w czterech powłokach elektronowych elektrony walencyjne rozmieszczone są w dwóch powłokach elektronowych liczba elektronów walencyjnych sparowanych jest dwa razy większa od liczby elektronów niesparowanych liczba elektronów niesparowanych jest większa niż jeden. a) Uzupełnij poniższą tabelę. Wpisz symbol pierwiastka X, dane dotyczące jego położenia w układzie okresowym oraz symbol bloku konfiguracyjnego (energetycznego), do którego należy pierwiastek X. Symbol pierwiastka Numer okresu Numer grupy Symbol bloku b) Napisz fragment konfiguracji elektronowej atomu pierwiastka X opisujący rozmieszczenie elektronów walencyjnych w podpowłokach.... c) Dla jednego z niesparowanych elektronów walencyjnych podaj wartości dwóch charakteryzujących go liczb kwantowych: głównej i pobocznej. Ich wartości wpisz do tabeli. Liczba kwantowa Wartość liczb kwantowych Główna liczba kwantowa Poboczna liczba kwantowa Zadanie 2. (2 pkt) Jądro atomu izotopu pewnego pierwiastka zawiera 20 protonów i 20 neutronów. a) Przedstaw symbol izotopu tego pierwiastka w postaci E Z A (litery zastąp odpowiednimi liczbami oraz symbolem chemicznym pierwiastka i wpisz je w odpowiednie kratki). b) Zapisz konfigurację elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym... Zadanie 3. (1 pkt) Jądro izotopu radu 226 Ra ulega rozpadowi α zgodnie z poniższym schematem. 226 A 4 He Z E + 2He Ra 88 Opisz produkt tej przemiany (E), podając wartość jego liczby atomowej (Z), liczby masowej (A) oraz symbol odpowiedniego pierwiastka. Liczba atomowa Z:... Liczba masowa A:... Symbol pierwiastka:... 2
Zadanie 4. (1 pkt) Uzupełnij zdania, wpisując określenia wybrane z poniższego zestawu: zmniejszy się, zwiększy się, nie ulegnie zmianie. Po emisji cząstki β liczba masowa jądra..., natomiast ładunek... o jeden ładunek elementarny. W wyniku emisji cząstki α liczba masowa jądra... o cztery jednostki, a jego ładunek... o dwa ładunki elementarne. Informacja do zadań 5-6. 3 Tryt 1 H (T) jest nietrwałym izotopem wodoru o okresie półtrwania 12,3 lat, który emituje cząstki β. Powstaje on między innymi w wyższych warstwach atmosfery na skutek zderzeń neutronów z atomami azotu 14 N. W przemianie tej obok trytu powstaje także trwały izotop węgla. Tryt w reakcji z tlenem tworzy wodę trytową, która w opadach przedostaje się do wód powierzchniowych. Szacuje się, że w 1 cm 3 wody będącej w naturalnym obiegu znajduje się 6 10 4 atomów trytu. Zadanie 5. (1 pkt) Napisz równanie reakcji wytwarzania trytu w wyższych warstwach atmosfery. Zadanie 6. (1 pkt) Próbkę wody o objętości 10 cm 3 umieszczono w naczyniu i szczelnie zamknięto. Na podstawie poniższego wykresu przedstawiającego zależność liczby atomów trytu w 1 cm 3 wody od czasu oszacuj, ile atomów trytu pozostanie w próbce wody o objętości 10 cm 3 po 40 latach. Po 40 latach w próbce pozostanie około... atomów trytu. 3
Zadanie 7.( 3 pkt ) Uzupełnij opis doświadczenia chemicznego Badanie właściwości tlenku krzemu(iv). Zapisz obserwacje i sformułuj wniosek. Obserwacje: W probówce 1. W probówce 2. Wniosek: Zadanie 8. ( 4 pkt. ). Uzupełnij równania reakcji chemicznych CaCO 3 T Ca(OH) 2 + CO 2 + CO 2 + H 2O 2 CaSO 4 H 2O + 3 H 2O Na 2O + SiO 2 Zadanie 8. ( 3 pkt ) Wapień zawiera 83% węglanu wapnia. Oblicz, ile gramów tlenku węgla(iv) wydzieli się podczas reakcji identyfikacji 200 g wapienia kwasem solnym (m Ca = 40 u, m C = 12 u, m O = 16 u). Zapisz równanie reakcji chemicznej. Równanie reakcji chemicznej: Obliczenia: 4
Informacje do zadań 9 11. Skały wapienne są nieodporne na działanie czynników atmosferycznych: tlenku węgla ( IV ), wody, kwaśnych opadów oraz zanieczyszczeń powietrza. Jeżeli dłuższy czas działają na nie tlenek węgla ( IV ) i woda powstaje wodorowęglan wapnia który powoduje trwałość przemijająca wody pitnej. W trakcie gotowania wodorowęglan rozkłada się i powstaje kamień kotłowy możemy usunąć poprzez dodanie roztworu kwasu octowego Zadanie 9. ( 1 pkt ) Zapisz równanie reakcji postawania wodorowęglanu wapnia oraz usuwania twardości przemijającej przez gotowanie wody. Zdanie 10. ( 1 pkt ) Zapisz równanie reakcji powstawania kamienia kotłowego.. Zadanie 11. ( 1 pkt.) Zapisz równanie reakcji kamienia kotłowego z kwasem octowym ( CH 3COOH ).. Zadanie 12.( 4 pkt. ) Napisz cząsteczkowe równania reakcji chemicznych zaznaczonych na chemografie C 4 H 10 1 CO 2 CO2 3 CaCO 3 4 C 6 H 12 O 6 1. 2. 3.. 4.. Zadanie 13.( 3 pkt.) Glukoza ( C 6H 12O 6) ulega fermentacji alkoholowej. Drugim produktem oprócz metanolu jest gaz powodujący zmętnienie wody wapiennej a) Zapisz równanie fermentacji alkoholowej. b) Oblicz masę glukozy, która uległa fermentacji, jeżeli powstało 100 cm 3 etanolu o gęstości d = 0,7851 g cm3. Wynik zaokrąglij do dwóch miejsc po przecinku. 5
Zadanie 14. (2 pkt ) Oblicz, ile gramów esencji octowej należy rozcieńczyć wodą, aby otrzymać 0,5 kg 6% octu, wiedząc, że esencja octowa to 80% roztwór kwasu octowego Zadanie 15 ( 3 pkt. ) Napisz wzór sumaryczny kwasu bornego, wiedząc, że jego masa cząsteczkowa wynosi 62 u, bor stanowi 17,74% jego masy, tlen 77,41%, resztę masy stanowi wodór. Informacja do zadania 16 Do pieczenia ciasta używa się wodorowęglanu sodu NaHCO 3 lub węglanu amonu (NH 4) 2CO 3. Sole te pod wpływem temperatury rozkładają się z wydzieleniem gazów które spulchniają ciasto. Produktem rozkładu wodorowęglanu sodu jest węglan sodu, tlenek węgla ( IV ) oraz woda. Węglan amonu rozkłada się na amoniak wodę i tlenek węgla ( IV ). Zadanie 16.( 2 pkt. ) Zapisz równania reakcji rozkładu obu soli pod wpływem temperatury: a) Reakcja rozkładu wodorowęglanu sodu b) Reakcja rozkładu węglanu amonu.. 6