Ja i moja szkoła ODKR YWAM SIEBIE KLASA 2 Część 2 Poradnik metodyczny i swiat Kto wiele przebywa z dziećmi, odkryje, że żaden nasz czyn nie pozostaje u nich bez oddźwięku. Johann Wolfgang Goethe
Autorki Jolanta Faliszewska Anna Brzeska (scenariusze lektur) Grażyna Lech (scenariusz zajęć rozwijających różnorodne rodzaje aktywności ucznia) Scenariusze wychowania fi zycznego Archiwum MAC Edukacja Redakcja Jolanta Faliszewska, Grażyna Lech, Wiesława Żaba-Żabińska Korekta Krystyna Bajor Projekt okładki Magdalena Pilch Skład i łamanie Marek Zapała ISBN 978-83-7491-440-6 Wydawca oświadcza, że dołożył wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli i dysponentów praw autorskich. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie publikacji w całości lub we fragmentach bez zgody wydawnictwa zabronione. Grupa Edukacyjna S.A. 2010 Grupa Edukacyjna S.A. 25-655 Kielce, ul. Łódzka 308 tel. 41 366 53 66; faks 41 366 55 55 e-mail: mac@mac.pl; http://www.mac.pl
Spis treści Blok 5. UCZĘ SIĘ ALFABETU...4 Dzień 1. Co to jest alfabet i do czego służy?...5 Dzień 2. Uczę się alfabetu od a do ć...17 Dzień 3. Uczę się alfabetu od d do g...27 Dzień 4. Uczę się alfabetu od h do k...34 Dzień 5. Uczę się alfabetu od l do ń...40 Blok 6. UCZĘ SIĘ ALFABETU...47 Dzień 1. Uczę się alfabetu od o do r...48 Dzień 2. Uczę się alfabetu od s do u...58 Dzień 3. Uczę się alfabetu od w do ż...63 Dzień 4. Uczę się porządkować wyrazy według alfabetu...71 Dzień 5. Znam już całe abecadło!...76 Blok 7. OPISUJĘ JESIENNE LIŚCIE I KWIATY...83 Dzień 1. Opisuję jesienne liście...84 Dzień 2. Kiedy pisać ci, dzi, ni, si, zi?...95 Dzień 3. Opisuję jesienne kwiaty...100 Dzień 4. Kiedy pisać ć, dź, ń, ś, ź?...107 Dzień 5. Piszemy wyraz z ci, dzi, ni, si, zi, ci, dzi, ni, si, zi...111 Blok 8. ODKRYWAM ŚWIAT ZWIERZĄT...116 Dzień 1. Jesień w poezji, muzyce i obrazach...117 Dzień 2. Sprawdzian 1. (za wrzesień i październik)...124 Dzień 3. Praca z lekturą: Wanda Chotomska Pięciopsiaczki...127 Dzień 4. Praca z lekturą: Wanda Chotomska Pięciopsiaczki...134 Dzień 5. Bawimy się słowami i wyrazami. Zajęcia rozwijające różnorodne rodzaje aktywności ucznia...140 Wkładki 18...145 Karta osiągnięć ucznia za październik...165
Blok 5. UCZĘ SIĘ ALFABETU (17 godz.) Oczekiwane efekty aktywności ucznia oraz oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych nauczyciela i rodziców po bloku 5. Uczeń: porządkuje wyrazy według alfabetu od a do ń wyszukuje w słowniku ortograficznym wyrazy rozpoczynające się wskazanymi literami czyta ze zrozumieniem krótkie teksty zadaje pytania do tekstu, odpowiada na pytania rozpoznaje i nazywa emocje pisze zgodnie z zasadami kaligrafii wymienia zmiany, jakie zachodzą jesienią w przyrodzie opisuje liście, kasztany, żołędzie liczy do 20 porównuje liczby w zakresie 20 z użyciem znaków: >, <, = wskazuje w zapisie liczb cyfry oznaczające dziesiątki i jedności dodaje i odejmuje w zakresie od 10 do 20 rozpoznaje i nazywa całą nutę i pauzę całonutową śpiewa piosenkę Piosenka o literkach opisuje swoje wrażenia po wysłuchaniu utworu muzycznego wykonał z materiałów plastycznych kompozycję na podany temat wykonał z materiałów przyrodniczych ludziki i zwierzątka dba o bezpieczeństwo swoje i kolegów podczas wykonywania ćwiczeń. 4
Tematy zajęć (wpisy do dziennika) 1. Rozmowa o tym, co to jest alfabet i do czego służy inspirowana wierszem Wandy Chotomskiej Alfabet i doświadczeniem dzieci. 2. Słuchanie piosenki Piosenka o literkach. (edukacja muzyczna 44) 3. Wprowadzenie znaków nierówności. 4. Zabawy i gry z mocowaniem. (wych. fizyczne 120) Dzień 1. Co to jest alfabet i do czego służy? Główne zadania zajęć Wskazywanie sytuacji, w których dzieci zetknęły się z alfabetem. Oglądanie źródeł uporządkowanych według alfabetu: słownik ortograficzny, encyklopedia, książka telefoniczna, słownik komputerowy, dziennik. Podawanie przykładów słów rozpoczynających się głoską odpowiadającą kolejnej literze alfabetu. Porządkowanie imion dzieci według alfabetu. Zapoznanie ze słownikiem ortograficznym dla dzieci. Wyszukiwanie wyrazów na podane litery. Czytanie i recytowanie wiersza. Poznanie nazw liter. Pisemne kończenie zdania. Ćwiczenia kaligraficzne 1. Ćwiczenie mowy poprzez rytmiczną recytację tekstu. Nauka piosenki. Rozpoznawanie i pisanie nut i pauz całonutowych. Porównywanie liczb w zakresie 12 z użyciem znaków: >, <, =. Liczenie do 12. Wskazywanie cyfr oznaczających dziesiątki i jedności. Rozróżnianie pojęć: cyfra, liczba. Dodawanie i odejmowanie w zakresie od 10 do 12. Kształtowanie zwinności, gibkości i koordynacji ruchowej. Przypomnienie zasad obowiązujących podczas zabaw z mocowaniem. Prawidłowe dobieranie się w zabawach z mocowaniem. Kształtowanie odpowiedzialności za zdrowie swoje i kolegi. Środki dydaktyczne: odtwarzacz CD, płyta 1., tablice demonstracyjne: 2., 3., podręcznik: s. 25, kaligrafia 1., s. 22, śpiewnik, s. 7, 9; książki telefoniczne, encyklopedie, słowniki ortograficzne dla każdego ucznia, kartoniki z literami alfabetu, bębenki, patyczki, liczby w kolorach, wycinanki 1., 3., skakanka. 5
Przebieg zajęć Zabawy muzyczno-ruchowe Śpiewanie piosenki Nasze uszy słyszą świat. Ruch przy piosence. Zajęcia na dywanie Stworzenie sytuacji problemowej. (Chodzi o odczucie przez dzieci trudności związanych z nieznajomością alfabetu i rozbudzenie motywacji do nauczenia się go na pamięć). Nauczyciel dzieli dzieci na 34 grupy. Każda grupa dostaje książkę telefoniczną. Zadaniem dzieci jest odszukanie numerów telefonów do ich domów. Jeśli nie mają telefonów stacjonarnych, nauczyciel zapisuje na kartce wybrane wcześniej przypadkowe nazwiska i adresy. Rozmowa o tym, co to jest alfabet i do czego służy. Kto wie, co to jest alfabet? (Zbiór liter ułożonych w ustalonym porządku). Gdzie może wam się przydać znajomość kolejności liter alfabetu? Tablice demonstracyjne 2., 3. Kto potrafi policzyć, z ilu liter składa się polski alfabet? Litery też mają swoje nazwy. Posłuchajcie, jak je wymawiam, i powtórzcie za mną. Dzieci dostają kartoniki z literami i układają je w kolejności alfabetycznej, wzorując się na tablicach demonstracyjnych. Podajcie przykłady słów rozpoczynających się głoskami odpowiadającymi kolejnym literom alfabetu. 6
Zajęcia przy stolikach Kaligrafia 1., podręcznik, s. 22. Zabawy ruchowe Zabawa Jaka to litera? Dzieci parami pokazują kształt wybranej, małej litery alfabetu, ułożony z własnych ciał. Pozostałe dzieci muszą zgadnąć, co to za litera. Zajęcia na dywanie Zabawa Stop. Dzieci siedzą w kręgu. Jedno z dzieci po cichu czyta litery alfabetu (tablice 2., 3.). Wskazane dziecko w wybranym momencie mówi: Stop. Dziecko czytające litery, mówi na głos literę, którą właśnie czytało po cichu. Zadaniem dzieci jest wymienianie kolejno po jednym słowie zaczynającym się głoską oznaczającą tę literę. Jeśli dziecko nie zna słowa, siada poza kręgiem. W ten sposób możemy wyłonić mistrza słownictwa. Warto tak się bawić codziennie przez okres wprowadzania alfabetu. Nauczyciel dzieli dzieci na 34 grupy. Każda grupa dostaje tom encyklopedii i wyszukuje wskazane hasło. (Dzieci korzystają z tablic 2., 3.). Każde dziecko dostaje słownik ortograficzny i wyszukuje wskazywane przez nauczyciela hasła. Rozmowa na temat kolejności liter w językach obcych, których dzieci się uczą. 7
Zajęcia przy stolikach Podręcznik, s. 2. Przeczytajcie wiersz po cichu. Przeczytajcie nazwy liter. Jakie dodatki mają niektóre litery? (ogonki, kreski, kropki) Przeczytajcie na tablicach demonstracyjnych litery, które mają jakieś dodatki w postaci kresek, ogonków lub kropek. Przeczytajcie alfabet od a do zet. Co to znaczy? Co znaczy powiedzenie: Przeczytałem książkę od a do zet? Przeczytajcie alfabet od końca do początku. Przeczytajcie wiersz na głos. Podręcznik, s. 3. 8
Przeczytajcie polecenie. Przeczytajcie rozpoczęte zdanie. Powiedzcie, jak zamierzacie dokończyć zdanie (wysłuchanie kilku propozycji). Czy wszyscy już wiedzą, co napisać? Napiszcie samodzielnie odpowiedź. Zabawy muzyczno-ruchowe Słuchanie Piosenki o literkach. Piosenka o literkach Muzyka: Maria Wanecka Słowa: Maria Wieliczko 9
1. A ma nóżki, choć nie biega, 3. P ma tylko jeden brzuszek, B ma brzuszki, chociaż nie je, R jak P, co tupie nóżką, C jak księżyc się uśmiecha, S jak wąż, więc trzeba uciec, D jak domek bez okienek. T jak pan, co idzie dróżką. E jak grabie albo szczotka, U jak pyszna z kremem rurka, F to jakby E bez łapki, W to króla jest korona, G jak ucho psa lub kotka, Y podobne jest do piórka, H drabinką jest do chatki. Z jak zakręt do przedszkola. 2. I to patyk albo świeczka, 4. Ź za chwilę zaraz zaśnie, J jak bocian nosi szyję, Ż jak żabka skoczy w trawę K jak w locie jaskółeczka, i to właśnie, i to właśnie L to sznurek albo kijek. Jak nazywa się? Alfabet! Ł jest siostrą L na pewno, M podobne ma dwa końce, N popatrzcie M jest krewną, O jak piłka albo słońce. Rozmowa o treści piosenki. Czytanie słów piosenki (śpiewnik, s. 7). Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy. Jedna grupa klaszcze i mówi w rytmie ćwierćnutowym pierwszy wers tekstu piosenki, a druga grupa powtarza. Itd. Nauka melodii piosenki. Śpiewanie piosenki połączone z ilustracją ruchową słów. Śpiewanie piosenki z akompaniamentem na bębenkach. Wyklaskiwanie rytmu całonutowego. Raz (dwa, trzy, cztery). Śpiewnik, s. 9 (44). Raz (dwa, trzy, cztery). Raz (dwa, trzy, cztery). 10
Zajęcia na dywanie Porównywanie liczb w zakresie 12 z użyciem znaków: >, <, =. Dzieci otrzymują klocki liczby w kolorach, patyczki, kartoniki z cyframi, kartoniki ze znakami: <, >, =. (Wycinanka 1. Jeśli nie ma w szkole klocków liczby w kolorach, należy skorzystać z wycinanki 3.). Wybierzcie dwa dowolne klocki odpowiadające takiej samej liczbie i ułóżcie je przed sobą. Jakiego koloru są wybrane przez was klocki? Jakiej liczbie odpowiadają? Dlaczego twierdzicie, że te klocki odpowiadają takiej samej liczbie? (Są takiej samej długości i takiego samego koloru). Połóżcie nad swoimi klockami i pod klockami patyczki, według wzoru (nauczyciel demonstruje ułożenie). 3 3 Patyczki pokazują, że klocki mają taką samą długość. Jak są ułożone te patyczki względem siebie? Jaki znak matematyczny przypomina takie ułożenie patyczków? (znak równości) Ułóżcie ze swoich cyfr i znaków zapis wskazujący, że wasze klocki mają taką samą długość (np. 2 = 2, dzieci układają równość dotyczącą wybranych przez nie klocków i odczytują, np. dwa równa się dwa). Wybierzcie dwa klocki odpowiadające różnym liczbom. Czym różnią się te klocki? (kolorem i długością) Ułóżcie klocki przed sobą tak, aby pierwszy był krótszy klocek. Ułóżcie patyczki według wzoru (nauczyciel demonstruje ułożenie). 3 4 Ułożenie patyczków wskazuje, że klocki są nierównej długości. W stronę jakiej liczby skierowany jest ostry dzióbek? (mniejszej) 11
W stronę jakiej liczby skierowane są rozwarte ramiona? (większej) Odszukajcie na kartonikach nowe znaki matematyczne. To znaki nierówności. Ułóżcie ze swoich cyfr i znaków przykłady wskazujące, że wasze klocki są różnej długości i pierwszy klocek odpowiada mniejszej liczbie (2 < 4, dzieci układają nierówność dotyczącą wybranych przez nie klocków i odczytują ją według wzoru podanego przez nauczyciela: Liczba 2 jest mniejsza od liczby 4). Zamieńcie klocki miejscami. Jak ułożycie patyczki? Dzióbek zawsze wskazuje mniejszą liczbę, a rozwarte ramiona większą. Ułóżcie ze swoich cyfr i znaków przykłady wskazujące, że wasze klocki są różnej długości i pierwszy klocek odpowiada większej liczbie (4 > 2, dzieci układają nierówność dotyczącą wybranych przez nie klocków i odczytują ją według wzoru podanego przez nauczyciela: Liczba 4 jest większa od liczby 2). Weźcie klocki żółty i granatowy. Ułóżcie pod nimi odpowiednie liczby i znak. Przeczytajcie ułożony zapis. Weźcie klocek 5 i ułóżcie z patyczków znak mniejszości (5 <). Jakie klocki możecie położyć po drugiej stronie? (klocki: 6, 7, 8, 9, 10) Weźcie klocek 5 i ułóżcie z patyczków znak większości (5 >). Jakie klocki możecie położyć po drugiej stronie? (klocki: 4, 3, 2, 1) Ułóżcie z patyczków znak mniejszości. Dobierzcie dwa takie klocki, aby nierówność była prawdziwa. Przeczytajcie swoje rozwiązania. Ułóżcie z patyczków znak równości. Dobierzcie dwa takie klocki, aby równość była prawdziwa. Przeczytajcie swoje rozwiązania. (Zostawiamy pomoce dydaktyczne na dywanie, będą potrzebne w dalszej części zajęć). Zabawy ruchowe Zabawa Znaki nierówności. Nauczyciel wybiera dwie grupy dzieci, które stają na wprost siebie, a pozostałe dzieci mają się ustawić między nimi tak, aby za pomocą rozwartych ramion pokazać, w której grupie jest więcej dzieci. Powtarzamy zabawę kilkakrotnie. Jak sprawdzić, czy macie rację? (Ustawić dzieci parami: jedno z jednej grupy, drugie z drugiej). 12
Zajęcia przy stolikach Podręcznik, s. 4. Zajęcia na dywanie Liczenie do 12. Nauczyciel wybiera 10 dzieci i obwodzi je skakanką. Pozostałe dzieci obserwują kolegów. Ile dzieci jest wewnątrz pętli ze skakanki? (10) Jedna osoba krąży wokół tych dzieci. Ile to jest 10 i 1? Dwie osoby krążą wokół tych dzieci. Ile to jest 10 i 2? Weźcie klocek 10 i dołóżcie klocek 1. Jakiej liczbie odpowiadają te klocki? Ile dziesiątek jest w tej liczbie? Ile jedności jest w tej liczbie? Ułóżcie z klocków liczbę 12. Z jakich klocków ją ułożyliście? Ile dziesiątek jest w tej liczbie? Ile jedności jest w tej liczbie? Dodawanie i odejmowanie w zakresie od 10 do 12. Policzcie, korzystając z klocków, ile to jest: 10 + 1, 11 1, 11 10? Policzcie, korzystając z klocków, ile to jest: 10 + 2, 12 2, 12 10? 13
Zajęcia przy stolikach Podręcznik, s. 5. Wychowanie fizyczne (120) Zabawy i gry z mocowaniem Przybory i przyrządy: lina, skakanki lub linki, woreczki. Plan zajęć Opis ćwiczeń i zabaw Czas (ok.) Czynności organizacyjno- -porządkowe Rozgrzewka ćwiczenie rąk nóg i tułowia Część wstępna zajęć 1. Zbiórka. 2. Sprawdzenie gotowości do ćwiczeń. 3. Motywowanie uczniów do aktywnego udziału w zajęciach. 4. Podanie tematu i zadań zajęć. 5. Omówienie zasad obowiązujących podczas zabaw z mocowaniem. 1. Zabawa Lustro. Dzieci stoją w parach. Jedno z dzieci wykonuje proste ćwiczenie, drugie naśladuje czynności kolegi. Po kilku ćwiczeniach zamieniają się rolami. 2. Uczniowie stoją w parach. Podają sobie prawe ręce, a lewymi próbują dotknąć kolana współćwiczącego. Współćwiczący unika dotknięcia w kolano. To samo ćwiczenie wykonują w trzymaniu się za lewe ręce. 2 min 14
Zabawy i gry z mocowaniem 3. Stanie w parach ustawienie naprzeciw siebie, ręce oparte na barkach współćwiczącego wspólne wykonanie przysiadu. 4. Stanie w parach ustawienie tyłem do siebie, ramiona wyprostowane w bok, podanie dłoni, plecy proste przysiady. 5. Siad rozkroczny naprzeciw siebie, podanie dłoni naśladowanie wiosłowania naprzemiennie, jedno dziecko wykonuje skłon do przodu, drugie odchyla się w tył. 6. Siad rozkroczny naprzeciw siebie, podanie dłoni naśladowanie mieszania w ogromnym kotle. 7. Przysiad, ramiona ugięte, dłonie na wysokości piersi walka kogutów. Część główna zajęć 1. Zabawa Kałuże. Uczniów dzielimy na dwie lub kilka grup. Każda grupa wiąże koło. Wewnątrz koła rysujemy okrąg średnicy 23 m kałużę. Na sygnał nauczyciela dzieci rozpoczynają grę, starając się wciągnąć do kałuży sąsiada. Wciągnięte dziecko odpada z zabawy. Wygrywa dwójka dzieci, która do końca nie da się wciągnąć do kałuży. 2. Zabawa Podróż na księżyc. Ustawienie jak wyżej. Rysujemy dwa koncentryczne okręgi większy o średnicy 2 m, mniejszy o średnicy 1 m. Wewnętrzny okrąg to księżyc. Na sygnał nauczyciela dzieci posuwają się w lewo lub w prawo, starając się wciągnąć sąsiada do dużego okręgu. Wciągnięte dziecko może się ratować, wskakując do wewnętrznego okręgu na księżyc jedną lub dwiema nogami, nie wolno mu jednak puścić rąk. Za wciągnięte dziecko uważa się to, które dotknie linii dużego okręgu lub zostanie do niego wepchnięte. 3. Zabawa Przeciąganie liny. Uczniów dzielimy na dwie drużyny. Grupy przeciągają liny z zawiązaną na środku szarfą. Na sygnał prowadzącego drużyny ciągną linę, każda w swoją stronę. Wygrywa ta drużyna, która przeciągnie przeciwników na swoją stronę. 15 min 25 min 15
Ćwiczenia uspokajające i podsumowanie zajęć 4. Zabawa W cztery strony. Dobieramy dzieci po czworo, każda czwórka dostaje linkę, której końce są związane. Gracze chwytają za linkę obiema rękami i rozsuwają się tak, aby linka była naciągnięta. Za plecami każdego dziecka w odległości 2 m ułożony jest woreczek. Na sygnał nauczyciela dzieci uwalniają jedną rękę i starają się chwycić woreczek. Wygrywa dziecko, które pierwsze podniesie swój woreczek. Część końcowa zajęć 1. Uspokojenie organizmu. Marsz po obwodzie koła. Ćwiczenia oddechowe i wyprostne. 2. Uporządkowanie miejsca ćwiczeń. 3. Podsumowanie zajęć, ocena aktywności uczniów. 3 min Domowniczek 1. Materiały potrzebne na następne zajęcia: stare, kolorowe czasopisma, flamastry. Należy zasuszyć liście z różnych drzew, będą potrzebne pod koniec października. 16
Tematy zajęć (wpisy do dziennika) 1. Słuchanie wierszy Agnieszki Frączek ze zbioru Berek literek. Nauka na pamięć alfabetu od a do ć. 2. Kompozycja z literami i obrazkami. (edukacja plastyczna 44) 3. Wprowadzenie liczb 13 i 14. 4. Zajęcia ruchowe (⅓ godz. wplecione w przebieg zajęć 120 ⅓). Dzień 2. Uczę się alfabetu od a do ć. Główne zadania zajęć Rozwijanie umiejętności słuchania ze zrozumieniem. Zwrócenie uwagi na humor zawarty w wierszach. Poszerzanie słownictwa dzieci o wyrazy zaczynające się literami od a do ć. Nauka na pamięć fragmentu alfabetu. Wykonanie notesika na wyrazy. Pisanie wyrazów zaczynających się wskazanymi literami alfabetu. Porządkowanie wyrazów według alfabetu. Ćwiczenia kaligraficzne 2. Wprowadzenie pojęcia kompozycja. Rozwijanie wyobraźni plastycznej. Wykonanie pracy plastycznej spełniającej podane warunki. Liczenie do 14. Pisanie liczb 13, 14. Porównywanie liczb w zakresie 14 z użyciem znaków: >, <, =. Wskazywanie cyfr oznaczających dziesiątki i jedności. Dodawanie i odejmowanie w zakresie od 10 do 14. Zabawy ruchowo-słuchowe. Dowolny taniec przy Piosence o literkach. Środki dydaktyczne: odtwarzacz CD, płyta 1., tablice demonstracyjne: 2., 3., 27., podręcznik: s. 69, kaligrafia 2., s. 22, wycinanka 16., śpiewnik, s. 7; słowniki ortograficzne dla każdego ucznia, tamburyn, dziurkacz, kartoniki z liczbami i znakami matematycznymi (wycinanka 1.), monety: 10-groszowe, 1-groszowe, dla każdego dziecka po kilka sztuk, woreczki. 17
Przebieg zajęć Zabawy muzyczno-ruchowe Śpiewanie Piosenki o literkach połączone z ilustracją ruchową słów. Zajęcia na dywanie Tablice demonstracyjne 2., 3. Słuchanie wiersza Agnieszki Frączek Arbuzy? Arbuzy? Mkną aleją dwa arbuzy: jeden mały, drugi duży, ale oba to łobuzy! Nastrasz yły akrobatę i aktorkę z aparatem, wypłosz yły Ali Asa i atletę w adidasach, prz egoniły aptekarkę i Agniesz kę, tę pisarkę. Ani myślą zmieniać trasy. Ancymonki! Ananasy!!!* *Wiersze Agnieszki Frączek zamieszczone w tym bloku pochodzą z książki Berek literek, czyli psoty od A do Z, Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski 2007. Rozmowa na temat wiersza. 18
Czy podobał wam się wiersz? Dlaczego? Co was w nim rozbawiło? Czy wszystko zrozumieliście? Jaką głoską zaczyna się nazwa głównych bohaterów tego wiersza? Jakie inne słowa w tym wierszu zaczynają się głoską a? (Nauczyciel zapisuje na tablicy słowa zapamiętane przez dzieci). Posłuchajcie wiersza jeszcze raz, a potem uzupełnimy naszą listę. Przeczytajcie wyrazy zapisane na tablicy. Co je łączy? (Zaczynają się literą a). Podajcie przykłady słów, które zaczynają się głoską a. (Dzieci dopisują na tablicy swoje przykłady). Którą z kolei literą alfabetu jest litera a? Odszukajcie w słowniku ortograficznym część poświęconą literze a. Czytajcie kolejno hasła (rundka). Jaka jest kolejna litera alfabetu? Czy znacie wyrazy zaczynające się tą literą? Sprawdźcie w słowniku, czy jest część poświęcona literze ą. Zabawy ruchowe Zabawa Słowa na a. Dzieci poruszają się po sali odpowiednio do dźwięków tamburynu. Gdy dźwięki milkną, zatrzymują się i słuchają słów, które wymienia nauczyciel. Jeśli wśród wymienionych słów jest takie, które rozpoczyna się literą a dzielą jego nazwę na głoski, skacząc przy tym (jedna głoska jeden podskok). Przykładowe grupy słów: róża, droga, alfabet, koń; noga, słońce, aparat. Zajęcia przy stolikach Wykonanie notesika na wyrazy (wycinanka 16.). 19
Wycięcie kartek notesika (można wyciąć jednego dnia wszystkie kartki lub wycinać codziennie te kartki, które odpowiadają opracowywanym literom alfabetu). Połączenie kartek poprzez przedziurkowanie zaznaczonych otworów i przewleczenie przez nie ozdobnego sznurka. Napisanie na odwrocie karty z literami a, A dwóch wyrazów. Jeden niech się zaczyna wielką literą A, a drugi małą. Słuchanie wiersza Agnieszki Frączek Banialuki. Banialuki Siedz ą w buszu trzy nieuki, wymyślają banialuki: byk w balecie (z pchłą na grzbiecie), banan z brodą (zgodnie z modą), bz ik w bigosie, bzdurek osiem 20 Roz śmieszają się nawzajem jeden buja, drugi baje, trzeci piszczy: Brawo! Bomba! A busz szumi: Ale trąba Rozmowa na temat wiersza. Czy podobał wam się wiersz? Dlaczego? Co was w nim rozbawiło? Jaką głoską zaczyna się tytuł tego wiersza? Co to są banialuki? (bzdury, głupoty) Jakie inne słowa w tym wierszu zaczynają się głoską b? (Nauczyciel zapisuje na tablicy słowa zapamiętane przez dzieci). Posłuchajcie wiersza jeszcze raz, a potem uzupełnimy naszą listę. Przeczytajcie wyrazy zapisane na tablicy. Co je łączy? (Zaczynają się literą b). Podajcie przykłady słów, które zaczynają się głoską b. (Dzieci dopisują na tablicy swoje przykłady). Którą z kolei literą alfabetu jest litera b? Odszukajcie w słowniku ortograficznym część poświęconą literze b. Czytajcie kolejno hasła (rundka). Napiszcie na odwrocie karty z literami b, B dwa wyrazy. Jeden niech się zaczyna wielką literą B, a drugi małą. Zabawy ruchowa Zabawa Dołóż b. Dzieci skaczą obunóż po sali. Gdy usłyszą dźwięki tamburynu, zatrzymują się i słuchają słów, które bez pierwszej głoski mówi nauczyciel. Dopowiadają pierwszą głoskę
b, mówiąc całe słowa, np.: ębenek, aran, rat, uda, udyń, rama, uty, alon, alkon, anan, utelka, roszka. Zajęcia przy stolikach Słuchanie wiersza Agnieszki Frączek Ciocia z tacką. Ciocia z tacką Ciocia Cesia z ciastek tacką po cukierni skacz e chwacko. Rozmowa na temat wiersza. Co znaczy słowo chwacko? Zamknijcie oczy i wyobraźcie sobie ciocię skaczącą chwacko po cukierni z tacką ciastek w rękach. Sprawcie, w waszej wyobraźni, by ciocia wykonywała śmieszne ruchy. Dokładajcie cioci zabawne zachowania, aż wybuchniecie śmiechem. Wymieńcie słowa z wiersza zaczynające się głoską c (Cesia, cukiernia). (Nauczyciel zapisuje wyrazy na tablicy). Posłuchajcie wiersza jeszcze raz, a potem uzupełnimy listę wyrazów. Przeczytajcie zapisane wyrazy. Jaką głoską zaczynają się słowa: ciocia, ciastka? Zapiszemy te słowa na tablicy. Jaką literą zaczynają się te wyrazy? (c) Jaką głoską zaczyna się słowo chwacko? Zapiszemy to słowo na tablicy. Jaką literą zaczyna się ten wyraz? (c) Jaka głoską zaczynają się wyrazy: czeka, czerwony, czapka? Zapiszemy te słowa na tablicy. (Nie zmazujemy zapisanych wyrazów na litery a ć zostaną wykorzystane w końcowym fragmencie zajęć.). Jaką literą zaczynają się te wyrazy? (c) Przeczytajcie wyrazy zapisane na tablicy. Co je łączy? (Zaczynają się literą c). Podajcie przykłady słów, które zaczynają się głoską c. (Dzieci dopisują na tablicy swoje przykłady). Którą z kolei literą alfabetu jest litera c? Odszukajcie w słowniku ortograficznym część poświęconą literze c. Czytajcie kolejno hasła (rundka). Zapiszcie w swoich notesikach po jednym słowie zaczynającym się głoskami: c, ci, ch, cz. Jaka jest pierwsza litera w zapisanych wyrazach? Jaka jest kolejna litera w alfabecie? Odszukajcie w słowniku poświęconą jej część. Czy dużo jest wyrazów zaczynających się literą ć? Napiszcie na odwrocie karty liter ć, Ć dwa wyrazy. Powtórzcie kolejno litery alfabetu, o których dzisiaj mówiliśmy. 21
Zabawy muzyczno-ruchowe Nauka fragmentu słów Piosenki o literkach (a c, śpiewnik, s. 7). Jakie litery zostały pominięte w tej części piosenki? Policzcie, z ilu sylab składa się każdy wers piosenki (8 sylab). Spróbujcie ułożyć 8-sylabowy wers o literach ą i ć i zaśpiewać te wersy. Np. Ą ogonkiem się podpiera. Ą z ogonkiem prawą nogę, Ć antenkę ma na głowie. Ć kreseczkę ma nad głową. Powtarzanie poznanych liter alfabetu w różnych pozycjach i w różny sposób: głośno, cicho, szybko, wolno itd. Zajęcia przy stolikach Podręcznik, s. 67. Ile liter alfabetu poznaliśmy? Które z kolei litery alfabetu dzisiaj poznaliśmy? (od pierwszej do piątej) 22
Kaligrafia 2., podręcznik, s. 22. Zabawy ruchowe Zabawa Która z kolei? Dzieci maszerują po sali. Na hasło: Stop zatrzymują się, a nauczyciel prosi o wymienienie litery alfabetu (od 1do 5), która jest np. 5. z kolei, np. nauczyciel mówi: piąta a dzieci mówią: ć. Zajęcia na dywanie Wprowadzenie pojęcia kompozycja. Nauczyciel i dzieci mają klocki liczby w kolorach lub inne układanki. Wyjmijcie klocki i połóżcie je przed sobą na dywanie w dowolny sposób. Ułóżcie z klocków jakiś kształt. Ułóżcie z klocków jakiś wzór. Ułożyliście kompozycję, czyli zestawiliście klocki ze sobą w taki sposób, aby utworzyły one jakąś układankę. Celem kompozycji jest osiągnięcie zamierzonego efektu plastycznego poprzez umiejętne dobranie kolorów, kształtów, proporcji, faktur i położenia przedstawianych elementów. 23
Tablica demonstracyjna 27. Z czego wykonana jest ta kompozycja? Czy kształty warzyw są ważne w tej kompozycji? Dlaczego? Czy kolory warzyw są ważne w tej kompozycji? Dlaczego? Czy wielkość warzyw jest ważna w tej kompozycji? Dlaczego? Czy ułożenie warzyw jest ważne w tej kompozycji? Dlaczego? 24 Zajęcia przy stolikach Wykonanie kompozycji z literami i obrazkami. Dzieci wycinają z kolorowych czasopism obrazki, litery i całe wyrazy. Łączy je wybrana litera alfabetu od a do ć. Nazwy wszystkich elementów na obrazie muszą się zaczynać literami alfabetu od a do ć. Po naklejeniu wyciętych elementów tak, aby utworzyły jakąś kompozycję, można dorysować szczegóły flamastrami lub kredkami. Zabawy ruchowe Zabawa Kompozycja wyrazów. Dzieci przy dźwiękach tamburynu skaczą na jednej nodze po sali (mogą co jakiś czas zmieniać nogę). Gdy dźwięki tamburynu milkną, zatrzymują się i odczytują wyrazy na wskazane litery, które zostały zapisane na tablicy podczas wcześniejszych ćwiczeń. Zajęcia na dywanie Liczenie do 12, 13, 14. Dzieci dostają po jednym woreczku.
Podrzucajcie woreczki do góry, licząc do 12. Podrzućcie woreczki jeden raz więcej niż poprzednio, licząc przy tym głośno. Do ilu doliczyliście? (do 13) Nauczyciel stawia kosz w pewnej odległości od dzieci. Celujecie woreczkami do koszyka tak długo, aż w koszyku będzie leżało 14 woreczków. Liczcie głośno celne rzuty. Dzieci dostają monety: 10 gr, 1 gr i przygotowują liczby i znaki matematyczne z wycinanki 1. Ile najmniej monet trzeba wziąć, żeby mieć 12 gr? Ułóżcie tę kwotę. Z ilu dziesiątek i jedności składa się liczba 12? Odszukajcie tę liczbę na kartonikach. Wskażcie cyfrę oznaczającą dziesiątki i cyfrę oznaczającą jedności. Ile najmniej monet trzeba wziąć, żeby mieć 13 gr? Ułóżcie tę kwotę. Z ilu dziesiątek i jedności składa się liczba 13? Odszukajcie tę liczbę na kartonikach. Wskażcie cyfrę oznaczającą dziesiątki i cyfrę oznaczającą jedności. Ile najmniej monet trzeba wziąć, żeby mieć 14 gr? Ułóżcie tę kwotę. Z ilu dziesiątek i jedności składa się liczba 14? Odszukajcie tę liczbę na kartonikach. Wskażcie cyfrę oznaczającą dziesiątki i cyfrę oznaczającą jedności. Ułóżcie z monet kwoty: 12 gr, 13 gr, 14 gr, a pod nimi ułóżcie odpowiednie kartoniki. Która z tych liczb jest największa? Co wystarczy porównać? (jedności). Jaką wspólną nazwę można nadać tym liczbom? (dwucyfrowe) Zajęcia przy stolikach Podręcznik, s. 89. 25
Zabawy muzyczno-ruchowe Dowolny taniec przy muzyce Piosenki o literkach. Domowniczek 2. Materiały potrzebne na następne zajęcia: przebarwione liście drzew. 26
Tematy zajęć (wpisy do dziennika) 1. Rozmowa o tym, dlaczego jesienią opadają liście, inspirowana doświadczeniem dzieci i fragmentem tekstu Leo Buscagliego Jesień liścia Jasia. 2. Nauka na pamięć alfabetu od d do g. 3. Wprowadzenie liczb 15 i 16. 4. Zajęcia ruchowe (⅓ godz. wplecione w przebieg zajęć 120 ⅔). Dzień 3. Uczę się alfabetu od d do g Główne zadania zajęć Przypomnienie wiadomości o jesieni. Formułowanie odpowiedzi na pytania, dlaczego jesienią opadają liście z drzew i krzewów i dlaczego liście zmieniają kolory. Rozwijanie umiejętności czytania. Wielozmysłowe poznawanie i opisywanie liści. Poszerzanie słownictwa dzieci o wyrazy zaczynające się literami od d do g. Nauka na pamięć fragmentu alfabetu. Pisanie wyrazów zaczynających się wskazanymi literami alfabetu. Porządkowanie wyrazów według alfabetu. Ćwiczenia kaligraficzne 3. Liczenie do 16. Pisanie liczb 15, 16. Porównywanie liczb w zakresie 16 z użyciem znaków: >, <, =. Wskazywanie cyfr oznaczających dziesiątki i jedności. Dodawanie i odejmowanie w zakresie od 10 do 16. Zabawy ruchowo-słuchowe. Taniec z liściem przy nagraniu utworu A Vivaldiego Cztery pory roku. Jesień. Środki dydaktyczne: odtwarzacz CD, płyta 1., tablice demonstracyjne: 30., 2., 3., podręcznik: s. 1013, 70, wycinanka 1., s. 81, kaligrafia 3., s. 23, śpiewnik, s. 7; lupy, liście świeże i wysuszone. Przebieg zajęć Zabawy ruchowe Zabawa Przyroda latem i jesienią owady i ptaki. Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy. Jedna grupa to owady, druga ptaki. Nauczyciel opowiada, a dzieci ilustrują treść ruchem. 27
Jesteście owadami i ptakami. Jest lato, ciepło. Wokół kwitnie mnóstwo kwiatów i jest dla was w bród pokarmu. Owady latają od rośliny do rośliny, piją nektar, zbierają pyłek, skubią listki. Niektóre ptaki szukają owoców, a niektóre polują na owady. I dla ptaków, i dla owadów jest dużo pożywienia. Nadeszła jesień. Ranki i wieczory są coraz chłodniejsze. I ptaki, i owady kulą się z zimna. Wiele owadów zapada w stan odrętwienia, chowają się pod liście, w różne zakamarki i zasypiają. Ptaki jeszcze żywią się owocami roślin, ale zaczyna im brakować owadów. Szykują się do odlotu do tych części świata, gdzie jest teraz lato i dużo owadów i gryzoni. Zajęcia na dywanie Słuchanie utworu Antonio Vivaldiego Cztery pory roku. Jesień. Rozmowa o doznaniach podczas słuchania utworu. Komu podobała się ta muzyka? Dlaczego? Skomponował ją Antonio Vivaldi. Utwór ma tytuł Cztery pory roku. Z jaką porą roku kojarzy się wam ten utwór? Ten fragment, którego słuchaliśmy, nosi tytuł Jesień. Przypomnienie wiadomości o jesieni. Tablica demonstracyjna 30. Kiedy zaczyna się kalendarzowa jesień? Kiedy kończy się kalendarzowa jesień? Ile miesięcy trwa jesień? (3 miesiące) Jakie to miesiące? Co się dzieje jesienią z długością dnia i nocy? Co dzieje się z temperaturą powietrza w ciągu tych trzech miesięcy? Dlaczego temperatura powietrza się obniża? Jakie są skutki obniżania się temperatury dla roślin? Jakie są skutki obniżania się temperatury dla owadów? Jakie są skutki obniżania się temperatury dla ptaków? 28
Jakie są skutki obniżania się temperatury dla innych zwierząt? Jakie są skutki obniżania się temperatury dla ludzi? Jakie rodzaje opadów występują jesienią? Czy jesienią wieją wiatry? Zabawy ruchowe Zabawa Przyroda latem i jesienią rośliny. Nauczyciel opowiada, a dzieci ilustrują treść ruchem. Jesteście roślinami. Jest lato, ciepło, często padają ciepłe deszcze. Lubicie, jak na wasze listki padają ciepłe kropelki i was łaskoczą. Wasze korzenie ciągną z ziemi wodę i sole mineralne, rozwijacie się, wyciągacie do słońca kwiaty, listki i gałązki. Nadeszła jesień. Ranki i wieczory są coraz chłodniejsze. Kulicie się z zimna. Soki krążą w was coraz wolniej i jest ich coraz mniej, wasze listki zmieniają kolory i opadają jeden po drugim Zajęcia na dywanie Dzieci otrzymują kolorowe liście. Czytanie przez nauczyciela fragmentu opowiadania Leo Buscagliego Jesień liścia Jasia (podręcznik, s. 70). Rozmowa na temat tekstu. Dlaczego jesienią opadają liście z drzew? Wraz z obniżaniem się temperatury powietrza zmniejsza się dopływ wody i składników pokarmowych do liści. Ogonki liściowe stają się łamliwe, więc podmuchy wiatru powodują opadanie liści. Pozbycie się liści ogranicza wyparowywanie wody, co pozwala roślinom przetrwać mrozy i śniegi. Dodatkowo rośliny wycofują składniki odżywcze z liści i gromadzą je w swoich tkankach. W ten sposób drzewa liściaste stają się odporne na mróz. Skąd rośliny wiedzą, że nadchodzi zima? (Dni są coraz krótsze, jest mniej światła słonecznego, temperatura powietrza obniża się). Dlaczego liście zmieniają kolory? (Najpierw rozkłada się w liściach barwnik zielony. Bardziej widoczne stają się barwniki żółty i pomarańczowy, a część substancji odżywczych zmienia barwę i liście stają się czerwone). Dlaczego liście na jednym drzewie mogą mieć różne kolory? (Każdy liść ma nieco inne warunki i wszystkie procesy zachodzą w liściach w różnym czasie). 29
Czy po opadnięciu z drzew liście stają się bezużyteczne? Opadłe liście nie przestają pełnić ważnej roli dla rośliny. Podlegają rozkładowi przez bakterie i grzyby, stając się częścią materii organicznej oraz związków pokarmów mineralnych potrzebnych roślinom. Chronią one także przed mrozem korzenie i nasiona leżące na ziemi. Dlatego jesienią nie powinno się palić liści, lepiej zgrabiać je i wykorzystywać jako kompost. Spalanie liści zanieczyszcza powietrze. Wielozmysłowe poznawanie liści. Dzieci mają świeże liście i lupy. Opiszcie, jak wyglądają wasze liście. Opiszcie, jakie są w dotyku wasze liście. Opiszcie, jak pachną wasze liście. Podrzućcie wasze liście. Popatrzcie, jak opadają, i posłuchajcie, jakie odgłosy wydają. Przyjrzyjcie się liściom przez lupy. Powiedzcie, co widzicie. Dzieci mają suche liście. Opiszcie, jak wyglądają wasze liście. Opiszcie, jakie są w dotyku wasze liście. Opiszcie, jak pachną wasze liście. Podrzućcie wasze liście. Popatrzcie, jak opadają, i posłuchajcie, jakie odgłosy wydają. Wskażcie różnice i podobieństwa między świeżymi i suchymi liśćmi. Co utraciły suche liście? (wilgoć) Zabawy muzyczno-ruchowe Taniec z liśćmi przy nagraniu utworu A. Vivaldiego Cztery pory roku. Jesień. Tablice demonstracyjne 2., 3. 30
Śpiewanie fragmentu Piosenki o literkach połączone z ilustracją ruchową słów. Nauka kolejnego fragmentu Piosenki o literkach (d g, śpiewnik, s. 7). Jaka litera została pominięta w tej części piosenki? (ę) Spróbujcie ułożyć 8-sylabowy wers o literze ę i zaśpiewać ten wers. Np. Ę zamerda wam ogonkiem. Zapisywanie w notesiku wyrazów zaczynających się wskazanymi literami. Powtarzanie poznanych liter alfabetu w różnych pozycjach i w różny sposób: głośno, cicho, szybko, wolno itd. Zajęcia przy stolikach Podręcznik, s. 1011. Wycięcie kartoników z wyrazami (ćwiczenie 2., s. 11 i s. 81) i ułożenie ich według alfabetu. Głośne odczytanie wyrazów. Przyklejenie ich na s. 78 lub przepisanie. Dokończenie zdania: Te wyrazy to nazwy rzeczy. Które z kolei litery alfabetu dzisiaj poznaliśmy? (od szóstej do dziesiątej) Zabawy ruchowe Zabawa Liście poruszane wiatrem. Dzieci dzielą się na dwie grupy: pierwsza grupa to opadające liście, które porusza wiatr, druga grupa to wiatr. Wiatr będzie wiał (szumiał) z różną siłą, w zależności od ruchów rąk nauczyciela. Im wyżej będzie je nauczyciel podnosił, tym wiatr będzie wiał mocniej, im niżej tym słabiej (dzieci będą ciszej lub głośniej wymawiać w sposób ciągły głoskę sz). Liście będą się poruszać w zależności od siły wiatru. 31
Zajęcia przy stolikach Kaligrafia 3., podręcznik, s. 23. Zabawy ruchowe Zabawa Policz i podskocz. Nauczyciel uderza pałeczką w bębenek (lub klaszcze), dzieci po cichu liczą (zakres od 10 do 16), a potem podskakują tyle razy, ile było uderzeń w bębenek, głośno przy tym licząc. Zajęcia przy stolikach Podręcznik, s. 1213. (Zwiększamy samodzielność dzieci podczas wykonywania tych zadań, gdyż są one analogiczne do tych z dnia poprzedniego. Zwracamy szczególną uwagę na dzieci, które sobie jeszcze z nimi nie radzą). 32
Zabawy ruchowe Zabawa Która z kolei? (wersja rozszerzona do dziesięciu liter poradnik, s. 23). Domowniczek 3. Materiały potrzebne na następne zajęcia: kasztany, żołędzie, wszelkie materiały przyrodnicze. 33
Tematy zajęć (wpisy do dziennika) 1. Rozmowa o dzieleniu się z innymi inspirowana opowiadaniem Hanny Ożogowskiej Żołędzie i doświadczeniem dzieci. Nauka na pamięć fragmentu alfabetu od h do k. 2. Wykonanie zwierzątek z kasztanów, żołędzi i innych materiałów przyrodniczych. 3. Wprowadzenie liczb 17 i 18. 4. Zajęcia ruchowe (⅓ godz. wplecione w przebieg zajęć 121). Dzień 4. Uczę się alfabetu od h do k Główne zadania zajęć Wielozmysłowe poznawanie i opisywanie żołędzi i kasztanów. Rozwijanie umiejętności słuchania ze zrozumieniem. Układanie pytań i odpowiedzi do tekstu. Układanie zakończenia opowiadania. Wskazywanie przyczyny i skutku postępowania Scyzoryka. Nazywanie emocji, jakie towarzyszyły Scyzorykowi podczas całego zdarzenia. Poszerzanie słownictwa dzieci o wyrazy zaczynające się literami od h do k. Nauka na pamięć fragmentu alfabetu. Układanie opowiadań ze słowami zaczynającymi się wskazanymi literami alfabetu. Układanie i zapisywanie zdań z wyrazami zaczynającymi się wskazanymi literami alfabetu. Ćwiczenia kaligraficzne 4. Wiercenie otworów. Łączenie elementów za pomocą wykałaczek lub zapałek. Ozdabianie prac różnymi materiałami przyrodniczymi. Liczenie do 18. Pisanie liczb 17, 18. Porównywanie liczb w zakresie 18 z użyciem znaków: >, <, =. Wskazywanie cyfr oznaczających dziesiątki i jedności. Dodawanie i odejmowanie w zakresie od 10 do 18. Zabawy z kasztanami i żołędziami. Zabawy przy piosence Piosenka o literkach. Środki dydaktyczne: odtwarzacz CD, płyta 1., tablice demonstracyjne 2., 3., podręcznik: s. 1417, 72, wycinanka 2., s. 81, kaligrafia 4., s. 23, śpiewnik, s. 7; lupy, żołędzie, kasztany, ostre gwoździe do robienia otworów w kasztanach i żołędziach, zapałki lub wykałaczki, cyfry i znaki nierówności na kartonikach. 34
Przebieg zajęć Zabawy muzyczno-ruchowe Tablice demonstracyjne 2., 3. Śpiewanie poznanej części piosenki Piosenka o literkach połączone z poruszaniem się w rytm melodii. Zajęcia na dywanie Dzieci siedzą w kręgu z zamkniętymi oczami. Nauczyciel rozdaje dzieciom niespodzianki (po jednej żołędzi lub kasztanie). Dzieci ukrywają niespodziankę w dłoniach i nie pokazują jej nikomu. Zadaniem dzieci jest rozpoznanie po kształcie, co to jest. Nie wolno podać nazwy tej niespodzianki, tylko słownie opisywać kształt, fakturę, zapach, kolor, miejsce, gdzie można ją znaleźć, przeznaczenie wszystko, co dzieci wiedzą na jej temat, oprócz nazwy. Na podstawie opisu dzieci dzielą się na dwie grupy, które siadają na wprost siebie. Na słowny znak: trzy, cztery! dzieci pokazują swoje niespodzianki i sprawdzają, czy ktoś się nie pomylił. Zabawy ruchowe Zabawy z kasztanami (żołędziami). Każde dziecko ma jeden owoc kasztan lub żołądź. Bieganie wokół kasztana (żołędzi) położonego na podłodze. 35
Przeskakiwanie przez kasztan (żołądź) obunóż. Przerzucanie kasztana (żołędzi) z ręki do ręki. Itp. Zajęcia na dywanie Słuchanie opowiadania Hanny Ożogowskiej Żołędzie (podręcznik, s.72, bez 6. części). Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy. Po każdej części opowiadania jedna grupa zadaje drugiej grupie pytania dotyczące tekstu. Druga grupa odpowiada. Po kolejnej część tekstu grupy zamieniają się rolami. Przykładowe pytania: Część 1. Co Scyzoryk przyniósł do szkoły? Część 2. O co dzieci poprosiły Scyzoryka? Część 3. Jak zachował się Scyzoryk? Część 4. Jak czuł się Scyzoryk, kiedy dzieci nie podnosiły kasztanów? Część 5. Co pani zaproponowała dzieciom? Wymyślanie zakończenia opowiadania przez dzieci. Jak myślicie, co zrobił wtedy Scyzoryk? Dlaczego? Zabawy ruchowe Dzieci swobodnie chodzą po sali. Na sygnał nauczyciela dobierają się parami, według instrukcji: Kasztan z żołędzią. Kasztan z kasztanem. Żołądź z żołędzią. Zajęcia przy stolikach Podręcznik, s. 73. Dzieci czytają po cichu zakończenie opowiadania (część 6.). Czy zakończenie autorki jest takie samo, jak wymyślone przez was? Dlaczego Scyzorykowi zrobiło się lekko na sercu? Co było powodem tego zdarzenia? Jak powinien zachować się Scyzoryk, żeby uniknąć całej tej sytuacji? Nazywanie emocji, które towarzyszyły Scyzorykowi podczas całego zdarzenia. Co czuł Scyzoryk, kiedy niósł żołędzie do szkoły? Dlaczego? Co czuł Scyzoryk, kiedy dzieci prosiły go o żołędzie? Dlaczego? Co czuł Scyzoryk, kiedy odmówił dania dzieciom żołędzi? Dlaczego? Co czuł Scyzoryk, kiedy oddał pani żołędzie dla wszystkich dzieci? Dlaczego? Czy zdarzyła wam się podobna sytuacja? Czy chcecie zrobić ludziki i zwierzątka z żołędzi i kasztanów? Wykonanie zwierzątek z kasztanów, żołędzi i innych materiałów przyrodniczych. 36
Zabawy muzyczno-ruchowe Powtarzanie poznanej części alfabetu na różne sposoby i w różnych pozycjach: wolno, szybko, głośno, cicho, leżąc, stojąc, kucając, stojąc na jednej nodze itp. Śpiewanie poznanej części Piosenki o literkach. Nauka kolejnego fragmentu piosenki (od h do k, śpiewnik, s. 7). Zapisywanie w notesiku wyrazów na wskazane litery. Zajęcia przy stolikach Podręcznik, s. 1415. Do każdego obrazka ułóżcie historyjkę, w której będą nazwy odszukanych elementów. Wycięcie kartoników z wyrazami (ćwiczenie 2., s. 15 i 81) i ułożenie ich według alfabetu. Głośne odczytanie wyrazów. Przyklejenie ich na s. 78 lub przepisanie. Dokończenie zdania: Te wyrazy to nazwy roślin. Przeczytajcie tylko nazwy drzew. Które z kolei litery alfabetu dzisiaj poznaliśmy? (od jedenastej do czternastej) Zabawy ruchowe Zabawa Która z kolei? (wersja rozszerzona do czternastu liter poradnik, s. 23). 37
Zajęcia przy stolikach Kaligrafia 4., podręcznik, s. 23. 38 Zajęcia na dywanie Dzieci mają kasztany i żołędzie oraz zrobione przez siebie figurki z materiałów przyrodniczych. Ustawcie zrobione przez siebie figurki, jedna obok drugiej. Policzymy je na głos. (Jeśli jest ich więcej niż dwadzieścia, nauczyciel wypowiada kolejne liczebniki, a dzieci powtarzają) Wskażcie 16. figurkę. Jak dowiedzieliście się, że ta figurka jest 16. z kolei? Policzmy na głos razem: pierwsza Ile będzie figurek, jeśli dostawimy jeszcze jedną? Policzmy je na głos: jeden Która z kolei jest ta figurka? (siedemnasta) Ile będzie figurek, jeśli dostawimy jeszcze jedną? Policzmy je na głos: jeden Która z kolei jest ta figurka? (osiemnasta) Weźcie tyle kasztanów i żołędzi, żeby razem było 18. Odsuńcie 10 kasztanów lub żołędzi. Ułóżcie podpis z kartoników z cyframi. (10) Przysuńcie 7 kasztanów lub żołędzi. Ile jest razem? Ułóżcie podpis z kartoników z cyframi. (17) Z ilu dziesiątek i jedności składa się ta liczba? Odsuńcie 10 kasztanów lub żołędzi. Ułóżcie podpis z kartoników z cyframi. (10) Przysuńcie 8 kasztanów lub żołędzi. Ile jest razem? Ułóżcie podpis z kartoników z cyframi. (18) Z ilu dziesiątek i jedności składa się ta liczba?
Zajęcia przy stolikach Podręcznik, s. 1617. (Znowu zadania analogiczne do tych z dni poprzednich. Wszystkie dzieci powinny wykonać ćwiczenia samodzielnie. Zwracamy szczególną uwagę na dzieci, które jeszcze nie radzą sobie bez pomocy). Zajęcia muzyczno-ruchowe Śpiewanie poznanej części Piosenki o literkach. Domowniczek 4. 39
Tematy zajęć (wpisy do dziennika) 1. Czytanie wierszy. Nauka na pamięć alfabetu od l do ń. 2. Wprowadzenie liczb 19 i 20. 3. Zabawy bieżne z podskokami. (wych. fizyczne 122) Dzień 5. Uczę się alfabetu od l do ń Główne zadania zajęć Poszerzanie słownictwa dzieci o wyrazy zaczynające się literami od l do ń. Rozwijanie umiejętności czytania. Nauka fragmentu alfabetu na pamięć. Samodzielne układanie i zapisywanie zdań z wyrazami rozpoczynającymi się wskazanymi literami alfabetu. Ćwiczenia kaligraficzne 5. Liczenie do 20. Pisanie liczb 19, 20. Porównywanie liczb w zakresie 20 z użyciem znaków: >, <, =. Wskazywanie cyfr oznaczających dziesiątki i jedności. Dodawanie i odejmowanie w zakresie od 10 do 20. Rozwijanie koordynacji ruchowej. Wzmacnianie mięśni nóg. Rozwijanie poczucia równowagi. Środki dydaktyczne: odtwarzacz CD, płyta 1., tablice demonstracyjne 2., 3., podręcznik: s. 1821, wycinanka 3., s. 81, kaligrafia 5., s. 23, śpiewnik, s. 7; woreczki, kartoniki z cyframi, patyczki. 40
Przebieg zajęć Zabawy muzyczno-ruchowe Tablice demonstracyjne 2., 3. Śpiewanie poznanej części Piosenki o literkach. Powtarzanie poznanej części alfabetu na różne sposoby i w różnych pozycjach: wolno, szybko, głośno, cicho, leżąc, stojąc, kucając, stojąc na jednej nodze itp. Nauka kolejnego fragmentu piosenki (od l do ń, śpiewnik, s. 7). Zapisywanie w notesiku wyrazów na wskazane litery. Zajęcia przy stolikach Podręcznik, s. 80. Raz w tygodniu będziemy pisali zdanie ze słuchu. Ja powiem wyraźnie zdanie, a wy powtórzycie je i zapiszecie. Po zapisaniu zdania w podręczniku napiszemy je na tablicy i każdy sprawdzi, czy napisał poprawnie. Jeśli nie, poprawi błędy. (W październiku zdania muszą zawierać wyrazy, których wymowa jest zgodna z pisownią, np. Agata zna alfabet). 41
Zabawy ruchowe Skoki obunóż naokoło sali. Marsz naokoło sali na wyprostowanych nogach, z trzymaniem rękami nosków butów. Skoki pajacyka. Zajęcia przy stolikach Podręcznik, s. 1819. Wycięcie kartoników z wyrazami (ćwiczenie 2., s. 19 i 81) i ułożenie ich według alfabetu. Głośne odczytanie wyrazów. Przyklejanie ich na s. 78 lub przepisanie. Dokończenie zdania: Te wyrazy to nazwy zwierząt. Które z kolei litery alfabetu dzisiaj poznaliśmy? (od piętnastej do dziewiętnastej) Zabawy ruchowe Zabawa Która z kolei? (wersja rozszerzona do dziewiętnastu liter poradnik, s. 23) 42
Zajęcia przy stolikach Kaligrafia 5., podręcznik, s. 23. Zabawy ruchowe Zabawa Klaskanie i tupanie (według K.W. Vopla). Dzieci ustawiają się w dwóch szeregach, naprzeciwko siebie. Odstęp pomiędzy szeregami powinien wynosić około 3 metrów. Jedno dziecko rzuca woreczek (z grochem) dziecku stojącemu po drugiej stronie. Podczas gdy woreczek jest w powietrzu, dzieci powinny klasnąć w ręce. Kiedy dziecko złapie woreczek, powinno tupnąć. Zajęcia przy stolikach Podręcznik, s. 2021. (Wykonanie ćwiczeń powinno mieć charakter sprawdzianu, po samodzielnym ich wykonaniu nauczyciel zbiera podręczniki i ocenia pracę). 43
Wychowanie fizyczne (122) Zabawy bieżne podskokami Przybory i przyrządy: szarfy, piłka, pachołki, skakanki. Plan zajęć Opis ćwiczeń i zabaw Czas (ok.) Czynności organizacyjno- -porządkowe Rozgrzewka ćwiczenie rąk nóg i tułowia Część wstępna zajęć 1. Zbiórka. 2. Sprawdzenie gotowości do ćwiczeń. 3. Motywowanie uczniów do aktywnego udziału w zajęciach. 4. Podanie tematu i zadań zajęć. 5. Omówienie zasad obowiązujących podczas wykonywania skoków. 1. Marsz, pobranie szarf. 2. Berek Złap ogonek. Każde dziecko ma szarfę wsuniętą za gumkę spodenek gimnastycznych. Na sygnał nauczyciela dzieci biegają po sali i starają się złapać jak najwięcej ogonków należących do współćwiczących. Wygrywa dziecko, które zbierze najwięcej ogonków. 3. W staniu, w rozsypce, szarfa trzymana w obu rękach uniesienie rąk do góry, wspięcie na palce, opuszczenie rąk, przejście do przysiadu. 4. W staniu, w rozsypce, szarfa trzymana w obu rękach w dole przejście do przysiadu uniesienie ramion do góry, powrót do pozycji wyjściowej opuszczenie ramion w dół. 5. W staniu, szarfa trzymana w obu rękach przejście w przód nad szarfą, przejście w tył nad szarfą. 6. W staniu, szarfa trzymana jedną ręką lub oburącz i zaczepiona o stopę unoszenie nogi ugiętej w kolanie, opuszczanie nogi. 7. Leżenie na plecach, szarfa trzymana oburącz za końce przenoszenie prostych ramion za głowę i powrót do pozycji wyjściowej (zwracamy uwagę, aby szarfa była naprężona). W wersji trudniejszej przejście do siadu i dotknięcie szarfą stóp. 8. Leżenie na plecach, szarfa trzymana oburącz za końce, nogi ugięte w kolanach przejście do siadu, przeniesienie szarfy nad kolanami i dotknięcie nią stóp. 2 min 15 min 44
Zabawy bieżne z podskokami 9. Leżenie na brzuchu, nogi proste, złączone, ramiona wyprostowane do przodu, szarfa trzymana za końce 1015 cm nad podłogą, szarfa naprężona naprzemienne uginanie i prostowanie ramion (należy zwracać uwagę, aby głowa stanowiła przedłużenie kręgosłupa). Część główna zajęć 1. Zabawa Statek. Uczniowie stoją w rzędzie na środku sali. Na hasło: Na prawą burtę! uczniowie biegną na prawą stronę sali, na hasło: Na lewą burtę! na lewą stronę, natomiast na hasło Na statek! ustawiają się w rzędzie na środku sali. 2. Zabawa Piłka parzy. Ćwiczący ustawieni są w luźnej gromadce. Przed nią w odległości kilkunastu kroków stoi prowadzący grę, trzymając piłkę, która parzy. Dzieci biegną do prowadzącego, a ten rzuca im pod nogi piłkę. Uczniowie przeskakują ją w biegu, aby jej nie dotknąć i nie sparzyć się. Dzieci, które zostały dotknięte przez piłkę, odpadają z zabawy. 3. Zabawa Spłoszone wróbelki. W dużym okręgu ułożonym ze skakanek stoją wróbelki, a poza nim piesek. Wróbelki podskakują w przysiadzie w granicy okręgu i szukają pożywienia. Naraz wpada do koła na czworakach piesek i zaczyna szczekać. Wróbelki uciekają do ułożonych z szarf okręgów, przy czym podskakują ciągle w przysiadzie. Dopiero tam wyprostowują się. Gdy piesek opuści duży okręg wróbelki wracają doń podskokami, aby dalej szukać pożywienia. 4. Wyścig skokami. Dwie równoliczne drużyny ustawione są na linii startu 15 metrów od mety. Pierwszy zawodnik z każdego rzędu skacze na jednej nodze, okrąża pachołek i jak najszybciej biegnie do następnego zawodnika, który wybiega wówczas, gdy zostanie dotknięty przez kolegę w wyciągniętą dłoń. Wygrywa rząd, którego gracze szybciej ukończą wyścig. 25 min 45
Ćwiczenia uspokajające i podsumowanie zajęć Część końcowa zajęć 1. Uspokojenie organizmu. Ćwiczenia oddechowe dmuchanie na piórko. W siadzie skrzyżnym, ramiona w górę, skłon głowy w tył wdech przez nos, ramiona w dół, skłon głowy w przód długi, głośny wydech przez usta. 2. Uporządkowanie miejsca ćwiczeń. 3. Podsumowanie zajęć, ocena aktywności uczniów. 3 min 46
Blok 6. UCZĘ SIĘ ALFABETU (17 godz.) Oczekiwane efekty aktywności ucznia oraz oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych nauczyciela i rodziców po bloku 6. Uczeń: opisuje według planu owoce i warzywa porządkuje wyrazy według pierwszej i drugiej litery alfabetu pisze zgodnie z zasadami kaligrafii wypowiada swoje zdanie o zawodzie nauczyciela opowiada, co się dzieje z owocami po zbiorach rozpoznaje części roślin warzywnych i je nazywa wie, które części roślin warzywnych są jadalne śpiewa piosenkę Piosenka o literkach dodaje i odejmuje liczby w drugiej dziesiątce rozwiązuje zadania na dodawanie i odejmowanie z danymi z zakresu drugiej dziesiątki sprawdza odejmowanie za pomocą dodawania i odwrotnie rozwiązuje zadania na dodawanie tworzy nietypowe skojarzenia plastyczne tworzy kompozycje przestrzenną wykonuje ćwiczenia rozwijające zwinność, gibkość i koordynację ruchową rozwinął umiejętność rzucania, chwytania i celowania piłką. 47