PLANOWANIE JAKOŚCI OPROGRAMOWANIA W ŚWIETLE MIĘDZYNARODOWYCH NORM SERII ISO. POZIOM ORGANIZACYJNY ORAZ WYROBU / PROJEKTU



Podobne dokumenty
PLAN ZARZĄDZANIA KONFIGURACJĄ OPROGRAMOWANIA PROJEKT <NAZWA PROJEKTU> WERSJA <NUMER WERSJI DOKUMENTU>

PLAN ZARZĄDZANIA WYMAGANIAMI PROJEKT <NAZWA PROJEKTU> WERSJA <NUMER WERSJI DOKUMENTU>

Norma to dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony do powszechnego stosowania przez

Zarządzanie konfiguracją produktu w całym cyklu Ŝycia. Aleksandra Grzywak-Gawryś Warsztaty Rola IRIS w branŝy kolejowej

SH-INFO SYSTEM SP. Z O.O.

Certified IT Manager Training (CITM ) Dni: 3. Opis:

Zmiany i nowe wymagania w normie ISO 9001:2008

KSIĘGA JAKOŚCI SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ. 4.1 Wymagania ogólne i zakres obowiązywania systemu zarządzania jakością.

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W LABORATORIUM BADAWCZYM W ASPEKCIE NOWELIZACJI NORMY PN-EN ISO/ IEC 17025:

1

ISO 9001:2015 przegląd wymagań

Zmiany w standardzie ISO dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka

ISO 9000/9001. Jarosław Kuchta Jakość Oprogramowania

Plan zarządzania projektem

Etapy życia oprogramowania

Obowiązuje od: r.

PRÓBA ZDEFINIOWANIA ELEMENTÓW WIEDZY W SYSTEMACH ZARZĄDZANIA WIEDZĄ DLA ORGANIZACJI WYTWARZAJĄCEJ OPROGRAMOWANIE

Team Prevent Poland Sp. z o.o. Graficzna prezentacja struktury ISO 9001:2015 i IATF 16949:2016

KSIĘGA JAKOŚCI POMIARY, ANALIZA I DOSKONALENIE

Etapy życia oprogramowania. Modele cyklu życia projektu. Etapy życia oprogramowania. Etapy życia oprogramowania

Projekt. Prince2 PRoject. IN Controlled Environments PROCESY KOMPONENTY TECHNIKI

Studia podyplomowe PROGRAM NAUCZANIA PLAN STUDIÓW

INSTRUKCJA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA INSTRUKCJA ZLECANIA PRAC PROJEKTOWYCH DO PODWYKONAWCY IS-09/01/III

Jakość w procesie wytwarzania oprogramowania

7.1. Planowanie realizacji usługi

JAKOŚCI W RÓŻNYCH FAZACH I ŻYCIA PRODUKTU

Co to jest jest oprogramowanie? 8. Co to jest inżynieria oprogramowania? 9. Jaka jest różnica pomiędzy inżynierią oprogramowania a informatyką?

Streszczenie. 1. Organizacja Wytwarzająca Oprogramowanie w Gospodarce Opartej na Wiedzy

Normy ISO serii Normy ISO serii Tomasz Greber ( dr inż. Tomasz Greber.

DROGA DO SUKCESU ZARZĄDZANIA ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ, WYBRANE ELEMENTY

SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ WEDŁUG

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 roku Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1241)

Powody wdraŝania i korzyści z funkcjonowania Systemu Zarządzania Jakością wg ISO Mariola Witek

Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.

Procedura Nadzór nad dokumentacją Starostwa Powiatowego w Lublinie

Urząd Miasta i Gminy w Skokach KSIĘGA JAKOŚCI DLA SYSTEMU ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ ZGODNEGO Z NORMĄ PN-EN ISO 9001:2009. Skoki, 12 kwietnia 2010 r.

Dwuwymiarowy sposób na podróbki > 34

Zarządzenie Nr 14/2009 Burmistrza Miasta Czeladź. z dnia 28 stycznia w sprawie: wprowadzenia procedury nadzoru nad dokumentami i zapisami.

Nadzór nad dostawcami wymagania standardu IRIS. Łukasz Paluch Warszawa 26 listopada 2009

Opis przedmiotu zamówienia

OPROGRAMOWANIE WSPOMAGAJĄCE ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI. PLANOWANIE ZADAŃ I HARMONOGRAMÓW. WYKRESY GANTTA

2.4.2 Zdefiniowanie procesów krok 2

Wstęp do zarządzania projektami

Zakres wykładu. Podstawy InŜynierii Oprogramowania

Autor: Artur Lewandowski. Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski

Krzysztof Wawrzyniak Quo vadis BS? Ożarów Mazowiecki, styczeń 2014

KLIENCI KIENCI. Wprowadzenie normy ZADOWOLE NIE WYRÓB. Pomiary analiza i doskonalenie. Odpowiedzialnoś ć kierownictwa. Zarządzanie zasobami

Wprowadzenie do metodologii modelowania systemów informacyjnych. Strategia (1) Strategia (2) Etapy Ŝycia systemu informacyjnego

Skrót wymagań normy ISO 9001/2:1994, PN-ISO 9001/2:1996

WZ PW Norma ISO/IEC 27001:2013 najnowsze zmiany w systemach zarzadzania bezpieczeństwem informacji IT security trends

Standard ISO 9001:2015

Zarządzanie i realizacja projektów systemu Microsoft SharePoint 2010

Jakub Wierciak Zagadnienia jakości i niezawodności w projektowaniu. Zarządzanie procesami

Wymagania dla środków zarządzania środowiskowego na przykładzie normy ISO 14001:2015. Identyfikacja aspektów środowiskowych.

Etapy wdraŝania Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z ISO 9001:2008

UDOKUMENTOWANE INFORMACJE ISO 9001:2015

PROCEDURA. Monitorowanie i aktualizacja planów strategicznych

Księga Zintegrowanego Systemu Zarządzania ODPOWIEDZIALNOŚĆ KIEROWNICTWA

Zarządzanie Jakością. System jakości jako narzędzie zarządzania przedsiębiorstwem. Dr Mariusz Maciejczak

<Nazwa firmy> <Nazwa projektu> Specyfikacja dodatkowa. Wersja <1.0>

Jabil Poland w Kwidzynie poszukuje kandydatów na stanowiska:

AUREA BPM HP Software. TECNA Sp. z o.o. Strona 1 z 7

Budowanie skutecznych systemów zarządzania opartych na normach ISO

Matryca efektów kształcenia dla programu studiów podyplomowych ZARZĄDZANIE I SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

MODELE CYKLU śycia OPROGRAMOWANIA

ISO w przedsiębiorstwie

KOLEJ NA BIZNES 2017 KOLEJ NA BIZNES PRZEJŚCIE Z IRIS Rev.2.1 NA ISO/TS 22163:2017

PRINCE2. Metodyka zarządzania projektami. Na podstawie prezentacji R. Radzik, J. Binkiewicz, K. Kasprzak

Zarządzanie jakością, środowiskiem oraz bezpieczeństwem w praktyce gospodarczej. Maciej Urbaniak.

Zarządzanie jakością. Opis kierunku. Co zyskujesz? Dla kogo? - Kierunek - studia podyplomowe

Tom 6 Opis oprogramowania

Wstęp do zarządzania projektami

POLITYKA JAKOŚCI. Polityka jakości to formalna i ogólna deklaracja firmy, jak zamierza traktować sprawy zarządzania jakością.

Testowanie oprogramowania. Piotr Ciskowski

System zarządzania. zgodny z modelem w/g norm serii ISO 9000

PEŁNOMOCNIK I AUDYTOR WEWNĘTRZNY ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ I ŚRODOWISKOWEGO wg ISO 9001 oraz ISO 14001

Systemy zabezpieczeń

14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy

Tom 6 Opis oprogramowania Część 8 Narzędzie do kontroli danych elementarnych, danych wynikowych oraz kontroli obmiaru do celów fakturowania

Zarządzenie Nr 61/2009 Burmistrza Miasta Czeladź. z dnia 19 marca w sprawie: wprowadzenia procedury nadzoru nad dokumentami i zapisami.

DOSKONALENIE SYSTEMU JAKOŚCI Z WYKORZYSTANIEM MODELU PDCA

Kryteria jakościowe oceny merytorycznej projektu

Zarządzanie dokumentacją w projektach

Wykład 1 Inżynieria Oprogramowania

V Ogólnopolska Konferencja nt. Systemów Zarządzania w Energetyce. Forum ISO INEM Polska. Polskie Forum ISO INEM Polska

Metodologia weryfikacji wymagań IRIS w obszarze Projektowania i Rozwoju w teorii i praktyce. Szymon Wapienik TUV NORD Polska

Cel walidacji- zbadanie, czy procedura/wyrób/technologia/projekt/... może zostać w sposób niebudzący wątpliwości wprowadzona/y/e do użytkowania

REGULAMIN REALIZACJI PROJEKTU EDUKACYJNEGO W GIMNAZJUM Nr 1 W USTRZYKACH DOLNYCH

Systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji: co to jest, po co je budować i dlaczego w urzędach administracji publicznej

PLAN WDROśENIA SYSTEMU PROJEKT <NAZWA PROJEKTU> WERSJA <NUMER WERSJI DOKUMENTU>

WYMAGANIA JAKOŚCIOWE DLA DOSTAWCÓW

Wstęp do zarządzania projektami

PROCEDURA DZIAŁANIA KORYGUJĄCE I ZAPOBIEGAWCZE. Urząd Miejski w Konstantynowie Łódzkim. Spis treści. 1. Cel procedury Miernik procedury...

IATF 16949:2016 Zatwierdzone Interpretacje

2.11. Monitorowanie i przegląd ryzyka Kluczowe role w procesie zarządzania ryzykiem

WYMAGANIA DLA DOSTAWCÓW WSK-Tomaszów Lubelski Sp. z o.o.

Spis treści Wstęp 1. Wprowadzenie 2. Zarządzanie ryzykiem systemów informacyjnych

Znaczenie norm ISO w znowelizowanej ustawie o ochronie danych osobowych (RODO)

PYTANIA PRÓBNE DO EGZAMINU NA CERTYFIKAT ZAAWANSOWANY REQB KLUCZ ODPOWIEDZI. Część DODATEK

Transkrypt:

PLANOWANIE JAKOŚCI OPROGRAMOWANIA W ŚWIETLE MIĘDZYNARODOWYCH NORM SERII ISO. POZIOM ORGANIZACYJNY ORAZ WYROBU / PROJEKTU Karol Chrabański Wstęp W niniejszym artykule zdefiniowania wymagają jak się wydaje co najmniej następujące pojęcia : system zarządzania jakością to zbiór wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziałujących elementów do kierowania organizacją i jej nadzorowania w odniesieniu do jakości jakość to stopień w jakim zbiór inherentnych właściwości spełnia wymagania, czyli potrzebę lub oczekiwanie, które zostało ustalone, przyjęte zwyczajowo lub jest obowiązkowe zarządzanie jakością to skoordynowane działania dotyczące kierowania organizacją i jej nadzorowania w odniesieniu do jakości. Kierowanie i nadzorowanie w odniesieniu do jakości zazwyczaj obejmuje ustanowienie polityki jakości i celów dotyczących jakości, planowania jakości, sterowania jakością, zapewnienie jakości planowanie jakości to część zarządzania jakością ukierunkowana na ustalenie celów dotyczących jakości i określająca procesy operacyjne i związane z nimi zasoby niezbędne do osiągnięcia celów dotyczących jakości. Ustanowienie planów jakości moŝe być częścią planowania jakości oprogramowanie to synonim określenia wyrób procesu programowania, czyli zbioru programów komputerowych, procedur, ewentualnie takŝe towarzyszących im dokumentów i danych PowyŜsze definicje przyjęto za normą PN-EN ISO 9000:2000 o nazwie Systemy zarządzania jakością. Podstawy i terminologia. Definicję oprogramowania przyjęto za ISO/IEC 90003:2004 Software engineering. Guidelines for the application of 9001:2000 to computer software. First edition 2004.02.15

TEORETYCZNE PODSTAWY TWORZENIA SWO I STRATEGIE BUDOWY E-BIZNESU Międzynarodowe normy serii ISO W lutym 2004 roku pierwszy raz została wydana międzynarodowa norma ISO / IEC 90003 o następującym tytule ( w tłumaczeniu ) : InŜynieria oprogramowania- wytyczne stosowania normy ISO 9001:2000 do oprogramowania komputerowego. Wspomniana norma dostarcza organizacjom wskazówek dotyczących stosowania normy ISO 9001:2000 w zakresie nabywania, dostarczania, opracowywania i utrzymania oprogramowania komputerowego. Norma ta została opracowana przez Wspólną Komisję Techniczną ISO / IEC JTC 1, Technologie Informacyjne, Podkomisja S.C. 7, Projektowanie oprogramowania i systemów. Zastosowanie tej międzynarodowej normy jest właściwe dla oprogramowana będącego: 1. Elementem umowy handlowej z inną organizacją 2. Wyrobem dostępnym w danym sektorze rynku 3. Przeznaczonym do stosowania do wspomagania procesów organizacyjnych 4. Zainstalowanym w sprzęcie komputerowym 5. Powiązanym z usługami dotyczącymi oprogramowania Planowanie jakości oprogramowania w ujęciu międzynarodowych norm serii ISO Całość problematyki dotyczącej procesów planowania jakości w kontekście wymagań i zaleceń międzynarodowych norm ISO 9001:2000 i ISO / IEC 90003 jest eksponowana w co najmniej dwóch aspektach : 1. Osiągania zaplanowanych wyników 2. Ciągłego doskonalenia procesów pozwalających osiągnąć zaplanowane wyniki Planowanie jakości w zakresie oprogramowania moŝe dotyczyć zarówno poziomu organizacyjnego jak i poziomu projektu / wyrobu ( vide punkt 5.4.2 - Planowanie systemu zarządzania jakością ). Przy czym zalecenia normy ISO / IEC 90003 odnośnie planowania systemu zarządzania jakością na poziomie organizacyjnym mogą obejmować następujące grupy czynności : a) definiowanie odpowiednich modeli cyklu Ŝycia stosowanych dla typów projektów podejmowanych przez organizację, w tym sposobu, w jaki organizacja zwykle wdraŝa procesy cyklu Ŝycia oprogramowania b) definiowanie wyrobów roboczych rozwoju (opracowania) oprogramowania. Do nich moŝna zaliczyć : 1. Dokumenty dotyczące wymagań, czyli specyfikacje. Oprogramowanie ma je spełniać

ROZDZIAŁ I 2. Dokumenty dotyczące projektu architektury oprogramowania 3. Dokumenty dotyczące szczegółowego projektu 4. Kod programu 5. Dokumentacja uŝytkownika oprogramowania c) definiowanie treści planów zarządzania oprogramowaniem, w skład których zalicza się: 1. Plany zarządzania projektem oprogramowania 2. Plany zarządzania konfiguracją oprogramowania 3. Plany weryfikacji i walidacji oprogramowania 4. Plany zapewnienia jakości oprogramowania 5. Plany szkoleń d) definiowanie sposobu dostosowania metod inŝynierii programowania do projektów organizacji w ramach cyklu Ŝycia e) identyfikowanie narzędzi i środowiska w którym odbywa się rozwój (opracowanie),eksploatacja lub konserwacja oprogramowania f) określenie konwencji w zakresie stosowania języków oprogramowania, np. reguł kodu, bibliotek oprogramowania i struktur g) identyfikowanie ewentualnych ponownych zastosowań oprogramowania z uwzględnieniem punktu normy- 7.5.4 Własność klienta Całość zagadnień opisanych powyŝej a dotyczących punktu normy 5. 4 Planowanie i podpunktu 5.4.2- Planowanie systemu zarządzania jakością ujmuje rysunek nr 1. Dodatkowo na charakteryzowanym poziomie organizacyjnym przedstawiciel kierownictwa organizacji ( korzystne jest,aby w przypadku organizacji wytwarzającej oprogramowanie przedstawiciel kierownictwa miał doświadczenie w zakresie rozwoju oprogramowania ) powinien rozwaŝyć kaŝdą zmianę modelu cyklu Ŝycia, która mogłaby mieć wpływ na system zarządzania jakością oraz zagwarantować, Ŝe zmiany takie nie zagraŝają sterowaniu systemu zarządzania jakością. Planowanie jakości oprogramowania na poziomie produktu /wyrobu podane jest w 7 punkcie normy ISO 9001:2000 o nazwie Realizacja wyrobu. Dzieli się on - w ramach normy ISO 9001:2000 - na podpunkty, a te dalej są rozwijane na bardziej szczegółowe w ramach normy ISO / IEC 90003 ( tutaj zaznaczone pogrubionym tekstem). Norma ISO 9001:2000 wskazuje, Ŝe organizacja powinna: 1. Zaplanować i opracować procesy potrzebne do realizacji wyrobu ( tutaj oprogramowania ) 2. Zapewnić spójność planowania realizacji wyrobu z wymaganiami innych procesów zarządzania jakością, które są podane w punkcie 4.1 normy

TEORETYCZNE PODSTAWY TWORZENIA SWO I STRATEGIE BUDOWY E-BIZNESU 3. Zaplanować realizację wyrobu i określić (całość pokazuje rysunek nr 3) : a) cele dotyczące jakości wymagania dotyczące wyrobu b) potrzeby dotyczące: ustanowienia procesów dokumentów zasobów specyficznych dla wyrobu c) wymagane działania specyficzne dla wyrobu-dotyczące : weryfikacji walidacji monitorowania kontroli i badań oraz kryteria przyjęcia wyrobu d) zapisy potrzebne do dostarczenia dowodów, Ŝe : procesy realizacji spełniają wymagania p. 4.2.4 ( nadzór nad zapisami ) oraz wyrób będący wynikiem realizowanych procesów równieŝ spełnia wymagania p. 4.2.4 Ujęcie elementów od a do d obrazuje rysunek nr 2. Dodatkowo rysunek dla punktu normy 7.1 Planowanie realizacji wyrobu i jego rozwinięcia 7.1.1- Cykl Ŝycia oprogramowania i 7.1.2- Planowanie jakości przedstawia zalecenia sformułowane w normie ISO/IEC 90003 ( całość ujęto przerywanymi kreskami ). Planowanie realizacji wyrobu w części dotyczącej cyklu Ŝycia oprogramowania ( p. 7.1.1 )-zostało uszczegółowione przez normę ISO / IEC 90003 poprzez wprowadzenie zagadnień dotyczących określonych kwestii. Oto one : 1. Procesy, działania, i zadania naleŝy planować i wykonywać, stosując modele cyklu Ŝycia odpowiednie do rodzaju projektu, z uwzględnieniem : a. skali, b. złoŝoności, c. bezpieczeństwa, d. ryzyka i e. integralności 2. Norma ISO 9001:2000 ma być stosowana niezaleŝnie od uŝywanego modelu cyklu Ŝycia, a jej celem nie jest wskazywanie jakiegoś konkretnego modelu cyklu Ŝycia, ani sekwencji procesu. 3. Projektowanie i rozwój mogą być procesem ewolucyjnym, dlatego w miarę realizacji procesu moŝe być konieczna zmiana lub aktualizacja procedur, po rozwaŝeniu zmian w odpowiednich działaniach i zadaniach. Wówczas to: a. naleŝy rozwaŝyć stosowność uŝycia metod projektowania i rozwoju dla danego rodzaju zadania, wyrobu lub projektu oraz kompatybilność stosowanej aplikacji, metod i narzędzi

ROZDZIAŁ I b. w przypadku wyrobów, których awaria niesie ryzyko obraŝeń u ludzi, względnie prowadzi do szkód lub pogorszenia stanu substancji materialnej i środowiska, w projektowaniu i rozwoju (opracowaniu) takiego oprogramowania naleŝy uwzględnić wymagania ustalające wymaganą odporność i sposób reagowania na warunki groŝące awarią c. oczekiwany wynik podjętych prac planowania rozwoju oprogramowania sprowadza się do ustalenia jakie wyroby mają być wytwarzane, kto i kiedy ma je produkować (zob. 7.3.1). d. planowanie jakości oprogramowania na poziomie projektu / wyrobu powinno zaowocować opisem sposobu, w jaki określone wyroby mają być rozwijane, oceniane lub konserwowane. Planowanie jakości oprogramowania na poziomie projektu w wersji rozszerzonej i skróconej wg ISO / IEC 90003 Uprzednio wskazany punkt normy 7.1.2- Planowanie jakości w zakresie oprogramowania został odniesiony do planowanie jakości oprogramowania na poziomie projektu. Z podziałem na dwie wersje: rozszerzoną i skróconą. W wersji rozszerzonej planowanie jakości oprogramowania na poziomie projektu powinno uwzględniać ( vide rys. 2 ) : a. włączenie planów rozwoju lub nawiązanie do nich (zob. 7.3.1) b. wymagania jakościowe związane z wyrobem i / lub procesami c. dostosowanie systemu zarządzania jakością i/lub identyfikację konkretnych procedur i instrukcji, odpowiednio do zakresu instrukcji jakości i wszelkich ustalonych wyłączeń (ISO 9001:2000, 1.2) d. właściwe dla danego projektu procedury i instrukcje, jak specyfikacje testów oprogramowania określające plany, projekty, przypadki i procedury testowe dla jednostki, integracji, systemu i testów odbiorczych (zob. 8.2.4) e. metody, model(e) cyklu Ŝycia, narzędzia, konwencje języków programowania, biblioteki, struktury i inne zasoby wielokrotnego uŝytku f. kryteria rozpoczynania i kończenia kaŝdego etapu projektu g. rodzaje przeglądów i innych wymaganych działań weryfikacyjnych i walidacyjnych (zob. 7.3.4, 7.3.5 i 7.3.6) h. wymagane procedury zarządzania konfiguracją (zob. 7.5.3) i. wymagane działania monitorujące i pomiarowe j. osoby odpowiedzialne za zatwierdzenie rezultatów procesów przewidzianych do dalszego wykorzystania k. potrzeby w zakresie szkolenia w korzystaniu z narzędzi i technik oraz planowanie szkoleń z wyprzedzeniem w stosunku do zapotrzebowania na dane umiejętności

TEORETYCZNE PODSTAWY TWORZENIA SWO I STRATEGIE BUDOWY E-BIZNESU l. wymagane zapisy (zob. 4.2.4) m. zarządzanie zmianami, np. zmianami zasobów, harmonogramu i umowy Planowanie jakości, moŝe występować równieŝ w formie skróconej. Jest ono szczególnie uŝyteczne w celu objaśniania ograniczonych celów w zakresie jakości w przypadku oprogramowania roboczego. Przykłady oprogramowania roboczego obejmują : 1. Prototypy demonstrujące uŝyteczność koncepcji 2. Wyliczenia badawcze tylko na uŝytek projektanta, 3. Rozwiązania tymczasowe pozbawione takich elementów, jak zabezpieczenia lub pełne funkcje operacyjne, które zostaną wdroŝone w przyszłych wersjach, 4. Jednorazowe raporty z analizy danych. Oprogramowanie robocze powinno być sprawdzane w sposób zgodny z jego planowanym zastosowaniem, aby ograniczyć moŝliwość pojawienia się niezamierzonych pominięć i błędów. Z uwagi na ograniczenia obszerności niniejszego artykułu zostaną pominięte zagadnienia planowania oprogramowania w punkcie normy 7.2- Procesy związane z klientem. Więcej miejsca zostanie poświęcone punktowi normy 7.3- Projektowanie i rozwój. Całość zagadnienia ujęto na rysunku nr 3. Zaciemniono na rysunku najistotniejsze elementy z punktu widzenia planowania jakości oprogramowania.poniŝej zostaną one szerzej opisane. Zgodnie z punktem 7.3.1.1- Planowanie projektowania i rozwoju - powinno uwzględniać odpowiednio następujące kwestie: a. działania z zakresu analizy wymagań, projektowania i rozwoju, kodowania, integrowania, testowania, instalowania i zapewnienia pomocy w aspekcie odbioru wyrobów procesu programowania; obejmuje to identyfikację lub odniesienie do następujących elementów: 1. Działania, które naleŝy wykonać 2. Dane wejściowe wymagane w przypadku poszczególnych działań 3. Wymagane rezultaty poszczególnych działań 4. Weryfikacja wymagana w przypadku rezultatów poszczególnych działań [jak w 7.1.2 g) zob. równieŝ 7.3.5] 5. Działania zarządcze i wspomagające, które naleŝy wykonać 6. Wymagane szkolenie zespołu [jak w 7.1.2 k)] b. planowanie na potrzeby kontroli produktów i świadczenia usług c. organizację zasobów projektu, w tym struktura zespołu, zakresy obowiązków, korzystanie z dostawców i uŝywane zasoby materiałowe d. interfejsy organizacyjne i techniczne pomiędzy poszczególnymi jednostkami lub grupami, np. zespołami projektowymi, dostawcami, partnerami, uŝyt-

ROZDZIAŁ I kownikami, przedstawicielami klientów, przedstawicielami ds. zapewnienia jakości (zob. 7.3.1.4) e. analizę moŝliwego ryzyka, załoŝeń, zaleŝności i problemów związanych z projektowaniem i rozwojem f. harmonogram identyfikujący: 1. Etapy projektu [zob. równieŝ 7.1.2 j)] 2. Podział obowiązków 3. Dodatkowe zasoby i synchronizację 4. Dodatkowe zaleŝności 5. Punkty węzłowe harmonogramu 6. Działania weryfikacyjne i walidacyjne [jak w punkcie 7.1.2 g) g. identyfikację 1. Norm, reguł, praktyk i konwencji, metodologii, modelu cyklu Ŝycia, wymagań ustaw i przepisów [jak 7.1.2 d) i e)] 2. Narzędzi i technik do rozwoju, w tym równieŝ kwalifikacji narzędzi i technik i konfiguracji ich elementów sterujących 3. Urządzeń, sprzętu i oprogramowania uŝywanego do rozwoju 4. Konfiguracji praktyk zarządzania [jak w punkcie 7.1.2 h)] 5. Metoda kontrolowania niezgodności wyrobów 6. Metody nadzoru nad oprogramowaniem stosowane w celu wsparcia rozwoju 7. Procedury słuŝące do archiwizacji, wykonywania rezerwowych kopii i kontroli dostępu do oprogramowania 8. Metody nadzoru nad zabezpieczeniem antywirusowym 9. Kontrola zabezpieczenia h. identyfikacja odnośnego planowania (w tym planowania systemu) dotyczącego takich spraw, jak jakość (zob. 7.1), zarządzanie ryzykiem, zarządzanie konfiguracją, zarządzanie dostawcami, integracja, testowanie (zob. 7.3.6), zarządzanie wydaniami, instalacja, szkolenie, migracja, konserwacja, ponowne wykorzystanie, komunikacja i pomiar i. nadzór nad dokumentacją w tym archiwum dokumentów / akt i dystrybucją NaleŜy dokonywać okresowych przeglądów planowania i stosownie do potrzeb, wprowadzać zmiany w planach. Dokument definiujący projekt i planowanie rozwoju oraz wszelkie kwestie związane z planowaniem moŝe stanowić odrębny dokument, część innego dokumentu lub moŝe składać się z kilku dokumentów. W ramach punktu normy 7.3.6 - Walidacja projektowania i rozwoju norma ISO / IEC 90003 wymienia : a. walidację 7.3.6.1 b. testowanie 7.3.6.2

TEORETYCZNE PODSTAWY TWORZENIA SWO I STRATEGIE BUDOWY E-BIZNESU Właściwe testowanie oprogramowania obejmuje ustalanie, dokumentowanie, przeglądanie i realizowanie planów w następującym zakresie: a. testy jednostkowe, np. autonomiczne testy komponentów b. testy integracyjne i systemowe, np. testy agregacji komponentów oprogramowania (i całego systemu) c. testy kwalifikacyjne, tj. testy kompletnego wyrobu przed dostawą mające potwierdzić spełnianie przez oprogramowanie określonych wymagań d. testy przy odbiorze, tj. testy kompletnego wyrobu mające potwierdzić spełnianie przez oprogramowanie kryteriów odbioru Podsumowanie Niniejszy artykuł jedynie w części opisał zagadnienia planowania jakości oprogramowania. Poruszana problematyka jak mi się wydaje ma duŝe znaczenie dla praktycznych działań podejmowanych w zakresie dostarczania oprogramowania realizującego uzgodnione wymagania. Literatura: [CHRA04] Chrabański K.: Wskazania praktyczne przydatne w trakcie realizacji wyrobu programistycznego w oparciu o wymagania systemu zarządzania jakością zgodnego z międzynarodowa normą ISO 9001:2000, (w:) Praca zbiorowa pod red. Celiny M. Olszak Społeczeństwo informacyjne tom II, Śląska WyŜsza Szkoła Zarządzania w Katowicach, Katowice, 2004 PN-EN ISO 9001: 2000 Systemy zarządzania jakością. Wymagania International Standard ISO / IEC 90003: Software engineering Guidelines for the application of 9001:2000 to computer software. Firts edition 2004.02.15.

ROZDZIAŁ I Rys. 1. Planowanie jakości oprogramowania w części związanej z punktem 5 Schemat wymagań ujętych w ISO 9001:2000 uzupełnionych zaleceniami z ISO/IEC 90003 Źródło : Opracowanie własne

TEORETYCZNE PODSTAWY TWORZENIA SWO I STRATEGIE BUDOWY E-BIZNESU Rys. 2. Planowanie jakości oprogramowania w części związanej z punktem 7.1. Schemat wymagań ujętych w ISO 9001:2000 uzupełnionych zaleceniami z ISO/IEC 90003 Źródło : Opracowanie własne

ROZDZIAŁ I Rys. 3.Planowanie jakości oprogramowania w części związanej z punktem 7.3. Schemat wymagań ujętych w ISO 9001:2000 uzupełnionych zaleceniami z ISO/IEC 9000 Rys Źródło : Opracowanie własne