Agresja elektroniczna wobec dzieci i młodzieży doświadczenia czterech lat badańw Polsce dr Instytut Medycyny Pracy w Łodzi Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi
Perspektywa 5 projektów badawczych J. Pyżalski / WSP w Łodzi Grant MNISW Cyberbullying jako nowa forma agresji rówieśniczej wśród gimnazjalistów (2008-2011) (N=2143) J. Pyżalski / Grant IMP 8.5 / Instytut Medycyny Pracy w Łodzi Cyberbullying jako nowy stresor w zawodzie nauczyciela (2009) (N=600) Cyberbullying We can. Program Grundtvig dotyczący edukacji rodziców w zakresie cyberbullyingu (Polska, Litwa, Włochy, Grecja) (2010-2012) Project title: Cyberbullying in adolescence: investigation and intervention in six European Countries (2010-2012) Badania studentów WSP w Łodzi wewnętrzny grant (2009)
Definicja zjawiska Agresja elektroniczna to rodzaj zbiorczego określenia dla wszystkich aktów agresji, w których narzędziem jej realizacji są nowe technologie komunikacyjne -telefony komórkowe lub Internet (David-Ferdon, Feldman Herz, 2007; Pyżalski, 2009) 3
Agresja elektroniczna Wyodrębniona ze względu na narzędzie realizacji Czasami związana z wystąpieniem nowych mechanizmów Bardzo zróżnicowane jakościowo sposoby realizacji (techniczne) Najczęściej traktowana jako subtyp agresji rówieśniczej cyberbullying (mobbing elektroniczny)
Bliższe przyjrzenie sięw badaniach jakościowych wskazuje jednak, że jest to zbyt wąskie podejście: Agresja elektroniczna wobec celebrytów Agresja elektroniczna wobec pokrzywdzonych Agresja elektroniczna wobec idei/grup Agresja elektroniczna przypadkowa (impulsywna) Agresja elektroniczna wobec nauczycieli (5% przyznaje się do bycia ofiarą) (Pyżalski, 2011)
Sprawstwo Kto był ofiarą? % Osoby znane tylko z internetu 42,5 Osoby znane ale nie bliscy koledzy/koleŝanki 39 Bliscy koledzy/koleŝanki 26,8 Osoby wybrane całkowicie przypadkowo 24,2 Nie konkretne osoby, ale grupy osób, np. kibice jakiejś druŝyny, etc.. 15,8 Były chłopak/dziewczyna 16,9 Inni ludzi np. bezdomni, alkoholicy 10,8 Osoby znane, np. piosenkarze, aktorzy 11,1 Nauczyciele 9
Wiktymizacja w zakresie agresji elektronicznej 1 2 3 4 5 6 7 Kto był sprawcą? % Inni młodzi ludzie, których zna ze szkoły/klasy osiedla, którzy nie są moimi bliskimi kolegami/koleŝankami 35,4 Osoby, które zna tylko z Internetu Ktoś mu/jej kompletnie nieznany (anonimowy) Bliscy koledzy/koleŝanki Osoby dorosłe, których nie zna Jego/jej były chłopak/dziewczyna Osoby dorosłe, które zna 34,2 34,0 31,8 11,3 11,1 6,4 J. Pyżalski / WSP w Łodzi Grant MNISW Cyberbullying jako nowa forma agresji rówieśniczej wśród gimnazjalistów
Cyberbullying? Bullying regularność, intencjonalność, nierównowaga sił Cyberbullying nowe mechanizmy, nowe właściwości (czasami)
Cyberbullying % chłopców % dziewcząt % Cała próba NiezaangaŜowany 65,8 68,7 67,1 Sprawca 22,8 16,4 19,5 Ofiara 5,1 7,8 6,6 Bully-victim 6,3 7,1 6,8 J. Pyżalski / WSP w Łodzi Grant MNISW Cyberbullying jako nowa forma agresji rówieśniczej wśród gimnazjalistów
Cyberbullying a bullying Prawie 90% uzniów niezaangażowanych w bullying nie bierze teżudziału w cyberbullyingu Połowa sprawców jest też sprawcami online Częściej niżco trzecia ofiara bullyingu jest sprawcą, sprawco-ofiarą lub ofiarą online J. Pyżalski / WSP w Łodzi Grant MNISW Cyberbullying jako nowa forma agresji rówieśniczej wśród gimnazjalistów
Przyczyny? Online i offline to jedno Przykład bardziej rozbudowanego konfliktu, który miałkorzenie w relacjach rówieśniczych w środowisku szkolnym i w miejscu zamieszkania opisuje jedna z wychowawczyńw gimnazjum (C, N, nr 7, K). Sytuacja dotyczy ośmiu dziewcząt z mojej klasy. ( ) Konflikt trwa od pierwszej klasy gimnazjum. Wytworzyły siędwa obozy częśćdziewcząt to takie typowe imprezowiczki (czarne włosy, różowe torebki, obrazy, solarium) Drugą grupęstanowiądziewczęta, które preferująinny styl ubioru i zachowania bojówki, hip-hop, arafatki, chłopaki z bloków. ( ) Pojawiły się wyzwiska, groźby pobicia, nasyłanie kolegów, koleżanek właśnie za pomocą GG[komunikatora], fotka.pl[portal społecznościowy]. W innym gimnazjum, gdzie uczniowie umieszczali na portalach społecznościowych wulgarne wpisy dotyczące koleżanki, przyczyną agresji byłkonflikt, który powstałw klasie i wmieszanie się w ten konflikt ojca uczennicy. Uczennica zaprzeczała, że brała udziałw wagarach klasy i że piła alkohol. Ojciec popierałcórkę, klasa miała inne zdanie (N, K, nr 45).
Uwarunkowania Sprawcy i ofiary cyberbullyingu częściej korzystająz internetu w sposób dysfunkcjonalny (w szerszym kontekście) Sprawcy i sprawco-ofiary: wyższe natężenie konfliktów w rodzinie, mniej czasu spędzanego z rodzicami Ofiary cyberbullyingu: niższa samoocena statusu ekonomicznego rodziny
Uwarunkowania Sprawcy i sprawco ofiary: antyszkolna postawa Sprawcy i ofiary czują się bardziej przemęczeni nauką szkolną Sprawcy i ofiar: gorsze wyniki w nauce. Ale teżuczniowie o najwyższej średniej ocen (5-6) częściej ofiarami Generalnie sprawcy mająniższe oceny z zachowania, ale: aż13% uczniów z ocenąwzorowąi 14% z bardzo dobrąteżbyło sprawcami Sprawcy funkcjonująw środowiskach rówieśniczych, gdzie sąprzychylne normy zachowaniom ryzykownym Sprawcy i ofiary: często brak nawet jednego bliskiego przyjaciela. Najtrudniejsza sytuacja dotyczy sprawco-ofiar. Sprawcy i sprawco-ofiary funkcjonująw środowiskach domowych i szkolnych, gdzie nie sąwyznaczone i egzekwowane normy dotyczące funkcjonowania online
Nauczyciele (N=600) 18% posiada rozwiązania na poziomie procedur 13% przeszło szkolenie dotyczące agresji elektronicznej Niewiele pomysłów na obecnośćnowych technologii w szkole -nie tylko w procesie dydaktycznym, ale i wychowawczym J. Pyżalski / Grant IMP 8.5 / Instytut Medycyny Pracy w Łodzi 14
Konsekwencje Ofiary i sprawco-ofiary: niższa samoocena Generalnie: szczególnie dużo niekorzystnych zjawisk w przypadku sprawco-ofiar
Ważne Jedynie ok. 9% ofiar cyberbullyingu zgłosiło problem nauczycielom a 29% rodzicom 37% badanych wysłało przez internet/telefon komórkowy coś, co miało byćżartem a skończyło siępoważnąprzykrościąinnej osoby
Wnioski, czyli jak działać?
Uwzględnienie wielu różnych agresji elektronicznych Nie warto przeceniaćnowości zjawiska (nie można jej też niedoceniać) Warto pamiętaćo uniwersalnych czynnikach chroniących i czynnikach ryzyka
Działania ania na rzecz pozytywnego wykorzystania nowych technologii komunikacyjnych w dydaktyce i szeroko rozumianej komunikacji w środowiskach edukacyjnych
Zajęcia nastawione na wiedzę o specyfice nowych mediów oraz bezpieczeństwo korzystania z nich Normy!!! Netykieta!!
Współpraca praca z rodzicami uczniów
Rozwiązania zania techniczne
Uwzględnienie problematyki agresji elektronicznej w dokumentach, procedurach szkolnych oraz znajomość przepisów w prawa w tym zakresie
Dziękuj kuję za uwagę